ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ମନ୍ଦିର

ଇଂରାଜୀ ଲିଙ୍କ

https://or.wikipedia.org/wiki/Bramhani_Temple

ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ମନ୍ଦିର
ଭୌଗୋଳିକ ଅବସ୍ଥିତି
ଦିଗବାରେଣି	21°15′21.12″N 86°48′33.8″E
ଦେଶ	ଭାରତ
ରାଜ୍ୟ	ଓଡ଼ିଶା
ସ୍ଥାନ	ଅଭଣା
ପରମ୍ପରା
ମୁଖ୍ୟ ଆରାଧ୍ୟ	ଅବଲୋକିତେଶ୍ୱର, ଚାମୁଣ୍ଡା
ମୁଖ୍ୟ ପର୍ବପର୍ବାଣୀ	ଦୁର୍ଗା ପୂଜା
ଇତିହାସ ଓ ପାଳନ
ନିର୍ମାଣ କାଳ	୧୦-୧୧ଶ ଶତକ
ନିର୍ମାତା	ସୋମବଂଶୀ ଶାସନ
'ମନ୍ଦିର ବୋର୍ଡ଼	ଲକ୍ଷ୍ମୀ ନାରାୟଣ ପୂଜା କମିଟି

ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ମନ୍ଦିର ୧୦-୧୧ଶ ଶତକରେ ନିର୍ମିତ ଓଡ଼ିଶାର ବାଲେଶ୍ୱରର ଅଭଣାଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ହିନ୍ଦୁ ଓ ବୌଦ୍ଧ ଉପାସନା ପୀଠ । ଏଠାରେ ଅବଲୋକିତେଶ୍ୱର, ଚାମୁଣ୍ଡା ପୂଜିତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ଏହା ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ଐତିହ୍ୟର ଏକ ସଂରକ୍ଷିତ ଭାସ୍କର ।

ଅବସ୍ଥିତି

ଏହା ସୋନ ନଇର ପୂର୍ବ ଭାଗରେ ଓଡ଼ିଶାର ବାଲେଶ୍ୱର ସହର ଠାରୁ ୨୧ କି.ମି. ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

ନିର୍ମାଣ

ଏହା ଏକ ସମତଳ ଛାତ ଥିବା ପିଢ଼ା ବିମାନ ଶୈଳୀର ମନ୍ଦିର । ମନ୍ଦିରରେ ପୂଜିତ ଦେବଦେବୀ ହେଲେ ଚାରି ବାହୁବିଶେଷ ଅବଲୋକିତେଶ୍ୱର ଓ ଆଠ ବାହୁ ଓ ତିନି ମୁଖା ଚାମୁଣ୍ଡା । ମୂର୍ତ୍ତି ନିର୍ମାଣ ଅନୁସାରେ ଏହା ୧୦-୧୧ଶ ଶତକରେ ନିର୍ମିତ ବୋଲି ଜଣାଯାଇଥାଏ । ଏଥିରେ କେତେକ ବୌଦ୍ଧ ମୂର୍ତ୍ତି ବିଶେଷ ରହିଅଛି ।

ପରିମାପ

• କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ( ଲମ୍ବ x ଓସାର x ଉଚ୍ଚତା) : ୪.୨୦ ମି. x ୪.୦୦ ମି. x ୬.୫୦ ମି.
• ଖଣ୍ଡ ସଂଖ୍ୟା : ୨, ମଣ୍ଡପ ପରେ ଥିବା ବିମାନ

ସ୍ଥାନିକ ସଙ୍ଗଠନ

• ବିନ୍ୟାସ : ପଶ୍ଚିମାମୁଖି
• ପରିକଳ୍ପନା : ବିମାନଟି ବର୍ଗାକାର ଓ ମଣ୍ଡପଟି ଆୟତାକାର
• ଖାଲିସ୍ଥାନ : ୧୦ ମି. (ଲମ୍ବ) x ୪.୫୦ ମି. (ଓସାର)

ସ୍ଥାପନ ଶୈଳୀ

ଆଲଙ୍କାରିକ ଶୈଳୀ

• ବାହାର ଭାଗ : ସାଧାରଣ
• ଭିତର ଭାଗ : ସାଧାରଣ
• ଚଳନ୍ତି ସଙ୍ଗଠନ : ଚାରି ବାହୁବିଶେଷ ଅବଲୋକିତେଶ୍ୱର, ଆଠ ବାହୁ ଓ ତିନି ମୁଖା ଚାମୁଣ୍ଡା
• ଏହା ନବୀନ ମନ୍ଦିର ହେଲେ ହେଁ ପଞ୍ଚରଥ ଶୈଳୀର ସମତଳ ଓ ପଞ୍ଚାଙ୍ଗ ବାଡ଼ ବିଶିଷ୍ଟ ଅଟେ।

ନିର୍ମାଣ କାରିଗରି

• ନିର୍ମାଣ ପ୍ରକାର : ଏହା ଏକ ପିଢ଼ା ବିମାନ ଶୈଳୀର ମନ୍ଦିର ଯାହାର ଆଗରେ ଏକ ସମତଳ ଜଗମୋହନ ଅଛି । ବିମାନଟି ପଞ୍ଚରଥ ଶୈଳୀର ଓ ଉଚ୍ଚତା ଭିତ୍ତିରେ ପଞ୍ଚାଙ୍ଗ ବଡ଼ ।
• ନିର୍ମାଣ : ପଥର ଗଠନ (Ashlar Masonry)
• ନିର୍ମାଣ ଉପାଦାନ : ମୋହରମ/ଲାଟେରାଇଟ (Laterite)ରେ ମନ୍ଦିରଟି ତିଆରି ଓ ମୂର୍ତ୍ତିମାନ କ୍ଳୋରାଇଟ ପଥରରେ (chlorite stone)ରେ ତିଆରି ।

ସିନ୍ଦୁର ଓ ତେଲ ଲେପନ ହେତୁ ମୂର୍ତ୍ତି ଗୁଡ଼ିକ ଭବିଷ୍ୟତରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯିବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଅଛି ।

ଆଧାର

• Sahoo. Ashis Ranjan, Pradhan. Dr. S. Report on Bramhani Temple. Indira Gandhi National Centre For The Arts
• R. P. Mohapatra, 1986, Archaeology in Orissa, Vol. II, New Delhi

ବାହାର ଲିଙ୍କ

• Various images of Brahmani temple