Jump to content

ଜାକିର ହୁସେନ (ରାଜନୀତିଜ୍ଞ)

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ
ଜାକିର ହୁସେନ
ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି
କାର୍ଯ୍ୟକାଳ
୧୩ ମଇ ୧୯୬୭ – ୩ ମଇ ୧୯୬୯
ପ୍ରଧାନ ମନ୍ତ୍ରୀଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ
Vice Presidentବରାହଗିରି ଭେଙ୍କଟଗିରି
ପୂର୍ବ ଅଧିକାରୀସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକ୍ରିଷ୍ଣନ
ପର ଅଧିକାରୀବରାହଗିରି ଭେଙ୍କଟଗିରି (କାମଚଳା)
ଉପ-ରାଷ୍ଟ୍ରପତି
କାର୍ଯ୍ୟକାଳ
୧୩ ମଇ ୧୯୬୨ – ୧୨ ମଇ ୧୯୬୭
ରାଷ୍ଟ୍ରପତିସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକ୍ରିଷ୍ଣନ
ପୂର୍ବ ଅଧିକାରୀସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକ୍ରିଷ୍ଣନ
ପର ଅଧିକାରୀବରାହଗିରି ଭେଙ୍କଟଗିରି
ବିହାରର ରାଜ୍ୟପାଳ
କାର୍ଯ୍ୟକାଳ
୬ ଜୁଲାଇ ୧୯୫୭ – ୧୧ ମଇ ୧୯୬୨
ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ସିହ୍ନା
ଦୀପ ନାରାୟଣ ସିଂହ
ପୂର୍ବ ଅଧିକାରୀଆର. ଆର. ଦିବାକର
ପର ଅଧିକାରୀମାଦଭୁଷି ଅନନ୍ତଶୟନମ ଅୟଙ୍ଗାର
ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସବିଶେଷ
ଜନ୍ମ(1897-02-08)୮ ଫେବୃଆରୀ ୧୮୯୭
ହାଇଦ୍ରାବାଦ ଏବେକାର ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ []
ମୃତ୍ୟୁ୩ ମଇ ୧୯୬୯(1969-05-03) (ବୟସ ୭୨)
ନୂଆ ଦିଲ୍ଲୀ, ଭାରତ
ରାଜନୀତିକ ଦଳସ୍ୱାଧୀନ
ଜୀବନ ସାଥୀଶାହଜହାନ ବେଗମ
ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନଆଲିଗଡ଼ ମୁସଲିମ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ଦିଲ୍ଲୀ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ

ଜାକିର ହୁସେନ ୧୮୯୭ ମସିହା ଫେବୃଆରୀ ୮ ତାରିଖରେ ହାଇଦ୍ରାବାଦରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ୧୯୬୭ ମଇ ୧୩ ତାରିଖରେ ଦେଶର ତୃତୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭାବେ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ୧୯୬୨-୧୯୬୭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକ୍ରିଷ୍ଣନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଥିବାବେଳେ ଶ୍ରୀହୁସେନ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ୧୯୫୭ରୁ ୧୯୬୨ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିହାର ରାଜ୍ୟପାଳ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ସେ ଦେଶର ପ୍ରଥମ ମୁସଲମାନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି । ୧୯୬୩ ମସିହାରେ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବେସାମରିକ ସମ୍ମାନ ଭାରତରତ୍ନରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଶିକ୍ଷା

[ସମ୍ପାଦନା]

୧୯୧୩ ମସିହାରେ ମାଟ୍ରିକ୍ ପାସ୍ କରି, ସେ ଆଲିଗଡ଼ର ମୁସଲିମ ଆଙ୍ଗ୍ଲୋ-ଓରିଏଣ୍ଟାଲ୍ କଲେଜ୍‌ରେ ଭର୍ତ୍ତି ହେଲେ ଏବଂ ପରେ ଡାକ୍ତରୀ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଲକ୍ଷ୍ନୌ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ୍ କଲେଜ୍‌ରେ ସେ ବାଚେଲର୍ ଅଫ୍ ସାଇଂସ୍ ଡିଗ୍ରୀ ପାଇଁ ଭର୍ତ୍ତି ହେଲେ। ତେବେ, ଅସୁସ୍ଥତା କାରଣରୁ ସେ ପଢ଼ା ଛାଡ଼ିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଲେ ଏବଂ ଏକ ବର୍ଷ ପରେ ପୁନର୍ବାର ଆଲିଗଡ଼ କଲେଜ୍‌ରେ ଭର୍ତ୍ତି ହେଲେ । ୧୯୧୮ମସିହାରେ ସେ ଦର୍ଶନଶାସ୍ତ୍ର, ଇଂରାଜୀ ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ଅର୍ଥନୀତିରେ ସ୍ନାତକ ଡିଗ୍ରୀ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲେ। ସେ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟର ଛାତ୍ର ସଂଘର ଉପାଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଭାଷଣ ଦକ୍ଷତା ପାଇଁ ପୁରସ୍କାର ମଧ୍ୟ ଜିତିଥିଲେ। ସେ ପରେ ଆଇନ ଏବଂ ଅର୍ଥନୀତିରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଅଧ୍ୟୟନ କଲେ । ୧୯୨୦ ମସିହାରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଡିଗ୍ରୀ ଅର୍ଜନ କରିବା ପରେ, ସେ କଲେଜ୍‌ରେ ଅଧ୍ୟାପକ ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତ ହେଲେ ।[][]

୧୯୧୫ ମସିହାରେ ସ୍ନାତକ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ସମୟରେ, ହୁସେନ୍ ଶାହଜାହାନ୍ ବେଗମ୍‌ଙ୍କ ସହିତ ବିବାହ କଲେ, ଯାହାଙ୍କଠାରୁ ସେଠି ସାଏଦା ଖାନ୍ ଏବଂ ସଫିଆ ରହମାନ୍ ନାମକ ଦୁଇ ଝିଅ ଥିଲେ । ସଫିଆ, ଆଲିଗଡ଼ ମୁସଲିମ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଭୌତିକ ବିଜ୍ଞାନ ଅଧ୍ୟାପକ ଜିଲ୍-ଉର୍-ରହମାନ୍‌ଙ୍କ ସହିତ ବିବାହ କଲେ, ଯେତେବେଳେ ସାଏଦା, କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ରାଜ୍ୟପାଳ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିବା ଖୁର୍ଶେଦ୍ ଅଲମ୍ ଖାନ୍‌ଙ୍କ ସହିତ ବିବାହ କଲେ । ତାଙ୍କ ପୁଅ ସଲମାନ୍ ଖୁର୍ଶିଦ୍ ୨୦୧୨ ମସିହାରେ ଭାରତର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ ।[]

ହୁସେନ୍‌ଙ୍କ ଛଅ ଭାଇମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ, ଯୁସୁଫ୍ ହୁସେନ୍ ଏକ ଇତିହାସବିଦ୍ ହେବା ସହିତ ସାହିତ୍ୟ ଅକାଦେମି ପୁରସ୍କାର ବିଜେତା ଏବଂ ଆଲିଗଡ଼ ମୁସଲିମ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ସହ-ଉପାଚାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲେ। ମହମୁଦ୍ ହୁସେନ୍ ପାକିସ୍ତାନ ଆନ୍ଦୋଳନ ସହିତ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବେ ଜଡ଼ିତ ଥିଲେ ତଥା ପାକିସ୍ତାନ ସରକାରର ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ଢାକା ଏବଂ କରାଚି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଉପାଚାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଭାତୃପୌତ୍ର, ଜେନେରାଲ୍ ରହିମୁଦ୍ଦିନ୍ ଖାନ୍ ପାକିସ୍ତାନର ଚେୟାରମ୍ୟାନ୍ ଜଏଣ୍ଟ୍ ଚିଫ୍ସ ଅଫ୍ ଷ୍ଟାଫ୍ କମିଟି ଏବଂ ପରେ ବାଲୋଚିସ୍ତାନ୍ ଏବଂ ସିନ୍ଧର ରାଜ୍ୟପାଳ ହୋଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ବଡ଼ଭାଇଙ୍କ ଭାତୃପୌତ୍ର, ମାସୁଦ୍ ହୁସେନ୍, ଆଲିଗଡ଼ ମୁସଲିମ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ସାମାଜିକ ବିଜ୍ଞାନର ଏକ ପ୍ରଫେସର୍ ଏମେରିଟସ୍ ଏବଂ ପରେ ଜାମିଆ ମିଲିଆ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଉପାଚାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ।

  1. Zakir Husain, Encyclopædia Britannica Online, 12 Feb 2012, retrieved 13 May 2012
  2. Fārūqī 1999, pp. 31, 37.
  3. Herzberger 2007, pp. 5–8.
  4. "After controversy, crowning glory for Khurshid". The Hindu (in Indian English). 2012-10-28. ISSN 0971-751X. Retrieved 2025-03-29.

ଅଧିକ ତଥ୍ୟ

[ସମ୍ପାଦନା]