ଦାମୋଦର ହୋତା
ପଦ୍ମକେଶରୀ ଦାମୋଦର ହୋତା | |
|---|---|
 | |
| ଜନ୍ମ | ୨୫ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୩୫ |
| ମୃତ୍ୟୁ | ବସନ୍ତ ପଞ୍ଚମୀ, ୫ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୨୨ (ବୟସ ୮୬) |
| ଜାତୀୟତା |  ଭାରତୀୟ |
| ପ୍ରସିଦ୍ଧି | ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତ ଓ ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନୀ ସଙ୍ଗୀତ ବିଶାରଦ ତଥା ଗୁରୁ |
| ଶୈଳୀ | ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତ |
| ପିତାମାତା |
|
| ଦସ୍ତଖତ | |
 | |
ଦାମୋଦାର ହୋତା ([d̪amod̪ɔɾɔ hot̪a] (
listen);୨୫ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୩୫- ୫ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୨୨) ଜଣେ ପାରମ୍ପରିକ ଓଡ଼ିଶୀ ବା ଉଡ୍ରପଦ୍ଧତୀୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତ[୧] ଓ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନୀ ସଙ୍ଗୀତ ଗାୟକ ଏବଂ ଗବେଷକ ଥିଲେ ।[୨] ସେ ଆକାଶବାଣୀ କଟକ ଓ ଦୂରଦର୍ଶନ କେନ୍ଦ୍ର ଭୁବନେଶ୍ୱରର ଜଣେ ସ୍ୱୀକୃତିପ୍ରାପ୍ତ କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀ ଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ପଦ୍ମକେଶରୀ ଉପାଧିରେ ଭୂଷିତ କରାଯାଇଥିଲା । ସେ ଆଜୀବନ ଶିକ୍ଷାଦାନ, ଗବେଷଣା ଓ ଲେଖନୀ ଚାଳନାରେ ଲିପ୍ତ ଥିଲେ ।
ଜୀବନୀ
[ସମ୍ପାଦନା]ପଣ୍ଡିତ ହୋତା ୧୯୩୫ ମସିହା କାର୍ତ୍ତିକ ଶୁକ୍ଳ ତ୍ରୟୋଦଶୀ ତିଥିରେ ପୁରୀଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତା ଗୋପୀନାଥ ହୋତା ଗୌଡ଼ବାଡ଼ ସାହି ଅଡ଼ଙ୍ଗତିଆଡ଼ି ଯାଗାର ସଭ୍ୟ, ମଲ୍ଲଯୋଦ୍ଧା, ଗାୟକ ଓ ମର୍ଦ୍ଦଳବାଦକ ଥିଲେ । ମାତାଙ୍କ ନାମ ଦଣ୍ଡିମଣି ଦେବୀ ଥିଲା । ଶୈଶବ ଅବସ୍ଥାରୁ ସେ ନିଜ ପିତାଙ୍କ ସୁମଧୁର କଣ୍ଠରୁ ଯାଗା ଆଖଡ଼ାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତ ଶୁଣି ଶୁଣି ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସିଂହାରୀ ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର କରଙ୍କ ଶିଷ୍ୟ ପଣ୍ଡିତ ନୃସିଂହନାଥ ଖୁଣ୍ଟିଆଙ୍କଠାରୁ ସେ ଉଡ୍ରପଦ୍ଧତି ଆଧାରିତ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତ ଓ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନୀ ସଙ୍ଗୀତ ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ । ଗୁରୁ କାଶୀନାଥ ମୁଦୁଲିଙ୍କଠାରୁ ସେ ମର୍ଦ୍ଦଳ ଓ ତବଲାବାଦନ ଶିଖିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶା ସଙ୍ଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେମୀଠାରୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଲାଭକରି ସେ ପଣ୍ଡିତ ଓଁକାର ନାଥ ଠାକୁର ଓ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ବଳବନ୍ତ ରାୟଭଟ୍ଟଙ୍କଠାରୁ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନୀ ସଙ୍ଗୀତରେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ । ମୁମ୍ବାଇସ୍ଥିତ ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ ଗନ୍ଧର୍ବ ମହାବିଦ୍ୟଳୟରୁ ସେ ଡକ୍ଟରେଟ ମଧ୍ୟ ଲାଭ କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶା ତଥା ବାହାରେ ପଣ୍ଡିତ ହୋତା ଜଣେ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତ ଗବେଷକ, ବିଶେଷ କରି ଓଡ଼ିଶୀ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତର ଗବେଷକ ଭାବରେ ବେଶ ଆଦୃତ । ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ୧୭ଖଣ୍ଡ ପୁସ୍ତକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ପୁସ୍ତକ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଆଦୃତ ହୋଇଛି । ସେ ଉତ୍କଳ ସଙ୍ଗୀତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ମଧ୍ୟ ଶିକ୍ଷାଦାନ କରିଥିଲେ ।[୩]
୨୦୨୨ ମସିହା ଫେବୃଆରୀ ୫ ତାରିଖରେ ବସନ୍ତ ପଞ୍ଚମୀ ଦିନ ଭୁବନେଶ୍ୱରଠାରେ ତାଙ୍କର ପରଲୋକ ଘଟିଥିଲା ।[୪]
ଉଡ୍ର ପଦ୍ଧତୀୟ ସଙ୍ଗୀତ
[ସମ୍ପାଦନା]ପଣ୍ଡିତ ହୋତା ଅଧୁନା କଥିତ 'ଓଡ଼ିଶୀ ସଙ୍ଗୀତ' ସ୍ଥଳରେ 'ଉଡ୍ର ପଦ୍ଧତୀୟ ସଙ୍ଗୀତ' ଭାବେ ବୋଲୁଥିଲେ । ପଣ୍ଡିତ ହୋତାଙ୍କ ମତରେ ଶାସ୍ତ୍ର ଆଧାରରେ ଓ ପରମ୍ପରାକୁ ନେଇ ପରିବେଷିତ ଉନ୍ନତ ଗବେଷଣା ସମୃଦ୍ଧ ସଙ୍ଗୀତ ଧାରା 'ଉଡ୍ର ପଦ୍ଧତୀୟ ସଙ୍ଗୀତ' ଭାବରେ ଜଣା ।
ରଚନାବଳୀ
[ସମ୍ପାଦନା]- ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନୀ ସଂଗୀତ ଲହରୀ- ୪ ଭାଗ
- ସଂଗୀତ ଶାସ୍ତ୍ର- ୧ମ ଭାଗ
- ଭାରତୀୟ ସଂଗୀତର ଇତିହାସ- ୧ମ ଭାଗ
- ଉଡ୍ରପଦ୍ଧତୀୟ ମେଳ, ରାଗ, ତାଳ ଓ ପ୍ରବନ୍ଧ ଲକ୍ଷଣ
- ଲକ୍ଷଣା ଓ ସ୍ୱରମାଳିକା ଲହରୀ ୧ମ ଭାଗ
- ଉଡ୍ରପଦ୍ଧତୀୟ ଶିଶୁ ସଂଗୀତ ଲହରୀ-୧ମ ଭାଗ
- କିଶୋରଚନ୍ଦ୍ରାନନ୍ଦ ଚମ୍ପୂ ଲହରୀ
- ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ସଂଗୀତମାଳା -୨ ଭାଗ (ସହ-ଲେଖକ)
- ପାରମ୍ପରିକ ଓଡ଼ିଶୀ ସଂଗୀତ- ୧ମ ଭାଗ
- ଉଡ୍ରପଦ୍ଧତୀୟ ସଂଗୀତ- ୭ ଭାଗ
- ଅଡ଼ିଓ ସିଡ଼ି (ଉଡ୍ରପଦ୍ଧତୀୟ ସଂଗୀତ) - ୧ମ ଓ ୨ୟ ଭାଗ
ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର
[ସମ୍ପାଦନା]- କବିସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ସମ୍ମାନ - ୨୦୧୩[୫][୬]
- ଓଡ଼ିଶା ସଂଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେମୀ ସମ୍ମାନ, ୧୯୯୪
- ଗୁରୁ କେଳୁଚରଣ ମହାପାତ୍ର ସମ୍ମାନ, ୨୦୦୪
- ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର
- ଭାରତୀୟ ସଂଗୀତ ରତ୍ନ ସମ୍ମାନ[୭]
- ସଙ୍ଗୀତ ଜ୍ୟୋତି ସମ୍ମାନ
- ଜୟଦେବ ସମ୍ମାନ[୮]
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ http://www.newindianexpress.com/states/odisha/2010/nov/12/a-striking-blend-of-hindustani-carnatic-and-odi-202385.html
- ↑ https://www.telegraphindia.com/1110531/jsp/orissa/story_14046221.jsp#
- ↑ Damodar Hota (1970). Kiśora Candrānanda campūlaharī: Kishor Chandranand champu lahari.
- ↑ "Vocalist Pandit Damodar Hota passes away". www.thehindu.com. ହିନ୍ଦୁ ଖବର କାଗଜ. Archived from the original on 7 February 2022. Retrieved 7 February 2022.
- ↑ "ଦାମୋଦର ହୋତା, ମାଗୁଣି ଚରଣ କୁଅଁର ପାଇବେ କବିସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ସମ୍ମାନ". dharitri.com. ୩୦ ନଭେମ୍ବର ୨୦୧୩. Retrieved 26 March 2021.
{{cite web}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ "Upendra Bhanja Samman for Maguni Kuanr, Damodar Hota". newindianexpress.com. Retrieved 26 March 2021.
- ↑ "ମୌଳିକ ଉଡ୍ର ପଦ୍ଧତି ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଓଡ଼ିଶୀ ସଂଗୀତର ଆଧାର ହେଉ". sakalaepaper.com. ୯ ମଇ ୨୦୨୧. p. ୮. Archived from the original on ୯ ମଇ ୨୦୨୧. Retrieved 9 May 2021.
{{cite web}}: Check date values in:|date=and|archivedate=(help) - ↑ "ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଙ୍ଗୀତ ଜଗତର ପ୍ରବାଦ ପୁରୁଷ". ସମାଜ ୩୧/୦୧/୨୦୧୭ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସଂସ୍କରଣ ପୃଷ୍ଠା ୧୮. Retrieved 31 January 2017.
ବାହାର ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]
ଉଇକିମିଡ଼ିଆ କମନ୍ସରେ ଦାମୋଦର ହୋତା-ସମ୍ପର୍କିତ ମିଡ଼ିଆ
.jpg)
