ଗଙ୍ଗାଧର ବଳ

ଗଙ୍ଗାଧର ବଳ
ଗଙ୍ଗାଧର ବଳ
ଜନ୍ମ ଓ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ	୧୦ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୨୭; ଓସ୍ତପାଳ, ସୁକିନ୍ଦା, ଯାଜପୁର
ମୃତ୍ୟୁ	୮ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୧୦ (ବୟସ ୮୨)
ବୃତ୍ତି	ପ୍ରାବନ୍ଧିକ
ଭାଷା	ଓଡ଼ିଆ
ଜାତୀୟତା	ଭାରତୀୟ
ଶିକ୍ଷା	ସ୍ନାତକୋତ୍ତର (ଓଡ଼ିଆ)
ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ	ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ଡି ଏନ ହାଇସ୍କୁଲ
ସାହିତ୍ୟ କୃତି	ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ସାହିତ୍ୟ; ଆଧୁନିକ ଅବବୋଧ
ପୁରସ୍କାର	ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର (୨୦୦୫) ; ସାରଳା ସମ୍ମାନ (୧୯୯୭)
ଜୀବନସାଥୀ	ଶାନ୍ତି ମହାପାତ୍ର (ବଳ)
ସନ୍ତାନ	ମିହିର କୁମାର; ତପନ କୁମାର; ଅରୁଣ କୁମାର; ଅଂଶୁମାନ; ପିନାକୀ; ମହାତପା (କନ୍ୟା)

ଗଙ୍ଗାଧର ବଳ (୧୦ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୨୭ - ୮ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୧୦) ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ତଥା ସାହିତ୍ୟିକ ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ପୁସ୍ତକ “ରୀତିକାବ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ” ପାଇଁ ସେ ୧୯୯୩ ମସିହାରେ ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ସମାଲୋଚନା ବର୍ଗରେ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାରଦ୍ୱାରା ସମ୍ମାନିତ ହୋଇଥିଲେ । ଗଙ୍ଗାଧର ବଳଙ୍କ ନାମରେ “ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ ସମାଜ” ଅନୁଷ୍ଠାନ ପକ୍ଷରୁ ପ୍ରଫେସର ଗଙ୍ଗାଧର ବଳ ସ୍ମୃତି ସମ୍ମାନ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ । ତାଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରି ପ୍ରଫେସର ଗଙ୍ଗାଧର ବଳ ସ୍ମୃତି ସନ୍ଧ୍ୟା ଓ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟ ସମାରୋହ ମଧ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ ।^[୧] ୨୦୧୮ ମସିହାରେ ଏହି ପୁରସ୍କାର ଡକ୍ଟର ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା ।^[୨]

ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନ

ଗଙ୍ଗାଧର, ୧୯୨୭ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୧୦ ତାରିଖରେ ସୁକିନ୍ଦା ନିକଟସ୍ଥ ଓସ୍ତପାଳ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ପିଲାଦିନରୁ ନିଜ ମା'ଙ୍କୁ ହରେଇ ସେ ମାମୁଁଘରେ ବଢିଥିଲେ । ପାଠପଢ଼ା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲ୍ଲାର ଆନନ୍ଦପୁର ଅନ୍ତର୍ଗତ ପୁରୁଣିଆଁ ଗ୍ରାମରେ । ପରେ ସେ କେନ୍ଦୁଝରର ଡି ଏନ ହାଇସ୍କୁଲ ଓ ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଓଡ଼ିଆରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଶିକ୍ଷା ହାସଲ କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଶାସନିକ ସେବା ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଚୟନ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟା, ସେ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରି, ଅଧ୍ୟାପନାକୁ ବୃତ୍ତି ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ପିଲାଦିନରୁ ଶିବାନନ୍ଦ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କଦ୍ୱାରା ଅନୁପ୍ରାଣିତ ଥିଲେ ।^[୩]

ରଚନାବଳୀ


ପୁସ୍ତକ	ପ୍ରକାଶନ ବର୍ଷ	ପ୍ରକାଶକ
ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚନାରେ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଭୂମିକା ^[୪]	୧୯୯୮	ଆଶା ପୁସ୍ତକାଳୟ
ରୀତିକାବ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ
ଅମୃତ ପୁତ୍ର (ସନ୍ଥ ଜୀବନୀ)	୧୯୬୦	ନିଉ ଷ୍ଟୁଡେଣ୍ଟସ୍ ଷ୍ଟୋର୍
ଗୋପାଳକୃଷ୍ଣ ସୃଷ୍ଟି-ସମୀକ୍ଷା	୧୯୮୫	ଗ୍ରନ୍ଥ ମନ୍ଦିର
ଗଙ୍ଗାଧର ବଳ ରଚନା ସମଗ୍ର	୨୦୧୩	କଟକ: ଗଙ୍ଗାଧର ବଳ ସ୍ମୃତି ସଂସଦ^[୫]
ସାହିତ୍ୟାଲୋକ	୧୯୬୪	ନିଉ ଷ୍ଟୁଡେଣ୍ଟସ୍ ଷ୍ଟୋର୍
ସାହିତ୍ୟ ଆଲୋଚନା	୧୯୬୫	ଗ୍ରନ୍ଥ ମନ୍ଦିର
ଆଲୋକ ଓ ଆଲୋଚନା	୧୯୭୦	ଫ୍ରେଣ୍ଡସ୍ ପବ୍ଲିଶର୍ସ୍
ସାହିତ୍ୟ ଜିଜ୍ଞାସା	୧୯୭୧	ଓଡ଼ିଶା ବୁକ୍ ଷ୍ଟୋର୍
ଭାଷା ଓ କବିବର ରାଧାନାଥ	୧୯୬୮	ସାହିତ୍ୟ ଜଗତ ବାଲେଶ୍ୱର
ରସକଲ୍ଲୋଳ (ସମୀକ୍ଷାତ୍ମକ ଟୀକା)	୧୯୬୪	ନିଉ ଷ୍ଟୁଡେଣ୍ଟସ୍ ଷ୍ଟୋର୍
ବୈଷ୍ଣବ ସାହିତ୍ୟର ତାତ୍ତ୍ୱିକ ଭୂମିକା	୧୯୮୨	ବିଦ୍ୟାପୁରୀ
ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚନାର ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଭୂମିକା	୧୯୮୫	ବିଦ୍ୟାପୁରୀ
ମେହେର ସୃଷ୍ଟି ସମୀକ୍ଷା	୧୯୮୪	ସାଥୀ ମହଲ
ସାହିତ୍ୟିକ ବିଚାର ବିମର୍ଶ	୧୯୮୪	ନିଉ ଷ୍ଟୁଡେଣ୍ଟସ୍ ଷ୍ଟୋର୍
ସ୍ରଷ୍ଟା ଓ ସୃଷ୍ଟି (କବି ଜୀବନୀ) - ପୁରସ୍କୃତ	୧୯୬୧	ବାଣୀ ଭଣ୍ଡାର
କଥା କଳିକା (ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ)	୧୯୬୩	କନକ ପବ୍ଲିଶିଂ ହାଉସ୍
ଅତୀତର ଅଭୁଲା କାହାଣୀ (କିଶୋର ସାହିତ୍ୟ)	୧୯୭୭	ଛାତ୍ରସାଥୀ
ଆଦିବାସୀ କାହାଣୀ (ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ)	୧୯୬୨	ନିଉ ଷ୍ଟୁଡେଣ୍ଟସ୍ ଷ୍ଟୋର୍
ମୂକ ରାଜକନ୍ୟା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାହାଣୀ	୧୯୭୨	ଛାତ୍ରସାଥୀ
ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ	୨୦୦୨	ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ
ଶିକ୍ଷାବିତ୍‍ର ଆତ୍ମଲିପି (ଆତ୍ମଜୀବନୀ)	୨୦୧୦	ବିଜୟିନୀ ପବ୍ଲିକେଶନ୍

ପୁରସ୍କାର ଓ ସମ୍ମାନ

ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର - ୧୯୯୩ (“ରୀତିକାବ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ” ପାଇଁ)^[୬]
ସାରଳା ସମ୍ମାନ – ୧୯୯୭
୯୮ତମ ଗୋପୀନାଥ ନନ୍ଦ ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ସମାଲୋଚନା ସମ୍ମାନ – ୨୦୦୦
ନୀଳଶୈଳ ପୁରସ୍କାର – ୧୯୯୭
ଗୋକର୍ଣ୍ଣିକା ପୁରସ୍କାର – ୧୯୯୪
ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ପୁରସ୍କାର – ୧୯୬୨ (ସ୍ରଷ୍ଟା ଓ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ)
ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର – ୧୯୭୭
ଆଦିକବି ଉପାୟନ – ୧୯୯୪
“ଉତ୍କଳ ପାଠକ ସଂସଦ” ସାରସ୍ୱତ ସମ୍ମାନ – ୧୯୯୪
ଓଡ଼ିଶା ପୂଜ୍ୟପୂଜା ଏକାଡେମୀ (କଟକ) ସାରସ୍ୱତ ସମ୍ମାନ – ୧୯୯୫
ମାତୃଭୂମି ଓ ସହକାର ସମ୍ମାନ – ୧୯୮୭
ଜୀବନରଙ୍ଗ ସମ୍ମାନ – ୧୯୮୭
‘ଚଲାପଥ’ ସମ୍ମାନ – ୧୯୯୭

ଆଧାର

↑ "ଡକ୍ଟର ପୂର୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ପ୍ରଫେସର ଗଙ୍ଗାଧର ବଳ ସ୍ମୃତି ସମ୍ମାନ" (PDF).^{[permanent dead link]}
↑ "ପ୍ରଫେସର ପୂର୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ରଙ୍କୁ 'ଗଙ୍ଗାଧର ବଳ ସ୍ମୃତି ସମ୍ମାନ'" (PDF).^{[permanent dead link]}
↑ "ଆଜି ଜନ୍ମଦିନ". No. ସମ୍ବାଦ ୧୦/୦୮/୨୦୨୦ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସଂସ୍କରଣ ପୃଷ୍ଠା ୨. ଇଷ୍ଟର୍ଣ୍ନ ମିଡ଼ିଆ ପ୍ରା ଲି. Archived from the original on 10 August 2020. Retrieved 10 August 2020.
↑ http://opac.nationallibrary.gov.in/cgi-bin/gw/chameleon?sessionid=2016091421275605820&skin=nl&lng=en&inst=consortium&host=localhost%2b1111%2bDEFAULT&patronhost=localhost%201111%20DEFAULT&searchid=59&sourcescreen=INITREQ&pos=1&itempos=1&rootsearch=SCAN&function=INITREQ&search=AUTHID&authid=1795530&authidu=4
↑ http://opac.nationallibrary.gov.in/cgi-bin/gw/chameleon?sessionid=2016091421275605820&skin=nl&lng=en&inst=consortium&host=localhost%2b1111%2bDEFAULT&patronhost=localhost%201111%20DEFAULT&searchid=58&sourcescreen=INITREQ&pos=1&itempos=1&rootsearch=SCAN&function=INITREQ&search=AUTHID&authid=4443532&authidu=2009
↑ "Odisha Sahitya Akademi". odishasahityaakademi.org. Archived from the original on 2020-02-16. Retrieved 2019-02-21.

[1] "ଡକ୍ଟର ପୂର୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ପ୍ରଫେସର ଗଙ୍ଗାଧର ବଳ ସ୍ମୃତି ସମ୍ମାନ" (PDF).^{[permanent dead link]}

[2] "ପ୍ରଫେସର ପୂର୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ରଙ୍କୁ 'ଗଙ୍ଗାଧର ବଳ ସ୍ମୃତି ସମ୍ମାନ'" (PDF).^{[permanent dead link]}

[3] "ଆଜି ଜନ୍ମଦିନ". No. ସମ୍ବାଦ ୧୦/୦୮/୨୦୨୦ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସଂସ୍କରଣ ପୃଷ୍ଠା ୨. ଇଷ୍ଟର୍ଣ୍ନ ମିଡ଼ିଆ ପ୍ରା ଲି. Archived from the original on 10 August 2020. Retrieved 10 August 2020.

[4] ttp://opac.nationallibrary.gov.in/cgi-bin/gw/chameleon?sessionid=2016091421275605820&skin=nl&lng=en&inst=consortium&host=localhost%2b1111%2bDEFAULT&patronhost=localhost%201111%20DEFAULT&searchid=59&sourcescreen=INITREQ&pos=1&itempos=1&rootsearch=SCAN&function=INITREQ&search=AUTHID&authid=1795530&authidu=4

[5] ttp://opac.nationallibrary.gov.in/cgi-bin/gw/chameleon?sessionid=2016091421275605820&skin=nl&lng=en&inst=consortium&host=localhost%2b1111%2bDEFAULT&patronhost=localhost%201111%20DEFAULT&searchid=58&sourcescreen=INITREQ&pos=1&itempos=1&rootsearch=SCAN&function=INITREQ&search=AUTHID&authid=4443532&authidu=2009

[6] "Odisha Sahitya Akademi". odishasahityaakademi.org. Archived from the original on 2020-02-16. Retrieved 2019-02-21.

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

v t e ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର (ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ସମାଲୋଚନା)
୧୯୫୮-୧୯୮୯	ନଟବର ସାମନ୍ତରାୟ (୧୯୫୮) ପ୍ରିୟବ୍ରତ ଦାସ (୧୯୫୮) ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ଦାସ (୧୯୬୨) ନଟବର ସାମନ୍ତରାୟ (୧୯୬୪) ଅନନ୍ତପଦ୍ମନାଭ ପଟ୍ଟନାୟକ (୧୯୬୪) ସୂର୍ଯ୍ୟନାରାୟଣ ଦାସ (୧୯୬୫) ବଂଶୀଧର ମହାନ୍ତି (୧୯୭୪) ବାମାଚରଣ ମିତ୍ର (୧୯୭୪) ଦାଶରଥି ଦାସ (୧୯୭୬) ଭୁବନେଶ୍ୱର ବେହେରା (୧୯୭୭) ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ରଥ (୧୯୭୮) ଅସିତ କବି (୧୯୭୯) ଗୋବିନ୍ଦ ଚନ୍ଦ୍ର ଉଦ୍‌ଗାତା (୧୯୮୦) ସୀତାକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର (୧୯୮୧) ମନମୋହନ ଚୌଧୁରୀ (୧୯୮୨) ଶରତ କୁମାର ମହାନ୍ତି (୧୯୮୩) ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ମିଶ୍ର (୧୯୮୪) ଖଗେଶ୍ୱର ମହାପାତ୍ର ଚିନ୍ତାମଣି ବେହେରା (୧୯୮୫) କାହ୍ନୁଚରଣ ମିଶ୍ର (୧୯୮୬) ମନୋଜ ଦାସ (୧୯୮୭) ସଦାଶିବ ମିଶ୍ର (୧୯୮୮) ଜଗନ୍ନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ (୧୯୮୯)
୧୯୯୦-୨୦୦୯	ଗୋପୀନାଥ ମହାପାତ୍ର (୧୯୯୦) ନୀଳାଦ୍ରି ଭୂଷଣ ହରିଚନ୍ଦନ (୧୯୯୧) ହରେକୃଷ୍ଣ ଶତପଥୀ (୧୯୯୧) ଅଶୋକ କୁମାର ରଥ (୧୯୯୨) ଗଙ୍ଗାଧର ବଳ (୧୯୯୩) ଶତ୍ରୁଘ୍ନ ନାଥ (୧୯୯୪) ବେଣୀମାଧବ ପାଢ଼ୀ (୧୯୯୫) ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର (୧୯୯୬) ସହଦେବ ସାହୁ (୧୯୯୭) କୃଷ୍ଣଚରଣ ବେହେରା (୧୯୯୮) ମହେନ୍ଦ୍ର କୁମାର ମିଶ୍ର (୧୯୯୯) ଜୟନ୍ତ କୁମାର ବିଶ୍ୱାଳ (୨୦୦୦) ଫକୀର ହରିଚନ୍ଦନ (୨୦୦୧) ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ଶତପଥୀ (୨୦୦୨) ବୈଷ୍ଣବ ଚରଣ ସାମଲ (୨୦୦୨) ସୁଲୋଚନା ଦାସ (୨୦୦୩) ବୈଷ୍ଣବ ଚରଣ ମହାନ୍ତି (୨୦୦୪) ରାଇଚରଣ ଦାସ (୨୦୦୫) ଗଗନେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ଦାଶ (୨୦୦୬) ରବୀନ୍ଦ୍ରପ୍ରସାଦ ପଣ୍ଡା (୨୦୦୭) ଗୌରାଙ୍ଗ ଚରଣ ଦାସ (୨୦୦୮)
୨୦୧୦-ଏବେଯାଏଁ	ଧନେଶ୍ଵର ସାହୁ (୨୦୧୦) ପ୍ରବୋଧ କୁମାର ମିଶ୍ର (୨୦୧୧) କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ର (୨୦୧୨) କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ (୨୦୧୩) ଅରବିନ୍ଦ ପଟ୍ଟନାୟକ (୨୦୧୪) ପଞ୍ଚାନନ ମିଶ୍ର (୨୦୧୫) ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ସ୍ୱାଇଁ (୨୦୧୬)

Authority control databases
International	ISNI VIAF WorldCat
National	United States