ସତ୍ୟନାରାୟଣ ରାଜଗୁରୁ

ଇଂରାଜୀ ଲିଙ୍କ

https://or.wikipedia.org/wiki/Satyanarayana_Rajguru

ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ଡ. ସତ୍ୟନାରାୟଣ ରାଜଗୁରୁ
ଜନ୍ମ	(1903-08-19)୧୯ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୦୩ ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡି, ଗଜପତି ଜିଲ୍ଲା
ମୃତ୍ୟୁ	୧୧ ଜୁନ ୧୯୯୭(1997-06-11) (ବୟସ ୯୩) ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡି
ଶିକ୍ଷା	ସ୍ନାତକ (ଓଡ଼ିଆ, ସଂସ୍କୃତ ଓ ଇଣ୍ଡୋଲୋଜି)
ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ	ବିଶାଖାପାଟଣା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ
ବୃତ୍ତି	ଐତିହାସିକ
ବୈବାହିକ-ସାଥୀ	ତାରାମଣି ଦେବୀ
ସନ୍ତାନ	ସୀତାକାନ୍ତ ରାଜଗୁରୁ
ପିତାମାତା(s)	ହରେକୃଷ୍ଣ ରାଜଗୁରୁ, ସୁନାମଣି ଦେବୀ
ପୁରସ୍କାର	ପଦ୍ମଶ୍ରୀ, ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର, କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର

ସତ୍ୟନାରାୟଣ ରାଜଗୁରୁ (୧୯ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୦୩ - ୧୧ ଜୁନ ୧୯୯୭) ଜଣେ ଭାରତୀୟ ଐତିହାସିକ, ଗବେଷକ, ଲିପିବିଦ୍ ଓ ସାହିତ୍ୟିକ ଥିଲେ । ସେ ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ସଂଗ୍ରହାଳୟର ଜଣେ କ୍ୟୁରେଟର ଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ରଚନା ନିମନ୍ତେ କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ । ୧୯୭୪ ମସିହାରେ ଭାରତ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନିତ କରିଥିଲେ ।

ବାଲ୍ୟ ଜୀବନ ଓ ଶିକ୍ଷା

ସତ୍ୟନାରାୟଣ ରାଜଗୁରୁ ୧୯ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୦୩, (କାଳୀୟ ଦଳନ ଏକାଦଶୀ) ଦିନ ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡିଠାରେ ରାଜଗୁରୁ ବଂଶରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ‌। ପିତା ହରେକୃଷ୍ଣ ରାଜଗୁରୁ ଓ ମାତା ସୁନାମଣି ଦେବୀ ସତ୍ୟନାରାୟଣ ବ୍ରତ ପାଳନ କରି ସନ୍ତାନ ଲାଭ କରିଥିବାରୁ ପୁତ୍ରର ନାମ ସତ୍ୟନାରାୟଣ ଦେଇଥିଲେ । ଜନ୍ମଲାଭର ସପ୍ତମଦିନ ତାଙ୍କର ମାତୃବିୟୋଗ ଘଟିଥିଲା । ତାଙ୍କ ଜେଜେବାପା ହରେକୃଷ୍ଣ ରାଜଗୁରୁ ଏହି ତାଙ୍କୁ ଏକ ଘରୋଇ ପରିଚାରକ ମାଧ୍ୟମରେ ଜଣେ କମା ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ଘରକୁ ନିତିଦିନ ପଠାଇ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସ୍ତନ୍ୟପାନ କରାଇ ଏହି ମାତୃହୀନ ଶିଶୁକୁ ପାଳିବାକୁ ଲାଗିଲେ ।

ଗୃହପଣ୍ଡିତଙ୍କଠାରୁ ସଂସ୍କୃତ ଓ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମର କର୍ମକାଣ୍ଡ ଶିଖିବା ସହ ସେ ସ୍ଥାନୀୟ ଉଚ୍ଚବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିଥିଲେ । ଆନ୍ଧ୍ର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପରେ ସେ ୧୯୨୯ ମସିହାରେ ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡିସ୍ଥିତ ପଦ୍ମନାଭ ରଙ୍ଗାଳୟରେ ପରିଚାଳକ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ପଦ୍ମନାଭ ରଙ୍ଗାଳୟ ଥିଲା ତତ୍କାଳୀନ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ଥିଏଟର । ଏହି ସମୟରେ ସେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସହ ସଂପୃକ୍ତ ଥିଲେ । ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ଓଡ଼ିଶାର ଏକତ୍ରୀକରଣ କରିବାରେ ସେ ପାରଳା ମହାରାଜାଙ୍କ ସହାୟତା କରିଥିଲେ । ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ଓଡ଼ିଶାର ଏକତ୍ରୀକରଣ ନିମନ୍ତେ ସେ ଏକ ଗବେଷଣା ପ୍ରବନ୍ଧ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିସାରିଥିଲେ ।

୧୯୪୭ ମସିହାରେ ସେ କଳିଙ୍ଗ ଐତିହାସିକ ଗବେଷଣା ସମିତିରେ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ । ୧୯୫୦ ମସିହାରୁ ୧୯୬୧ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ସଂଗ୍ରହାଳୟର ଅଭିଲେଖ ବିଭାଗରେ କ୍ୟୁରେଟର ଦାୟିତ୍ୱ ଓ ପରେ ୧୯୬୩-୧୯୭୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲିପିବିଦ୍ (ଏପିଗ୍ରାଫିଷ୍ଟ) ଦାୟିତ୍ୱ ସମ୍ଭାଳିଥିଲେ । ବ୍ରହ୍ମପୁର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଅବୈତନିକ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ଉପଦେଷ୍ଟା ରୂପେ ମଧ୍ୟ ଦୁଇ ବର୍ଷ କାମ କରିଥିଲେ ।

ଇତିହାସ ସଂପର୍କିତ ଗବେଷଣା କରିବା ସମୟରେ ସେ ଓଡ଼ିଶାର ଅନେକ ସ୍ଥାନ ବୁଲି ଅନେକ ଶିଳାଲେଖ ସଂଗ୍ରହ କରି ସେଗୁଡ଼ିକର ଅଧ୍ୟୟନ କରି ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ ଉଦ୍ଧାର କରିଥିଲେ । ସେ ନିଜର ଗବେଷଣା ତତ୍କାଳୀନ ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ହିଷ୍ଟୋରିକାଲ ରିସର୍ଚ୍ଚ ସୋସାଇଟି, ଆନ୍ଧ୍ର ହିଷ୍ଟୋରିକାଲ ରିସର୍ଚ୍ଚ ସୋସାଇଟି ତଥା କଳିଙ୍ଗ ହିଷ୍ଟୋରିକାଲ ରିସର୍ଚ୍ଚ ସୋସାଇଟି ତରଫରୁ ପ୍ରକାଶିତ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।

୧୯୯୭ ଜୁନ ୧୧ରେ ୯୩ ବର୍ଷ ବୟସରେ ତାଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ତାରାମଣୀ ଦେବୀଙ୍କର ବର୍ଷେ ପୂର୍ବରୁ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

ସାହିତ୍ୟ ରଚନା

ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ, ସହକାର, ନବଭାରତ ଆଦି ମାସିକ ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକାମାନଙ୍କରେ ତାଙ୍କର ବହୁ ଐତିହାସିକ ପ୍ରବନ୍ଧ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ସେ ସାପ୍ତାହିକ ପତ୍ରିକା ଉତ୍କଳ ହିତୈଷିଣୀର ସମ୍ପାଦକ ଥିଲେ । ଜୟଦେବଙ୍କ ପ୍ରାରମ୍ବିକ ଜୀବନ ଉପରେ ସେ ଅନେକ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ ଓ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ସେ ସରୋଜିନୀ ନାଇଡୁଙ୍କ ଇଂରାଜୀ କବିତା The Palanquin Bearersକୁ ଓଡ଼ିଆରେ ପାଲିଙ୍କି ବାହକ ନାମରେ ଅନୁବାଦ କରିଥିଲେ । ସତ୍ୟନାରାୟଣଙ୍କ ଲିଖିତ ଅନେକ ବହି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ସ୍ୱୀକୃତ ହୋଇଛି ।

ରଚନାବଳୀ

• ମନୋରମା (୧୯୫୮, ଐତିହାସିକ କାବ୍ୟ)
• ଓଡ଼ିଶାର ଇତିହାସ (୧୯୮୫)
• ମୋ ଜୀବନ ସଂଗ୍ରାମ (ଆତ୍ମକଥା)
• କଳିଙ୍ଗର ଆତ୍ମକଥା
• ଓଡ଼ିଆ ଲିପିର କ୍ରମବିକାଶ
• ଓଡ଼ିଆ ଉପଭାଷା
• ଗୋପବନ୍ଧୁ ଗଦ୍ୟ ସାହିତ୍ୟ
• ନାଗ ଇତିହାସ
• ଜନନୀ ଉତ୍କଳ
• ରାଧାଭିଷେକ (ଗୀତୀନାଟିକା)
• ଖାରବେଳ (ନାଟକ)
• ସରୋଜିନୀ ନାଇଡୁ, The Palanquin Bearers (ଅନୁବାଦ: ପାଲିଙ୍କି ବାହକ')
• ସ୍ୱପନେ ଚୁମ୍ବନ

• Invocatory Verses from Inscriptions
• History of Gangas
• The Korasanda Copper Plate Grant of Visakhavarma
• History of Eastern Gangas of Kalinga
• Heirographic letters of Naraj
• The Odras and their Predomenancy
• The Historical Research in Orissa
• The Konduli Copper Plate Grant of Narasimha Deva of Saka 1305
• Sumandal Plates of Dharmaraj.

ପୁରସ୍କାର ଓ ସମ୍ମାନ

• ପଦ୍ମଶ୍ରୀ, ୧୯୭୪
• କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୯୬ (ଆତ୍ମ ଜୀବନୀ 'ମୋ ଜୀବନ ସଂଗ୍ରାମ' ନିମନ୍ତେ)
• ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର, ୧୯୯୬
• ଉତ୍କଳ ରତ୍ନ,୧୯୯୬
• ସାରଳା ସମ୍ମାନ, ୧୯୮୯
• ୧୯୮୦: ଓଡ଼ିଶା ଇତିହାସ କଂଗ୍ରେସଦ୍ୱାରା ସମ୍ମାନିତ
• ୧୯୭୭: ଉତ୍କଳ ପାଠକ ସଂସଦଦ୍ୱାରା ସମ୍ମାନିତ
• ୧୯୭୫: ବ୍ରହ୍ମପୁର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ତାଙ୍କୁ ଆଜୀବନ ସିନେଟ ସଭ୍ୟ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ତାଙ୍କୁ ଡିଲିଟ ଉପାଧିରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ ।
• ୧୯୬୮: ଗଞ୍ଜାମ ସାହିତ୍ୟ ସମ୍ମିଳନୀଦ୍ୱାରା ସମ୍ମାନିତ
• ଭାରତୀ ଭୂଷଣ (ଆନ୍ଧ୍ର ମହାସଭା ଦ୍ୱାରା)