ଜାକିର ହୁସେନ (ରାଜନୀତିଜ୍ଞ)

ଜାକିର ହୁସେନ
ଜାକିର ହୁସେନ
ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି
	କାର୍ଯ୍ୟକାଳ; ୧୩ ମଇ ୧୯୬୭ – ୩ ମଇ ୧୯୬୯
ପ୍ରଧାନ ମନ୍ତ୍ରୀ	ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ
Vice President	ବରାହଗିରି ଭେଙ୍କଟଗିରି
ପୂର୍ବ ଅଧିକାରୀ	ସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକ୍ରିଷ୍ଣନ
ପର ଅଧିକାରୀ	ବରାହଗିରି ଭେଙ୍କଟଗିରି (କାମଚଳା)
ଉପ-ରାଷ୍ଟ୍ରପତି
	କାର୍ଯ୍ୟକାଳ; ୧୩ ମଇ ୧୯୬୨ – ୧୨ ମଇ ୧୯୬୭
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି	ସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକ୍ରିଷ୍ଣନ
ପୂର୍ବ ଅଧିକାରୀ	ସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକ୍ରିଷ୍ଣନ
ପର ଅଧିକାରୀ	ବରାହଗିରି ଭେଙ୍କଟଗିରି
ବିହାରର ରାଜ୍ୟପାଳ
	କାର୍ଯ୍ୟକାଳ; ୬ ଜୁଲାଇ ୧୯୫୭ – ୧୧ ମଇ ୧୯୬୨
ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ	କୃଷ୍ଣ ସିହ୍ନା ; ଦୀପ ନାରାୟଣ ସିଂହ
ପୂର୍ବ ଅଧିକାରୀ	ଆର. ଆର. ଦିବାକର
ପର ଅଧିକାରୀ	ମାଦଭୁଷି ଅନନ୍ତଶୟନମ ଅୟଙ୍ଗାର
ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସବିଶେଷ
ଜନ୍ମ	୮ ଫେବୃଆରୀ ୧୮୯୭; ହାଇଦ୍ରାବାଦ ଏବେକାର ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ
ମୃତ୍ୟୁ	୩ ମଇ ୧୯୬୯ (ବୟସ ୭୨); ନୂଆ ଦିଲ୍ଲୀ, ଭାରତ
ରାଜନୀତିକ ଦଳ	ସ୍ୱାଧୀନ
ଜୀବନ ସାଥୀ	ଶାହଜହାନ ବେଗମ
ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ	ଆଲିଗଡ଼ ମୁସଲିମ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ଦିଲ୍ଲୀ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ

ଜାକିର ହୁସେନ ୧୮୯୭ ମସିହା ଫେବୃଆରୀ ୮ ତାରିଖରେ ହାଇଦ୍ରାବାଦରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ୧୯୬୭ ମଇ ୧୩ ତାରିଖରେ ଦେଶର ତୃତୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭାବେ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ୧୯୬୨-୧୯୬୭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକ୍ରିଷ୍ଣନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଥିବାବେଳେ ଶ୍ରୀହୁସେନ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ୧୯୫୭ରୁ ୧୯୬୨ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିହାର ରାଜ୍ୟପାଳ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ସେ ଦେଶର ପ୍ରଥମ ମୁସଲମାନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି । ୧୯୬୩ ମସିହାରେ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବେସାମରିକ ସମ୍ମାନ ଭାରତରତ୍ନରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଶିକ୍ଷା

୧୯୧୩ ମସିହାରେ ମାଟ୍ରିକ୍ ପାସ୍ କରି, ସେ ଆଲିଗଡ଼ର ମୁସଲିମ ଆଙ୍ଗ୍ଲୋ-ଓରିଏଣ୍ଟାଲ୍ କଲେଜ୍‌ରେ ଭର୍ତ୍ତି ହେଲେ ଏବଂ ପରେ ଡାକ୍ତରୀ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ଲକ୍ଷ୍ନୌ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ୍ କଲେଜ୍‌ରେ ସେ ବାଚେଲର୍ ଅଫ୍ ସାଇଂସ୍ ଡିଗ୍ରୀ ପାଇଁ ଭର୍ତ୍ତି ହେଲେ। ତେବେ, ଅସୁସ୍ଥତା କାରଣରୁ ସେ ପଢ଼ା ଛାଡ଼ିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଲେ ଏବଂ ଏକ ବର୍ଷ ପରେ ପୁନର୍ବାର ଆଲିଗଡ଼ କଲେଜ୍‌ରେ ଭର୍ତ୍ତି ହେଲେ । ୧୯୧୮ମସିହାରେ ସେ ଦର୍ଶନଶାସ୍ତ୍ର, ଇଂରାଜୀ ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ଅର୍ଥନୀତିରେ ସ୍ନାତକ ଡିଗ୍ରୀ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲେ। ସେ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟର ଛାତ୍ର ସଂଘର ଉପାଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଭାଷଣ ଦକ୍ଷତା ପାଇଁ ପୁରସ୍କାର ମଧ୍ୟ ଜିତିଥିଲେ। ସେ ପରେ ଆଇନ ଏବଂ ଅର୍ଥନୀତିରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଅଧ୍ୟୟନ କଲେ । ୧୯୨୦ ମସିହାରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଡିଗ୍ରୀ ଅର୍ଜନ କରିବା ପରେ, ସେ କଲେଜ୍‌ରେ ଅଧ୍ୟାପକ ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତ ହେଲେ ।^[୨]^[୩]

୧୯୧୫ ମସିହାରେ ସ୍ନାତକ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ସମୟରେ, ହୁସେନ୍ ଶାହଜାହାନ୍ ବେଗମ୍‌ଙ୍କ ସହିତ ବିବାହ କଲେ, ଯାହାଙ୍କଠାରୁ ସେଠି ସାଏଦା ଖାନ୍ ଏବଂ ସଫିଆ ରହମାନ୍ ନାମକ ଦୁଇ ଝିଅ ଥିଲେ । ସଫିଆ, ଆଲିଗଡ଼ ମୁସଲିମ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଭୌତିକ ବିଜ୍ଞାନ ଅଧ୍ୟାପକ ଜିଲ୍-ଉର୍-ରହମାନ୍‌ଙ୍କ ସହିତ ବିବାହ କଲେ, ଯେତେବେଳେ ସାଏଦା, କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ରାଜ୍ୟପାଳ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିବା ଖୁର୍ଶେଦ୍ ଅଲମ୍ ଖାନ୍‌ଙ୍କ ସହିତ ବିବାହ କଲେ । ତାଙ୍କ ପୁଅ ସଲମାନ୍ ଖୁର୍ଶିଦ୍ ୨୦୧୨ ମସିହାରେ ଭାରତର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ ।^[୪]

ହୁସେନ୍‌ଙ୍କ ଛଅ ଭାଇମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ, ଯୁସୁଫ୍ ହୁସେନ୍ ଏକ ଇତିହାସବିଦ୍ ହେବା ସହିତ ସାହିତ୍ୟ ଅକାଦେମି ପୁରସ୍କାର ବିଜେତା ଏବଂ ଆଲିଗଡ଼ ମୁସଲିମ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ସହ-ଉପାଚାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲେ। ମହମୁଦ୍ ହୁସେନ୍ ପାକିସ୍ତାନ ଆନ୍ଦୋଳନ ସହିତ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବେ ଜଡ଼ିତ ଥିଲେ ତଥା ପାକିସ୍ତାନ ସରକାରର ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ଢାକା ଏବଂ କରାଚି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଉପାଚାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଭାତୃପୌତ୍ର, ଜେନେରାଲ୍ ରହିମୁଦ୍ଦିନ୍ ଖାନ୍ ପାକିସ୍ତାନର ଚେୟାରମ୍ୟାନ୍ ଜଏଣ୍ଟ୍ ଚିଫ୍ସ ଅଫ୍ ଷ୍ଟାଫ୍ କମିଟି ଏବଂ ପରେ ବାଲୋଚିସ୍ତାନ୍ ଏବଂ ସିନ୍ଧର ରାଜ୍ୟପାଳ ହୋଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ବଡ଼ଭାଇଙ୍କ ଭାତୃପୌତ୍ର, ମାସୁଦ୍ ହୁସେନ୍, ଆଲିଗଡ଼ ମୁସଲିମ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ସାମାଜିକ ବିଜ୍ଞାନର ଏକ ପ୍ରଫେସର୍ ଏମେରିଟସ୍ ଏବଂ ପରେ ଜାମିଆ ମିଲିଆ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଉପାଚାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ।

ଆଧାର

↑ Zakir Husain, Encyclopædia Britannica Online, 12 Feb 2012, retrieved 13 May 2012
↑ Fārūqī 1999, pp. 31, 37.
↑ Herzberger 2007, pp. 5–8.
↑ "After controversy, crowning glory for Khurshid". The Hindu (in Indian English). 2012-10-28. ISSN 0971-751X. Retrieved 2025-03-29.

ଅଧିକ ତଥ୍ୟ

ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗଟି ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ । ଆପଣ ଏହାକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କରି ଉଇକିପିଡ଼ିଆକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିପାରିବେ ।

[ebo-1] Zakir Husain, Encyclopædia Britannica Online, 12 Feb 2012, retrieved 13 May 2012

[FOOTNOTEFārūqī199931,_37-2] Fārūqī 1999, pp. 31, 37.

[FOOTNOTEHerzberger20075–8-3] Herzberger 2007, pp. 5–8.

[4] "After controversy, crowning glory for Khurshid". The Hindu (in Indian English). 2012-10-28. ISSN 0971-751X. Retrieved 2025-03-29.

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

v t e ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଗଣ
ତାଲିକା
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି	ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦ ସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକୃଷ୍ଣନ ଜାକିର ହୁସେନ ଭି. ଭି. ଗିରି ଫଖରୁଦ୍ଦିନ ଅଲି ଅହମଦ ନୀଲମ ସଞ୍ଜୀବ ରେଡ୍ଡୀ ଜୈଲ ସିଂହ ଆର. ଭେଙ୍କଟରମଣ ଶଙ୍କର ଦୟାଲ ଶର୍ମା କେ. ଆର. ନାରାୟଣନ ଏ.ପି.ଜେ. ଅବଦୁଲ କଲାମ ପ୍ରତିଭା ପାଟିଲ ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ
କାମଚଳା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି	ଭି. ଭି. ଗିରି ମହମ୍ମଦ ହିଦାୟାତୁଲ୍ଲାହ ବସପ୍ପା ଦନପ୍ପା ଜଟ୍ଟି
ଶ୍ରେଣୀ

v t e ଭାରତ ରତ୍ନ ସମ୍ମାନିତ
୧୯୫୪–୧୯୬୦	ସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକୃଷ୍ଣନ (୧୯୫୪) ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ ରାଜଗୋପାଳାଚାରୀ (୧୯୫୪) ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ଭେଙ୍କଟ ରମଣ (୧୯୫୪) ଭଗବାନ ଦାସ (୧୯୫୫) ମୋକ୍ଷଗୁଣ୍ଡମ ବିଶ୍ଵେଶ୍ଵରାୟା (୧୯୫୫) ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ‎ (୧୯୫୫) ଗୋବିନ୍ଦ ବଲ୍ଲଭ ପନ୍ତ (୧୯୫୭) ଧଣ୍ଡୋ କେଶବ କାର୍ଭେ (୧୯୫୮)
୧୯୬୧–୧୯୮୦	ବିଧାନ ଚନ୍ଦ୍ର ରାୟ (୧୯୬୧) ପୁରୁଷୋତ୍ତମଦାସ ଟଣ୍ଡନ (୧୯୬୧) ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦ (୧୯୬୨) ଜାକିର ହୁସେନ (୧୯୬୩) ପାଣ୍ଡୁରଙ୍ଗ ବାମନ କାଣେ (୧୯୬୩) ଲାଲ ବାହାଦୁର ଶାସ୍ତ୍ରୀ (୧୯୬୬) ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ (୧୯୭୧) ଭି ଭି ଗିରି (୧୯୭୫) କେ. କାମରାଜ (୧୯୭୬)
୧୯୮୧–୨୦୦୦	ମଦର ଟେରେସା (୧୯୮୦) ବିନୋବା ଭାବେ (୧୯୮୩) ଖାଁ ଅବଦୁଲ ଗଫର ଖାଁ (୧୯୮୭) ଏମ. ଜି. ରାମଚନ୍ଦ୍ରନ (୧୯୯୮) ଭୀମରାଓ ରାମଜୀ ଆମ୍ବେଦକର (୧୯୯୦) ନେଲସନ ମଣ୍ଡେଲା (୧୯୯୦) ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ (୧୯୯୧) ବଲ୍ଲଭଭାଇ ପଟେଲ (୧୯୯୧) ମୋରାରଜୀ ଦେଶାଇ (୧୯୯୧) ଆବୁଲ କଲାମ ଆଜାଦ (୧୯୯୨) ଜେ. ଆର. ଡି. ଟାଟା (୧୯୯୨) ସତ୍ୟଜିତ ରାୟ (୧୯୯୨) ଏ.ପି.ଜେ. ଅବଦୁଲ କଲାମ (୧୯୯୭) ଗୁଲଜାରୀଲାଲ ନନ୍ଦା (୧୯୯୭) ଅରୁଣା ଆସଫ ଅଲ୍ଲୀ (୧୯୯୭) ଏମ. ଏସ. ସୁବୁଲକ୍ଷ୍ମୀ (୧୯୯୮) ଚିଦାମ୍ବରମ ସୁବ୍ରମଣ୍ୟମ (୧୯୯୮) ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣ (୧୯୯୮) ରବି ଶଙ୍କର (୧୯୯୯) ଅମର୍ତ୍ୟ ସେନ (୧୯୯୯) ଗୋପୀନାଥ ବର୍ଦ୍ଦୋଳି (୧୯୯୯)
୨୦୦୧–୨୦୨୦	ଲତା ମଙ୍ଗେସକର (୨୦୦୧) ବିସ୍‌ମିଲ୍ଲା ଖାଁ (୨୦୦୧) ଭୀମସେନ ଜୋଶୀ (୨୦୦୮) ସଚିନ ତେନ୍ଦୁଲକର (୨୦୧୪) ସି. ଏନ. ଆର. ରାଓ (୨୦୧୪) ଅଟଳ ବିହାରୀ ବାଜପେୟୀ (୨୦୧୫) ମଦନ ମୋହନ ମାଲବ୍ୟ (୨୦୧୫) ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ (୨୦୧୯) ଭୂପେନ ହଜାରିକା (୨୦୧୯) ନାନାଜି ଦେଶମୁଖ (୨୦୧୯)
୨୦୨୧–୨୦୪୦	କର୍ପୂରୀ ଠାକୁର, ଲାଲକୃଷ୍ଣ ଆଡ଼ଭାନୀ, ଚରଣ ସିଂହ, ପି. ଭି. ନରସିଂହ ରାଓ ଓ ଏମ ଏସ ସ୍ୱାମୀନାଥନ (୨୦୨୪)

Persondata
Name	Husain, Zakir
Alternative names
Short description
Date of birth	8 February 1897
Place of birth	Hyderabad, India
Date of death	3 May 1969
Place of death	New Delhi, India