ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାସ
| ସଙ୍ଗୀତ ସୁଧାକର ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାସ |
|
|---|---|
 |
|
| ଜନ୍ମ ଓ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ | ୧୫ ମଇ ୧୯୨୩ ସୁନ୍ଦର ଗାଁ, କଟକ ଜିଲ୍ଲା |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୧୨ ନଭେମ୍ବର, ୧୯୯୩ (୭୦ ବର୍ଷ) |
| ନାଗରିକତା | ଭାରତୀୟ |
| ଜୀବିକା | ସଙ୍ଗୀତ ଗାନ ଓ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା |
| ସଙ୍ଗଠନ | ଉତ୍କଳ ସଙ୍ଗୀତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ |
| ପ୍ରସିଦ୍ଧି | ଭଜନ, ପଲ୍ଲିଗୀତ, ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତ |
| ବାପା ମା | ଦୀନବନ୍ଧୁ ଦାସ, କମଳା ଦେବୀ |
| ପୁରସ୍କାର | ଜୟଦେବ ପୁରସ୍କାର, କେନ୍ଦ୍ର ସଂଗୀତ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର |
ସଙ୍ଗୀତ ସୁଧାକର ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାସ (୧୫ ମଇ ୧୯୨୩ - ୧୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୩) ଓଡ଼ିଶାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର ଜଗତର ଜଣେ ସଙ୍ଗୀତକାର, ପ୍ରଚ୍ଛଦପଟ୍ଟ ଗାୟକ ଓ ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ।[୧]
ବାଳକୃଷ୍ଣ ପିଲାଦିନରୁ ଗୋଟିପୁଅ ନାଚ, ଗୀତ ଓ ଅଭିନୟ ଦେଖି ସଙ୍ଗୀତ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ । ମାଇନର ପାସ କଲାପରେ, ସେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଭୁବନେଶ୍ଵରରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିବା ସମୟରେ କଟକର ସତ୍ୟପ୍ରିୟ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ସହ ତାଙ୍କର ପରିଚୟ ହୋଇଥିଲା । ସତ୍ୟପ୍ରିୟ ବାବୁ, କିଶୋର ବାଳକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ କଟକ ନେଇ, ଗୁରୁ ଗୋକୁଳ ଚନ୍ଦ୍ର ଶ୍ରୀଚନ୍ଦନଙ୍କ ସହ ପରିଚୟ କରାଇଦେଇଥିଲେ । ଏହାପରେ ବାଳକୃଷ୍ଣଙ୍କର ବିଧିବଦ୍ଧ ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା କଟକ ସ୍ଥିତ ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ଚୌଧୁରୀ ସଙ୍ଗୀତ ସମାଜରୁ । ଏଠାରେ ଖୟାଲ ଗାୟକ, କ୍ଷୀତିଷ ଚନ୍ଦ୍ର ମୈତ୍ରଙ୍କ ତାଙ୍କର ପରିଚୟ ହୋଇଥିଲା ଓ ମୈତ୍ରଙ୍କଠାରୁ, ସେ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନୀ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ, ସେ ଗୁରୁ ଗୋକୁଳ ଚନ୍ଦ୍ର ଶ୍ରୀଚନ୍ଦନଙ୍କ ସହ କଲିକତା ଯାଇଥିଲେ ଓ ସେଠାରେ ରାଇଚାନ୍ଦ ବରାଳଙ୍କ ବାସଭବନରେ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ବଡେ ଗୁଲାମ ଅଲ୍ଲୀ ଖାନଙ୍କ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଥିଲେ । ବଡେ ଗୁଲାମ ଅଲ୍ଲୀ ଖାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବାଳକୃଷ୍ଣ ଗଭୀର ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ, ଯାହା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ତାଙ୍କ ସଙ୍ଗୀତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା । ବଡେ ଗୁଲାମ ଅଲ୍ଲୀ ଖାନଙ୍କ ଲୋକପ୍ରିୟ ଠୁମରୀ "କା କରୁ ସଜନୀ, ଆଏନା ବାଲମ" ଧାରାରେ, ବାଳକୃଷ୍ଣ କବିଚନ୍ଦ୍ର କାଳୀଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ଲିଖିତ "ବିତିଲାତ ଯାମିନୀ, ମଉଳିଲା କାମିନୀ"ର ସଙ୍ଗୀତ ସଂଯୋଜନା କରିଥିଲେ । ରାଇଚାନ୍ଦ ବରାଳଙ୍କଠାରୁ, ବାଳକୃଷ୍ଣ ସଙ୍ଗୀତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଓ ଅର୍କେଷ୍ଟା କମ୍ପୋଜିସନ ଶିଖିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ବାଳକୃଷ୍ଣ, ଆକାଶବାଣୀ କଲିକତା କେନ୍ଦ୍ରରୁ ପ୍ରସାରିତ ହେଉଥିବା ଓଡ଼ିଆ ସଙ୍ଗୀତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ କଣ୍ଠଦାନ କରୁଥିଲେ ।
୧୯୪୮ ମସିହାରେ ଆକାଶବାଣୀ କଟକ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା ଓ ବାଳକୃଷ୍ଣ ଏଠାରେ ଷ୍ଟାଫ କଳାକାର ଭାବରେ ଯୋଗଦାନ କରିଥିଲେ । କିଛିଦିନ ପରେ, ସେ ଆକାଶବାଣୀର ଚାକିରି ଛାଡିଦେଇ ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତର ପ୍ରଚାର ଓ ପ୍ରସାରରେ ମନୋନିବେଶ କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତ ଗାୟନରେ ବହୁ ନୂତନ ଶୈଳୀର ପ୍ରବର୍ତ୍ତକ ଥିଲେ ବାଳକୃଷ୍ଣ । ଓଡ଼ିଶୀ, ଚମ୍ପୂ, ଛାନ୍ଦ, ଅଷ୍ଟପଦୀ, ଭଜନ, ଜଣାଣ, ଆଧୁନିକ, ପଲ୍ଲୀ ଆଦି ସଙ୍ଗୀତର ସବୁ ବିଧାରେ ପାରଙ୍ଗମ ଥିଲେ ବାଳକୃଷ୍ଣ । ବସନ୍ତରାଗ ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବେସିତ ପଲ୍ଲବୀ ରଚନା କରି ସେ ଓଡ଼ିଶୀ ନୃତ୍ୟରେ ପଲ୍ଲବୀର ଅଭାବ ପୂରଣ କରିଥିଲେ ।
ଉତ୍କଳ ସଙ୍ଗୀତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ଆଦି ବିଭିନ୍ନ ଅନୁଷ୍ଠାନ ସହ ଜଡିତ ରହି, ବାଳକୃଷ୍ଣ ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରି, ବହୁ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିଛନ୍ତି ।
କଥାଚିତ୍ର ଜୀବନ[ସମ୍ପାଦନା]
୧୯୫୦ ମସିହାରେ ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ କଥାଚିତ୍ରରୁ ସଙ୍ଗୀତକାର ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିବା ବାଳକୃଷ୍ଣ, ମୋଟ ୧୮ଟି ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ରରେ ସଙ୍ଗୀତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଦେବା ସହ ପ୍ରଚ୍ଛଦପଟ୍ଟ ଗାୟନ କରିଛନ୍ତି ।
କଥାଚିତ୍ର ତାଲିକା[ସମ୍ପାଦନା]
- ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ, ୧୯୫୦
- କେଦାର ଗୌରୀ, ୧୯୫୪
- ଭାଇ ଭାଇ, ୧୯୫୬
- ଶ୍ରୀ ଲୋକନାଥ, ୧୯୬୦
- ନୂଆ ବୋଉ, ୧୯୬୨
- ଲକ୍ଷ୍ମୀ, ୧୯୬୨
- ଜୟଦେବ, ୧୯୬୨
- ଦସ୍ୟୁ ରତ୍ନାକର, ୧୯୬୨
- ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ପତିତପାବନ, ୧୯୬୩
- ମାଣିକ ଯୋଡ଼ି, ୧୯୬୩
- ଜୀବନସାଥୀ, ୧୯୬୩
- ଅମଡ଼ା ବାଟ, ୧୯୬୪
- ମଲାଜହ୍ନ, ୧୯୬୫
- ନବଜନ୍ମ, ୧୯୬୫
- ମାର୍ଗ, ୧୯୬୯
- ଅଦିନ ମେଘ, ୧୯୭୦
- କନକଲତା, ୧୯୭୩
- ଶଙ୍ଖ ମହୂରୀ, ୧୯୭୮
- ମଥୁରା ବିଜୟ, ୧୯୭୯
- ବସନ୍ତ ରାସ, ୧୯୮୪
ମାନ ସମ୍ମାନ[ସମ୍ପାଦନା]
- ତୁଳସୀ ସମ୍ମାନ (ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଦତ୍ତ) - ୧୯୯୧
- ମୋହନ ସୁନ୍ଦର ଦେବ ଗୋସ୍ଵାମୀ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୮୯, ଓଡ଼ିଶା ସିନେ ଜର୍ଣ୍ଣାଲିଷ୍ଟ ଆସୋସିଏସନ
- ଜୟଦେବ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୮୭
- ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସଂଗୀତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ, ରାଜ୍ୟ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପୁରସ୍କାର
- ୧୯୮୪ (ବସନ୍ତ ରାସ ନିମନ୍ତେ)
- ୧୯୭୯, (ମଥୁରା ବିଜୟ ନିମନ୍ତେ)
- କେନ୍ଦ୍ର ସଂଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୮୪[୨]
- ଓଡ଼ିଶା ସଂଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୭୬
- ସଙ୍ଗୀତ ସୁଧାକର (କଳାବିକାଶ କେନ୍ଦ୍ର, କଟକ) - ୧୯୭୩[୩]
ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]
- ↑ "Balakrushna Dash | Childhood". profile.odiamusic.com. Retrieved 7 July 2013.
Balakrushna was born on 15th May 1923 in his maternal uncle’s house at Sundar Grama of Cuttack, oDishA
- ↑ "List of Awardees". Sangeet Natak Akademi Awards. Retrieved 15 March 2017.
- ↑ ପ୍ରମେୟ ୧୨/୧୧/୨୦୧୪ ପୃଷ୍ଠା ୧୬ରେ ପ୍ରକାଶିତ ଲେଖା " ସଙ୍ଗୀତ ସୁଧାକର ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାଶଙ୍କ ସ୍ମରଣେ"
ଅଧିକ ତଥ୍ୟ[ସମ୍ପାଦନା]
- ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାସ (ଇଣ୍ଟରନେଟ ମୁଭି ଡାଟାବେସରେ)
- odiamoviedatabase.wordpress.com: ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାସ
- photo.odiatube.com: ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାସଙ୍କ ଫଟୋ
