ଦେଶିଆ
| ଦେଶିଆ | |
|---|---|
| ଦେସିଆ, ଦେଶିଆ ଓଡ଼ିଆ, କୋଟିଆ, ଆଦିବାସୀ ଓଡ଼ିଆ, କୋରାପୁଟିଆ ଓଡ଼ିଆ, ଦକ୍ଷିଣପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଆ | |
| ଦେଶିଆ | |
| Native to | ଭାରତ |
| ଅଞ୍ଚଳ | ଓଡ଼ିଶା (କୋରାପୁଟ, ମାଲକାନଗିରି, ରାୟଗଡ଼ା, ନବରଙ୍ଗପୁର) ଓ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ ( ବିଜୟନଗର ଜିଲ୍ଲା, ଆଲୁରି ସୀତାରାମ ରାଜୁ ଜିଲ୍ଲା, ବିଶାଖାପାଟଣା ଜିଲ୍ଲା, ଅନକପଲ୍ଲୀ ଜିଲ୍ଲା) |
| ଜାତିସତ୍ତା | ଓଡ଼ିଆ |
ଇଣ୍ଡୋ-ଇଉରୋପୀୟ
| |
| ଓଡ଼ିଆ | |
| ଭାଷା କୋଡ୍ | |
| ISO ୬୩୯-୩ | Either: dso – Desiya ort – Adivasi Oriya |
| ଗ୍ଲୋଟୋଲୋଗ | adiv1239 |
ଦେଶିଆ[୧], ଦେସିଆ, କୋଟିଆ[୨], ଆଦିବାସୀ ଓଡ଼ିଆ[୨], ଦେଶୀୟା ଓଡ଼ିଆ, ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଆ ଓ କୋରାପୁଟିଆ[୩] ବୋଲି ମଧ୍ୟ ଜଣା, ଓଡ଼ିଶାର କୋରାପୁଟ, ନବରଙ୍ଗପୁର, ରାୟଗଡ଼ା ଓ ମାଲକାନଗିରି ଜିଲ୍ଲା ଏବଂ ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶର ବିଶାଖାପାଟଣା ଓ ବିଜୟନଗର ଜିଲ୍ଲାର ପାର୍ବତ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳରେ କଥିତ ଏକ ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ ବିଭାଷା (ସାମାଜିକ-ଭାଷାଗତ ଭାବେ ଓଡ଼ିଆର ଉପଭାଷା ଭାବେ ଜଣା) ।[୪] କୋରାପୁଟରେ କଥିତ ବିଭାଷାକୁ କୋରାପୁଟିଆ କୁହାଯାଏ ।[୩]
ଦେଶିଆ ବିଭିନ୍ନ ଆଞ୍ଚଳିକ ଜାତିଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ତଭାଷା (ଲିଙ୍ଗୁଆ ଫ୍ରାଙ୍କା)[୫] ରୂପେ ବ୍ୟବହାର ହେବା ସହ ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ଅବିଭାଜିତ କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାର ପ୍ରମୁଖ ଆଞ୍ଚଳିକ ଆଦିବାସୀ ଓ ଅଣ-ଆଦିବାସୀଙ୍କ ଭିତରେ ଏକ ଧାରାବାହିକ-ବିଭାଷା |[୬][୭][୮][୯][୧୦]
ଧ୍ବନିବିଜ୍ଞାନ
[ସମ୍ପାଦନା]ଦେଶିଆ ବିଭାଷାରେ ୨୧ଟି ବ୍ୟଞ୍ଜନ ଧ୍ବନି, ୨ଟି ଅର୍ଦ୍ଧ ସ୍ବର ଧ୍ବନି ଏବଂ ୬ଟି ସ୍ବର ଧ୍ବନି ରହିଛି।[୧୧]
| ସମ୍ମୁଖଭାଗ | କେନ୍ଦ୍ରୀୟ | ପଛକୁ | |
|---|---|---|---|
| ଉଚ୍ଚମାନର। | ଇ | ଉ | |
| ମଧ୍ୟଭାଗରେ | ଏ | ଓ | |
| ନିମ୍ନ | ଆ | ଅ |
ମାନକ ଓଡ଼ିଆ ଭଳି ଦେଶିଆରେ କୌଣସି ଦୀର୍ଘ ସ୍ୱର ନାହିଁ ।
| ଓଷ୍ଠ୍ୟ | ବତ୍ସ୍ଯ /ଦନ୍ତ |
କଠିନ ତାଳୁ | କୋମଳ ତାଳୁ | କଣ୍ଠ୍ୟ | କଣ୍ଠଦ୍ୱାରୀୟ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ନାସିକା | m | n | ɳ | ŋ | |||
| Stop/ Affricate |
ଅଘୋଷ | p | t | ʈ | tʃ | k | |
| ସଘୋଷ | |||||||
| ସଘୋଷ | b | d | ɖ | dʒ | ɡ | ||
| ଫୁସଫୁସ ଧ୍ୱନି | |||||||
| Fricative | s | ɦ | |||||
| Trill/Flap | ɾ | ɽ~Error using {{IPA symbol}}: "ɽʰ" not found in list | |||||
| Lateral approximant | l | ||||||
| Approximant | w | j | |||||
ଦେଶିଆରେ କୋମଳତାଳୁ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବଳ କମିବା ଦେଖାଯାଏ ଯଥା: ମାନକ ଓଡ଼ିଆରେ ସଘୋଷ କୋମଳତାଳୁ ପାଖ ସନ୍ନିକଟ [ɭ] (ଳ), ଏବଂ କୋମଳତାଳୁ ଅଘୋଷ ନାସିକା (ସଘୋଷ କୋମଳତାଳୁ ନାସିକା) ɳ (ଣ)ର ସୀମିତ ବ୍ୟବହାର ରହିଛି ।[୧୨]
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ Masica (1991:426)
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ "The World Atlas of Languages". UNESCO. Retrieved 2024-11-02.
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ Belavadi, Vasuki; Jena, Aniruddha (2022), Kaushik, Alankar; Suchiang, Abir (eds.), "Reinforcing Desia Culture Through Community Radio: A Cultural Analysis of Radio Dhimsa in Koraput, Odisha", Narratives and New Voices from India (in ଇଂରାଜୀ), Singapore: Springer Nature Singapore, vol. 8, pp. 73–83, doi:10.1007/978-981-19-2496-5_6, ISBN 978-981-19-2495-8, retrieved 2024-11-02
- ↑ "Desiya", in Eberhard, David M., Gary F. Simons, and Charles D. Fennig, eds. (2020). Ethnologue: Languages of the World. Twenty-third edition. Dallas, Texas: SIL International.
- ↑ Gustafsson, Uwe (1978). "Procedural discourse in Kotia Oriya". In Joseph E. Grimes (ed.), Papers on discourse, 283-97. Dallas: Summer Institute of Linguistics.
- ↑ Mohan, Shriya (January 10, 2018). "Speak up, India". The Hindu.
- ↑ Vishnu, Uma (May 15, 2016). "This way to school: How dismal indicators for education in Odisha's Nabarangpur are slowly changing". The Indian Express.
- ↑ "Census of India : Linguistic survey of India Orissa".
- ↑ Mahapatra, B.P. (2002). Linguistic Survey of India: Orissa (PDF). Kolkata, India: Language Division, Office of the Registrar General. p. 2. Retrieved 5 August 2020.
- ↑ Mahapatra, B.P. (2002). Linguistic Survey of India: Orissa (PDF). Kolkata, India: Language Division, Office of the Registrar General. p. 20. Retrieved 5 August 2020.
- ↑ Mahapatra, B.P. (2002). Linguistic Survey of India: Orissa (PDF). Kolkata, India: Language Division, Office of the Registrar General. p. 94,95. Retrieved 5 August 2020.
- ↑ Tripathī, Kunjabihari (1962). The Evolution of Oriya Language and Script. Utkal University. Retrieved 21 March 2021.
ଅଧିକ ପଠନ
[ସମ୍ପାଦନା]- Masica, Colin (1991). The Indo-Aryan Languages. Cambridge Language Surveys. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-29944-2.