Jump to content

"ଭାରତ" ପୃଷ୍ଠାର ସଂସ୍କରଣ‌ଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ତଫାତ

ଲିଙ୍କଗୁଡ଼ିକୁ ବଦଳାଇବେ
ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ
ପାଖାପାଖି ରଖି ଇତିହାସ ବ୍ରାଉଜ କରନ୍ତୁ
← ପୁରୁଣା ବଦଳନୂଆ ବଦଳ →
Content deleted Content added
ଭିଜୁଆଲଉଇକିଟେକ୍ସଟ
No edit summary
No edit summary
୧ କ ଧାଡ଼ି: ୧ କ ଧାଡ଼ି:
{{ଛୋଟ|India}}
{{Infobox country
|native_name = ଭାରତ
|conventional_long_name = ଭାରତ ଗଣରାଜ୍ୟ
|common_name = ଭାରତ
|image_flag = Flag of India.svg
|alt_flag = Horizontal tricolour flag (deep saffron, white, and green). In the centre of the white is a navy blue wheel with 24 spokes.
|image_coat = Emblem of India.svg
|alt_coat = Three lions facing left, right,and toward viewer, atop a frieze containing a galloping horse, a 24-spoke wheel, and an elephant. Underneath is a motto "सत्यमेव जयते".
|symbol_type = ସଙ୍କେତ
|national_motto = ''"[[ସତ୍ୟମେବ ଜୟତେ]]" <br /> <br />"ସତ୍ୟର ସଦା ଜୟ ହୁଏ''<ref>{{cite web|url=http://www.india.gov.in/knowindia/state_emblem.php|title=State Emblem -''Inscription''|accessdate=17 June 2007|publisher=[[National Informatics Centre|National Informatics Centre (NIC)]]}}</ref></small>
|national_anthem = <center>[[ଫାଇଲ:Jana Gana Mana instrumental.ogg]]</center><br />''[[ଜନ ଗଣ ମନ]]''<small><br /> </small><ref>{{cite web|title=''National Anthem'' – Know India portal|url=http://india.gov.in/knowindia/national_anthem.php|accessdate=31 August 2007|publisher=National Informatics Centre(NIC)|year=2007}}</ref>
|other_symbol_type = <span class="plainlinks">[[ଜାତୀୟ ଗାନ]]<ref>{{cite web |url=http://parliamentofindia.nic.in/ls/debates/vol12p1.htm|title=Constituent Assembly of India&nbsp;– Volume XII|publisher=National Informatics Centre(NIC)|accessdate=29 June 2007|date=24 January 1950|work=Constituent Assembly of India: Debates|publisher=parliamentofindia.nic.in, National Informatics Centre|quote=The composition consisting of the words and music known as Jana Gana Mana is the National Anthem of India, subject to such alterations in the words as the Government may authorise as occasion arises; and the song Vande Mataram, which has played a historic part in the struggle for Indian freedom, shall be honoured equally with Jana Gana Mana and shall have equal status with it.}}</ref>
|other_symbol = ''[[ବନ୍ଦେ ମାତରମ]]''<small><br />ମୁଁ ମହାନ ଭାରତ ମାତାଙ୍କ ବନ୍ଦନା କରୁଛି </small><ref>{{cite web| title=''National Song'' – Know India portal| url=http://india.gov.in/knowindia/national_song.php| accessdate=11 June 2009| publisher=National Informatics Centre(NIC)| year=2007}}</ref> <br />[[ଫାଇଲ:ବନ୍ଦେ ମାତରମ୍.ogg]]
|image_map = India (orthographic projection).svg
|alt_map = Image of globe centred on India, with India highlighted.
|map_caption = ଗାଢ଼ା ସବୁଜ: ଭାରତ ଅଧିନରେ ଥିବା ପ୍ରଶାସନିକ ଭୂମି ;<br />ହାଲୁକା ସବୁଜ: ଭାରତ ଅଧୀନରେ ଥିବା ଅଣପ୍ରଶାସନିକ ଭୂମି
|map_width = 220px
|image_map2 = <!--Another map, if required-->
|alt_map2 = <!--alt text for second map-->
|map_caption2 = <!--Caption to place below second map-->
|capital = [[ନୂଆ ଦିଲ୍ଲୀ]]
|latd=28 | latm=36.8 | latNS =N <!--capital's latitude degree/min/dir-->
|longd=77 |longm=12.5 |longEW =E <!--capital's longitude deg/min/dir-->
|largest_city = [[ମୁମ୍ବାଇ]]
|official_languages = {{Collapsible list|title=[[ଭାରତର ସରକାରୀ ଭାଷା#ସମୂହର ସରକାରୀ ଭାଷା|ହିନ୍ଦୀ, ଇଂରାଜୀ]]<!--[[Official languages of India#Official languages of the Union|Hindi, English]]-->|ହିନ୍ଦୀ ଦେବନାଗରୀ ଲିପିରେ ଲେଖାଯାଇଥାଏ ।<ref>{{cite web| title=The Union: Official Language| url=http://india.gov.in/knowindia/official_language.php| accessdate=11 June 2009| work=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]], [[Government of India]]| publisher=National Informatics Centre(NIC)| year=2007}}</ref>}}
|regional_languages = {{Collapsible list|title=[[ଭାରତର ସରକାରୀ ଭାଷା#ସମ୍ବିଧାନର ଅଷ୍ଟମ ପରିଚ୍ଛେଦର ଭାଷାସବୁ|୮ମ ପରିଚ୍ଛେଦ:]]<!--[[Official languages of India#The languages of the Eighth Schedule to the Constitution|8th Schedule:]]-->|[[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ]]|[[ସାନ୍ତାଳୀ ଭାଷା|ସାନ୍ତାଳୀ]]|[[ଅସିମୀୟା ଭାଷା|ଅସିମୀୟା]]|[[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]]|[[ବୋଡ଼ୋ ଭାଷା|ବୋଡ଼ୋ]]|[[ଡୋଗରି ଭାଷା|ଡୋଗରି]]|[[ଗୁଜୁରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜୁରାଟୀ]]|[[ହିନ୍ଦୀ ଭାଷା|ହିନ୍ଦୀ]]|[[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ଼]]|[[କାଶ୍ମିରୀ ଭାଷା|କାଶ୍ମିରୀ]]|[[କୋଙ୍କଣୀ ଭାଷା|କୋଙ୍କଣୀ]]|[[ମୈଥିଳୀ ଭାଷା|ମୈଥିଳୀ]]|[[ମାଲାୟାଲାମ ଭାଷା|ମାଲାୟାଲାମ]]|[[ମୈତେଇ ଭାଷା|ମଣିପୁରୀ]]|[[ମରାଠୀ ଭାଷା|ମରାଠୀ]]|[[ନେପାଳୀ ଭାଷା|ନେପାଳୀ]]|[[ପଞ୍ଜାବୀ ଭାଷା|ପଞ୍ଜାବୀ]]|[[ସଂସ୍କୃତ ଭାଷା|ସଂସ୍କୃତ]]|[[ସିନ୍ଧୀ ଭାଷା|ସିନ୍ଧୀ]]|[[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]]|[[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]]|[[ଉର୍ଦ୍ଦୁ]]}}
|languages_type = [[ଜାତୀୟ ଭାଷା]]
|languages = କେଉଁଟି ନାହିଁ [[ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନ|ସମ୍ବିଧାନ]]<ref>{{cite web|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-01-25/india/28148512_1_national-language-official-language-hindi |title=There's no national language in India: Gujarat High Court|publisher=Times Of India |date=2007-01-06 |accessdate=2011-03-29}}</ref>
|ଜାତିୟତା = [[ଭାରତର ଲୋକ|ଭାରତୀୟ]]
|government_type = {{nowrap|[[ଗଣତନ୍ତ୍ର]]<!--[[Federalism|Federal]]--> [[ସାଂସଦୀୟ ଗଣତନ୍ତ୍ର]]<!--[[Parliamentary system|parliamentary]]--> <br /> [[ସମ୍ବିଧାନ ଗଣତନ୍ତ୍ର]] <!--[[constitutional republic]]--><ref name="IndiaGlance">{{cite web|title=India at a Glance|work=Know India Portal|publisher=National Informatics Centre(NIC)|url=http://india.gov.in/knowindia/india_at_a_glance.php|accessdate=7 December 2007}}</ref>}}
|leader_title1 = [[ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି|ରାଷ୍ଟ୍ରପତି]]<!--[[President of India|President]]-->
|leader_name1 = [[ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ]]
|leader_title2 = [[ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ|ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ]]
|leader_name2 = [[ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ]] ([[ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି|ଭାଜପା]])
|leader_title3 = {{nowrap|[[ଲୋକସଭା ବାଚସ୍ପତି|ବାଚସ୍ପତି]]<!--[[Speaker of the Lok Sabha|Speaker of the House]]-->}}
|leader_name3 = [[ମୀରା କୁମାର]] ([[ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ|କଂଗ୍ରେସ]])
|leader_title4 = [[ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି|ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି]]<!--[[Chief Justice of India|Chief Justice]]-->
|leader_name4 = [[ଅଲ୍ଟମସ କବୀର]]
|legislature = [[ଭାରତର ସଂସଦ|ସଂସଦ]]<!--[[Parliament of India|Sansad]]-->
|upper_house = [[ରାଜ୍ୟ ସଭା]]
|lower_house = [[ଲୋକ ସଭା]]
|sovereignty_type = [[ଭାରତୀୟ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ|ସ୍ଵାଧୀନତା]]<!--[[Indian independence movement|Independence]]-->
|sovereignty_note = [[ବ୍ରିଟେନ]] ଠାରୁ <!--[[United Kingdom]]-->
|established_event1 = ଘୋଷଣା କରାଗଲା
|established_date1 = [[ସ୍ଵାଧୀନତା ଦିବସ‌ (ଭାରତ)|୧୫ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୭]]
|established_event2 = [[ସାର୍ବଭୌମ୍ୟ]]<!--[[Republic]]-->
|established_date2 = [[ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସ|୨୬ ଜାନୁଆରି ୧୯୫୦]]
|area_rank = ୭ମ
|area_magnitude = 1 E12
|area = <!-- major area size (in [[Template:convert]] either km2 or sqmi first) -->
|area_km2 = ୩,୨୮୭,୨୬୩
|area_sq_mi = ୧,୨୬୯,୨୧୯ <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|area_footnote = <sup>‡</sup>
|percent_water = ୯.୫୬
|area_label = <!-- label under "Area" (default: Total) -->
|area_label2 = <!-- label below area_label (optional) -->
|area_dabodyalign = <!-- text after area_label2 (optional) -->
|population_census_rank = ୨ୟ
|population_census = ୧,୨୧୦,୧୯୩,୪୨୨
|population_estimate_rank =
|population_estimate_year =
|population_census_year = ୨୦୧୧
|population_density_km2 = <!--{{#expr:{{IndiaPop}}/3287263 round 1}}-->
|population_density_sq_mi = <!--{{#expr:{{IndiaPop}}/1269219 round 1}}--><!--Do not remove per WP:MOSNUM-->
|population_density_rank = ୩୧ ତମ
|GDP_PPP = $୪.୦୬୦ ଲକ୍ଷ କୋଟି<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?sy=2008&ey=2011&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=534&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=49&pr.y=13 |title=India|publisher=International Monetary Fund|accessdate=2011-04-21}}</ref>
|GDP_PPP_rank = ୪ର୍ଥ
|GDP_PPP_year = ୨୦୧୦
|GDP_PPP_per_capita = $୩,୩୩୯<ref name=imf2/>
|GDP_PPP_per_capita_rank =
|GDP_nominal = $୧.୫୩୮ ଲକ୍ଷ କୋଟି<ref name=imf2/>
|GDP_nominal_rank = ୧୦ମ
|GDP_nominal_year = ୨୦୧୦
|GDP_nominal_per_capita = $୧,୨୬୫<ref name=imf2/>
|GDP_nominal_per_capita_rank =
|Gini = ୩୬.୮<ref name="CIA_GINI">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2172rank.html?countryName=India&countryCode=in&regionCode=sas&rank=79#in|title=Field Listing&nbsp;– Distribution of family income&nbsp;– Gini index|date=15 May 2008|work=[[The World Factbook]]|publisher=[[CIA]]|accessdate=6 June 2008}}</ref>
|Gini_rank = ୭୯ତମ
|Gini_year = ୨୦୦୪
|Gini_category =
|HDI = {{increase}}୦.୫୧୯<ref name="UN">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table1.pdf|title=Human Development Report 2010. Human development index trends: Table G|publisher=The United Nations|accessdate=4 November 2010}}</ref>
|HDI_rank = ୧୧୯ତମ
|HDI_year = ୨୦୧୦ <!-- Please use the year in which the HDI data refers to and not the publication year -->
|HDI_category = <span style="color:#fc0;">ମଧ୍ୟମ</span>
|currency = [[ଭାରତୀୟ ମୁଦ୍ରା]] ({{INR}})
|currency_code = INR
|country_code = INR
|time_zone = [[Indian Standard Time|ଭାରତୀୟ ମାନକ ସମୟ]]
|utc_offset = +୫:୩୦
|date_format = ଦିନ/ମାସ/ବର୍ଷ ([[AD.|ଖ୍ରିଷ୍ଟ ପର]])<!-- numeric dates (dd-mm-yyyy, yyyy.mm.dd, etc.) plus era (AD, AH, etc.) -->
|DST_note =
|utc_offset_DST = +୫:୩୦
|drives_on = ବାମ
|cctld = [[.in]]
|calling_code = [[Telephone numbers in India|+୯୧]]
|image_map3 =
|alt_map3 =
|footnotes = {{Collapsible list|state=uncollapsed|title='''Non-numbered Footnotes:'''|'''*''' ''Bhārat Gaṇarājya'', that is, the Republic of India in Hindi,<ref name="IndiaGlance"/> written in the ''Devanagari'' script. See also [[Official names of India|other official names]]|'''‡''' This is the figure as per the United Nations though the Indian government lists the total area as {{convert|3287260|km2|sqmi|abbr=on}}.<ref>{{cite web|title=Total Area of India|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/India.pdf|accessdate=3 September 2007|format=PDF|work=[[Country Studies]], India|publisher=[[Library of Congress]]{{ndash}} [[Federal Research Division]]|date=December 2004|quote=The country’s exact size is subject to debate because some borders are disputed. The Indian government lists the total area as {{convert|3287260|km2|sqmi|abbr=on}} and the total land area as {{convert|3060500|km2|sqmi|abbr=on}}; the United Nations lists the total area as {{convert|3287263|km2|sqmi|abbr=on}} and total land area as {{convert|2973190|km2|sqmi|abbr=on}}.}}</ref>}}
}}



ftftjhv
'''ଭାରତ''' ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ଏକ ଗଣରାଜ୍ୟ ଓ ଦକ୍ଷିଣ [[ଏସିଆ]]ର ଏକ ଦେଶ ଅଟେ । ଏହା ଭୌଗୋଳିକ ଆୟତନ ଅନୁସାରେ ବିଶ୍ଵର ସପ୍ତମ, ଜନସଂଖ୍ୟା ଅନୁସାରେ ବିଶ୍ଵର ଦ୍ଵିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଦେଶ ଅଟେ । ଏହା ବିଶ୍ଵର ବୃହତ୍ତମ ଲୋକତନ୍ତ୍ର ରୁପରେ ପରିଚିତ । ଏହାର ଉତ୍ତରରେ ଉଚ୍ଚ ଏବଂ ବହୁଦୂର ଯାଏ ଲମ୍ବିଥିବା ହିମାଳୟ, ଦକ୍ଷିଣରେ ଭାରତ ମହାସାଗର, ପୂର୍ବରେ ବଙ୍ଗୋପସାଗର ଓ ପଶ୍ଚିମରେ ଆରବସାଗର ରହିଛି । ଏହି ବିଶାଳ ଭୂଖଣ୍ଡରେ ୨୯ ଗୋଟି [[ଭାରତର ରାଜ୍ୟ|ରାଜ୍ୟ]] ଓ ୭ଟି କେନ୍ଦ୍ର-ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ରହିଛି । ଭାରତର ପଡୋଶୀ ଦେଶ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ, ଉତ୍ତରରେ [[ଚୀନ]], [[ନେପାଳ]] ଓ [[ଭୁଟାନ]], ପଶ୍ଚିମରେ [[ପାକିସ୍ଥାନ]], ପୂର୍ବରେ [[ବଙ୍ଗଳାଦେଶ]] ଓ [[ବର୍ମା]], ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣରେ [[ଶ୍ରୀଲଙ୍କା]] ଅବସ୍ଥିତ ।

ପ୍ରସିଦ୍ଧ [[:en:Indus Valley Civilisation|ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତା]]ର ଉତ୍ଥାନ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରୁ ହୋଇଥିଲା । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ବହୁ ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ଆକର୍ଷଣ ଥିଲା । ନିଜର ବ୍ୟବସାୟ ଓ ସଂସ୍କୃତି ପାଇଁ [[:en:Indian subcontinent|ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶ]] ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ଜଣାଶୁଣା ଥିଲା । {{Sfn|Stein|1998|pp=16–17}} ବିଶ୍ୱର ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ (ଯଥା [[ହିନ୍ଦୁ]], [[ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ|ବୌଦ୍ଧ]], [[:en:Statistics of Jainism|ଜୈନ]] ଓ [[:en:Sikhism in India|ଶିଖ୍]]) ର ଉତ୍ପତ୍ତି ଭାରତରୁ ହୋଇଥିଲା । ଷଷ୍ଠ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ରେ [[History of the Jews in India|ଜୀଉ]] ମାନେ ଭାରତକୁ ଆଗମନ କଲେ । ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀରେ [[:en:Parsi|ପାର୍ସୀ]], [[:en:Christianity in India|ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ]] ଓ [[ମୁସଲମାନ]] ମାନଙ୍କ ଆଗମନ ପରେ ପ୍ରଚୀନ ଭାରତର ରୂପରେଖରେ ଉନ୍ନତି ଘଟିଥିଲା । ୧୮ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ [[:en:Company rule in India|ଇଂରେଜ]]ମାନଙ୍କ ରାଜୁତିର ପ୍ରାରମ୍ଭ ହୋଇ ଭାରତ ପରାଧୀନତାର ଶିକାର ହୋଇଥିଲା । ଭାରତର ବହୁ ବରପୁତ୍ରଙ୍କ [[:en:Indian independence movement|ସଂଗ୍ରାମ]] ପରେ ୧୯ଶ ଶତାବ୍ଦୀର ମଧ୍ୟ ଭାଗରେ (୧୯୪୭ ରେ) ଭାରତ ସ୍ୱାଧୀନତା ଫେରି ପାଇଥିଲା ।
[[ଫାଇଲ:India-map-or.svg|thumb|[[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ]]ରେ ଭାରତ ମାନଚିତ୍ର]]

ପ୍ରାଚୀନ ସିନ୍ଧୁ ଉପତ୍ୟକାର ସଭ୍ୟତା, ଇତିହାସ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସମ୍ରାଟ ଓ ରାଜାମାନଙ୍କର ବିଚରଣ ଭୂମି, ଧନଧାନ୍ୟରେ ସମୃଦ୍ଧି, ବାଣିଜ୍ୟ ଓ ସଂସ୍କୃତିର କେନ୍ଦ୍ରରୂପେ ଭାରତ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ସୁପରିଚିତ । [[ହିନ୍ଦୁ]], [[ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ|ବୌଦ୍ଧ]], ଜୈନ ଓ ଶିଖ ଧର୍ମ ପରି ବିଶ୍ୱର ଚାରିଟି ପ୍ରଧାନ ଧର୍ମର ଉତ୍ପତ୍ତିସ୍ଥଳ ହେଉଛି ଏହି ଦେଶ । ଏହାଛଡ଼ା ଜୁଦା, ଜୋରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ତଥା [[ମୁସଲମାନ|ଇସଲାମ]] ଆଦି ଅନ୍ୟ ଧର୍ମର ଅନେକ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ ମାନଙ୍କୁ ଦେଖିଲେ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ବ୍ୟାପକତା ଆକଳନ କରିହୁଏ ।

ମୋଟ ଜାତୀୟ ଉତ୍ପାଦ (Gross Domestic Product) ହିସାବରେ ଭାରତ ପୃଥିବୀର ଏକାଦଶ ବୃହତ ଅର୍ଥନୀତି ଓ କ୍ରୟ-ଶକ୍ତି-ସମତା (Purchasing Power Parity) ହିସାବରେ ଭାରତ ପୃଥିବୀର ତୃତୀୟ ବୃହତ ଅର୍ଥନୀତି । ଭାରତ ଏକ ଦ୍ରୁତ ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ, ନିରକ୍ଷରତା, ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଉପରେ ଏହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇ ପାରିନାହିଁ ।

ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଦେଖିଲେ ଭାରତ ପୃଥିବୀର ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ସମ୍ପନ୍ନ ରାଷ୍ଟ୍ର ମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଗୋଟିଏ । ଏହାର ସ୍ଥଳସେନା ପୃଥିବୀରେ ତୃତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଓ ପ୍ରତିରକ୍ଷାରେ ଭାରତ କରୁଥିବା ଖର୍ଚ୍ଚରେ ପୃଥିବୀର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେଶ ମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଭାରତର ସ୍ଥାନ ନବମ ।
ରାଜନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭାରତ ଏକ ସାର୍ବଭୌମ, ସାଂସଦୀୟ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ, ପନ୍ଥନିରପେକ୍ଷ<ref>[http://india.gov.in/govt/documents/hindi/preamble.pdf]</ref> ରାଷ୍ଟ୍ର ଅଟେ । ୨୯ ଗୋଟି ପ୍ରଦେଶ ଓ ୭ ଗୋଟି କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳକୁ ମିଶାଇ ଗଠିତ ଏହି ଦେଶର ଭାଷା, ଚଳଣି, ପରମ୍ପରା, ଜଳବାୟୁ ଓ ଧର୍ମମତର ବିଭିନ୍ନତାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ଅବିଭାଜିତ ଭାରତକୁ ଉପମହାଦେଶର ଆଖ୍ୟା ଦିଆଯାଏ । ଏହି ଦେଶରେ ବିବିଧ ପ୍ରକାରର ପଶୁପକ୍ଷୀ ଓ ସଂରକ୍ଷିତ ଜୀବଜନ୍ତୁ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାନ୍ତି ।
== ପ୍ରାକୃତିକ ଗଠନ ==
ହିମାବୃତ ଉତ୍ତୁଙ୍ଗ ପର୍ବତମାଳା,ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ଉର୍ବର ସମତଳ ଭୂମି, ଉଚ୍ଚ ମାଳଭୂମି, ଦିଗନ୍ତବିସ୍ତାରୀ ଶୁଷ୍କ ମରୁଭୂମି, ନିବିଡ଼ ବନରାଜି, ମନୋହର ହ୍ରଦ,ଗଭୀର ସାଗର ଓ ମହାସାଗର, ଉର୍ବର ଉପକୂଳ, ସୁବିସ୍ତୃତ ନଦୀ ଅବବାହିକା ଆଦି ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶରେ ଭାରତବର୍ଷର ଭୂଗୋଳ ଗଠନ । ଏହି ପ୍ରାକୃତିକ ଆବେଷ୍ଟନୀ ଭାରତର ଜଳବାୟୁ ଓ ମୃତ୍ତିକା ଗଠନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରେ । ଏତଦବ୍ୟତିତ ଏହା ଭାରତକୁ ଏକ ଆପାତସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପରିବେଷ୍ଟନୀ ମଧ୍ୟରେ ଭୌଗଳିକ ଏକତ୍ଵ ଦେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବହିର୍ଜଗତରୁ ଅନେକାଂଶରେ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ କରିଛି ।
== ନାମକରଣ ==
ପୁରାଣରୁ ଜଣାଯାଏ , ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ [[ପୃଥିବୀ]] ସାତୋଟି ଦ୍ଵୀପରେ ବିଭକ୍ତ ଥିଲା । ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ଜମ୍ବୁ ଦ୍ଵୀପ ଅନ୍ୟତମ । ଜମ୍ବୁ ଦ୍ଵୀପ ନଅଟି ଦେଶରେ ବିଭକ୍ତ । ଭାରତ ଏହି ନଅଟି ଦେଶ ଅନ୍ତର୍ଗତ ବୋଲି କେତେକ ଐତିହାସିକ ମତ ବ୍ୟକ୍ତ କରନ୍ତି । [[ମହାଭାରତ]] ଓ ପୌରାଣିକ ଯୁଗରେ ଚନ୍ଦ୍ରବଂଶର ରାଜା ଦୁଷ୍ମନ୍ତଙ୍କ ପୁତ୍ର ଭରତ ଆମ ଦେଶର ସର୍ବ ପ୍ରଥମ ଚତ୍ରବର୍ତ୍ତୀ ବା ସମ୍ରାଟ ଥିଲେ । ତାଙ୍କରି ନାମାନୁଯାୟୀ ଆମ ଦେଶ ଭାରତ ବର୍ଷ ନାମରେ ଅଭିହିତ । <ref>http://satyameva-jayate.org/2006/05/27/hindu-india-and-bharat-word-origins/</ref>
ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଏହାକୁ ଆର୍ଯ୍ୟାବର୍ତ୍ତ, ଜମ୍ବୁଦ୍ଵୀପ ଓ ଅଜନାଭ ଦେଶ ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି।

== ବ୍ୟୁତ୍ପତ୍ତି ==
ମାନବ ସଭ୍ୟତାର ପ୍ରଥମ ଦେଶ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାକୁ ସନାତନ ରାଷ୍ଟ୍ର କୁହାଯାଏ । ଶ୍ରୀମଦ ଭାଗବତର ପଞ୍ଚମ ସ୍କନ୍ଧରେ ଏହାର ସ୍ଥାପନା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି। ଭାରତୀୟ ଦର୍ଶନ ଅନୁସାରେ ସୃଷ୍ଟି ରଚନା ପରେ ବ୍ରହ୍ମା ଜଗତର ଭାର ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ସ୍ୱୟଂଭୁବ ମନୁଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କଲେ। ତାଙ୍କର ଦୁଇପୁତ୍ର ଥିଲେ ପ୍ରିୟବ୍ରତ ଓ ଉତ୍ତାନପାଦ। ପ୍ରିୟବ୍ରତଙ୍କର ଦଶପୁତ୍ର ଥିଲେ । ଏମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ତିନିଜଣ ସଂସାର ପ୍ରତି ବୈରାଗ୍ୟ ଭାବ ରଖିଥିବାରୁ ବିଶ୍ୱକୁ ସାତ ଖଣ୍ଡରେ ବିଭାଜିତ କରି ପ୍ରିୟବ୍ରତ ପୁତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ। ଏମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ଜମ୍ବୁଦ୍ୱୀପର ରାଜାଥିଲେ ଅଗ୍ନୀଧ୍ର, ଯିଏ ଜମ୍ବୁଦ୍ୱୀପର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ନଅ ଭାଗର ଦାୟିତ୍ୱ ନିଜର ନଅ ପୁତ୍ରଙ୍କୁ ସମର୍ପି ଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ହିମବର୍ଷର ଶାସକ ଥିଲେ ନାଭି। ସେ ନିଜ ନାମ (ନାଭି ବା ଅଜନାଭ) ସହିତ ରାଜ୍ୟର ନାମକୁ ଯୋଡ଼ି ଅଜନାଭବର୍ଷ ନାମରେ ପ୍ରଚାର କଲେ। ରାଜା ନାଭିଙ୍କ ଶତପୁତ୍ରଙ୍କ ଭିତରେ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ଓ ଉତ୍ତମ ଥିଲେ ଋଷଭଦେବ। ତାଙ୍କର ପୁତ୍ର ଭରତ ଲୋକପ୍ରିୟ ଓ ପ୍ରଜାପାଳକ ରାଜାଥିଲେ। ତାଙ୍କ ନାମ ଅନୁସାରେ ଏହି ଅଜନାଭ ବର୍ଷହିଁ ପରବର୍ତ୍ତୀକାଳରେ ଭାରତ ନାମରେ ପରିଚିତ ହେଲା।

== ସଭ୍ୟତା ==
* ୫୦୦୦ ବର୍ଷ ପୁରୁଣା ସଭ୍ୟତା
* ସିନ୍ଧୁ ଉପତ୍ୟକାର ସଭ୍ୟତା – ୩୩୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ., ବିଶ୍ୱର ହାତଗଣତି ବିକଶିତ ପ୍ରାଚୀନ ସହରୀ ସଭ୍ୟତା ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ
* ହରପ୍ପାର ସଭ୍ୟତା – ୨୭୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ.
* ବିଶ୍ୱର ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ – ତକ୍ଷଶିଳା ୭୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ.
* ଆୟୁର୍ବେଦ – ମାନବ ଇତିହାସରେ ସର୍ବପୁରାତନ ଚିକିତ୍ସା ପଦ୍ଧତି
* ଯୋଗ – ୫୦୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ. - ପତଞ୍ଜଳୀଙ୍କଦ୍ୱାରା ସଂଗୃହିତ (୨୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ.)
* କଲାରିପାୟାଟ ସମରକଳା(martial arts) ୨୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ.

== ବିଶେଷତା ==
* ୩୨୫ଟି [[ଭାଷା]] ଓ ୧୬୫୨ଟି ବୋଲି (ଉପଭାଷା), ୧୮ଟି ରାଜକୀୟ [[ଭାଷା]]
* ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ର [[ରାମାୟଣ]]
* ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ପୁରାଣ [[ମହାଭାରତ]] – ୧୦୦,୦୦୦ଟି ଶ୍ଳୋକ

== କଳା ଓ ସଂସ୍କୃତି ==
* ୪୫ରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ନୃତ୍ୟ
* ୭ଟି ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟ ([[ଓଡ଼ିଶୀ]], ଭାରତନାଟ୍ୟମ, କଥକ, କଥାକଳି, କୁଚିପୁଡ଼ି, ମଣିପୁରୀ, ମୋହିନୀଆଟ୍ଟମ)
* ୬୫ରୁ ଅଧିକ [[ପର୍ବ|ପର୍ବ ପର୍ବାଣୀ]]

== ଇତିହାସ ==
<!--===ପ୍ରାକ ଆଧୁନିକ ଭାରତ===
===ଆଧୁନିକ ଭାରତ===-->
* ୭୦୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ.ର [[ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ]]ସ୍ଥ ପାଷାଣ ଯୁଗର ଭୀମବେଟକାଗୁମ୍ଫା ଭାରତରେ ମାନବ ଜୀବନରେ ପ୍ରାଚୀନତମ ପ୍ରମାଣ ଅଟେ । ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାୟୀ ବସ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ପରେ ପରେ ସିନ୍ଧୁ ଘାଟୀ ସଭ୍ୟତା ରୂପେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲେ ।
* ୧୭୦୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ: ଇଂରେଜ ଶାସନର ସୂତ୍ରପାତ
* ୧୫ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୭: [[ସ୍ଵାଧୀନତା ଦିବସ‌ (ଭାରତ)|ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ]]
* ୨୬ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୫୦: [[ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସ|ଭାରତର ଜନରାଜ୍ୟ ଦିବସ]]
[[ଫାଇଲ:British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India.jpg|thumb|୧୯୦୯ ରେ ଭାରତ]]

== ଭୌଗଳିକ ଅବସ୍ଥିତି ଓ ପ୍ରଭାବ ==
[[ଫାଇଲ:KedarRange.jpg|thumb|ହିମାଳୟ]]
* [[ଭାରତର ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ|୨୯ଟି ରାଜ୍ୟ ଓ ୭ଟି କେନ୍ଦ୍ର ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ]]
* ୩.୨୮ ନିୟୁତ ବର୍ଗ କି.ମି. କ୍ଷେତ୍ରଫଳ
* ୭୫୧୬ କି.ମି. ସାମୁଦ୍ରିକ ସୀମା
* ୧୧୩୨୪୪୬,୦୦୦ ଲୋକସଂଖ୍ୟା ୨୦୦୮ରେ
ଆୟତନ ଓ ଜନସଂଖ୍ୟା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭାରତକୁ ସାଧାରଣତଃ ଏକ ଉପମହାଦେଶ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ପୃଥିବୀର ବୃହତ୍ତମ ମହାଦେଶ ଏସିଆର ଦକ୍ଷିଣାଂଶର କେନ୍ଦ୍ରସ୍ଥଳୀରେ ଭାରତବର୍ଷ ଅବସ୍ଥିତ ।

ଭାରତର ଉତ୍ତରରେ ସୁଦୀର୍ଘ [[ହିମାଳୟ ପର୍ବତ|ହିମାଳୟ]] ପର୍ବତଶ୍ରେଣୀ ଦୁର୍ଭେଦ୍ୟ ପ୍ରଚୀର ସଦୃଶ ଦଣ୍ଡାୟମାନ । ତାହା ଭାରତବର୍ଷକୁ ଏସିଆ ମହାଦେଶର ଅନ୍ୟ ଅନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳ ମାନଙ୍କରୁ ପ୍ରାୟ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ କରି ରଖିଛି । ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମରେ ସୁଲେମାନ ଓ ହିନ୍ଦୁକୁସ ପର୍ବତମାଳା ଅବସ୍ଥିତ । ଏହା ଭରତ ଉପଦେଶକୁ [[ଋଷିଆ]],[[ଆଫଗାନିସ୍ଥାନ]] ଓ [[ଇରାନ]] ଠାରୁ ପୃଥକ୍ କରିଅଛି ।

ଇତିହାସ ସହିତ ଭୂଗୋଳ ଅଙ୍ଗାଙ୍ଗୀ ଭାବେ ଜଡିତ । ଭୌଗଳିକ ଅବସ୍ଥିତି ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ଗଠନ ଭାରତର ଇତିହାସର ଗତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଅଛି । ହିମାଳୟ ପର୍ବତ ଏକ ପ୍ରାଚୀର ସଦୃଶ । ଏହାର ଦୁର୍ଗମ ଗିରିପଥ ଅତିକ୍ରମ କରିବା କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ । ଗିରିପଥ ଗୁଡିକ ବର୍ଷର ଅଧିକାଂଶ ସମୟ ତୁଷାରାଚ୍ଛନ୍ନ ରହେ । ତେଣୁ ହିମାଳୟ ପର୍ବତ ଅତିକ୍ରମ କରି ଅତୀତରେ ବୈଦେଶିକ ଶତ୍ରୁମାନେ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କରିବା ଦୁଃସାଧ୍ୟ ଥିଲା ।

ଭାରତର ସୈନ୍ଧବ-ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳ ଭୂମି ସିନ୍ଧୁ,[[ଗଙ୍ଗା ନଦୀ|ଗଙ୍ଗା]], [[ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ନଦୀ|ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର]] ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଉପନଦୀଗୁଡିକର ଅବବାହିକା ଦ୍ଵାରା ଗଠିତ । ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଜଳବାୟୁ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟକର ଏବ, ମୃତ୍ତିକା ଉର୍ବର ଓ କୃଷୀ ଉପଯୋଗୀ । ତେଣୁ ଏଠାରେ ପ୍ରଥମେ ଦ୍ରାବିଡ଼ ଓ ଆର୍ଯ୍ୟ ସଭ୍ୟତାର ଅଭ୍ୟୁଦୟ ହୋଇଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ନନ୍ଦ,ମୌର୍ଯ୍ୟ, କୁଶାଣ ଗୁପ୍ତ, ଆଫଗାନ୍ ଓ ମୋଗଲ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର ଲାଭ କରିଥିଲା । ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମରେ ଖାଇବର ଓ ବୋଲାନ୍ ଗିରିପଥ ଅତିକ୍ରମକରି ପ୍ରଥମେ ଦ୍ରାବିଡ଼ ଓ ଆର୍ଯ୍ୟମାନେ ଭାରତରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ ।

ବଙ୍ଗୋପସାଗର ,ଆରବ ସାଗର ଏବଂ ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ନୈଯାତ୍ରା କରି ଭାରତୀୟ ମାନେ [[ଚୀନ]], [[ଜାପାନ]] ସମେତ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ ଏବଂ ପଶ୍ଚିମ ଏସିଆ ଅନ୍ତର୍ଗତ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶ ଏବଂ [[ଉଇରୋପ]]ର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟ ବେବସାୟ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହୋଇଥିଲେ । ବିଶେଷତଃ [[କଳିଙ୍ଗ]]ର ଅଧିବାସୀ ମାନେ [[ଜାଭା]],[[ସୁମାତ୍ରା]], [[ବାଲି]], [[ବୋର୍ଣ୍ଣିଓ]] ଆଦି ପୂର୍ବ ଭାରତୀୟ ଦୀପପୁଞ୍ଜ ଓ ମାଳୟ ଉପଦ୍ଵୀପରେ ବାଣିଜ୍ୟକେନ୍ଦ୍ର ଓ ବସତିସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା [[ହିନ୍ଦୁ]], [[ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ]] ଆଦି ଧର୍ମ ସଂସ୍କୃତି ସେହି ଦେଶ ଗୁଡିକରେ ପ୍ରସାର ଲାଭ କରିଥିଲା । ସେହିପରି ଭାରତର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳମାନଙ୍କରେ ୧୪୯୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରୁ ୧୬୯୨ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ମଧ୍ୟରେ ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ, ଓଲନ୍ଦାଜ, ଇଂରେଜ ଓ ଫରାସୀ ପ୍ରଭୃତି ଇଉରୋପୀୟମାନେ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ତଥା ଉପନିବେଶମାନ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।

== ରାଜନୀତି ==
ଭାରତ ବିଶ୍ଵର ସର୍ବବୃହତ୍ତ ଗଣତାନ୍ତ୍ରୀକ ରାଷ୍ଟ୍ର ଅଟେ । ଏକ ସଂସଦୀୟ ଲୋକତନ୍ତ୍ର ହିସାବରେ, ଏହା ୬ ଗୋଟି ସ୍ଵୀକୃତିପ୍ରାପ୍ତ ଜାତୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ ନେଇ ଗଠିତ । ତନ୍ମଧ୍ୟରେ [[ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି]], [[ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ]] ଭଳି ପ୍ରମୁଖ ଦଳଗୁଡିକ ସହ ୪୦ଟି ପ୍ରାଦେଶିକ ଦଳ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଭାରତକୁ ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ଏକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ର ଭାବେ ଘୋଷଣା କରିବା ପରଠାରୁ ନେଇ ୧୯୮୦ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ସଂସଦରେ ଏକମାତ୍ର ଦଳ ହିସାବରେ ପୂର୍ଣ୍ଣବହୁମତ ହାସିଲ କରି ଆସୁଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅନେକାଂଶ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ [[ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି]] ବହୁ ପ୍ରାଦେଶିକ ଦଳ ମାନଙ୍କ ସହ ମିଶି ଗଠବନ୍ଧନ ଜରିଆରେ ବହୁମତ ହାସିଲ କରିଥିଲା । ୨୦୦୯ ମସିହା ସାଧାରଣ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ପରଠାରୁ ବର୍ତ୍ତମାନ କେନ୍ଦ୍ରରେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ଶାସନ କ୍ଷମତାରେ ରହିଅଛି ।

=== ସରକାର ===

ଭାରତ ହେଉଛି ଏକ ସାର୍ବଭୌମ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଦେଶ । ଦେଶର [[ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନ|ସମ୍ବିଧାନ]] ଭାରତରେ ସଂଘୀୟ ଶାସନ ପରିଚାଳିତ। ସଂଘର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପ୍ରଧାନ [[ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି|ରାଷ୍ଟ୍ରପତି]] ଅଟନ୍ତି । ତାଙ୍କର ସହାୟତା ପାଇଁ [[ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି]] ରହିଥାନ୍ତି ।

ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ତିନିଟି ମୁଖ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ରହିଛି :

୧. [[ବିଧାୟିକା]] (Legislature)
:ଭାରତୀୟ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କ ହାତରେ ହିଁ ସବୁ ଶକ୍ତି ରହିଥାଏ। ସେମାନେ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷରେ ଥରେ [[ନିର୍ବାଚନ]] ମାଧ୍ୟମରେ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିନିଧି ବାଛି ଥାନ୍ତି । ୧୮ ବର୍ଷରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ପ୍ରତ୍ୟେକ [[ନାଗରିକ]] ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ [[ରାଜନୈତିକ ଦଳ]]ର ନେତାମାନଙ୍କ ଭିତରୁ (କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ତରରେ) [[ସାଂସଦ]] (Member of Parliament) ଓ (ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରରେ) [[ବିଧାୟକ]] (Member of Legislative Assembly) ମାନଙ୍କର ନିର୍ବାଚନ କରିଥାନ୍ତି। ଏହି ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସୁଚାରୁ ରୂପେ ଚଲାଇବା ପାଇଁ [[ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ]] ସ୍ଥାପନା କରା ଯାଇଛି।
ଭାରତର ସରକାର ଦେଶ ଓ ଜନତାର ହିତରେ କାମ କରିଥାଏ। ସରକାରୀ ତନ୍ତ୍ରର ଢାଞ୍ଚା ଭାରତରେ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରରେ ଏକା ପ୍ରକାର ହୋଇଥାଏ ।
କେନ୍ଦ୍ରର ସଂସଦ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ – [[ଲୋକ ସଭା]] ଓ [[ରାଜ୍ୟ ସଭା]]। ଲୋକ ସଭାର ସଞ୍ଚାଳନ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଓ ରାଜ୍ୟ ସଭାର ସଞ୍ଚାଳନ ଉପ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କରିଥାନ୍ତି।
ସେହିପରି କେତକ ରାଜ୍ୟର ବିଧାୟିକା ମଧ୍ୟ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ – [[ବିଧାନ ସଭା]] ଓ [[ବିଧାନ ପରିଷଦ]] ।

୨. କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା
:ଭାରତର ପ୍ରଶାସନିକ ପ୍ରଧାନ ହେଉଛନ୍ତି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି । ଦେଶର ସମସ୍ତ ପ୍ରଶାସନିକ କାମ [[ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି|ରାଷ୍ଟ୍ରପତି]]ଙ୍କ ନାମରେ ଚାଲିଥାଏ । ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବହୁମତ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିବା ରାଜନୈତିକ ଦଳର ନେତାମାନଙ୍କୁ ସରକାର ଗଠନ କରିବାପାଇଁ ଆମନ୍ତ୍ରଣ ଦେଇଥାନ୍ତି । ଯେତେବେଳେ ଗୋଟିଏ ଦଳକୁ ବହୁମତ ମିଳି ନ ଥାଏ, ସେତେବେଳେ କେତେଗୋଟି ଦଳ ପରସ୍ପର ସହିତ ମିଶି ସରକାର ଗଠନ କରିଥାନ୍ତି । ଏମାନଙ୍କର ନେତାଙ୍କୁ ସେ [[ପ୍ରଧାନ ମନ୍ତ୍ରୀ]] ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥାନ୍ତି । ପ୍ରଧାନ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପରାମର୍ଶକ୍ରମେ [[ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି|ରାଷ୍ଟ୍ରପତି]] [[ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ]] ଗଠନ କରିଥାନ୍ତି ।
ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳରେ ଦୁଇ ସ୍ତରର ମନ୍ତ୍ରୀ ରହିଥାନ୍ତି :
* କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ତରର ମନ୍ତ୍ରୀ
* ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରର ମନ୍ତ୍ରୀ

୩. [[ନ୍ୟାୟପାଳିକା]]
: [[ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନ]] ନ୍ୟାୟ ପାଳିକାକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ଏବଂ ନିଷ୍ପକ୍ଷତା ପ୍ରଦାନ କରିଛି । କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ତରରେ ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଓ ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରରେ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି । ଉଚ୍ଚତମ ଓ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାର ପତିମାନଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିଯୁକ୍ତ କରିଥାନ୍ତି ।
ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟର ଆବଣ୍ଟନ :
ସରକାରୀ ତନ୍ତ୍ରକୁ ଠିକ୍ ଭାବେ ଚଳାଇବାପାଇଁ ସମସ୍ତ କାମକୁ ବିଭିନ୍ନ ଭାଗରେ ବଣ୍ଟା ଯାଇଥାଏ । ଏଥିପାଇଁ ଅନେକ [[ମନ୍ତ୍ରାଳୟ|ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ]] ଗଠିତ ହୋଇଛି । ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ପ୍ରଧାନ ଜଣେ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ତରୀୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥାନ୍ତି । କେବେ କେବେ ଏକାଧିକ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ତରୀୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ଗୋଟିଏ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ପ୍ରମୁଖ ହୋଇଥାନ୍ତି ।
ଏହା ନିମ୍ନ ସାରଣୀରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣାପଡ଼େ।
{| class="wikitable"
|-
! ଆବଣ୍ଟନର ସ୍ତର!! ପ୍ରଶାସନିକ ପ୍ରଧାନ
|-
| ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ || ସଚୀବ (Secretary)
|-
| ସ୍କନ୍ଧ || ସଂଯୁକ୍ତ ସଚୀବ (Joint Secretary)
|-
| ପ୍ରଭାଗ || ଉପ ସଚୀବ/ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ (Deputy Secretary)
|-
| ଶାଖା || ଅନୁକର୍ମ ସଚୀବ (Under Secretary)
|-
| ଅନୁଭାଗ || ଅନୁଭାଗ ଅଧିକାରୀ (Section Officer)
|-
|}
ଗୋଟିଏ ଅନୁଭାଗରେ ସହାୟକ, ଲିପିକ, ଟାଇପିଷ୍ଟ ଆଦି କର୍ମଚାରୀ ରହିଥାନ୍ତି ।
ସିଧା ମନ୍ତ୍ରାଳୟର ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ମଧ୍ୟ କେତେକ ଶାଖା କାମ କରିଥାନ୍ତି, ଏଗୁଡ଼ିକୁ କକ୍ଷ ବା ପ୍ରକୋଷ୍ଠ (Cell) କୁହାଯାଇଥାଏ।

ସରକାରଙ୍କର ନୀତିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାପାଇଁ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ ଅଧିନରେ ଦୁଇପ୍ରକାରର କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ରହିଥାଏ – ସଂଲଗ୍ନ (Attached) ଓ ଅଧିନସ୍ଥ (Subordinate)। ଏମାନେ ପ୍ରଶାସନିକ ରୂପରେ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ ଅଧିନରେ କାମ କରିଥାନ୍ତି । ଏହାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ (Director) ହୋଇଥାନ୍ତି । ସମ୍ବନ୍ଧିତ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଟେକନିକାଲ ସୂଚନା ସଂଗ୍ରହର କେନ୍ଦ୍ର ହୋଇଥାନ୍ତି ଓ ଟେକ୍ନିକାଲ ଦିଗରେ ମନ୍ତ୍ରାଳୟକୁ ପରାମର୍ଶ ମଧ୍ୟ ଦେଇଥାନ୍ତି ତଥା ଅଧିନସ୍ଥ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ମନ୍ତ୍ରାଳୟର ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ କାମରେ ଲଗାଇଥାନ୍ତି ।

== ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ==
ଭାରତରେ ୨୯ ଟି [[ରାଜ୍ୟ]] ଓ ୭ଗୋଟି [[କେନ୍ଦ୍ର ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ]] ରହିଛି।
{{Indian states and territories image map|image-width=250}}
'''ରାଜ୍ୟ'''
{|
|-
|
# [[ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ]]
# [[ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ]]
# [[ଆସାମ]]
# [[ବିହାର]]
# [[ଛତିଶଗଡ଼]]
# [[ଗୋଆ]]
# [[ଗୁଜରାଟ]]
# [[ହରିୟାଣା]]
|
<ol start="9">
<li> [[ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ]]
<li> [[ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀର]]
<li> [[ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ]]
<li> [[କର୍ଣ୍ଣାଟକ]]
<li> [[କେରଳ]]
<li> [[ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ]]
<li> [[ମହାରାଷ୍ଟ୍ର]]
<li> [[ମଣିପୁର]]
|
<ol start="17">
<li> [[ମେଘାଳୟ]]
<li> [[ମିଜୋରାମ]]
<li> [[ନାଗାଲାଣ୍ଡ]]
<li> [[ଓଡ଼ିଶା]]
<li> [[ପଞ୍ଜାବ]]
<li> [[ରାଜସ୍ଥାନ]]
<li> [[ସିକିମ]]
<li> [[ତାମିଲନାଡୁ]]
|
<ol start="25">
<li> [[ତେଲେଙ୍ଗାନା]]
<li> [[ତ୍ରିପୁରା]]
<li> [[ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ]]
<li> [[ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ]]
<li> [[ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ]]
</ol>
|}
'''କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ'''
{|
|-
|
<ol type="A">
<li> [[ଆଣ୍ଡମାନ ଓ ନିକୋବର ଦ୍ଵୀପପୁଞ୍ଜ]]
<li> [[ଚଣ୍ଡୀଗଡ଼]]
<li> [[ଦାଦ୍ରା ଓ ନଗର ହବେଳୀ]]
<li> [[ଡାମନ ଓ ଡିଉ]]
<li> [[ଲାକ୍ଷାଦ୍ଵୀପ]]
<li> [[ଦିଲ୍ଲୀ]]
<li> [[ପୁଡୁଚେରୀ]]
</ol>
|}

== ବୈଦେଶିକ ନୀତି ଓ ମିଲିଟାରି ==
[[ଫାଇଲ:SU-30MKI-g4sp - edit 2(clipped).jpg|thumb|ସୁଖୋଇ Su-30 MKI]]
[[ଫାଇଲ:INS Chakra SSN attribute Ajai Shukla.jpg|thumb|right|[[Russian submarine K-152 Nerpa|INS ଚକ୍ର]] the nuclear attack submarine of the Indian Navy]]
[[ଫାଇଲ:Baku DN-SN-89-06990c.jpg|thumb|right|''ବିକ୍ରମଦିତ୍ୟ'' .]]
{| class="wikitable sortable"
|-
! ଅସ୍ତ୍ର !! ଚୀନ୍ !! ଭାରତ !! ପାକିସ୍ତାନ୍
|-
| ଫାଇଟର୍ ବିମାନ || ୧୮୦୦ || ୬୨୩ || ୫୫୦
|-
| ପରିବହନ ବିମାନ || ୨୨୮ || ୨୨୮ || ୩୨
|-
| ହେଲିକପ୍ଟର || ୩୩୬ || ୩୨୬ || ୨୭
|}

{| class="wikitable sortable"
|-
! ଦେଶ !! ନିଉକ୍ଲିଅର୍ ବୁଡା ଜାହାଜ || ନିଉକ୍ଲିଅର ଜାହାଜ୍ ବିମାନବାହି
|-
| ଆମେରିକା || ୭୪ || ୨୮
|-
| ଋଷିୟା || ୪୪ || ୧୬
|-
| ବ୍ରିଟେନ୍ || ୧୩ || ୮
|-
| ଫ୍ରାନ ସ୍ || ୧୦ || ୫
|-
| ଚୀନ୍ || ୧୦ || ୨
|}
<gallery perrow=5 heights=130px widths=130px>
File:Agni.jpg|[[ଅଗ୍ନୀ-IV]]
File:Akash SAM.jpg|''ଆକାଶ''
File:sa6 1.jpg|SA-6 ''କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର''
File:Arjun Mk II view courtesy Ajai Shukla.jpg|ଅଜ୍ଜୁନ Mk II
File:Indian Army T-90.jpg|T-90 ''ଭିଷ୍ମ''
</gallery>
<gallery perrow=5 heights=150px widths=170px>
File:RSZO Smertch.jpg|9A52-2 "ସ୍ମେର୍କ୍" launch vehicle
File:Haubits 77.jpg|ବ୍ଫର୍ସ୍ FH77
File:Pinaka.JPG|''ପିନାକ'' MBRL
File:T-72 Ajeya1.jpg|T-72 ''ଅଜେୟ''
File:Rafale RIAT.JPG|"ରାଫେଲ୍''
</gallery>

== ଅର୍ଥନୀତି ==
ଭାରତିୟ ଅର୍ଥନୀତି ସର୍ଭେ ଅନୁସାରେ ଘରୋଇ ଉତପାଦନ ୫% ,ରପ୍ତାନି -୪.୯%,ବିତିୟ ନିଅ ଣ୍ଟା ୫.୧% , ସଞ୍ଚୟ ୩୦.୮%,ମୁଦ୍ରା ସ୍ପିତି ୭.୬% ହାରରେ ବ୍ରୁଧି ପାଇଛି .ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ୍ ୨୫୦.୧୦ ଟନ୍ ହୋଇଛି.କ୍ଷେତ୍ର ଅନୁସାରେ ଦେଖିଲେ୨୦୧୩ରେ
{| class="wikitable" style="float:right; margin:10px;"
|-
! କ୍ଷେତ୍ର ବୃଧି/ହ୍ରାସ || ୨୦୧୧-୧୨(%) ||୨୦୧୨-୧୩(%)
|-
| କ୍ରୁଷି ଓ ଜଙ୍ଗଲ୍ || ୩.୬ || ୧.୮୦
|-
| ଖଣି || -୦.୬୦ || ୦.୪୦
|-
| ମାନୁଫାକଚରିଙ୍ଗ୍ || ୨.୭ ୦ || ୧.୯୦
|-
| ଶାକ୍ତି ଓ ଜ ଳ୍ || ୬.୫୦ || ୪.୯୦
|-
| କନ୍ଷ୍ରକ୍ସନ୍ ଓ ଯୋଗଯୋଗ୍|| ୫.୬୦ || ୫.୯୦
|-
| ହୋଟେଲ୍ ଓ ପର୍ୟ୍ଟନ୍ || ୭.୦୦ || ୫.୨୦
|-
| ବୀମା ଓ ଗୃହ୍ ନିର୍ମାଣ || ୧୧.୭୦ || ୫.୨୦
|-
| ସାମାଜିକ ଓ ସ୍ || ୬.୦ ୦ || ୮.୬୦
|-
| ମୁନ୍ଡ୍ ପିଛା ଆୟ୍ || ୭.୨ || ୬.୮୦
|-
| ସମ୍ଗ୍ର ଉତ୍ପାଦନ || ୯.୯୦ || ୫.୦୦
|-
| ସଞ୍ଚୟ ଓ || ୩୪.୦୦ || ୩୦.୮୦
|}
[[ଫାଇଲ:India GDP without labels.PNG|thumb|300px|right|GDP of India has risen rapidly since 1991.]]
;ଭାରତୀୟ ବାର୍ଷିକ ବଜେଟ
{| class="wikitable sortable"
|-
! ରାଜ୍ଵସ ବିଷୟ !! ୨୦୧୨-୨୦୧୩ ||୨୦୧୩-୧୪(କୋଟିରେ)||
|-
| ରାଜ୍ଵସ୍ ସଙ୍ଗ୍ରହ || ୯୩୫୭୦୦କୋଟି ||୧୦୫୬୩୩୧||
|-
| କ୍ୟାପିଟାଳ୍ ସଙ୍ଗ୍ରହ || ୫୫୫୨୦୦କୋଟି ||୬୦୮୯୬୭||
|-
| ମୋଟ ସଙ୍ଗ୍ରହ || ୧୪୯୦୯୦୦କୋଟି ||୧୬୬୫୨୯୭||
|-
| ଅଣ ଯୋଜନା ଖର୍ଚ || ୯୬୯୯୦୦କୋଟି || ୧୧୦୯୯୭୫||
|-
| ଯୋଜନା ଖର୍ଚ || ୫୨୧୦୦୦କୋଟି ||୫୬୬୩୨୨||
|-
| ମୋଟ ଯୋଜନା ଖର୍ଚ || ୧୪୯୦୯୦୦କୋଟି ||୧୬୬୫୨୯୭||
|-
| ରାଜ୍ଵ୍ ସ୍ଵ ନିଅଣ୍ଟ || ୩୫୦୪୦୦ କୋଟି ||୩୭୯୮୩୮||
|-
| ବୀତୀୟ୍ ନିଅଣ୍ଟ || ୫୧୩୬୦୦କୋଟି ||୫୪୨୪୯୯||
|-
| ମୋଟ ନିଅଣ୍ଟ || ୧୯୮୩୦୦କୋଟି ||୧୭୧୮୧୪||
|-
| ||
|}
୨୦୧୩-୧୪ ବର୍ଷର ବ୍ଯ ୟ ଅଟ କଳ
{| class="wikitable"
|-
!ବିଭାଗ ଓ କ୍ଷେତ୍ର୍ || ଟଙ୍କା କୋଟିରେ||ବିଭାଗ ଓ କ୍ଷେତ୍ର||ଟଙ୍କା କୋଟିରେ
|-
| ପ୍ରତିରକ୍ଷା || ୨୦୩୬୭୨ || ସର୍ବ୍ ଶିକ୍ଷା || ୨୭୨୫୮
|-
| ବିଙ୍ଗ୍ଯାନ୍ ଓ ପ୍ର ଯୂକ୍ତି || ୬୨୭୫ || ଶିଶୁ ବିକାଶ || ୧୭୭୦୦
|-
| ଆଣବିକ ଶକ୍ତି || ୫୮୮୦ || ଗୃହ ନିର୍ମାଣଓ ଗ୍ରା ମ୍ଯ ସଡକ || ୨୯୭୦୦
|-
| ମହାକାଶ || ୫୬୧୫ || ମଧ୍ଯାନ୍ନ ଭୋଜନ || ୧୩୨୫୧
|-
| ଗ୍ରା ମ୍ଯା ବିକାଶ || ୮୦୧୯୪ || ନରେଗା || ୩୩୦୦୦
|-
| ମାନବ ସଂବଳ || ୬୫୮୭୬ || ମାଧ୍ଯମିକ ଶିକ୍ଷା || ୩୯୮୩
|-
| କୃଷି || ୨୭୦୪୯ || କୃଷି ବିକାଶ || ୯୯୫୪
|-
| ପରିବାର କଲ୍ଯାଣ || ୩୭୩୩୦ || ସ୍ଵସ୍ଥ୍ଯ ମିଶନ|| ୨୧୨୩୯
|-
|ଘରୋଇ || ୫୯୨୪୧ || ଇନ୍ଦିରା ଆବାସ || ୧୫୧୮୪
|-
| ପରିବେଶ ,ପାନୀୟ ଜଳ || ୧୫୨୬୦ || ଖାଦ୍ଯ ନିରପତା|| ୧୦୦୦୦
|}
ମୂଲ୍ଯ ବୃଧି ,ଦୁର୍ନୀତି,କଳାଧନ,ସବସିଡି, ବ ଜେଟ ନି ଅଣ୍ଟ ଇତ୍ୟାଦି ଭାରତୀୟ୍ ଅର୍ଥ ନୀତି ର ଅନେକ ସମସ୍ଯା.

== ସଂସ୍କୃତି ==
==ଜାତୀୟ ଚିହ୍ନ==
{{main|ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ}}
* ଭାରତର ତ୍ରିରଙ୍ଗା ଜାତୀୟ ପତାକା
: ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗ : ସାହସ, ତ୍ୟାଗ ଓ ବୈରାଗ୍ୟର ପ୍ରତୀକ, ଧଳା ରଙ୍ଗ : ଶୁଦ୍ଧତା ଓ ସତ୍ୟର ପ୍ରତୀକ, ସବୁଜ ରଙ୍ଗ : ବିଶ୍ୱାସ ଓ ସୃଜନର ପ୍ରତୀକ, ନୀଳ ରଙ୍ଗର ଚକ୍ର : ଚକ୍ର ଦେଶର ପ୍ରଗତିର ପ୍ରତୀକ ଓ ନୀଳ ରଙ୍ଗ ଆକାଶର ବିଶାଳତା ଓ ସମୁଦ୍ରର ବ୍ୟାପ୍ତିର ପ୍ରତୀକ ।
* ଜାତୀୟ ଚିହ୍ନ - ଅଶୋକ ଚକ୍ର – ସତ୍ୟମେବ ଜୟତେ, ସତ୍ୟର ଜୟ ହେଉ
* ଜାତୀୟ ପଶୁ – [[ବାଘ]]
* ଜାତୀୟ ପକ୍ଷୀ – ମୟୁର
* ଜାତୀୟ ଫୁଲ – ପଦ୍ମ
* ଜାତୀୟ ବୃକ୍ଷ – [[ବରଗଛ]]
* ଜାତୀୟ କ୍ରୀଡ଼ା – ହକି

== ମହାନ ଭାରତୀୟ ==
* [[ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ|ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟ]] – ଶୂନ୍ୟ ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ
* [[ରାମାନୁଜନ]] – ବିଖ୍ୟାତ ଗଣିତଜ୍ଞ – ୩୫୪୨ଟି ଉପପାଦ୍ୟର ରଚନା ଓ ପ୍ରମାଣ
* [[ସ୍ଵାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦ]] – ସନ୍ଥ, [[ରାମକୃଷ୍ଣ ପରମହଂସ]]ଙ୍କର ଶିଷ୍ୟ, ଚିକାଗୋ ବିଶ୍ୱ ଧର୍ମସଭାରେ ଯୋଗଦେଇ ଭାରତୀୟ ସନାତନ ଧର୍ମର ବ୍ୟାଖ୍ୟା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ।
* ଜାତିର ପିତା - [[ମୋହନଦାସ କରମଚାନ୍ଦ ଗାନ୍ଧୀ|ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ]] - ଅହିଂସାର ପ୍ରତୀକ
* [[ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ ଠାକୁର]] – ସାହିତ୍ୟରେ [[ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର]] – ୧୯୧୩
* ସି.ଭି. ରମଣ – [[ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ]]ରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର
* [[ମଦର ଟେରେସା]] – ୧୯୩୯ରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ଶାନ୍ତି ପାଇଁ
* [[ହର ଗୋବିନ୍ଦ ଖୋରାନା]] – ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର – ଜେନେଟିକ କୋଡ଼
* ସୁବ୍ରମଣ୍ୟମ ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର – ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର – ୧୯୮୩

== ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନ ==
* [[ପୁରୀ]]ର ଶ୍ରୀ[[ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର]]
* [[ଦ୍ଵାରକା]]ର [[ଦ୍ଵାରକାଧୀଶ ମନ୍ଦିର]]
* ବାରଣାସୀର [[କାଶୀ ବିଶ୍ଵନାଥ ମନ୍ଦିର]]
* ବଦ୍ରିନାଥର [[ବଦ୍ରୀନାଥ ମନ୍ଦିର]]
* ରାମେଶ୍ଵରମର [[ରାମନାଥସ୍ଵାମୀ ମନ୍ଦିର]]
* [[ଆସାମ]]ର କାମାକ୍ଷା ମନ୍ଦିର
* [[କୋଣାର୍କ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର|କୋଣାର୍କର ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର]]
* [[ଅମୃତସର]]ର ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣ ମନ୍ଦିର
* ତିରୁମାଲା ତିରୁପତି ମନ୍ଦିର – ବିଶ୍ଵର ଦ୍ଵିତୀୟ ଧନଶାଳୀ ମନ୍ଦିର
* ସନ୍ଥ ଥୋମାସ କ୍ୟାଥେଡ୍ରାଲ, କୁମାରୀ ମେରୀଙ୍କର ମୂର୍ତ୍ତି – ଯାହା [[ପର୍ତ୍ତୁଗାଲ]]ରୁ ଆସିଥିଲା
* ଅଜନ୍ତା ଏଲୋରାର ଗୁମ୍ଫା
* ଜାମା ମସଜିଦ – ଭାରତର ବୃହତ୍ତମ ମସଜିଦ
* ସହସ୍ର ଖମ୍ବ ବିଶିଷ୍ଟ ମନ୍ଦିର,
* ୯୭୦୦୦ ବତୀଯୁକ୍ତ ମହିଶୁର ପ୍ୟାଲେସ,
* ଏକକ ପ୍ରସ୍ତର ନିର୍ମିତ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରତିମା, ଏସିଆରେ ବୃହତ୍ତମ
* [[କାଶ୍ମୀର]]ର ଡାଲ ହ୍ରଦ,
* [[ଆଗ୍ରା]]ର [[ତାଜମହଲ]],
* [[କଲିକତା]], ଆନନ୍ଦର ସହର
* ସର୍ବାଧିକ ବୃଷ୍ଟି ବହୁଳ ଅଞ୍ଚଳ- ଚେରାପୁଞ୍ଜି,

== ଭାରତ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ମନ୍ତବ୍ୟ ==
# ମାନବ ଜାତିର କ୍ରୀଡ଼ାଭୂମି, ମାନବ ଭାଷାର ଜନ୍ମଭୂମି, ଇତିହାସର ଜନନୀ, କିମ୍ବଦନ୍ତୀର ଜେଜେମା’, ସଂସ୍କୃତିର ଗୋସେଇଁ ମା । ମାନବ ଜାତୀର ସବୁଠାରୁ ମୁଖ୍ୟ ଦସ୍ତାବେଜ ଓ ଇତିହାସର ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ସୂଚନାତ୍ମକ ନଥିପତ୍ର ଆଦି ଭାରତରେ ହିଁ ମିଳିଥାଏ। ...''ମାର୍କ ଟ୍ୱାଇନ୍''
: (''India is,the cradle of the human race,the birthplace of human speech, the mother of history,the grandmother of legend, and the great grand mother of tradition.Our most valuable and most instructive materials in the history of man are treasured up in India only''.-Mark Twain)
# ଭାରତ ନିକଟରେ ଆମେ ସମସ୍ତେ କୃତଜ୍ଞ, ଯିଏ ଆମକୁ ଗଣନା ଶିଖାଇଛି, ଯାହା ବିନା କୌଣସି ବୈଜ୍ଞାନିକ ଉଦ୍ଭାବନ ସମ୍ଭବପର ହୋଇ ପାରି ନ ଥାନ୍ତା।...''ଆଲବର୍ଟ ଆଇନଷ୍ଟାଇନ''
: (''We owe a lot to the Indians, who taught us how to count, without which no worthwhile scientific discovery could have been made''. -Albert Einstein)

== ଖେଳ ==
{{#switch: {{#expr: {{CURRENTSECOND}} mod 8}}
|0=[[ଫାଇଲ:Filles jouant à la marelle, Jaura, Inde.jpg|thumb|Girls play hopscotch in [[Juara]], Madhya Pradesh.]]
|1=[[ଫାଇଲ:Indian-Hockey-Team-Berlin-1936.jpg|thumb|Field hockey is the national sport of India. Pictured is the Indian team, captained by [[Dhyan Chand]] (standing second from left), after winning the finals at the [[1936 Summer Olympics]]—their third of six consecutive Olympic golds.]]
|2=[[ଫାଇଲ:Joueursindienspushkar.jpg|thumb|A street-corner game of ''pachisi'' in [[Pushkar]], Rajasthan]]
|3=[[ଫାଇଲ:Kabaddi in Bagepalli Karnataka.jpg|thumb|A game of ''kabaddi'' in [[Bagepalli]], Karnataka]]
|4=[[ଫାଇଲ:Soccer football informal in Manipur India cropped.jpg|thumb|Boys play football in Manipur.]]
|5=[[ଫାଇଲ:Street Cricket Batter India.jpg|thumb|Cricket is the most popular game among India's masses. Shown here is an instance of [[street cricket]].]]
|6=[[ଫାଇଲ:Vaalum-parichayum.jpeg|thumb|''Kalarippayattu'', a martial art native to Kerala]]
|7=[[ଫାଇଲ:Viswanathan Anand 08 14 2005.jpg|thumb|Indian chess grandmaster and current world champion [[Vishwanathan Anand]] competes at a chess tournament in 2005. Chess is commonly believed to have originated in India in the 5th century.]]
}}
[[ଫାଇଲ:Kabaddi in Bagepalli Karnataka.jpg|thumb|କବାଡି ଖେଳ]]
[[ଭାରତ]] ରେ ବହୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଖେଳ ରହିଛି ଯାହା ଏବେ ମଧ୍ୟ ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇରହିଛି ଯଥା: ''[[କବାଡି]]'', ''[[ଖୋ-ଖୋ]]'', ''[[କୁସ୍ତି]]'' ଓ ''[[ଗିଲି-ଦଣ୍ଡା]]''. ଆଉ କେତେକ ଯୁଦ୍ଧ କୌଶଳ କୁ ମଧ୍ୟ ଖେଳ ଭାବରେ ଖେଳାଯାଉଥିଲା ଯେପରିକି''[[କଳରିପୟୁଟୁ]]'', ''[[ମୁଷ୍ଟି ଯୁଦ୍ଦ]]'', ''[[ସିଲାମ୍ବ୍ମମ]]'' ଓ ''[[ମର୍ଦମି]]'', । [[ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ଖେଳରତ୍ନ]] ଓ [[ଅର୍ଜୁନ ପୁରସ୍କାର]] [[ଭାରତ]] ରେ ଖେଳ ନିମନ୍ତେ ଦିଆଯାଉଥିବା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପୁରସ୍କାର। [[ଦ୍ରୋଣାଚାର୍ୟ ପୁରସ୍କାର]] ଶ୍ରେଷ୍ଠ କୋଚ ଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇଥାଏ । [[ଚେସ]], [[ଭାରତ]] ରେ ଖୁବ ଲୋକପ୍ରିୟ ଏହାକୁ ''[[ଚତୁରାଙ୍ଗ]]'' ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ, [[ଚେସ]] ରେ [[ଭାରତ]] ରୁ ବହୁ ଗ୍ରାଣ୍ଡମାଷ୍ଟର ଥିବାରୁ ଏହା ବହୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇପାରିଛି। ଅନ୍ୟ ଖେଳ ମଧ୍ୟରୁ [[ଭାରତ]] ବ୍ୟାଡମିନ୍ଟନ, ଟେନିସ, ବନ୍ଧୁକ ଚାଳଣା ରେ ବହୁ ସଫଳତା ହାସଲ କରିଛି। [[କୁସ୍ତି]] ଓ [[ଫୁଟବଲ]] ଭାରତ ର ଗୋଆ, ତାମିଲନାଡୁ, କେରଳ, ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତ ରେ ଖୁବ ଲୋକପ୍ରିୟ ।

[[ଭାରତ]] ର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଖେଳ ହେଉଛି ହକି । ଭାରତୀୟ [[ହକି]] ଦଳ ୧୯୭୫ ହକି ବିଶ୍ଵକପ ଓ [[ଅଲମ୍ପିକ କ୍ରୀଡା]]ରେ ଆଜି ପର୍ଯ୍ଯନ୍ତ ଆଠ ଥର ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣ, ଥରେ ରୌପ୍ୟ ଏବଂ ଦୁଇଥର ବ୍ରୋଞ୍ଜ ପଦକ ଜିତିସାରିଛି ।[[କ୍ରିକେଟ]] ଭାରତ ର ସବୁଠାରୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ଖେଳ ଭାରତ ଏଥିରେ ୧୯୮୩ ଓ ୨୦୧୧ ରେ [[କ୍ରିକେଟ]] ବିଶ୍ଵକପ ଓ ୨୦୦୭ ରେ ୨୦-୨୦ ବିଶ୍ଵକପ ଜିତିଛି ।

== ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ ==
* [[ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମାନଙ୍କର ତାଲିକା]]
* [[ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମାନଙ୍କର ତାଲିକା]]

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}
୧୫.[[ଓଡ଼ିଶା]] http://www.orissalinks.com/orissagrowth/topics/tnc-all/ports-and-waterways-in-orissa
୧୬.ସୈନ୍ୟ http://www.bharat-rakshak.com/LAND-FORCES/Army/Galleries/Mod/

== ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ==
{{Sister project links}}
* [http://india.gov.in/ National Portal] of the Government of India
* {{CIA World Factbook link|in|India}}
* {{Dmoz|Regional/Asia/India}}
* [http://www.bbc.co.uk/news/world-south-asia-12557384 India profile] from the [[BBC News]]
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/285248/India India] ''[[Encyclopædia Britannica]]'' entry
* {{Wikivoyage-inline}}
* [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/india.htm India] at the [[University of Colorado at Boulder|UCB]] Government Information Library

{{ଭାରତ}}
{{ଭାରତର ପ୍ରତୀକ}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାରତ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଦେଶ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ବଛା ଲେଖା]]

{{Link FA|bn}}
{{Link FA|de}}
{{Link FA|dv}}
{{Link FA|en}}
{{Link FA|km}}
{{Link FA|sk}}
{{Link FA|ta}}
{{Link FA|tl}}
{{Link FA|tt}}
{{Link FA|yo}}
{{Link GA|es}}
{{Link GA|simple}}

୧୩:୪୬, ୬ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୧୫ ଅନୁସାରେ କରାଯାଇଥିବା ବଦଳ

ଭାରତ ଗଣରାଜ୍ୟ

ଭାରତ
Horizontal tricolour flag (deep saffron, white, and green). In the centre of the white is a navy blue wheel with 24 spokes.
Three lions facing left, right,and toward viewer, atop a frieze containing a galloping horse, a 24-spoke wheel, and an elephant. Underneath is a motto "सत्यमेव जयते".
Flag ସଙ୍କେତ
ରାଷ୍ଟ୍ରାଦର୍ଶ: "ସତ୍ୟମେବ ଜୟତେ"

"ସତ୍ୟର ସଦା ଜୟ ହୁଏ[୧]
ଜାତୀୟ ସଙ୍ଗୀତ: 

ଜନ ଗଣ ମନ
[୨]
ଜାତୀୟ ଗାନ[୪]
ବନ୍ଦେ ମାତରମ
ମୁଁ ମହାନ ଭାରତ ମାତାଙ୍କ ବନ୍ଦନା କରୁଛି [୩]
Image of globe centred on India, with India highlighted.
ଗାଢ଼ା ସବୁଜ: ଭାରତ ଅଧିନରେ ଥିବା ପ୍ରଶାସନିକ ଭୂମି ;
ହାଲୁକା ସବୁଜ: ଭାରତ ଅଧୀନରେ ଥିବା ଅଣପ୍ରଶାସନିକ ଭୂମି
ରାଜଧାନୀନୂଆ ଦିଲ୍ଲୀ
ବୃହତ୍ତମ ସହରମୁମ୍ବାଇ
ସରକାରୀ ଭାଷା
  • ହିନ୍ଦୀ ଦେବନାଗରୀ ଲିପିରେ ଲେଖାଯାଇଥାଏ ।[୫]
Recognised regional languages
ଜାତୀୟ ଭାଷାକେଉଁଟି ନାହିଁ ସମ୍ବିଧାନ[୬]
Governmentଗଣତନ୍ତ୍ର ସାଂସଦୀୟ ଗଣତନ୍ତ୍ର
ସମ୍ବିଧାନ ଗଣତନ୍ତ୍ର [୭]
ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ
ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ (ଭାଜପା)
ମୀରା କୁମାର (କଂଗ୍ରେସ)
ଅଲ୍ଟମସ କବୀର
ବିଧାନ ମଣ୍ଡଳସଂସଦ
• ଉଚ୍ଚ ସଦନ
ରାଜ୍ୟ ସଭା
• ନିମ୍ନ ସଦନ
ଲୋକ ସଭା
ସ୍ଵାଧୀନତା 
• ଘୋଷଣା କରାଗଲା
୧୫ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୭
୨୬ ଜାନୁଆରି ୧୯୫୦
କ୍ଷେତ୍ରଫଳ
• 
[convert: invalid number]‡ (୭ମ)
• ଜଳଭାଗ (%)
୯.୫୬
ଲୋକସଂଖ୍ୟା
• ୨୦୧୧ census
୧,୨୧୦,୧୯୩,୪୨୨ (୨ୟ)
ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦ  (ସମତୁଲ୍ୟ କ୍ରୟଶକ୍ତି)୨୦୧୦ estimate
• ମୋଟ
$୪.୦୬୦ ଲକ୍ଷ କୋଟି[୮] (୪ର୍ଥ)
• ମୁଣ୍ଡପିଛା
$୩,୩୩୯[୮]
ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦ (ସାଙ୍କେତିକ)୨୦୧୦ estimate
• ମୋଟ
$୧.୫୩୮ ଲକ୍ଷ କୋଟି[୮] (୧୦ମ)
• ମୁଣ୍ଡପିଛା
$୧,୨୬୫[୮]
ଜିନି ଗୁଣାଙ୍କ  (୨୦୦୪)୩୬.୮[୯]
Error: Invalid Gini value · ୭୯ତମ
ମାନବ ବିକାଶ ସୂଚନାଙ୍କ (୨୦୧୦)Increase୦.୫୧୯[୧୦]
Error: Invalid HDI value · ୧୧୯ତମ
ମୁଦ୍ରାଭାରତୀୟ ମୁଦ୍ରା (Indian Rupee ₹) (INR)
ସମୟ ମଣ୍ଡଳUTC+୫:୩୦ (ଭାରତୀୟ ମାନକ ସମୟ)
• Summer (DST)
UTC+୫:୩୦
ତାରିଖ ସଜାଣିଦିନ/ମାସ/ବର୍ଷ (ଖ୍ରିଷ୍ଟ ପର)
ରାସ୍ତା ଚାଲିବା ପାଖବାମ
ଟେଲିଫୋନ କୋଡ଼+୯୧
Internet TLD.in
Non-numbered Footnotes:
  • * Bhārat Gaṇarājya, that is, the Republic of India in Hindi,[୭] written in the Devanagari script. See also other official names
  • ‡ This is the figure as per the United Nations though the Indian government lists the total area as 3,287,260 km2 (1,269,220 sq mi).[୧୧]


ଭାରତ ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ଏକ ଗଣରାଜ୍ୟ ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆର ଏକ ଦେଶ ଅଟେ । ଏହା ଭୌଗୋଳିକ ଆୟତନ ଅନୁସାରେ ବିଶ୍ଵର ସପ୍ତମ, ଜନସଂଖ୍ୟା ଅନୁସାରେ ବିଶ୍ଵର ଦ୍ଵିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଦେଶ ଅଟେ । ଏହା ବିଶ୍ଵର ବୃହତ୍ତମ ଲୋକତନ୍ତ୍ର ରୁପରେ ପରିଚିତ । ଏହାର ଉତ୍ତରରେ ଉଚ୍ଚ ଏବଂ ବହୁଦୂର ଯାଏ ଲମ୍ବିଥିବା ହିମାଳୟ, ଦକ୍ଷିଣରେ ଭାରତ ମହାସାଗର, ପୂର୍ବରେ ବଙ୍ଗୋପସାଗର ଓ ପଶ୍ଚିମରେ ଆରବସାଗର ରହିଛି । ଏହି ବିଶାଳ ଭୂଖଣ୍ଡରେ ୨୯ ଗୋଟି ରାଜ୍ୟ ଓ ୭ଟି କେନ୍ଦ୍ର-ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ରହିଛି । ଭାରତର ପଡୋଶୀ ଦେଶ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ, ଉତ୍ତରରେ ଚୀନ, ନେପାଳ ଓ ଭୁଟାନ, ପଶ୍ଚିମରେ ପାକିସ୍ଥାନ, ପୂର୍ବରେ ବଙ୍ଗଳାଦେଶ ଓ ବର୍ମା, ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଅବସ୍ଥିତ ।

ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତାର ଉତ୍ଥାନ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତରୁ ହୋଇଥିଲା । ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ବହୁ ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ଆକର୍ଷଣ ଥିଲା । ନିଜର ବ୍ୟବସାୟ ଓ ସଂସ୍କୃତି ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ଜଣାଶୁଣା ଥିଲା । [୧୨] ବିଶ୍ୱର ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ (ଯଥା ହିନ୍ଦୁ, ବୌଦ୍ଧ, ଜୈନ ଓ ଶିଖ୍) ର ଉତ୍ପତ୍ତି ଭାରତରୁ ହୋଇଥିଲା । ଷଷ୍ଠ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ରେ ଜୀଉ ମାନେ ଭାରତକୁ ଆଗମନ କଲେ । ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ପାର୍ସୀ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ଓ ମୁସଲମାନ ମାନଙ୍କ ଆଗମନ ପରେ ପ୍ରଚୀନ ଭାରତର ରୂପରେଖରେ ଉନ୍ନତି ଘଟିଥିଲା । ୧୮ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ରାଜୁତିର ପ୍ରାରମ୍ଭ ହୋଇ ଭାରତ ପରାଧୀନତାର ଶିକାର ହୋଇଥିଲା । ଭାରତର ବହୁ ବରପୁତ୍ରଙ୍କ ସଂଗ୍ରାମ ପରେ ୧୯ଶ ଶତାବ୍ଦୀର ମଧ୍ୟ ଭାଗରେ (୧୯୪୭ ରେ) ଭାରତ ସ୍ୱାଧୀନତା ଫେରି ପାଇଥିଲା ।

ଓଡ଼ିଆରେ ଭାରତ ମାନଚିତ୍ର

ପ୍ରାଚୀନ ସିନ୍ଧୁ ଉପତ୍ୟକାର ସଭ୍ୟତା, ଇତିହାସ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସମ୍ରାଟ ଓ ରାଜାମାନଙ୍କର ବିଚରଣ ଭୂମି, ଧନଧାନ୍ୟରେ ସମୃଦ୍ଧି, ବାଣିଜ୍ୟ ଓ ସଂସ୍କୃତିର କେନ୍ଦ୍ରରୂପେ ଭାରତ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ସୁପରିଚିତ । ହିନ୍ଦୁ, ବୌଦ୍ଧ, ଜୈନ ଓ ଶିଖ ଧର୍ମ ପରି ବିଶ୍ୱର ଚାରିଟି ପ୍ରଧାନ ଧର୍ମର ଉତ୍ପତ୍ତିସ୍ଥଳ ହେଉଛି ଏହି ଦେଶ । ଏହାଛଡ଼ା ଜୁଦା, ଜୋରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ତଥା ଇସଲାମ ଆଦି ଅନ୍ୟ ଧର୍ମର ଅନେକ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ ମାନଙ୍କୁ ଦେଖିଲେ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ବ୍ୟାପକତା ଆକଳନ କରିହୁଏ ।

ମୋଟ ଜାତୀୟ ଉତ୍ପାଦ (Gross Domestic Product) ହିସାବରେ ଭାରତ ପୃଥିବୀର ଏକାଦଶ ବୃହତ ଅର୍ଥନୀତି ଓ କ୍ରୟ-ଶକ୍ତି-ସମତା (Purchasing Power Parity) ହିସାବରେ ଭାରତ ପୃଥିବୀର ତୃତୀୟ ବୃହତ ଅର୍ଥନୀତି । ଭାରତ ଏକ ଦ୍ରୁତ ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ, ନିରକ୍ଷରତା, ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଉପରେ ଏହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇ ପାରିନାହିଁ ।

ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଦେଖିଲେ ଭାରତ ପୃଥିବୀର ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ସମ୍ପନ୍ନ ରାଷ୍ଟ୍ର ମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଗୋଟିଏ । ଏହାର ସ୍ଥଳସେନା ପୃଥିବୀରେ ତୃତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଓ ପ୍ରତିରକ୍ଷାରେ ଭାରତ କରୁଥିବା ଖର୍ଚ୍ଚରେ ପୃଥିବୀର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦେଶ ମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଭାରତର ସ୍ଥାନ ନବମ । ରାଜନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭାରତ ଏକ ସାର୍ବଭୌମ, ସାଂସଦୀୟ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ, ପନ୍ଥନିରପେକ୍ଷ[୧୩] ରାଷ୍ଟ୍ର ଅଟେ । ୨୯ ଗୋଟି ପ୍ରଦେଶ ଓ ୭ ଗୋଟି କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳକୁ ମିଶାଇ ଗଠିତ ଏହି ଦେଶର ଭାଷା, ଚଳଣି, ପରମ୍ପରା, ଜଳବାୟୁ ଓ ଧର୍ମମତର ବିଭିନ୍ନତାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ଅବିଭାଜିତ ଭାରତକୁ ଉପମହାଦେଶର ଆଖ୍ୟା ଦିଆଯାଏ । ଏହି ଦେଶରେ ବିବିଧ ପ୍ରକାରର ପଶୁପକ୍ଷୀ ଓ ସଂରକ୍ଷିତ ଜୀବଜନ୍ତୁ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାନ୍ତି ।

ପ୍ରାକୃତିକ ଗଠନ

ହିମାବୃତ ଉତ୍ତୁଙ୍ଗ ପର୍ବତମାଳା,ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ଉର୍ବର ସମତଳ ଭୂମି, ଉଚ୍ଚ ମାଳଭୂମି, ଦିଗନ୍ତବିସ୍ତାରୀ ଶୁଷ୍କ ମରୁଭୂମି, ନିବିଡ଼ ବନରାଜି, ମନୋହର ହ୍ରଦ,ଗଭୀର ସାଗର ଓ ମହାସାଗର, ଉର୍ବର ଉପକୂଳ, ସୁବିସ୍ତୃତ ନଦୀ ଅବବାହିକା ଆଦି ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶରେ ଭାରତବର୍ଷର ଭୂଗୋଳ ଗଠନ । ଏହି ପ୍ରାକୃତିକ ଆବେଷ୍ଟନୀ ଭାରତର ଜଳବାୟୁ ଓ ମୃତ୍ତିକା ଗଠନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରେ । ଏତଦବ୍ୟତିତ ଏହା ଭାରତକୁ ଏକ ଆପାତସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପରିବେଷ୍ଟନୀ ମଧ୍ୟରେ ଭୌଗଳିକ ଏକତ୍ଵ ଦେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବହିର୍ଜଗତରୁ ଅନେକାଂଶରେ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ କରିଛି ।

ନାମକରଣ

ପୁରାଣରୁ ଜଣାଯାଏ , ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ପୃଥିବୀ ସାତୋଟି ଦ୍ଵୀପରେ ବିଭକ୍ତ ଥିଲା । ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ଜମ୍ବୁ ଦ୍ଵୀପ ଅନ୍ୟତମ । ଜମ୍ବୁ ଦ୍ଵୀପ ନଅଟି ଦେଶରେ ବିଭକ୍ତ । ଭାରତ ଏହି ନଅଟି ଦେଶ ଅନ୍ତର୍ଗତ ବୋଲି କେତେକ ଐତିହାସିକ ମତ ବ୍ୟକ୍ତ କରନ୍ତି । ମହାଭାରତ ଓ ପୌରାଣିକ ଯୁଗରେ ଚନ୍ଦ୍ରବଂଶର ରାଜା ଦୁଷ୍ମନ୍ତଙ୍କ ପୁତ୍ର ଭରତ ଆମ ଦେଶର ସର୍ବ ପ୍ରଥମ ଚତ୍ରବର୍ତ୍ତୀ ବା ସମ୍ରାଟ ଥିଲେ । ତାଙ୍କରି ନାମାନୁଯାୟୀ ଆମ ଦେଶ ଭାରତ ବର୍ଷ ନାମରେ ଅଭିହିତ । [୧୪] ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ଏହାକୁ ଆର୍ଯ୍ୟାବର୍ତ୍ତ, ଜମ୍ବୁଦ୍ଵୀପ ଓ ଅଜନାଭ ଦେଶ ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି।

ବ୍ୟୁତ୍ପତ୍ତି

ମାନବ ସଭ୍ୟତାର ପ୍ରଥମ ଦେଶ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାକୁ ସନାତନ ରାଷ୍ଟ୍ର କୁହାଯାଏ । ଶ୍ରୀମଦ ଭାଗବତର ପଞ୍ଚମ ସ୍କନ୍ଧରେ ଏହାର ସ୍ଥାପନା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି। ଭାରତୀୟ ଦର୍ଶନ ଅନୁସାରେ ସୃଷ୍ଟି ରଚନା ପରେ ବ୍ରହ୍ମା ଜଗତର ଭାର ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ସ୍ୱୟଂଭୁବ ମନୁଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କଲେ। ତାଙ୍କର ଦୁଇପୁତ୍ର ଥିଲେ ପ୍ରିୟବ୍ରତ ଓ ଉତ୍ତାନପାଦ। ପ୍ରିୟବ୍ରତଙ୍କର ଦଶପୁତ୍ର ଥିଲେ । ଏମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ତିନିଜଣ ସଂସାର ପ୍ରତି ବୈରାଗ୍ୟ ଭାବ ରଖିଥିବାରୁ ବିଶ୍ୱକୁ ସାତ ଖଣ୍ଡରେ ବିଭାଜିତ କରି ପ୍ରିୟବ୍ରତ ପୁତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ। ଏମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ଜମ୍ବୁଦ୍ୱୀପର ରାଜାଥିଲେ ଅଗ୍ନୀଧ୍ର, ଯିଏ ଜମ୍ବୁଦ୍ୱୀପର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ନଅ ଭାଗର ଦାୟିତ୍ୱ ନିଜର ନଅ ପୁତ୍ରଙ୍କୁ ସମର୍ପି ଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ହିମବର୍ଷର ଶାସକ ଥିଲେ ନାଭି। ସେ ନିଜ ନାମ (ନାଭି ବା ଅଜନାଭ) ସହିତ ରାଜ୍ୟର ନାମକୁ ଯୋଡ଼ି ଅଜନାଭବର୍ଷ ନାମରେ ପ୍ରଚାର କଲେ। ରାଜା ନାଭିଙ୍କ ଶତପୁତ୍ରଙ୍କ ଭିତରେ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ଓ ଉତ୍ତମ ଥିଲେ ଋଷଭଦେବ। ତାଙ୍କର ପୁତ୍ର ଭରତ ଲୋକପ୍ରିୟ ଓ ପ୍ରଜାପାଳକ ରାଜାଥିଲେ। ତାଙ୍କ ନାମ ଅନୁସାରେ ଏହି ଅଜନାଭ ବର୍ଷହିଁ ପରବର୍ତ୍ତୀକାଳରେ ଭାରତ ନାମରେ ପରିଚିତ ହେଲା।

ସଭ୍ୟତା

  • ୫୦୦୦ ବର୍ଷ ପୁରୁଣା ସଭ୍ୟତା
  • ସିନ୍ଧୁ ଉପତ୍ୟକାର ସଭ୍ୟତା – ୩୩୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ., ବିଶ୍ୱର ହାତଗଣତି ବିକଶିତ ପ୍ରାଚୀନ ସହରୀ ସଭ୍ୟତା ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ
  • ହରପ୍ପାର ସଭ୍ୟତା – ୨୭୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ.
  • ବିଶ୍ୱର ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ – ତକ୍ଷଶିଳା ୭୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ.
  • ଆୟୁର୍ବେଦ – ମାନବ ଇତିହାସରେ ସର୍ବପୁରାତନ ଚିକିତ୍ସା ପଦ୍ଧତି
  • ଯୋଗ – ୫୦୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ. - ପତଞ୍ଜଳୀଙ୍କଦ୍ୱାରା ସଂଗୃହିତ (୨୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ.)
  • କଲାରିପାୟାଟ ସମରକଳା(martial arts) ୨୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ.

ବିଶେଷତା

  • ୩୨୫ଟି ଭାଷା ଓ ୧୬୫୨ଟି ବୋଲି (ଉପଭାଷା), ୧୮ଟି ରାଜକୀୟ ଭାଷା
  • ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ର ରାମାୟଣ
  • ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ପୁରାଣ ମହାଭାରତ – ୧୦୦,୦୦୦ଟି ଶ୍ଳୋକ

କଳା ଓ ସଂସ୍କୃତି

  • ୪୫ରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ନୃତ୍ୟ
  • ୭ଟି ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟ (ଓଡ଼ିଶୀ, ଭାରତନାଟ୍ୟମ, କଥକ, କଥାକଳି, କୁଚିପୁଡ଼ି, ମଣିପୁରୀ, ମୋହିନୀଆଟ୍ଟମ)
  • ୬୫ରୁ ଅଧିକ ପର୍ବ ପର୍ବାଣୀ

ଇତିହାସ

  • ୭୦୦୦ ଖ୍ରୀ.ପୂ.ର ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶସ୍ଥ ପାଷାଣ ଯୁଗର ଭୀମବେଟକାଗୁମ୍ଫା ଭାରତରେ ମାନବ ଜୀବନରେ ପ୍ରାଚୀନତମ ପ୍ରମାଣ ଅଟେ । ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାୟୀ ବସ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ପରେ ପରେ ସିନ୍ଧୁ ଘାଟୀ ସଭ୍ୟତା ରୂପେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲେ ।
  • ୧୭୦୦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ: ଇଂରେଜ ଶାସନର ସୂତ୍ରପାତ
  • ୧୫ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୭: ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ
  • ୨୬ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୫୦: ଭାରତର ଜନରାଜ୍ୟ ଦିବସ
୧୯୦୯ ରେ ଭାରତ

ଭୌଗଳିକ ଅବସ୍ଥିତି ଓ ପ୍ରଭାବ

ହିମାଳୟ

ଆୟତନ ଓ ଜନସଂଖ୍ୟା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭାରତକୁ ସାଧାରଣତଃ ଏକ ଉପମହାଦେଶ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ପୃଥିବୀର ବୃହତ୍ତମ ମହାଦେଶ ଏସିଆର ଦକ୍ଷିଣାଂଶର କେନ୍ଦ୍ରସ୍ଥଳୀରେ ଭାରତବର୍ଷ ଅବସ୍ଥିତ ।

ଭାରତର ଉତ୍ତରରେ ସୁଦୀର୍ଘ ହିମାଳୟ ପର୍ବତଶ୍ରେଣୀ ଦୁର୍ଭେଦ୍ୟ ପ୍ରଚୀର ସଦୃଶ ଦଣ୍ଡାୟମାନ । ତାହା ଭାରତବର୍ଷକୁ ଏସିଆ ମହାଦେଶର ଅନ୍ୟ ଅନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳ ମାନଙ୍କରୁ ପ୍ରାୟ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ କରି ରଖିଛି । ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମରେ ସୁଲେମାନ ଓ ହିନ୍ଦୁକୁସ ପର୍ବତମାଳା ଅବସ୍ଥିତ । ଏହା ଭରତ ଉପଦେଶକୁ ଋଷିଆ,ଆଫଗାନିସ୍ଥାନ ଓ ଇରାନ ଠାରୁ ପୃଥକ୍ କରିଅଛି ।

ଇତିହାସ ସହିତ ଭୂଗୋଳ ଅଙ୍ଗାଙ୍ଗୀ ଭାବେ ଜଡିତ । ଭୌଗଳିକ ଅବସ୍ଥିତି ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ଗଠନ ଭାରତର ଇତିହାସର ଗତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଅଛି । ହିମାଳୟ ପର୍ବତ ଏକ ପ୍ରାଚୀର ସଦୃଶ । ଏହାର ଦୁର୍ଗମ ଗିରିପଥ ଅତିକ୍ରମ କରିବା କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ । ଗିରିପଥ ଗୁଡିକ ବର୍ଷର ଅଧିକାଂଶ ସମୟ ତୁଷାରାଚ୍ଛନ୍ନ ରହେ । ତେଣୁ ହିମାଳୟ ପର୍ବତ ଅତିକ୍ରମ କରି ଅତୀତରେ ବୈଦେଶିକ ଶତ୍ରୁମାନେ ଭାରତ ଆକ୍ରମଣ କରିବା ଦୁଃସାଧ୍ୟ ଥିଲା ।

ଭାରତର ସୈନ୍ଧବ-ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳ ଭୂମି ସିନ୍ଧୁ,ଗଙ୍ଗା, ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଉପନଦୀଗୁଡିକର ଅବବାହିକା ଦ୍ଵାରା ଗଠିତ । ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଜଳବାୟୁ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟକର ଏବ, ମୃତ୍ତିକା ଉର୍ବର ଓ କୃଷୀ ଉପଯୋଗୀ । ତେଣୁ ଏଠାରେ ପ୍ରଥମେ ଦ୍ରାବିଡ଼ ଓ ଆର୍ଯ୍ୟ ସଭ୍ୟତାର ଅଭ୍ୟୁଦୟ ହୋଇଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ନନ୍ଦ,ମୌର୍ଯ୍ୟ, କୁଶାଣ ଗୁପ୍ତ, ଆଫଗାନ୍ ଓ ମୋଗଲ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର ଲାଭ କରିଥିଲା । ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମରେ ଖାଇବର ଓ ବୋଲାନ୍ ଗିରିପଥ ଅତିକ୍ରମକରି ପ୍ରଥମେ ଦ୍ରାବିଡ଼ ଓ ଆର୍ଯ୍ୟମାନେ ଭାରତରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ ।

ବଙ୍ଗୋପସାଗର ,ଆରବ ସାଗର ଏବଂ ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ନୈଯାତ୍ରା କରି ଭାରତୀୟ ମାନେ ଚୀନ, ଜାପାନ ସମେତ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ ଏବଂ ପଶ୍ଚିମ ଏସିଆ ଅନ୍ତର୍ଗତ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶ ଏବଂ ଉଇରୋପର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟ ବେବସାୟ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହୋଇଥିଲେ । ବିଶେଷତଃ କଳିଙ୍ଗର ଅଧିବାସୀ ମାନେ ଜାଭା,ସୁମାତ୍ରା, ବାଲି, ବୋର୍ଣ୍ଣିଓ ଆଦି ପୂର୍ବ ଭାରତୀୟ ଦୀପପୁଞ୍ଜ ଓ ମାଳୟ ଉପଦ୍ଵୀପରେ ବାଣିଜ୍ୟକେନ୍ଦ୍ର ଓ ବସତିସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ହିନ୍ଦୁ, ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଆଦି ଧର୍ମ ସଂସ୍କୃତି ସେହି ଦେଶ ଗୁଡିକରେ ପ୍ରସାର ଲାଭ କରିଥିଲା । ସେହିପରି ଭାରତର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳମାନଙ୍କରେ ୧୪୯୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରୁ ୧୬୯୨ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ମଧ୍ୟରେ ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ, ଓଲନ୍ଦାଜ, ଇଂରେଜ ଓ ଫରାସୀ ପ୍ରଭୃତି ଇଉରୋପୀୟମାନେ ବାଣିଜ୍ୟକୋଠି ତଥା ଉପନିବେଶମାନ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।

ରାଜନୀତି

ଭାରତ ବିଶ୍ଵର ସର୍ବବୃହତ୍ତ ଗଣତାନ୍ତ୍ରୀକ ରାଷ୍ଟ୍ର ଅଟେ । ଏକ ସଂସଦୀୟ ଲୋକତନ୍ତ୍ର ହିସାବରେ, ଏହା ୬ ଗୋଟି ସ୍ଵୀକୃତିପ୍ରାପ୍ତ ଜାତୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ ନେଇ ଗଠିତ । ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି, ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ଭଳି ପ୍ରମୁଖ ଦଳଗୁଡିକ ସହ ୪୦ଟି ପ୍ରାଦେଶିକ ଦଳ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଭାରତକୁ ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ଏକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ର ଭାବେ ଘୋଷଣା କରିବା ପରଠାରୁ ନେଇ ୧୯୮୦ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ସଂସଦରେ ଏକମାତ୍ର ଦଳ ହିସାବରେ ପୂର୍ଣ୍ଣବହୁମତ ହାସିଲ କରି ଆସୁଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅନେକାଂଶ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି ବହୁ ପ୍ରାଦେଶିକ ଦଳ ମାନଙ୍କ ସହ ମିଶି ଗଠବନ୍ଧନ ଜରିଆରେ ବହୁମତ ହାସିଲ କରିଥିଲା । ୨୦୦୯ ମସିହା ସାଧାରଣ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ପରଠାରୁ ବର୍ତ୍ତମାନ କେନ୍ଦ୍ରରେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ଶାସନ କ୍ଷମତାରେ ରହିଅଛି ।

ସରକାର

ଭାରତ ହେଉଛି ଏକ ସାର୍ବଭୌମ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଦେଶ । ଦେଶର ସମ୍ବିଧାନ ଭାରତରେ ସଂଘୀୟ ଶାସନ ପରିଚାଳିତ। ସଂଘର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପ୍ରଧାନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଅଟନ୍ତି । ତାଙ୍କର ସହାୟତା ପାଇଁ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରହିଥାନ୍ତି ।

ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ତିନିଟି ମୁଖ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ରହିଛି :

୧. ବିଧାୟିକା (Legislature)

ଭାରତୀୟ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କ ହାତରେ ହିଁ ସବୁ ଶକ୍ତି ରହିଥାଏ। ସେମାନେ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷରେ ଥରେ ନିର୍ବାଚନ ମାଧ୍ୟମରେ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିନିଧି ବାଛି ଥାନ୍ତି । ୧୮ ବର୍ଷରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ନେତାମାନଙ୍କ ଭିତରୁ (କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ତରରେ) ସାଂସଦ (Member of Parliament) ଓ (ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରରେ) ବିଧାୟକ (Member of Legislative Assembly) ମାନଙ୍କର ନିର୍ବାଚନ କରିଥାନ୍ତି। ଏହି ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସୁଚାରୁ ରୂପେ ଚଲାଇବା ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ସ୍ଥାପନା କରା ଯାଇଛି।

ଭାରତର ସରକାର ଦେଶ ଓ ଜନତାର ହିତରେ କାମ କରିଥାଏ। ସରକାରୀ ତନ୍ତ୍ରର ଢାଞ୍ଚା ଭାରତରେ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରରେ ଏକା ପ୍ରକାର ହୋଇଥାଏ । କେନ୍ଦ୍ରର ସଂସଦ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ – ଲୋକ ସଭା ଓ ରାଜ୍ୟ ସଭା। ଲୋକ ସଭାର ସଞ୍ଚାଳନ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଓ ରାଜ୍ୟ ସଭାର ସଞ୍ଚାଳନ ଉପ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କରିଥାନ୍ତି। ସେହିପରି କେତକ ରାଜ୍ୟର ବିଧାୟିକା ମଧ୍ୟ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ – ବିଧାନ ସଭା ଓ ବିଧାନ ପରିଷଦ ।

୨. କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା

ଭାରତର ପ୍ରଶାସନିକ ପ୍ରଧାନ ହେଉଛନ୍ତି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି । ଦେଶର ସମସ୍ତ ପ୍ରଶାସନିକ କାମ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନାମରେ ଚାଲିଥାଏ । ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବହୁମତ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିବା ରାଜନୈତିକ ଦଳର ନେତାମାନଙ୍କୁ ସରକାର ଗଠନ କରିବାପାଇଁ ଆମନ୍ତ୍ରଣ ଦେଇଥାନ୍ତି । ଯେତେବେଳେ ଗୋଟିଏ ଦଳକୁ ବହୁମତ ମିଳି ନ ଥାଏ, ସେତେବେଳେ କେତେଗୋଟି ଦଳ ପରସ୍ପର ସହିତ ମିଶି ସରକାର ଗଠନ କରିଥାନ୍ତି । ଏମାନଙ୍କର ନେତାଙ୍କୁ ସେ ପ୍ରଧାନ ମନ୍ତ୍ରୀ ରୂପେ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥାନ୍ତି । ପ୍ରଧାନ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପରାମର୍ଶକ୍ରମେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଗଠନ କରିଥାନ୍ତି ।

ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳରେ ଦୁଇ ସ୍ତରର ମନ୍ତ୍ରୀ ରହିଥାନ୍ତି :

  • କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ତରର ମନ୍ତ୍ରୀ
  • ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରର ମନ୍ତ୍ରୀ

୩. ନ୍ୟାୟପାଳିକା

ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ନ୍ୟାୟ ପାଳିକାକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ଏବଂ ନିଷ୍ପକ୍ଷତା ପ୍ରଦାନ କରିଛି । କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ତରରେ ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଓ ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରରେ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି । ଉଚ୍ଚତମ ଓ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ବିଚାର ପତିମାନଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିଯୁକ୍ତ କରିଥାନ୍ତି ।

ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟର ଆବଣ୍ଟନ : ସରକାରୀ ତନ୍ତ୍ରକୁ ଠିକ୍ ଭାବେ ଚଳାଇବାପାଇଁ ସମସ୍ତ କାମକୁ ବିଭିନ୍ନ ଭାଗରେ ବଣ୍ଟା ଯାଇଥାଏ । ଏଥିପାଇଁ ଅନେକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଗଠିତ ହୋଇଛି । ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ପ୍ରଧାନ ଜଣେ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ତରୀୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥାନ୍ତି । କେବେ କେବେ ଏକାଧିକ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ତରୀୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ଗୋଟିଏ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ପ୍ରମୁଖ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଏହା ନିମ୍ନ ସାରଣୀରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣାପଡ଼େ।

ଆବଣ୍ଟନର ସ୍ତର ପ୍ରଶାସନିକ ପ୍ରଧାନ
ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ସଚୀବ (Secretary)
ସ୍କନ୍ଧ ସଂଯୁକ୍ତ ସଚୀବ (Joint Secretary)
ପ୍ରଭାଗ ଉପ ସଚୀବ/ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ (Deputy Secretary)
ଶାଖା ଅନୁକର୍ମ ସଚୀବ (Under Secretary)
ଅନୁଭାଗ ଅନୁଭାଗ ଅଧିକାରୀ (Section Officer)

ଗୋଟିଏ ଅନୁଭାଗରେ ସହାୟକ, ଲିପିକ, ଟାଇପିଷ୍ଟ ଆଦି କର୍ମଚାରୀ ରହିଥାନ୍ତି । ସିଧା ମନ୍ତ୍ରାଳୟର ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ମଧ୍ୟ କେତେକ ଶାଖା କାମ କରିଥାନ୍ତି, ଏଗୁଡ଼ିକୁ କକ୍ଷ ବା ପ୍ରକୋଷ୍ଠ (Cell) କୁହାଯାଇଥାଏ।

ସରକାରଙ୍କର ନୀତିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାପାଇଁ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ ଅଧିନରେ ଦୁଇପ୍ରକାରର କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ରହିଥାଏ – ସଂଲଗ୍ନ (Attached) ଓ ଅଧିନସ୍ଥ (Subordinate)। ଏମାନେ ପ୍ରଶାସନିକ ରୂପରେ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ ଅଧିନରେ କାମ କରିଥାନ୍ତି । ଏହାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ (Director) ହୋଇଥାନ୍ତି । ସମ୍ବନ୍ଧିତ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଟେକନିକାଲ ସୂଚନା ସଂଗ୍ରହର କେନ୍ଦ୍ର ହୋଇଥାନ୍ତି ଓ ଟେକ୍ନିକାଲ ଦିଗରେ ମନ୍ତ୍ରାଳୟକୁ ପରାମର୍ଶ ମଧ୍ୟ ଦେଇଥାନ୍ତି ତଥା ଅଧିନସ୍ଥ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ମନ୍ତ୍ରାଳୟର ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ କାମରେ ଲଗାଇଥାନ୍ତି ।

ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ

ଭାରତରେ ୨୯ ଟି ରାଜ୍ୟ ଓ ୭ଗୋଟି କେନ୍ଦ୍ର ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ରହିଛି।

ଭାରତ ମହାସାରଗବଙ୍ଗୋପ ସାଗରAndaman Seaଆରବ ସାଗରLaccadive SeaSiachen Glacierଆଣ୍ଡମାନ ଓ ନିକୋବର ଦ୍ଵୀପପୁଞ୍ଜଚଣ୍ଡୀଗଡ଼ଦାଦ୍ରା ଓ ନଗର ହବେଳୀଡାମନ ଓ ଡିଉଦିଲ୍ଲୀଲାକ୍ଷାଦ୍ଵୀପପୁଡୁଚେରୀପୁଡୁଚେରୀପୁଡୁଚେରୀଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶଆସାମବିହାରଛତିଶଗଡ଼ଗୋଆଗୁଜରାଟହରିୟାଣାହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀରଝାଡ଼ଖଣ୍ଡକର୍ଣ୍ଣାଟକକେରଳମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶମହାରାଷ୍ଟ୍ରମଣିପୁରମେଘାଳୟମିଜୋରାମନାଗାଲାଣ୍ଡଓଡ଼ିଶାପଞ୍ଜାବରାଜସ୍ଥାନସିକିମତାମିଲନାଡୁତ୍ରିପୁରାଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗଆଫଗାନିସ୍ତାନବଙ୍ଗଳାଦେଶଭୁଟାନBurmaଚୀନନେପାଳପାକିସ୍ଥାନଶ୍ରୀଲଙ୍କାତାଜାକିସ୍ଥାନଦାଦ୍ରା ଓ ନଗର ହବେଳୀଡାମନ ଓ ଡିଉପୁଡୁଚେରୀପୁଡୁଚେରୀପୁଡୁଚେରୀପୁଡୁଚେରୀଗୋଆଗୁଜରାଟଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀରକର୍ଣ୍ଣାଟକକେରଳମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶମହାରାଷ୍ଟ୍ରରାଜସ୍ଥାନତାମିଲନାଡୁଆସାମମେଘାଳୟଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶନାଗାଲାଣ୍ଡମଣିପୁରମିଜୋରାମତେଲେଙ୍ଗାନାତ୍ରିପୁରାପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗସିକିମଭୁଟାନବଙ୍ଗଳାଦେଶବିହାରଝାଡ଼ଖଣ୍ଡଓଡ଼ିଶାଛତିଶଗଡ଼ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡନେପାଳଦିଲ୍ଲୀହରିୟାଣାପଞ୍ଜାବହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶଚଣ୍ଡୀଗଡ଼ପାକିସ୍ଥାନSri Lankaଶ୍ରୀଲଙ୍କାଶ୍ରୀଲଙ୍କାଶ୍ରୀଲଙ୍କାଶ୍ରୀଲଙ୍କାଶ୍ରୀଲଙ୍କାଶ୍ରୀଲଙ୍କାଶ୍ରୀଲଙ୍କାଶ୍ରୀଲଙ୍କାDisputed territory in Jammu and Kashmirଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀରରେ ବିବାଦୀୟ ଅଞ୍ଚଳ
ଭାରତର ୨୯ଟି ରାଜ୍ୟ ଓ ୭ଟି କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳର ମାନଚିତ୍ର ।

ରାଜ୍ୟ

  1. ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ
  2. ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ
  3. ଆସାମ
  4. ବିହାର
  5. ଛତିଶଗଡ଼
  6. ଗୋଆ
  7. ଗୁଜରାଟ
  8. ହରିୟାଣା
  1. ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ
  2. ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀର
  3. ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ
  4. କର୍ଣ୍ଣାଟକ
  5. କେରଳ
  6. ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ
  7. ମହାରାଷ୍ଟ୍ର
  8. ମଣିପୁର
  1. ମେଘାଳୟ
  2. ମିଜୋରାମ
  3. ନାଗାଲାଣ୍ଡ
  4. ଓଡ଼ିଶା
  5. ପଞ୍ଜାବ
  6. ରାଜସ୍ଥାନ
  7. ସିକିମ
  8. ତାମିଲନାଡୁ
  1. ତେଲେଙ୍ଗାନା
  2. ତ୍ରିପୁରା
  3. ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ
  4. ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ
  5. ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ

କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ

  1. ଆଣ୍ଡମାନ ଓ ନିକୋବର ଦ୍ଵୀପପୁଞ୍ଜ
  2. ଚଣ୍ଡୀଗଡ଼
  3. ଦାଦ୍ରା ଓ ନଗର ହବେଳୀ
  4. ଡାମନ ଓ ଡିଉ
  5. ଲାକ୍ଷାଦ୍ଵୀପ
  6. ଦିଲ୍ଲୀ
  7. ପୁଡୁଚେରୀ

ବୈଦେଶିକ ନୀତି ଓ ମିଲିଟାରି

ସୁଖୋଇ Su-30 MKI
INS ଚକ୍ର the nuclear attack submarine of the Indian Navy
ବିକ୍ରମଦିତ୍ୟ .
ଅସ୍ତ୍ର ଚୀନ୍ ଭାରତ ପାକିସ୍ତାନ୍
ଫାଇଟର୍ ବିମାନ ୧୮୦୦ ୬୨୩ ୫୫୦
ପରିବହନ ବିମାନ ୨୨୮ ୨୨୮ ୩୨
ହେଲିକପ୍ଟର ୩୩୬ ୩୨୬ ୨୭
ଦେଶ ନିଉକ୍ଲିଅର୍ ବୁଡା ଜାହାଜ ନିଉକ୍ଲିଅର ଜାହାଜ୍ ବିମାନବାହି
ଆମେରିକା ୭୪ ୨୮
ଋଷିୟା ୪୪ ୧୬
ବ୍ରିଟେନ୍ ୧୩ ୮
ଫ୍ରାନ ସ୍ ୧୦ ୫
ଚୀନ୍ ୧୦ ୨
  • ଅଗ୍ନୀ-IV
    ଅଗ୍ନୀ-IV
  • ଆକାଶ
    ଆକାଶ
  • SA-6 କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର
    SA-6 କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର
  • ଅଜ୍ଜୁନ Mk II
    ଅଜ୍ଜୁନ Mk II
  • T-90 ଭିଷ୍ମ
    T-90 ଭିଷ୍ମ
  • 9A52-2 "ସ୍ମେର୍କ୍" launch vehicle
    9A52-2 "ସ୍ମେର୍କ୍" launch vehicle
  • ବ୍ଫର୍ସ୍ FH77
    ବ୍ଫର୍ସ୍ FH77
  • ପିନାକ MBRL
    ପିନାକ MBRL
  • T-72 ଅଜେୟ
    T-72 ଅଜେୟ
  • "ରାଫେଲ୍
    "ରାଫେଲ୍

ଅର୍ଥନୀତି

ଭାରତିୟ ଅର୍ଥନୀତି ସର୍ଭେ ଅନୁସାରେ ଘରୋଇ ଉତପାଦନ ୫% ,ରପ୍ତାନି -୪.୯%,ବିତିୟ ନିଅ ଣ୍ଟା ୫.୧% , ସଞ୍ଚୟ ୩୦.୮%,ମୁଦ୍ରା ସ୍ପିତି ୭.୬% ହାରରେ ବ୍ରୁଧି ପାଇଛି .ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ୍ ୨୫୦.୧୦ ଟନ୍ ହୋଇଛି.କ୍ଷେତ୍ର ଅନୁସାରେ ଦେଖିଲେ୨୦୧୩ରେ

କ୍ଷେତ୍ର ବୃଧି/ହ୍ରାସ ୨୦୧୧-୧୨(%) ୨୦୧୨-୧୩(%)
କ୍ରୁଷି ଓ ଜଙ୍ଗଲ୍ ୩.୬ ୧.୮୦
ଖଣି -୦.୬୦ ୦.୪୦
ମାନୁଫାକଚରିଙ୍ଗ୍ ୨.୭ ୦ ୧.୯୦
ଶାକ୍ତି ଓ ଜ ଳ୍ ୬.୫୦ ୪.୯୦
କନ୍ଷ୍ରକ୍ସନ୍ ଓ ଯୋଗଯୋଗ୍ ୫.୬୦ ୫.୯୦
ହୋଟେଲ୍ ଓ ପର୍ୟ୍ଟନ୍ ୭.୦୦ ୫.୨୦
ବୀମା ଓ ଗୃହ୍ ନିର୍ମାଣ ୧୧.୭୦ ୫.୨୦
ସାମାଜିକ ଓ ସ୍ ୬.୦ ୦ ୮.୬୦
ମୁନ୍ଡ୍ ପିଛା ଆୟ୍ ୭.୨ ୬.୮୦
ସମ୍ଗ୍ର ଉତ୍ପାଦନ ୯.୯୦ ୫.୦୦
ସଞ୍ଚୟ ଓ ୩୪.୦୦ ୩୦.୮୦
GDP of India has risen rapidly since 1991.
ଭାରତୀୟ ବାର୍ଷିକ ବଜେଟ
ରାଜ୍ଵସ ବିଷୟ ୨୦୧୨-୨୦୧୩ ୨୦୧୩-୧୪(କୋଟିରେ)
ରାଜ୍ଵସ୍ ସଙ୍ଗ୍ରହ ୯୩୫୭୦୦କୋଟି ୧୦୫୬୩୩୧
କ୍ୟାପିଟାଳ୍ ସଙ୍ଗ୍ରହ ୫୫୫୨୦୦କୋଟି ୬୦୮୯୬୭
ମୋଟ ସଙ୍ଗ୍ରହ ୧୪୯୦୯୦୦କୋଟି ୧୬୬୫୨୯୭
ଅଣ ଯୋଜନା ଖର୍ଚ ୯୬୯୯୦୦କୋଟି ୧୧୦୯୯୭୫
ଯୋଜନା ଖର୍ଚ ୫୨୧୦୦୦କୋଟି ୫୬୬୩୨୨
ମୋଟ ଯୋଜନା ଖର୍ଚ ୧୪୯୦୯୦୦କୋଟି ୧୬୬୫୨୯୭
ରାଜ୍ଵ୍ ସ୍ଵ ନିଅଣ୍ଟ ୩୫୦୪୦୦ କୋଟି ୩୭୯୮୩୮
ବୀତୀୟ୍ ନିଅଣ୍ଟ ୫୧୩୬୦୦କୋଟି ୫୪୨୪୯୯
ମୋଟ ନିଅଣ୍ଟ ୧୯୮୩୦୦କୋଟି ୧୭୧୮୧୪

୨୦୧୩-୧୪ ବର୍ଷର ବ୍ଯ ୟ ଅଟ କଳ

ବିଭାଗ ଓ କ୍ଷେତ୍ର୍ ଟଙ୍କା କୋଟିରେ ବିଭାଗ ଓ କ୍ଷେତ୍ର ଟଙ୍କା କୋଟିରେ
ପ୍ରତିରକ୍ଷା ୨୦୩୬୭୨ ସର୍ବ୍ ଶିକ୍ଷା ୨୭୨୫୮
ବିଙ୍ଗ୍ଯାନ୍ ଓ ପ୍ର ଯୂକ୍ତି ୬୨୭୫ ଶିଶୁ ବିକାଶ ୧୭୭୦୦
ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ୫୮୮୦ ଗୃହ ନିର୍ମାଣଓ ଗ୍ରା ମ୍ଯ ସଡକ ୨୯୭୦୦
ମହାକାଶ ୫୬୧୫ ମଧ୍ଯାନ୍ନ ଭୋଜନ ୧୩୨୫୧
ଗ୍ରା ମ୍ଯା ବିକାଶ ୮୦୧୯୪ ନରେଗା ୩୩୦୦୦
ମାନବ ସଂବଳ ୬୫୮୭୬ ମାଧ୍ଯମିକ ଶିକ୍ଷା ୩୯୮୩
କୃଷି ୨୭୦୪୯ କୃଷି ବିକାଶ ୯୯୫୪
ପରିବାର କଲ୍ଯାଣ ୩୭୩୩୦ ସ୍ଵସ୍ଥ୍ଯ ମିଶନ ୨୧୨୩୯
ଘରୋଇ ୫୯୨୪୧ ଇନ୍ଦିରା ଆବାସ ୧୫୧୮୪
ପରିବେଶ ,ପାନୀୟ ଜଳ ୧୫୨୬୦ ଖାଦ୍ଯ ନିରପତା ୧୦୦୦୦

ମୂଲ୍ଯ ବୃଧି ,ଦୁର୍ନୀତି,କଳାଧନ,ସବସିଡି, ବ ଜେଟ ନି ଅଣ୍ଟ ଇତ୍ୟାଦି ଭାରତୀୟ୍ ଅର୍ଥ ନୀତି ର ଅନେକ ସମସ୍ଯା.

ସଂସ୍କୃତି

ଜାତୀୟ ଚିହ୍ନ

ମୂଳ ପ୍ରସଙ୍ଗ: ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ
  • ଭାରତର ତ୍ରିରଙ୍ଗା ଜାତୀୟ ପତାକା
ଗେରୁଆ ରଙ୍ଗ : ସାହସ, ତ୍ୟାଗ ଓ ବୈରାଗ୍ୟର ପ୍ରତୀକ, ଧଳା ରଙ୍ଗ : ଶୁଦ୍ଧତା ଓ ସତ୍ୟର ପ୍ରତୀକ, ସବୁଜ ରଙ୍ଗ : ବିଶ୍ୱାସ ଓ ସୃଜନର ପ୍ରତୀକ, ନୀଳ ରଙ୍ଗର ଚକ୍ର : ଚକ୍ର ଦେଶର ପ୍ରଗତିର ପ୍ରତୀକ ଓ ନୀଳ ରଙ୍ଗ ଆକାଶର ବିଶାଳତା ଓ ସମୁଦ୍ରର ବ୍ୟାପ୍ତିର ପ୍ରତୀକ ।
  • ଜାତୀୟ ଚିହ୍ନ - ଅଶୋକ ଚକ୍ର – ସତ୍ୟମେବ ଜୟତେ, ସତ୍ୟର ଜୟ ହେଉ
  • ଜାତୀୟ ପଶୁ – ବାଘ
  • ଜାତୀୟ ପକ୍ଷୀ – ମୟୁର
  • ଜାତୀୟ ଫୁଲ – ପଦ୍ମ
  • ଜାତୀୟ ବୃକ୍ଷ – ବରଗଛ
  • ଜାତୀୟ କ୍ରୀଡ଼ା – ହକି

ମହାନ ଭାରତୀୟ

ଦର୍ଶନୀୟ ସ୍ଥାନ

ଭାରତ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ମନ୍ତବ୍ୟ

  1. ମାନବ ଜାତିର କ୍ରୀଡ଼ାଭୂମି, ମାନବ ଭାଷାର ଜନ୍ମଭୂମି, ଇତିହାସର ଜନନୀ, କିମ୍ବଦନ୍ତୀର ଜେଜେମା’, ସଂସ୍କୃତିର ଗୋସେଇଁ ମା । ମାନବ ଜାତୀର ସବୁଠାରୁ ମୁଖ୍ୟ ଦସ୍ତାବେଜ ଓ ଇତିହାସର ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ସୂଚନାତ୍ମକ ନଥିପତ୍ର ଆଦି ଭାରତରେ ହିଁ ମିଳିଥାଏ। ...ମାର୍କ ଟ୍ୱାଇନ୍
(India is,the cradle of the human race,the birthplace of human speech, the mother of history,the grandmother of legend, and the great grand mother of tradition.Our most valuable and most instructive materials in the history of man are treasured up in India only.-Mark Twain)
  1. ଭାରତ ନିକଟରେ ଆମେ ସମସ୍ତେ କୃତଜ୍ଞ, ଯିଏ ଆମକୁ ଗଣନା ଶିଖାଇଛି, ଯାହା ବିନା କୌଣସି ବୈଜ୍ଞାନିକ ଉଦ୍ଭାବନ ସମ୍ଭବପର ହୋଇ ପାରି ନ ଥାନ୍ତା।...ଆଲବର୍ଟ ଆଇନଷ୍ଟାଇନ
(We owe a lot to the Indians, who taught us how to count, without which no worthwhile scientific discovery could have been made. -Albert Einstein)

ଖେଳ

କବାଡି ଖେଳ

ଭାରତ ରେ ବହୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଖେଳ ରହିଛି ଯାହା ଏବେ ମଧ୍ୟ ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇରହିଛି ଯଥା: କବାଡି, ଖୋ-ଖୋ, କୁସ୍ତି ଓ ଗିଲି-ଦଣ୍ଡା. ଆଉ କେତେକ ଯୁଦ୍ଧ କୌଶଳ କୁ ମଧ୍ୟ ଖେଳ ଭାବରେ ଖେଳାଯାଉଥିଲା ଯେପରିକିକଳରିପୟୁଟୁ, ମୁଷ୍ଟି ଯୁଦ୍ଦ, ସିଲାମ୍ବ୍ମମ ଓ ମର୍ଦମି, । ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ଖେଳରତ୍ନ ଓ ଅର୍ଜୁନ ପୁରସ୍କାର ଭାରତ ରେ ଖେଳ ନିମନ୍ତେ ଦିଆଯାଉଥିବା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପୁରସ୍କାର। ଦ୍ରୋଣାଚାର୍ୟ ପୁରସ୍କାର ଶ୍ରେଷ୍ଠ କୋଚ ଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଚେସ, ଭାରତ ରେ ଖୁବ ଲୋକପ୍ରିୟ ଏହାକୁ ଚତୁରାଙ୍ଗ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ, ଚେସ ରେ ଭାରତ ରୁ ବହୁ ଗ୍ରାଣ୍ଡମାଷ୍ଟର ଥିବାରୁ ଏହା ବହୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇପାରିଛି। ଅନ୍ୟ ଖେଳ ମଧ୍ୟରୁ ଭାରତ ବ୍ୟାଡମିନ୍ଟନ, ଟେନିସ, ବନ୍ଧୁକ ଚାଳଣା ରେ ବହୁ ସଫଳତା ହାସଲ କରିଛି। କୁସ୍ତି ଓ ଫୁଟବଲ ଭାରତ ର ଗୋଆ, ତାମିଲନାଡୁ, କେରଳ, ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତ ରେ ଖୁବ ଲୋକପ୍ରିୟ ।

ଭାରତ ର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଖେଳ ହେଉଛି ହକି । ଭାରତୀୟ ହକି ଦଳ ୧୯୭୫ ହକି ବିଶ୍ଵକପ ଓ ଅଲମ୍ପିକ କ୍ରୀଡାରେ ଆଜି ପର୍ଯ୍ଯନ୍ତ ଆଠ ଥର ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣ, ଥରେ ରୌପ୍ୟ ଏବଂ ଦୁଇଥର ବ୍ରୋଞ୍ଜ ପଦକ ଜିତିସାରିଛି ।କ୍ରିକେଟ ଭାରତ ର ସବୁଠାରୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ଖେଳ ଭାରତ ଏଥିରେ ୧୯୮୩ ଓ ୨୦୧୧ ରେ କ୍ରିକେଟ ବିଶ୍ଵକପ ଓ ୨୦୦୭ ରେ ୨୦-୨୦ ବିଶ୍ଵକପ ଜିତିଛି ।

ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ

ଆଧାର

  1. ↑ "State Emblem -Inscription". National Informatics Centre (NIC). Retrieved 17 June 2007.
  2. ↑ "National Anthem – Know India portal". National Informatics Centre(NIC). 2007. Retrieved 31 August 2007.
  3. ↑ "National Song – Know India portal". National Informatics Centre(NIC). 2007. Retrieved 11 June 2009.
  4. ↑ "Constituent Assembly of India – Volume XII". Constituent Assembly of India: Debates. parliamentofindia.nic.in, National Informatics Centre. 24 January 1950. Retrieved 29 June 2007. The composition consisting of the words and music known as Jana Gana Mana is the National Anthem of India, subject to such alterations in the words as the Government may authorise as occasion arises; and the song Vande Mataram, which has played a historic part in the struggle for Indian freedom, shall be honoured equally with Jana Gana Mana and shall have equal status with it.
  5. ↑ "The Union: Official Language". Ministry of Home Affairs, Government of India. National Informatics Centre(NIC). 2007. Retrieved 11 June 2009.
  6. ↑ "There's no national language in India: Gujarat High Court". Times Of India. 2007-01-06. Retrieved 2011-03-29.
  7. ↑ ୭.୦ ୭.୧ "India at a Glance". Know India Portal. National Informatics Centre(NIC). Retrieved 7 December 2007.
  8. ↑ ୮.୦ ୮.୧ ୮.୨ ୮.୩ "India". International Monetary Fund. Retrieved 2011-04-21.
  9. ↑ "Field Listing – Distribution of family income – Gini index". The World Factbook. CIA. 15 May 2008. Retrieved 6 June 2008.
  10. ↑ "Human Development Report 2010. Human development index trends: Table G" (PDF). The United Nations. Retrieved 4 November 2010.
  11. ↑ "Total Area of India" (PDF). Country Studies, India. Library of Congress – Federal Research Division. December 2004. Retrieved 3 September 2007. The country's exact size is subject to debate because some borders are disputed. The Indian government lists the total area as 3,287,260 km2 (1,269,220 sq mi) and the total land area as 3,060,500 km2 (1,181,700 sq mi); the United Nations lists the total area as 3,287,263 km2 (1,269,219 sq mi) and total land area as 2,973,190 km2 (1,147,960 sq mi).
  12. ↑ Stein 1998, pp. 16–17.
  13. ↑ [୧]
  14. ↑ http://satyameva-jayate.org/2006/05/27/hindu-india-and-bharat-word-origins/

୧୫.ଓଡ଼ିଶା http://www.orissalinks.com/orissagrowth/topics/tnc-all/ports-and-waterways-in-orissa ୧୬.ସୈନ୍ୟ http://www.bharat-rakshak.com/LAND-FORCES/Army/Galleries/Mod/

ଅଧିକ ତଥ୍ୟ

ଭାରତ ବାବଦରେ ଉଇକିମିଡ଼ିଆର ସହଯୋଗୀ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକରୁ ଅଧିକ ଜାଣନ୍ତୁ:
ଉଇକିଅଭିଧାନରେ ଶବ୍ଦାର୍ଥମାନ ଖୋଜନ୍ତୁ
କମନ୍ସରେ ଛବି ଓ ମିଡ଼ିଆସବୁ ଖୋଜନ୍ତୁ
ଉଇକିମହାବିହାରରେ ଶିକ୍ଷଣ ଆଧାରମାନ ଖୋଜନ୍ତୁ
ଉଇକିସମ୍ବାଦରେ ସମ୍ବାଦ ଲେଖାମାନ ଖୋଜନ୍ତୁ
ଉଇକିକଥାରୁ ଢଗଢମାଳି ଓ କଥାମାନ
ଉଇକିଉତ୍ସରୁ ମୂଳାଧାର ଲେଖାମାନ
ଉଇକିପୋଥିରେ ପଢ଼ାବହିମାନ

ଛାଞ୍ଚ:Link FA ଛାଞ୍ଚ:Link FA ଛାଞ୍ଚ:Link FA ଛାଞ୍ଚ:Link FA ଛାଞ୍ଚ:Link FA ଛାଞ୍ଚ:Link FA ଛାଞ୍ଚ:Link FA ଛାଞ୍ଚ:Link FA ଛାଞ୍ଚ:Link FA ଛାଞ୍ଚ:Link FA ଛାଞ୍ଚ:Link GA ଛାଞ୍ଚ:Link GA

"https://or.wikipedia.org/w/index.php?title=ଭାରତ&oldid=193213"ରୁ ଅଣାଯାଇଅଛି