ଶ୍ୟାମାମଣି ପଟ୍ଟନାୟକ

ପଦ୍ମଶ୍ରୀ କୋକିଳକଣ୍ଠୀ

ଶ୍ୟାମାମଣି ଦେବୀ
ପଦ୍ମଶ୍ରୀ କୋକିଳକଣ୍ଠୀ; ଶ୍ୟାମାମଣି ଦେବୀ
ଜନ୍ମ	ଶ୍ୟାମାମଣି ପଟ୍ଟନାୟକ; ୨୧ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୩୮ (ବୟସ ୮୫); ବାଙ୍କୀ, କଟକ, ଓଡ଼ିଶା
ବୃତ୍ତି	ଓଡ଼ିଶୀ କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀ
ଶୈଳୀ	ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତ
ବୈବାହିକ-ସାଥୀ	ମାୟାଧର ବେହେରା
ପିତାମାତା(s)	ରାଜେନ୍ଦ୍ର ମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ ; ନିଶାମଣି ପଟ୍ଟନାୟକ
ସମ୍ପର୍କୀୟ	କାଳୀଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ
ପୁରସ୍କାର	ଓଡ଼ିଶା ସଂଗୀତ ନାଟକ ଏକୋଡମୀ ପୁରସ୍କାର
ୱେବସାଇଟ	shyamamanidevi.com
ଦସ୍ତଖତ

ଇଂରାଜୀ ଲିଙ୍କ

https://or.wikipedia.org/wiki/Shyamamani_Patnaik

ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ଶ୍ୟାମାମଣି ଦେବୀ (ଜନ୍ମ : ୨୧ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୩୮, ଶ୍ୟାମାମଣି ପଟ୍ଟନାୟକ) ଓଡ଼ିଶୀ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତର ଜଣେ ସୁନାମଧନ୍ୟା କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀ । ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗ ଯଥା ଓଡ଼ିଶୀ, ଛାନ୍ଦ, ଚମ୍ପୂ, ଚଉତିଶା, ଭଜନ, ଜଣାଣ, ଇତ୍ୟାଦି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସେ ପଲ୍ଲୀ ଏବଂ ଆଧୁନିକ ଗୀତ ମଧ୍ୟ ଗାୟନ କରିଛନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତର ଦୁଇଜଣ ପ୍ରମୁଖ ଗୁରୁ - ସିଂହାରୀ ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର କର ଏବଂ ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାସଙ୍କଠୁ ସେ ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ କରିଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ଗାୟନ ଶୈଳୀରେ ଉଭୟଙ୍କ ଛାପ ରହିଛି । ଅନେକ ପାରମ୍ପରିକ ଓଡ଼ିଶୀ ଗୀତକୁ ରେକର୍ଡ଼ କରି ସେ ବେଶ ଜନାଦୃତ ହୋଇପାରିଛନ୍ତି ।

ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ

ଶ୍ୟାମାମଣି ପଟ୍ଟନାୟକ ୧୯୩୮ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ମାସ ୨୧ ତାରିଖ ଦିନ କଟକ ଜିଲ୍ଲାସ୍ଥିତ ବାଙ୍କୀ ସବଡିଭିଜନ ଅନ୍ତର୍ଗତ ସୁବର୍ଣ୍ଣପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଏବଂ ମାତାଙ୍କ ନାମ ନିଶାମଣି ପଟ୍ଟନାୟକ । ସେ ଏକ ସଂଗୀତ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । କବିଚନ୍ଦ୍ର କାଳୀଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ ତାଙ୍କର କ‌କା ଅଟନ୍ତି । ପାଞ୍ଚ ଜଣ ଭାଇ ଭଉଣୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସେ ଥିଲେ ସର୍ବକନିଷ୍ଠା । ଏକ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ଜମିଦାର ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିବାରୁ ପିଲାବେଳେ ସଙ୍ଗୀତରେ ତାଙ୍କ ଆଗ୍ରହ ଯୋଗୁଁ ସେ ଅନେକ ନିନ୍ଦା ସହ୍ଯ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ସଂଗୀତ ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ଥିିଲା ତଥାପି ତତଳକାଳୀନ ରକ୍ଷଣଶୀଳ ସମାଜ ତାଙ୍କୁ ତାହା କରିବା ପାଇଁ ନିରୁତ୍ସାହିତ କଲା । ପିତା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ଏବଂ କକା କାଳୀଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନ ଓ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ କ୍ରମେ ସେ ସଙ୍ଗୀତ ଅଧ୍ୟୟନ ଅବିଚ୍ଛିନ୍ନ ରଖିପାରିଥିଲେ । ଅତି ଅଳ୍ପ ବୟସରୁ ରେଡ଼ିଓରେ କଣ୍ଠଦାନ କରି ଜଣେ ଶିଶୁ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ହିସାବରେ ସେ ନିଜକୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିପାରିଥିଲେ ।

କର୍ମ ଜୀବନ

ଶ୍ୟାମାମଣି ପଟ୍ଟନାୟକ ମାତ୍ର ୧୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଆକାଶବାଣୀ କଟକରେ ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲେ । ସେତେବେଳକୁ ପାରିଶ୍ରମିକ ବାବଦକୁ କେବଳ ନାରଙ୍ଗ ଚକୋଲେଟ୍‌ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ପାଠ ସାଙ୍ଗକୁ ସଂଗୀତ ତାଙ୍କର ଜୀବନର ସାଥୀ ଭାବରେ ପ୍ରତିୟମାନ । ପିଲାଟିଦିନରୁ ସଂଗୀତ ପ୍ରତି ସେ ଉତ୍ସାହିତ ଥିଲେ । ସେ ଲତା ମଙ୍ଗେସକର, ନୁର୍ ଜାହାନ୍, ରାଜକୁମାରୀ ଏବଂ ସିଦ୍ଧେଶ୍ୱରୀ ଦେବୀଙ୍କର ଗୀତ ଶୁଣି ସଙ୍ଗୀତ ଗାନର ମୂଳ ପଦ୍ଧତିକୁ ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ । ୧୯୪୩ରୁ ୧୯୪୪ ମସିହାରେ ତାଙ୍କ ବାପା ଗ୍ରାମଫୋନଟିଏ ଘରକୁ ଆଣିବା ପରେ ତାଙ୍କ ମନରେ ସଂଗୀତ ପ୍ରତି ଉତ୍ସାହ ଜାଗ୍ରତ ହେଇଥିଲା ଏବଂ ସେହି ଦିନଠୁ ସଂଗୀତ ପ୍ରତି ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହେଇଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତ ଗୁରୁଦ୍ୱୟ ଦେଶରଜା ସିଂହାରୀ ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର କର ଏବଂ ସଙ୍ଗୀତ ସୁଧାକର ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାସଙ୍କଠାରୁ ସଂଗୀତ ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ । ପରେ ଗୁରୁ କୁଣ୍ଡଳ ଆଦିନାରାୟଣ ରାଓଙ୍କଠାରୁ ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନୀ ସଂଗୀତ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ ।^[୧]

ଶିକ୍ଷାଗତ ଯୋଗ୍ୟତା

ଶ୍ୟାମାମଣି ପଟ୍ଟନାୟକ କଟକସ୍ଥିତ ଶୈଳବାଳା ମହିଳା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସ୍ନାତକ ଉପାଧୀ ଲାଭ କରିଥିଲେ । ସେ କଟକସ୍ଥିତ ସଙ୍ଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେମୀରୁ 'ସଙ୍ଗୀତ ବିଶାରଦ' କରିଥିଲେ । ଗୁରୁ ସିଂହାରୀ ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର କର ଏବଂ ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାସଙ୍କଠାରୁ ଜାତୀୟ ସଂଗୀତ ସମାଜ, କଟକରେ ଶିକ୍ଷା ଲାଭକରିଥିଲେ। ୧୯୮୫ ମସିହାରେ ପୁଣେସ୍ଥିତ ଗନ୍ଧର୍ବ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟଠାରୁ 'ସଙ୍ଗୀତ ଅଳଙ୍କାର' ଲାଭ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଫେସର ବି. ଆର. ନବରଙ୍ଗଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ମୁମ୍ବାଇରେ ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ । ପ୍ରଫେସର ବି. ଆର. ଦେଓଧରଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ଭଏସ କଲଚର ଉପରେ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ ।

ବୈବାହିକ ଜୀବନ

ଶ୍ୟାମାମଣି ଦେବୀ ୰ ମାୟାଧର ବେହେରାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ଜଣେ ମେଡ଼ିସିନ ପ୍ରାକଟିସନର ଥିଲେ । ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ପ୍ରେରଣା ଓ ସହଯୋଗଦ୍ୱାରା ତାଙ୍କ ସଙ୍ଗୀତ ଜୀବନ ଫଳମୟ ହୋଇଛି ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି । ଶ୍ୟାମାମଣିଙ୍କର ଗୋଟିଏ ପୁତ୍ର ଏବଂ ଦୁଇଟି କନ୍ୟା ଅଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ସଙ୍ଗୀତ ଜୀବନ କେବେହେଲେ ପାରିବାରିକ ଜୀବନ ଉପରେ କୌଣସି ଖରାପ ପ୍ରଭାବ ପକାଇନଥିଲା ବୋଲି ସେ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି ।

ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର

ଓଡ଼ିଶା ସଙ୍ଗୀତ ନାଟକ ଏକୋଡମୀ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୯୪^[୨]
ଲାଇଫ ଟାଇମ ଏଚିଭମେଣ୍ଟ ଆୱାର୍ଡ଼, ଚଣ୍ଡୀଗଡ଼ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ୨୦୦୪
ଡକ୍ଟେରଟ ଉପାଧି, ଉତ୍କଳ ସଂସ୍କୃତି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ପକ୍ଷରୁ , ୨୦୧୨^[୩]
ଗୁରୁ ସିଂହାରୀ ସମ୍ମାନ, ଗୁରୁ ଗୋପାଳ ପଣ୍ଡା ଓଡ଼ିଶୀ ଏକାଡେମୀ ପକ୍ଷରୁ, ୨୦୧୪^[୪]
ଲାଇଫ ଟାଇମ ଏଚିଭମେଣ୍ଟ ଆୱାର୍ଡ଼, କଟକ ନୃତ୍ୟଉତ୍ସଭ, ୨୦୧୫
ଗୁରୁ ସହଦେବ ପାଢ଼ୀ ମେମୋରିଆଲ ସମ୍ମାନ, ୨୦୧୬^[୫]^[୬]
ଗୁରୁ କେଳୁଚରଣ ମହାପାତ୍ର ସମ୍ମାନ, ୨୦୧୭^[୭]
ଦେବପ୍ରସାଦ ଦାସ ସମ୍ମାନ, ଗୁରୁ ଦେବପ୍ରସାଦ ଦାସ ଫାଉଣ୍ଡେସନ୍ ପକ୍ଷରୁ, ୨୦୧୮^[୮]
କବିସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ସମ୍ମାନ, ୨୦୧୯^[୯]
ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସମ୍ମାନ, ୨୦୨୨^[୧୦]

ଆଧାର

↑ "ସମ୍ବାଦ". ୩ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୧୫. {{cite news}}: Check date values in: |date= (help)
↑ "Odisha Sangeet Natak Akademy Award Winners (1970-2012)" (PDF). Odisha Reference Annual - 2011. Government of Odisha: 104–108. 2011. Archived from the original (PDF) on 2020-12-08. Retrieved 2022-02-08.
↑ "AWARDS, SAMMANS, TITLES". Shyamamanidebi.com. Archived from the original on 25 March 2017. Retrieved 20 March 2017.
↑ Oct 15, TNN / Updated; 2014; Ist, 12:33. "Odissi ragas take centre stage at concert | Bhubaneswar News - Times of India". The Times of India (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2022-01-25. {{cite web}}: |last2= has numeric name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)
↑ "ଶ୍ୟାମାମଣି ଦେବୀଙ୍କୁ ଗୁରୁ ସହଦେବ ପାଢ଼ୀ ମେମୋରିଆଲ ସମ୍ମାନ". ଧରିତ୍ରୀ. Retrieved 14 October 2016.
↑ "TITLES". Shyamamanidebi.com. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 20 March 2017.
↑ "Guru Kelucharan Mohapatra Award 2017 announced". newindianexpress.com. Retrieved 5 September 2017.
↑ "Debaprasad Utsav to honour Odissi exponent". Odisha News, Odisha Latest news, Odisha Daily - OrissaPOST (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). 2018-10-27. Retrieved 2022-01-25.
↑ "Odisha Sangeet Natak Akademi awards announced". Kalinga TV. Retrieved 4 July 2021.
↑ "Padma Awards 2022 announced". ସୂଚନା ଓ ଲୋକସମ୍ପର୍କ ବିଭାଗ, ଭାରତ. Archived from the original on ୨୫ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୨୨. Retrieved 26 January 2022. {{cite web}}: Check date values in: |archivedate= (help)

ଅଧିକ ପଠନ

ଫ୍ଲେୟର୍ସଦ୍ୱାରା ଶ୍ୟାମାମଣି ଦେବୀଙ୍କ ସାକ୍ଷାତକାର

[ପାରିଶ୍ରମିକ_ବାବଦକୁ_ମିଳୁଥିଲା_ଚକେଲଟ-1] "ସମ୍ବାଦ". ୩ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୧୫. {{cite news}}: Check date values in: |date= (help)

[2] "Odisha Sangeet Natak Akademy Award Winners (1970-2012)" (PDF). Odisha Reference Annual - 2011. Government of Odisha: 104–108. 2011. Archived from the original (PDF) on 2020-12-08. Retrieved 2022-02-08.

[3] "AWARDS, SAMMANS, TITLES". Shyamamanidebi.com. Archived from the original on 25 March 2017. Retrieved 20 March 2017.

[4] Oct 15, TNN / Updated; 2014; Ist, 12:33. "Odissi ragas take centre stage at concert | Bhubaneswar News - Times of India". The Times of India (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2022-01-25. {{cite web}}: |last2= has numeric name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

[5] "ଶ୍ୟାମାମଣି ଦେବୀଙ୍କୁ ଗୁରୁ ସହଦେବ ପାଢ଼ୀ ମେମୋରିଆଲ ସମ୍ମାନ". ଧରିତ୍ରୀ. Retrieved 14 October 2016.

[6] "TITLES". Shyamamanidebi.com. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 20 March 2017.

[7] "Guru Kelucharan Mohapatra Award 2017 announced". newindianexpress.com. Retrieved 5 September 2017.

[8] "Debaprasad Utsav to honour Odissi exponent". Odisha News, Odisha Latest news, Odisha Daily - OrissaPOST (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). 2018-10-27. Retrieved 2022-01-25.

[9] "Odisha Sangeet Natak Akademi awards announced". Kalinga TV. Retrieved 4 July 2021.

[10] "Padma Awards 2022 announced". ସୂଚନା ଓ ଲୋକସମ୍ପର୍କ ବିଭାଗ, ଭାରତ. Archived from the original on ୨୫ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୨୨. Retrieved 26 January 2022. {{cite web}}: Check date values in: |archivedate= (help)

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

[୭]

[୮]

[୯]

[୧୦]