ଆଲୁମିନିଅମ

ଇଂରାଜୀ ଲିଙ୍କ

https://or.wikipedia.org/wiki/Aluminium

Aluminium,  ₁₃Al

Spectral lines of aluminium
ସାଧାରଣ ଗୁଣ
ନାମ, ପ୍ରତୀକ	aluminium, Al
Appearance	silvery gray metallic
ଉଚ୍ଚାରଣ	UK: /ˌæljˈmɪniəm/ (listen) AL-ew-MIN-ee-əm; US: /əˈljuːmnəm/ (listen) ə-LEW-mi-nəm
Aluminium in the periodic table
B ↑ Al ↓ Ga magnesium ← aluminium → silicon
ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ (Z)	13
ଶ୍ରେଣୀ, ବ୍ଳକ	group 13, p-block
ପର୍ଯ୍ୟାୟ	period 3
ମୌଳିକ ପ୍ରକାର	post-transition metal
ମାନକ ପରମାଣବିକ ଓଜନ (±) (Ar)	୨୬.୯୮୧୫୩୮୬(13)
ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରୋନ୍ ବିନ୍ୟାସ	[Ne] 3s2 3p1
per shell	2, 8, 3
ଭୌତିକ ଗୁଣ
ଅବସ୍ଥା	solid
ଗଳନାଙ୍କ	933.47 K ​(660.32 °C, ​1220.58 °F)
ସ୍ଫୁଟନାଙ୍କ	2792 K ​(2519 °C, ​4566 °F)
Density near r.t.	2.70 g/cm3
when liquid, at m.p.	2.375 g/cm3
Heat of fusion	10.71 kJ/mol
Heat of	294.0 kJ/mol
Molar heat capacity	24.200 J/(mol·K)
pressure P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 1482 1632 1817 2054 2364 2790
Atomic properties
Oxidation states	3, 2, 1 ​amphoteric oxide
Electronegativity	Pauling scale: 1.61
energies	(more)
Atomic radius	empirical: 143 pm
Covalent radius	୧୨୧±୪ pm
Van der Waals radius	184 pm
Miscellanea
Crystal structure	​face-centered cubic (fcc)
Speed of sound thin rod	(rolled) 5,000 m/s (at r.t.)
Thermal expansion	23.1 µm/(m·K) (at 25 °C)
Thermal conductivity	237 W/(m·K)
Electrical resistivity	28.2 n Ω·m (at 20 °C)
Magnetic ordering	paramagnetic
Young's modulus	70 GPa
Shear modulus	26 GPa
Bulk modulus	76 GPa
Poisson ratio	0.35
Mohs hardness	2.75
Vickers hardness	167 MPa
Brinell hardness	245 MPa
CAS Number	7429-90-5
ଇତିହାସ
Prediction	Antoine Lavoisier (1787)
First isolation	Friedrich Wöhler (1827)
Named by	Humphry Davy (1807)
Most stable isotopes of aluminium
iso NA half-life DM DE (MeV) DP 26Al trace ୭.୧୭×୧୦୫yr β+ 1.17 26Mg ε - 26Mg γ 1.8086 - 27Al 100% 27Al is stable with 14 neutrons

ଆଲୁମିନିଅମ ହେଉଛି ଏକ ରାସାୟନିକ ମୌଳିକ ଯାହାର ପ୍ରତୀକ Al ଓ ପରମାଣୁ କ୍ରମାଙ୍କ ୧୩ ।

ପ୍ରାଚୀନକାଳରେ ଆଲମର ବ୍ୟବହାର

1. ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୫୦୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ମେସୋପୋଟାମିଆର ଲୋକମାନେ ଏକ ପ୍ରକାର ମାଟିରୁ ସୂକ୍ଷ୍ମ ମାଟିପାତ୍ରମାନ ତିଆରି କରୁଥିଲେ, ଯାହା ଆଲୁମିନିୟମ ଯୌଗିକରେ ସମୃଦ୍ଧ ଥିଲା। ପ୍ରାୟ ୪୦୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଇଜିପ୍ଟିୟ ଏବଂ ବାବିଲୋନିୟମାନେ ଆଲୁମିନିୟମର ଥିବା ପଦାର୍ଥକୁ ବିଭିନ୍ନ ରସାୟନ ଓ ଔଷଧ ତିଆରିରେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ।
2. ଇଜିପ୍ଟ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ପଞ୍ଚମ ଶତାବ୍ଦୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବହୁ ପରିମାଣର ଆଲମ ଆମଦାନୀ କରୁଥିଲା, ଯାହା ଚମଡା, ଧାତୁ ଓ ଗ୍ଲାସ ନିର୍ମାଣରେ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିଲା।
3. ସମ୍ଭବତଃ ୭୭ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ରୋମୀୟ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପ୍ଲିନି ଦି ଏଲ୍ଡରଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ପୁସ୍ତକ ଦି ନଚୁରାଲ ହିଷ୍ଟିରେ ଏକ କାରୀଗର ରୂପା ଭଳି ଦେଖାଯାଉ ଥିବା ଅପେକ୍ଷାକୃତ ହାଲୁକା ଏକ ଅଜଣା ଧାତୁରେ ନିର୍ମିତ କପ ରୋମ ସମ୍ରାଟ ତିବେରିଅସଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରିଥିବାର ବର୍ଣ୍ଣନା ରହିଛି। ଏଥିରେ ମଧ୍ୟ ଆଲୁମେନ ନାମକ ଏକ ପଦାର୍ଥର ବିସ୍ତୃତ ବିବରଣୀ ରହିଛି, ଯାହା ଏବେ ଆଲମ ନାମରେ ପରିଚିତ।
4. କମାଣ୍ଡର ଆର୍ଚେଲାଉସ ଆଲମ ଦ୍ରବଣକୁ ବ୍ୟବହାର କରି କାଠକୁ ଅଗ୍ନିଠାରୁ ରକ୍ଷାକରିବାର ଉପାୟ ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ। ସେ ତାଙ୍କ କାଠ ନିର୍ମିତ ଦୁର୍ଗକୁ ଶତ୍ରୁପକ୍ଷରୁ ଅଗ୍ନି #ଆକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷାକରିବା ପାଇଁ ଏହି ଉପାୟ ଅବଲମ୍ବନ କରୁଥିଲେ।
5. ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀର ରୋମୀୟ ସେନା ଡାକ୍ତର ଡାୟୋସ୍କୋରାଇଡ ଆଲମକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ରକ୍ତସ୍ରାବ ବନ୍ଦ କରାଯାଇପାରିବ ବୋଲି ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ଦେ ମାଟ୍ରିକା ମେଡିକାରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି।
6. ଗ୍ରୀସ ଏବଂ ତୁର୍କୀରେ ପ୍ରାକୃତିକଭାବରେ ମହଜୁଦ ଥିବା ଆଲମ ବିଶ୍ୱକୁ ମିଳୁଥିଲା। ୟୁରୋପୀୟ କପଡ଼ା ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଆଲମ ଏକ ଅତ୍ୟାବଶକୀୟ ସାମଗ୍ରୀ ହୋଇଥିବାରୁ ୧୫ଶତାବ୍ଦୀ ମଧ୍ୟଭାଗ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆମଦାନୀ ହେଉଥିଲା। ୧୪୬୦ ମସିହାରେ ଟୋଲଫାଠାରେ ପୋଟାସିୟମ ଆଲୁମିନିୟମ ସଲଫେଟରେ ଭରା ପଥର ଆଲୁନାଇଟ ଆବିଷ୍କାର ହେବା ପରେ ୟୁରୋପରେ ଆଲମର ଏକଚାଟିଆ କାରକାର ହୋଇ ରୋମକୁ ପ୍ରଚୁର ରାଜସ୍ୱ ମିଳିଲା।ଉତ୍ତର ୟର୍କଶାୟରରେ ଆଲମର ଆବିଷ୍କାର ପରେ ଏହାର ଏକଚାଟିଆ କାରବାର ଅବସାନ ଘଟିବା ସହିତ ମୂଲ୍ୟ ଅତ୍ୟଧିକଭାବେ ହ୍ରାସ ପାଇଲା।

ବାହାର ଲିଙ୍କ

• Aluminium at The Periodic Table of Videos (University of Nottingham)
• CDC - NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards - Aluminum
• Electrolytic production
• World production of primary aluminium, by country
• Price history of aluminum, according to the IMF
• History of Aluminium – from the website of the International Aluminium Institute
• Emedicine – Aluminium
• The short film ALUMINUM (1941) is available for free download at the Internet Archive [more]