ନାଗାଲ୍ୟାଣ୍ଡ

ନାଗାଲ୍ୟାଣ୍ଡ
ନାଗାଲ୍ୟାଣ୍ଡ
ରାଜ୍ୟ
	Official logo of ନାଗାଲ୍ୟାଣ୍ଡ ନାଗାଲାଣ୍ଡ ସରକାରଙ୍କ ମୋହର
	Motto(s): ; ଏକତା
	Location of ନାଗାଲ୍ୟାଣ୍ଡ (red) in ଭାରତ (dark grey)
	Coordinates (କୋହିମା): 25°40′N 94°07′E / 25.67°N 94.12°E
ଦେଶ	India
ଗଠନ	୧୯୬୩ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ମାସ ପ୍ରଥମ ଦିବସ
ରାଜଧାନୀ	କୋହିମା
ବୃହତ୍ତମ ସହର	ଦିମାପୁର
ଜିଲ୍ଲା	୧୨
Government
• ରାଜ୍ଯପାଳ	ଆର୍. ଏନ୍. ରଭି
• ମୁଖ୍ଯମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ଉପ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ	ନେଇଫିଉ ରିଓ (ରପ୍ରପ୍ରଦ) and ୟାନ୍ଥୁଙ୍ଗୋ ପାତ୍ତୋନ (ଭାଜପା)
• ବିଧାୟିକା	ଏକସଦନୀୟ (୬୦ ଆସନ)
• ସଂସଦୀୟ ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ	ରାଜ୍ୟ ସଭା ୧ ; ଲୋକ ସଭା ୧
• ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ	ଗୁଆହାଟି ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ - କୋହିମା ଖଣ୍ଡପୀଠ
Area
• ସମୁଦାୟ	16,579 km2 (6,401 sq mi)
• Rank	୨୬ତମ
Highest elevation (ସରମତୀ ଶୃଙ୍ଗ)	3,826 m (12,552 ft)
Population (୨୦୧୧)
• Total	୧୯୮୦୬୦୨
• Rank	୨୫ତମ
• Density	119/km2 (310/sq mi)
Time zone	UTC+୦୫:୩୦ (ଭାମାସ)
ପିନ୍	୭୯୭୦୦୧ - ୭୯୮୬୨୭
ISO 3166 code	IN-NL
ମାବିସୂ	0.676 (medium)
ମାବିସୂ କ୍ରମ	୨୦ତମ (୨୦୧୭)
ସାକ୍ଷରତା	୮୦.୧୧% (୧୫ତମ)
ଆଧିକାରିକ ଭାଷା	ଇଂରାଜୀ
Website	nagaland.gov.in/
Symbols of ନାଗାଲାଣ୍ଡ
Emblem	ଫାଇଲ:Seal of Nagaland.svg ନାଗାଲାଣ୍ଡର ମୋହର
Motto	ଏକତା
Mammal	ମିଥୁନ
ପକ୍ଷୀ	ବ୍ଲିଥୀର ଟ୍ରାଗୋପାନ (ଟ୍ରାଗୋପାନ ବ୍ଲିଥୀ)
ମତ୍ସ୍ଯ	ନିଓଲିସୋଚିଲସ ହେକ୍ସାଗୋନୋଲେପିସ
ପୁଷ୍ପ	ରୋଡୋଡେଣ୍ଡ୍ରନ
ବୃକ୍ଷ	ଆଲ୍ଡର
	^† ନାଗାଲାଣ୍ଡ ରାଜ୍ୟ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୬୨, ଅଧିନରେ ଆସାମ ରାଜ୍ୟର ବିଭାଜନଦ୍ୱାରା ଏହି ରାଜ୍ୟର ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଇଂରାଜୀ ଲିଙ୍କ

https://or.wikipedia.org/wiki/Nagaland

ନାଗାଲାଣ୍ଡ, ଭାରତର ଉତ୍ତରପୂର୍ବରେସ୍ଥିତ ଏକ ରାଜ୍ୟ । ଏହାର ଉତ୍ତରରେ ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ପଶ୍ଚିମରେ ଆସାମ, ଦକ୍ଷିଣରେ ମଣିପୁର ଏବଂ ପୂର୍ବରେ ମିଆଁମାରର ସାଗାଇଂ ଅଞ୍ଚଳ ଅବସ୍ଥିତ । ନାଗାଲାଣ୍ଡର ରାଜଧାନୀ କୋହିମା ଏବଂ୦ଟ ଏହାର ବୃହତ୍ତମ ସହର ଦିମାପୁର । ଏହାର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ୧୬,୫୭୯ ବର୍ଗ କିମି ଏବଂ ଜନସଂଖ୍ୟା ୧୯,୮୦,୬୦୨ (୨୦୧୧ ଜନଗଣନା, ଭାରତ ଅନୁସାରେ) ।^[୮]

୧୯୬୩ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ମାସ ପ୍ରଥମ ଦିବସରେ ନାଗାଲାଣ୍ଡ, ଭାରତର ୧୬ତମ ରାଜ୍ଯରେ ପରିଣତ ହେଲା । ୧୯୫୦ ମସିହାରୁ ରାଜ୍ୟରେ ବିଦ୍ରୋହ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କଳହ ଦେଖାଦେଇଛି । ହିଂସା ଓ ଅସୁରକ୍ଷାର ବାତାବରଣ ନାଗାଲାଣ୍ଡର ଅର୍ଥନୀତିର ବିକାଶରେ ବାଧା ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଛି ।^[୯]^[୧୦]

ରାଜ୍ଯ ଅର୍ଥନୀତିର ୭୦ ଭାଗ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ ପରିବେଷ୍ଟିତ । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସବୁ ହେଲା - ବାନିକୀ, ପର୍ଯ୍ୟଟନ, ବୀମା, ଅଚଳ ସମ୍ପତ୍ତି ଏବଂ ବିବିଧ କୁଟୀର ଶୀଳ୍ପ ।

ଇତିହାସ[ସମ୍ପାଦନା]

ପ୍ରାଚୀନତା[ସମ୍ପାଦନା]

ନାଗାମାନଙ୍କର ପ୍ରଚୀନ ଇତିହାସ ସ୍ପଷ୍ଟରୂପେ ମିଳିପାରି ନାହିଁ । ବିଭିନ୍ନ ଜାତିଗୁଡ଼ିକ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଉତ୍ତରପୂର୍ବ ଭାରତକୁ ପ୍ରବ୍ରଜନ କରି ନିଜ ନିଜର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପର୍ବତ, ଗ୍ରାମ ଅଧିକାର ସ୍ଥାପନ କଲେ । ତାଙ୍କର ଉତ୍ପତ୍ତିର କୌଣସି ଠୋସ ପ୍ରମାଣ ନାହିଁ । ସେମାନେ ହୁଏତ ଉତ୍ତରୀୟ ମଙ୍ଗୋଲିଆ ଅଞ୍ଚଳ କିମ୍ବା ଦକ୍ଷିଣପୂର୍ବ ଏସିଆ କିମ୍ବା ଦକ୍ଷିଣପଶ୍ଚିମ ଚୀନଠାରୁ ଆସିଥାଇପାରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ମୂଳ, ପୂର୍ବ ଭାରତରେ ଥାଇପାରେ ବୋଲି କେତେକ ସୂଚନା ମିଳିଛି । ଐତିହାସିକ ତଥ୍ୟାନୁସାରେ, ବର୍ତ୍ତମାନର ନାଗାମାନେ ୧୨୨୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଆହମୀଆମାନଙ୍କ ଆଗମନର ବହୁପୂର୍ବରୁ ଆସିସାରିଥିଲେ ।^[୯]^[୧୧]

ଭୂଗୋଳ[ସମ୍ପାଦନା]

ନାଗାଲାଣ୍ଡ ଏକ ପାର୍ବତ୍ୟାଞ୍ଚଳ । ନାଗା ପାହାଡ଼ମାନ ଆସାମର ବ୍ରହ୍ମପୂତ୍ର ଉପତ୍ୟକାରୁ ୨୦୦୦ ଫୁଟ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉଚ୍ଚ ଅଟନ୍ତି ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣପୂର୍ବ ଆଡକୁ ଆହୁରି ୬୦୦୦ ଫୁଟ୍ ଅଧିକ ଉଚ୍ଚ ଥାଇପାରନ୍ତି । ସରମତି ପର୍ବତ, ୧୨,୬୦୨ ଫୁଟ୍ ସହ ରାଜ୍ଯର ଉଚ୍ଚତମ ପର୍ବତଶୃଙ୍ଗ ; ଏହିଠାରେ ନାଗା ପାହାଡ଼ମାନ ପାତ୍କାଇ ପର୍ବତମାଳା ସହ ମିଶିଛି ଏବଂ ମିଆଁମାର ସହ ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରୁଅଛି ।^[୧୨]

ଭାଷା ଓ ସାହିତ୍ୟ[ସମ୍ପାଦନା]

ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]

↑ Singh, Vijaita (22 July 2019). "Naga issue: posting of interlocutor as Nagaland Governor unlikely to affect peace talks". The Hindu (in Indian English). Retrieved 23 July 2019.
↑ "Neiphiu Rio sworn in as Nagaland Chief Minister, becomes 1st Nagaland leader to take oath outside Raj Bhavan". The New Indian Express. 8 March 2018. Archived from the original on 8 March 2018. Retrieved 8 March 2018.
↑ "BJP to get deputy CM post in Nagaland". Times of India. 6 March 2018. Archived from the original on 6 March 2018. Retrieved 6 March 2018.
↑ "Mt. Saramati". kiphire.nic.in. Retrieved 13 August 2019.
↑ Department of Posts, Ministry of Communications, Government of India (16 March 2017). "Village/Locality based Pin mapping as on 16th March 2017". data.gov.in. Archived from the original on 11 April 2019. Retrieved 24 June 2018.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ ଆଧାର ଭୁଲ: ଅଚଳ <ref> ଚିହ୍ନ; langoff ନାମରେ ଥିବା ଆଧାର ଭିତରେ କିଛି ଲେଖା ନାହିଁ ।
↑ "State Fishes of India" (PDF). National Fisheries Development Board, Government of India. Retrieved 25 December 2020.
↑ Census of India 2011 Archived 7 February 2013 at the Wayback Machine. Govt of India
↑ ^୯.୦ ^୯.୧ Charles Chasie (2005), Nagaland in Transition Archived 1 May 2016 at the Wayback Machine., India International Centre Quarterly, Vol. 32, No. 2/3, Where the Sun Rises When Shadows Fall: The North-east (Monsoon-Winter 2005), pp. 253-264
↑ Charles Chasie, Nagaland Archived 19 February 2014 at the Wayback Machine., Institute of Developing Economies (2008)
↑ ଆଧାର ଭୁଲ: ଅଚଳ <ref> ଚିହ୍ନ; undp ନାମରେ ଥିବା ଆଧାର ଭିତରେ କିଛି ଲେଖା ନାହିଁ ।
↑ "Geography of Nagaland". Archived from the original on 28 October 2014. Retrieved 1 November 2014.

ଅଧିକ ତଥ୍ୟ[ସମ୍ପାଦନା]

ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗଟି ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ । ଆପଣ ଏହାକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କରି ଉଇକିପିଡ଼ିଆକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିପାରିବେ ।

[1] Singh, Vijaita (22 July 2019). "Naga issue: posting of interlocutor as Nagaland Governor unlikely to affect peace talks". The Hindu (in Indian English). Retrieved 23 July 2019.

[2] "Neiphiu Rio sworn in as Nagaland Chief Minister, becomes 1st Nagaland leader to take oath outside Raj Bhavan". The New Indian Express. 8 March 2018. Archived from the original on 8 March 2018. Retrieved 8 March 2018.

[3] "BJP to get deputy CM post in Nagaland". Times of India. 6 March 2018. Archived from the original on 6 March 2018. Retrieved 6 March 2018.

[4] "Mt. Saramati". kiphire.nic.in. Retrieved 13 August 2019.

[5] Department of Posts, Ministry of Communications, Government of India (16 March 2017). "Village/Locality based Pin mapping as on 16th March 2017". data.gov.in. Archived from the original on 11 April 2019. Retrieved 24 June 2018.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[langoff-6] ଆଧାର ଭୁଲ: ଅଚଳ <ref> ଚିହ୍ନ; langoff ନାମରେ ଥିବା ଆଧାର ଭିତରେ କିଛି ଲେଖା ନାହିଁ ।

[7] "State Fishes of India" (PDF). National Fisheries Development Board, Government of India. Retrieved 25 December 2020.

[coiprov-8] Census of India 2011 Archived 7 February 2013 at the Wayback Machine. Govt of India

[cc1-9] ୯.୦ ^୯.୧ Charles Chasie (2005), Nagaland in Transition Archived 1 May 2016 at the Wayback Machine., India International Centre Quarterly, Vol. 32, No. 2/3, Where the Sun Rises When Shadows Fall: The North-east (Monsoon-Winter 2005), pp. 253-264

[cc2-10] Charles Chasie, Nagaland Archived 19 February 2014 at the Wayback Machine., Institute of Developing Economies (2008)

[undp-11] ଆଧାର ଭୁଲ: ଅଚଳ <ref> ଚିହ୍ନ; undp ନାମରେ ଥିବା ଆଧାର ଭିତରେ କିଛି ଲେଖା ନାହିଁ ।

[12] "Geography of Nagaland". Archived from the original on 28 October 2014. Retrieved 1 November 2014.

†

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

[୭]

[୮]

[୯]

[୧୦]

[୧୧]

[୧୨]

v t e ଭାରତର ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ
ରାଜ୍ୟ	ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ ଆସାମ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ଓଡ଼ିଶା କର୍ଣ୍ଣାଟକ କେରଳ ଗୁଜରାଟ ଗୋଆ ଛତିଶଗଡ଼ ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀର ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ତାମିଲନାଡୁ ତେଲେଙ୍ଗାନା ତ୍ରିପୁରା ନାଗାଲାଣ୍ଡ ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ ପଞ୍ଜାବ ବିହାର ମଣିପୁର ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ମିଜୋରାମ ମେଘାଳୟ ରାଜସ୍ଥାନ ସିକିମ ହରିୟାଣା ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ
କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ	ଆଣ୍ଡମାନ ଓ ନିକୋବର ଦ୍ଵୀପପୁଞ୍ଜ ଚଣ୍ଡୀଗଡ଼ ଦାଦ୍ରା ଓ ନଗର ହବେଳୀ ଦିଲ୍ଲୀ ଡାମନ ଓ ଡିଉ ଲାକ୍ଷାଦ୍ଵୀପ ପୁଡୁଚେରୀ