ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲା

ରାୟଗଡ଼ା
ରାୟଗଡ଼ା
ଜିଲ୍ଲା
	ଓଡ଼ିଶାରେ ଅବସ୍ଥାନ
ଦେଶ	ଭାରତ
ରାଜ୍ୟ	ଓଡ଼ିଶା
ଲୋକ ସଭା	କୋରାପୁଟ
ଭାଷା	ଓଡ଼ିଆ, ଇଂରାଜୀ, ତେଲୁଗୁ
ବିଧାନ ସଭା	୩ଟି ଆସନ ୧. ଗୁଣୁପୁର; ୨. ବିଷମ କଟକ; ୩. ରାୟଗଡ଼ା;
Area
• ଜିଲ୍ଲା	7,584.7 km2 (2,928.5 sq mi)
Population (୨୦୧୧)
• ଜିଲ୍ଲା	୯୬୭୯୧୧
• Density	136/km2 (350/sq mi)
• Urban	୧୪୭୭୫୬
• Rural	୮୧୪୨୦୩
• ୬ ବର୍ଷରୁ କମ ଶିଶୁ	୧୪୧୧୬୭
Time zone	IST (+୫.୩୦)
ଡାକ କୋଡ଼ (ପିନ)	୭୬୫ xxx
ତାର (ଏସ.ଟି.ଡ଼ି)	+୦୬୮୫x
ଯାନବାହାନ ପଞ୍ଚୀକରଣ	OD-18
ଜିଲ୍ଲାପାଳ	ସୁଶ୍ରୀ ପାରୁଲ ପଟୱାରୀ
Website	Official website

ଏହି ଲେଖାଟି 'ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲା' ବାବଦରେ । 'ରାୟଗଡ଼ା ସହର' ପାଇଁ, ରାୟଗଡ଼ା ପ୍ରସଙ୍ଗଟି ଦେଖନ୍ତୁ ।

ଇଂରାଜୀ ଲିଙ୍କ

https://or.wikipedia.org/wiki/Rayagada_district

ରାୟଗଡ଼ା ଓଡ଼ିଶାର ଦକ୍ଷିଣରେ ଥିବା ଏକ ପ୍ରଶାସନିକ ଜିଲ୍ଲା । ଏହା ରାଜଧାନୀ ଭୁବନେଶ୍ୱରରୁ ୩୯୦ କି.ମି. ଦୁରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ରାୟଗଡ଼ା ସହର ଏହି ଜିଲ୍ଲାର ପ୍ରଶାସନିକ ମୁଖ୍ୟସ୍ଥଳ ଯେଉଁଠି ସବୁ ସରକାରୀ ଅଫିସ ଆଉ ବେସରକାରି କମ୍ପାନୀର ପ୍ରଧାନ ଅଫିସସବୁ ଅଛି ।

ଇତିହାସ

୧୯୯୨ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨ତାରିଖ ଦିନ ରାୟଗଡ଼ା ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଜିଲ୍ଲାର ମାନ୍ୟତା ପାଇଲା ।^[୨] ୧ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୯୨ ପୂର୍ବରୁ ଏହା କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାର ଯେଉଁସବୁ ଜିଲ୍ଲାରେ ଇତିହାସ ଏବଂ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ପରସ୍ପରକୁ କୋଳାଗ୍ରତ କରିଅଛନ୍ତି, ସେହିସବୁ ଜିଲ୍ଲାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ରାୟଗଡା ଅନ୍ୟତମ । ଏଠାକାର ସବୁଜ ବନାନୀ, ସହରକୁ ଛୁଇଁ ବହିଯାଇଥିବା ନାଗାବଳୀ ନଦୀର ଦୃଶ୍ୟ ଭାରି ମନଲୋଭା । ସହରଠାରୁ ମାତ୍ର ୧୦ କି:ମି: ଦୂରରେ ଥିବା ଜେ:କେ: କାଗଜକଳ ଏବଂ ଥେରୁବାଲିର ଫେରୋକ୍ରୋମ କାରଖାନା ସହରକୁ ସର୍ବଦା ଚଳଚଞ୍ଚଳ କରିଥାଏ । ଇତିହାସକାର କହନ୍ତି, ସମୁଦ୍ରଗୁପ୍ତ ଏହି ସହରକୁ ଅକ୍ତିଆର କରିବାପାଇଁ ଯୁଦ୍ଧ କରିଥିଲେ । ଅଦ୍ୟାପି ଏହାର ପ୍ରମାଣ ସହରଠାରୁ ତିରିଶ ମିନିଟ୍‌ ଦୂରର ଚମ୍ପିକୋଟା ନାମକ ଗାଆଁରେ ବିଦ୍ୟମାନ ।

ଭୂଗୋଳ

ଓଡ଼ିଶାର ଦକ୍ଷିଣ ଭାଗରେ ଅବସ୍ଥିତ ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ଆୟତନ ୭,୫୮୪ ବର୍ଗ କିମି ।

ଅବସ୍ଥିତି

ପୂର୍ବରେ : ଗଜପତି ଜିଲ୍ଲା
ପଶ୍ଚିମରେ: କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲା
ଉତ୍ତରରେ : କନ୍ଧମାଳ ଜିଲ୍ଲା
ଦକ୍ଷିଣରେ: କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲା ଓ ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ ରାଜ୍ୟ ଅଛି । ବଂଶଧାରା ଓ ନାଗାବଳି ନଦୀ ଦୁଇଟି ପ୍ରମୁଖ ନଦୀ ।

ଖଣିଜ ସମ୍ପଦ

ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲା ବକ୍ସାଇଟରେ ଭରପୁର ଅଟେ । ବର୍ତ୍ତମାନ୍ ଏହି ଜିଲ୍ଲାରେ ଉତ୍କଳ ଅଲୁମିନା, ଏଲ୍ &ଟି ଭଳି କମ୍ପାନି ଅବସ୍ଥାପିତ ।

ଜନସଂଖ୍ୟା

୨୦୧୧ ଜନଗଣନା ^[୩]ଅନୁସାରେ, ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ଲୋକସଂଖ୍ୟା ୯,୬୭,୯୧୧ |

ପୁରୁଷ: ୪,୭୧,୯୬୦
ମହିଳା: ୪,୯୫,୯୫୧
- ଛ ବର୍ଷରୁ କମ: ୧,୪୧,୧୬୭
ସାକ୍ଷରତା ହାର: ୫୦.୮୮%
- ପୁରୁଷ: ୬୨.୬୧%
- ମହିଳା: ୩୯.୮୭%

ପ୍ରଶାସନିକ ବିଭାଗ

ଉପଖଣ୍ଡ (ସବ୍ ଡିଭିଜନ): (୨) ୧. ରାୟଗଡ଼ା ଓ ୨. ଗୁଣୁପୁର |
ତହସିଲ: (୪): ୧. ରାୟଗଡ଼ା, ୨. କାଶୀପୁର, ୩. ଗୁଣୁପୁର ଓ ୪. ବିଷମକଟକ
ବ୍ଳକ: (୧୧): ୧.ରାୟଗଡ଼ା, ୨.କାଶୀପୁର, ୩.କୋଲୋନରା, ୪.କଲ୍ୟାଣସିଂହପୁର, ୫.ଗୁଣୁପୁର, ୬.ଗୁଡ଼ାରୀ, ୭.ପଦ୍ମପୁର, ୮.ରାମନଗୁଡ଼ା, ୯.ବିଷମକଟକ, ୧୦.ମୁନିଗୁଡ଼ା ଓ ୧୧.ଚନ୍ଦ୍ରପୁର ।
ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ: ୧୭୧
ଗ୍ରାମ: ୨,୬୬୭
ସହର: ୩ (ପୌରପାଳିକା: ରାୟଗଡ଼ା, ବିଜ୍ଞାପିତ ଅଞ୍ଚଳ ପରିଷଦ: ଗୁଣୁପୁର, ଗୁଡ଼ାରୀ)

ରାଜନୀତି

ଲୋକ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ

କୋରାପୁଟ

ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ

ଏହି ଜିଲ୍ଲା ନିମ୍ନ ତିନୋଟି ବିଧନସଭାମଣ୍ଡଳୀକୁ ନେଇ ଗଠିତ।^[୪]

No.	Constituency	Reservation	Blocks	Member	Party
୧୩୮	ଗୁଣୁପୁର (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)	ST	ଗୁଣପୁର, ଗୁଡ଼ାରି, ରାମନାଗୁଡ଼ା, ପଦ୍ମପୁର	ରଘୁନାଥ ଗମାଙ୍ଗ	ବିଜୁ ଜନତା ଦଳ
୧୩୯	ବିଷମ କଟକ (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)	ST	ବିଷମ କଟକ, ମୁନିଗୁଡା, ଚନ୍ଦ୍ରପୁର	ଜଗନ୍ନାଥ ସାରକା	ବିଜୁ ଜନତା ଦଳ
୧୪୦	ରାୟଗଡ଼ା (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)	ST	ରାୟଗଡ଼ା, କାଶିପୁର, କୋଲନରା, କଲ୍ୟାଣସିଂପୁର	କାଡ୍ରାକା ଆପଲସ୍ଵାମୀ	ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ

ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲା ହେଉଛି କୋରାପୁଟ (ଲୋକ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)ର ଅଂଶ ବିଶେଷ^[୫]

ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନ

ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟତୀତ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅନେକ ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନ ଅଛି । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମଝିଘରିଆଣୀ ମନ୍ଦିର, ହାତୀପଥର, ପାଇକପଡ଼ା, ଥେରୁବାଲି ଚାଟିକଣା, ବିଷମ କଟକ, ମୀନଝୋଲା, ଦେବଗୀରି,ଝୁଲନ୍ତାପୋଲ ଓ ଦୁର୍ଗୀର ନୂତନ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ଅନ୍ୟତମ । ଏତଦ୍‌ ବ୍ୟତୀତ ସହରର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକ ହେଲା:-

ରାଣୀଗୁଡା ନିକଟସ୍ଥ ମା ମଙ୍ଗଳା ମା ମନ୍ଦିର, ରାୟଗଡ଼ା,
ସ୍ଥାନୀୟ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର,
ରେଳବାଇ କଲୋନୀର ଶିରିଡୀ ସତ୍ୟସାଈ ମନ୍ଦିର,
ବ୍ରାହ୍ମଣ ସାହିସ୍ଥିତ ରାଧାକୃଷ୍ଣ ମନ୍ଦିର,
ଗୌତମ ନଗରସ୍ଥିତ ଶିବ ମନ୍ଦିର ଓ ଗଣେଶ ମନ୍ଦିର,
ପି.ଏଚ୍.ଡି କଲୋନୀସ୍ଥିତ ଶିବ ମନ୍ଦିର,
ପି.ଏଚ୍.ଡି କଲୋନୀ ନିକଟସ୍ଥ ହନୁମାନ ମନ୍ଦିର ।

ରାୟଗଡ଼ା ଆଖପାଖରେ ଥିବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନସବୁ ହେଲା:-

ନିକଟବର୍ତ୍ତି ପଦ୍ମପୁରର ନୀଳକଣ୍ଠେଶ୍ୱର ଶିବ ମନ୍ଦିର ଓ ଗାୟତ୍ରୀ ମନ୍ଦିର
ନିକଟବର୍ତ୍ତି ବିଷମ କଟକର ମା ମାର୍କମା ମନ୍ଦିର
ନିକଟବର୍ତ୍ତି ମୀନଝୋଲାର ତିନିଟି ନଦୀର ସଙ୍ଗମ ସ୍ଥଳରେ ଥିବା ଶିବ ମନ୍ଦିର
ନିକଟବର୍ତ୍ତି ଚାଟିକଣାର ଜଳପ୍ରପାତ ଓ ଶିବ ମନ୍ଦିର
ନିକଟସ୍ଥ ଭିମପୁରରେ ଥିବା ଭୀମଶଙ୍କର ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ(ଡାକିନ୍ୟାଂ) ମନ୍ଦିର ।
ନିକଟବର୍ତ୍ତି ପାଇକପଡାର ପାତାଳେଶ୍ୱର ଶିବ ମନ୍ଦିର,
ନିକଟବର୍ତ୍ତି ଥେରୁବାଲିର ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ମନ୍ଦିର ଜିଲ୍ଲାର ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନ ।

ଚର୍ଚ୍ଚିତ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ

ନିକଟରେ ଏହି ଜିଲ୍ଲାର ଲେଖକ ଡ଼ମ୍ବରୁଧର ପଟ୍ଟନାୟକ ୨୦୨୦-୨୦୨୩ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀର ସାଧାରଣ ପରିଷଦ ସଦସ୍ୟ ରୂପେ ମନୋନୀତ ହୋଇଛନ୍ତି ।^[୬] ଏହି ଜିଲ୍ଲାରେ ଜନ୍ମିତ ଦ୍ୱିତୀଚନ୍ଦ୍ର ସାହୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଜଣେ ଲେଖକ ତଥା ଓଡ଼ିଆ ସ୍ତମ୍ଭକାର ।^[୭]^[୮]^[୯] ଏହି ଜିଲ୍ଲାର ଅନ୍ୟ କିଛି ଚର୍ଚ୍ଚିତ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ହେଲେ:

ଆଧାର

↑ Collector Rayagada Information
↑ "ODISHA DISTRICT GAZETTEERS-RAYAGADA" (PDF). Retrieved 3 December 2016.
↑ "Census 2011"
↑ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. Archived from the original on 8 November 2005. Retrieved 3 May 2022.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
↑ "Assembly Constituencies - Corresponding Districts and Parliamentary Constituencies of Orissa" (PDF). Election Commission of India. Archived from the original (PDF) on 2005-11-08. Retrieved 2008-09-18.
↑ "Odisha Sahitya Akademi". odishasahityaakademi.org. Retrieved 21 April 2021.
↑ Pioneer, The. "Sahu's Odia novel 'Kuhukara Mahaka' released in R'gada". The Pioneer (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 21 April 2021.
↑ Sahu, Dwiti Chandra. "08 - BHUBANESWAR". The Prameya ePaper: Read digital edition of The Prameya daily newspaper published by Summa real Media Pvt.Ltd.. Archived from the original on 31 December 2021. Retrieved 31 December 2021.
↑ "Nitidin ePaper : Leading Daily Odisha News Paper | Today Odia Epaper, News Paper Odisha | Online Odia News Epaper". nitidinepaper.com (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 31 December 2021. Retrieved 31 December 2021.

ଅଧିକ ତଥ୍ୟ

[1] Collector Rayagada Information

[rayagadagacetteer-2] "ODISHA DISTRICT GAZETTEERS-RAYAGADA" (PDF). Retrieved 3 December 2016.

[3] "Census 2011"

[web.archive.org-4] "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. Archived from the original on 8 November 2005. Retrieved 3 May 2022.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)

[5] "Assembly Constituencies - Corresponding Districts and Parliamentary Constituencies of Orissa" (PDF). Election Commission of India. Archived from the original (PDF) on 2005-11-08. Retrieved 2008-09-18.

[odishasahityaakademi-6] "Odisha Sahitya Akademi". odishasahityaakademi.org. Retrieved 21 April 2021.

[thepioneer-7] Pioneer, The. "Sahu's Odia novel 'Kuhukara Mahaka' released in R'gada". The Pioneer (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 21 April 2021.

[Prameyaepaper-8] Sahu, Dwiti Chandra. "08 - BHUBANESWAR". The Prameya ePaper: Read digital edition of The Prameya daily newspaper published by Summa real Media Pvt.Ltd.. Archived from the original on 31 December 2021. Retrieved 31 December 2021.

[Nitidinepaper-9] "Nitidin ePaper : Leading Daily Odisha News Paper | Today Odia Epaper, News Paper Odisha | Online Odia News Epaper". nitidinepaper.com (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 31 December 2021. Retrieved 31 December 2021.

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

[୭]

[୮]

[୯]

v t e ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲା
ସଦର ମହକୁମା: ରାୟଗଡ଼ା
ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ	ଗୁଣୁପୁର ବିଷମ କଟକ ରାୟଗଡ଼ା
ଗାଆଁ ଓ ସହର	କାଶିପୁର କୁଜେନ୍ଦ୍ରି ଗୁଣୁପୁର ଗୁଡାରି ଥେରୁବାଲି ପଦ୍ମପୁର ବିଷମ କଟକ ଚାଟିକଣା ରାୟଗଡ଼ା
ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଓ ଲୋକକଳା	ମଝିଘରିଆଣୀ ମନ୍ଦିର ମା ମାର୍କମା ମନ୍ଦିର ମୀନଝୋଲା ହାତୀପଥର ଝୁଲନ୍ତା ପୋଲ ଚଇତି ମହୋତ୍ସବ
ସହର ଓ ସଦର ଅନ୍ୟ ଜିଲ୍ଲାରେ	ଅନୁଗୋଳ କଟକ କନ୍ଧମାଳ କଳାହାଣ୍ଡି କେନ୍ଦୁଝର କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା କୋରାପୁଟ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଗଜପତି ଗଞ୍ଜାମ ବରଗଡ଼ ବଲାଙ୍ଗୀର ବାଲେଶ୍ଵର ବୌଦ୍ଧ ଭଦ୍ରକ ଦେବଗଡ଼ ଢେଙ୍କାନାଳ ଜଗତସିଂହପୁର ଝାରସୁଗୁଡ଼ା ନବରଙ୍ଗପୁର ନୟାଗଡ଼ ନୂଆପଡ଼ା ପୁରୀ ମୟୂରଭଞ୍ଜ ମାଲକାନଗିରି ଯାଜପୁର ସମ୍ବଲପୁର ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ ସୁବର୍ଣ୍ଣପୁର

v t e ଓଡ଼ିଶା
ରାଜଧାନୀ: ଭୁବନେଶ୍ଵର
ରାଜ୍ୟ ସଙ୍କେତ	ପଶୁ: ସମ୍ବର ପକ୍ଷୀ: ଭଦଭଦଳିଆ ଫୁଲ: ଅଶୋକ ଗଛ: ଓସ୍ତ ଗାନ: ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ ଦିବସ: ଉତ୍କଳ ଦିବସ
ପ୍ରଶାସନ	ସରକାର ରାଜ୍ୟପାଳ ବିଧାନ ସଭା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ
ପ୍ରସଙ୍ଗ	ଇତିହାସ ଐତିହ୍ୟ ଭୂଗୋଳ ଅର୍ଥନୀତି ଗଛଲତା ଓ ଜୀବଜଗତ ଚଳଣି କଳା ଲୋକକଳା ପର୍ବ ପର୍ବାଣୀ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଶିକ୍ଷା ଶିଳ୍ପ ବୟନ ଶିଳ୍ପ କ୍ରୀଡା
ଜିଲ୍ଲା	ଅନୁଗୋଳ କଟକ କନ୍ଧମାଳ କଳାହାଣ୍ଡି କେନ୍ଦୁଝର କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା କୋରାପୁଟ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଗଜପତି ଗଞ୍ଜାମ ଜଗତସିଂହପୁର ଝାରସୁଗୁଡ଼ା ଢେଙ୍କାନାଳ ଦେବଗଡ଼ ନବରଙ୍ଗପୁର ନୟାଗଡ଼ ନୂଆପଡ଼ା ପୁରୀ ବରଗଡ଼ ବଲାଙ୍ଗୀର ବାଲେଶ୍ୱର ବୌଦ୍ଧ ଭଦ୍ରକ ମୟୂରଭଞ୍ଜ ମାଲକାନଗିରି ଯାଜପୁର ରାୟଗଡ଼ା ସମ୍ବଲପୁର ସୁବର୍ଣ୍ଣପୁର ସୁନ୍ଦରଗଡ଼
ସହରସବୁ	କଟକ ପୁରୀ ବାଲେଶ୍ଵର ବ୍ରହ୍ମପୁର ଭୁବନେଶ୍ଵର ରାଉରକେଲା ସମ୍ବଲପୁର
ଓଡ଼ିଶା ପୋର୍ଟାଲ