Jump to content

କ୍ରନିକ ଅବ୍‌ସ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ୍ ପଲ୍‌ମୋନାରି ଡିଜିଜ

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ
(Chronic obstructive pulmonary diseaseରୁ ଲେଉଟି ଆସିଛି)
କ୍ରନିକ ଅବଷ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ ପଲମୋନାରି ଡିଜିଜ (ସି.ଓ.ପି.ଡି.)
Gross pathology of a lung showing centrilobular-type emphysema characteristic of smoking. This close-up of the fixed, cut lung surface shows multiple cavities lined by heavy black carbon deposits.
ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ଓ ବାହାର ସ୍ରୋତ
ସ୍ପେଶାଲିଟିpulmonology[*]
ଆଇସିଡ଼ି-୧୦J40.–J44., J47.
ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍490–492, 494–496
ଓଏମ୍‌ଆଇଏମ୍606963
ରୋଗ ଡାଟାବେସ2672
ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ000091
ଇ-ମେଡ଼ିସିନmed/373 emerg/99
Patient UKକ୍ରନିକ ଅବ୍‌ସ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ୍ ପଲ୍‌ମୋନାରି ଡିଜିଜ
MeSHC08.381.495.389

କ୍ରନିକ ଅବ୍‌ସ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ୍ ପଲ୍‌ମୋନାରି ଡିଜିଜ (ସି.ଓ.ପି.ଡି.) (ଓଡ଼ିଆରେ- ଫୁସଫୁସ ବାଧା ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ରୋଗ), ରୋଗର ଅନ୍ୟ ଇଂରାଜୀ ନାମ କ୍ରନିକ ଅବ୍‌ସ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ୍ ଲଙ୍ଗ ଡିଜିଜ (ସି.ଓ.ଏ.ଡି.), କ୍ରନିକ ଅବ୍‌ସ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ୍ ଏୟାର୍‌‌ୱେ ଡିଜିଜ୍ (ସି.ଓ.ଏ.ଡି), ଯାହା ଏକ ପ୍ରକାର ଫୁସଫୁସ ରୋଗ ଯେଉଁଥିରେ ଫୁସଫୁସର ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟାରେ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ବାଧା ହୁଏ । ଧୁମ୍ରପାନ ଏହି ରୋଗର ଏକ ସାଧାରଣ କାରଣ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ଓ ଜେନେଟିକ୍ସ ଏହାର ଛୋଟ କାରଣ ଥାଏ ।.[୧] ବିକାଶଶୀଳ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କରେ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ମଧ୍ୟରେ ରନ୍ଧା ଘରେ ବାୟୁ ଚଳାଚଳର ଅଭାବ ଥାଏ ।[୨] ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ଏହି ଉଦ୍ଦୀପକ ବସ୍ତୁ ପ୍ରଶ୍ୱାସରେ ଫୁସଫୁସ ଅଭ୍ୟନ୍ତରକୁ ଗଲେ ସେଠାରେ ପ୍ରଦାହ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ ଛୋଟ ଛୋଟ ବାୟୁ ନଳୀ ଆହୁରି ସରୁ ହୋଇଯାଏ ଓ ଫୁସଫୁସ ତନ୍ତୁ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ ଯାହାକୁ ଏମ୍ଫିସେମା କୁହାଯାଏ ।[୩] ଫୁସଫୁସ କାର୍ଯ୍ୟ ପରୀକ୍ଷାଦ୍ୱାରା (Pulmonry function test) ଫୁସଫୁସରେ କମ ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ହେଉଥିବା ଜଣାପଡିଲେ ଏହି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।.[୪] ବ୍ରଙ୍କୋଡାଇଲେଟରଦ୍ୱାରା ଆଜ୍‌ମା ରୋଗରେ ଶ୍ୱାସ ଉପଶମ ହେଲାଭଳି ଏହି ରୋଗରେ ଉପଶମ ହୁଏ ନାହିଁ ।[୨]

ଜଣାଶୁଣା ସଙ୍କଟକାରୀ କାରଣମାନଙ୍କଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିଲେ ଏହି ରୋଗକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିହେବ ।[୫] ଧୂମ୍ରପାନ ନ କରିବା ବା କମ କରିବା ଓ ବାହାର ତ‌ଥା ଗୃଗ ଭିତରେ ଉପ‌ଯୁକ୍ତ ବାୟୁ ଚଳାଚଳ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହାର ଉପ‌ଯୁକ୍ତ କଲେ ଖରାପ ଆଡ଼କୁ ଯାଉଥିବା ଗତି ଧୀର ହୋଇଯାଏ କିନ୍ତୁ ଆରୋଗ୍ୟ ହୁଏନାହିଁ ।[୨] ଏହି ରୋଗ ହେଲେ ଧୂମ୍ରପାନ ନ କରିବା ବା କମ କରିବା, ଟିକା ନେବା, ଫୁସଫୁସର ପୁନରୁତଥାନ ସହ ଷ୍ଟିରଏଡ ଓ ବ୍ରଙ୍କୋଡାଇଲେଟର ଚିକିତ୍ସା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।[୧] କେତେକ ଲୋକ ଅକ୍ସିଜେନ ଥେରାପି ଓ ଫୁସଫୁସ ଟ୍ରାନ୍ସପ୍ଳାଣ୍ଟେସନ ଚିକିତ୍ସାରୁ ଉପକାର ପାଆନ୍ତି ।[୩] ଯେଉଁ ରୋଗୀମାନଙ୍କର ରୋଗ ବଢିଯାଏ, ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକ ଔଷଧ ଓ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ଆଡମିସନ ଦରକାର ହୁଏ । [୧]

ସନ ୨୦୧୩ରେ ପୃଥିବୀର ଲୋକସଂଖ୍ୟାର ୫% ବା ୩୨୯ନିୟୁତ ଲୋକଙ୍କୁ ଏହି ରୋଗ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା ।[୬][୭] ଏହି ରୋଗ ୪୦ ବର୍ଷ ବୟସରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ଲୋକଙ୍କୁ ହୁଏ । ମହିଳା ଓ ପୁରୁଷ ସମ ଭାବରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ।[୨] ସନ ୧୯୯୦ରେ ଏହି ରୋଗ ଫଳରେ ୨.୪ନିୟୁତ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ସନ ୨୦୧୩ରେ ୨.୯ନିୟୁତ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।[୮] କେବଳ ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ୯୦ %ରୁ ଅଧିକ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।[୨] ଭବିଷ୍ୟତରେ ଅଧିକ ଧୂମ୍ରପାନ ଓ ଅନେକ ଦେଶରେ ବୟସାଧିକ୍ୟ ଲୋକ ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ ହେବା ସମ୍ଭାବନା ରହୁଛି ।[୯] ସନ ୨୦୧୦ରେ ପ୍ରାୟ ୨.୧ ଟ୍ରିଲିଅନ ଡଲାର ଆର୍ଥିକ କ୍ଷତି ହୋଇଥିଲା ।[୧୦] ୨୦୧୨ ମସିହାରେ ସମସ୍ତ ରୋଗ ମୃତ୍ୟୁ ସୂଚୀରେ ଏହି ରୋଗ ୩ୟ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିଲା ଓ ୩ ନିୟୁତ ଲୋକଙ୍କୁ ମାରିଥିଲା ।[୧୧]

ଚିହ୍ନ ଓ ଲକ୍ଷଣ

[ସମ୍ପାଦନା]
Wheezing
ସ୍ଟେଥୋସ୍କୋପରେ ଶୁଣାଯାଉଥିବା ହୁଇଜ୍ ଶବ୍ଦ
ଏହି ଫାଇଲଟି ଶୁଣିବାରେ କିଛି ଅସୁବିଧା ହେଉଛି କି? ମିଡ଼ିଆ ସାହାଯ୍ୟ ଦେଖିବେ ।

ଏହି ରୋଗରେ ଖଙ୍କାର ତିଆରି ହେବା, ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ ହେବା ବା ଛୋଟ ଛୋଟ ଶ୍ୱାସ କ୍ରିୟା ହେବା ଓ କାଶରେ କଫ ପଡିବା ଇତ୍ୟାଦି ଅତି ସାଧାରଣ ଲକ୍ଷଣ[୧୨] ଓ ଏହା ସାମୟିକ ବୃଦ୍ଧିପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇପାରେ ।[୩] ଏହି ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ଅନେକ ଦିନ ଧରି ରହେ ।[୧୩] ଓ ସମୟକ୍ରମେ ଅଧିକ ଖରାପ ଦିଗକୁ ଗତିକରେ ।[୩] ବିଭିନ୍ନ ରକମର ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋଗ ଥିବା ବିଷୟ ଜଣାନାହିଁ ।[୧] ପୂର୍ବରୁ ଏହି ରୋଗକୁ କ୍ରନିକ ବ୍ରୋଙ୍କାଇଟିସ ଓ ଏମ୍ଫିସେମା ରୋଗ ଏହି ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଉଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଏମ୍ଫିସେମା ରୋଗର ବର୍ଣ୍ଣନାରେ କେବଳ ଫୁସଫୁସର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଯାଉଥିବା ଏକ ବର୍ଣ୍ଣନା ଥିଲା, ରୋଗ ବର୍ଣ୍ଣନା ନୁହେଁ ଓ କ୍ରନିକ ବ୍ରୋଙ୍କାଇଟିସ ଏକ ଲକ୍ଷଣ ଥିଲା ଯାହା ସି.ଓ.ପି.ଡି.ରେ ରହିପାରେ ବା ନ ରହିପାରେ ।[୧୪]

କାଶ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଏହାର ପ୍ରଥମ ଲକ୍ଷଣ ଭାବେ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ କାଶ ହୁଏ । ବର୍ଷରେ ୩ ମାସରୁ ଅଧିକ, ୨ ବର୍ଷ ଧରି କାଶ ସହ କଫ ପଡୁଥିଲେ ଓ ଅନ୍ୟ କୌଣସି କାରଣ ଜଣା ନ ପଡୁଥିଲେ ସଂଜ୍ଞା ଅନୁସାରେ ଏହାକୁ କ୍ରନିକ ବ୍ରୋଙ୍କାଇଟିସ କୁହାଯାଏ ।. ସି.ଓ.ପି.ଡି. ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ଦେଖା ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ଏହି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ । ଖଙ୍କାରର ପରିମାଣ ଘଣ୍ଟାକୁ ଘଣ୍ଟା ଓ ଦିନକୁ ଦିନ ବଦଳେ ।. କେତେକ ସ୍ଥଳେ କାଶ ମୋଟେ ନ ଥାଏ ବା ବେଳେ ବେଳେ ହୁଏ, ଖଙ୍କାର ବାହାରି ନ ପାରେ । କେତେକ ଲୋକ ଏହି ରୋଗକୁ ‘‘ଧୂମ୍ରପାୟୀଙ୍କ କାଶ’’ ବୋଲି ଅଭିହିତ କରନ୍ତି ।. ସାମାଜିକ ଚଳଣି ଓ ସଂସ୍କୃତି ଅନୁସାରେ ଖଙ୍କାର ଗିଳି ଦିଆଯାଏ ବା ବାହାରେ ପକେଇ ଦିଆଯାଏ ।. ଜୋରରେ କାଶ ହେଲେ ପଞ୍ଜରା ଅସ୍ଥି ଭାଙ୍ଗିଯାଏ ବା ସାମୟିକ ଚେତନାଶୂନ୍ୟ ବା ଶିଙ୍କୋପ ହୋଇଯାଏ ।. ଏହି ରୋଗରେ ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ବହୁତ ଦିନ ଧରି ଥଣ୍ଡା ଲକ୍ଷଣ ଥାଏ ।[୧୨]

ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ ହେବା ଯୋଗୁ ଲୋକମାନେ ଅସୁବିଧା ଭୋଗ କରନ୍ତି ।[୧୫] “ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ନିମନ୍ତେ ଚେଷ୍ଟା କରିବାକୁ ହେଉଛି”, “ମୁଁ ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ ହେଉଛି” କିମ୍ବା “ମୁଁ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ନେଇ ପାରୁନାହିଁ”; ଏହି ପରି ଅଭିଯୋଗ କରନ୍ତି ।[୧୬] ବିଭିନ୍ନ ସଂସ୍କୃତିରେ ବିଭିନ୍ନ ଲୋକମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କଥାରେ ଏହାକୁ ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତି ।[୧୨] ଅଧିକ ପରିଶ୍ରମ କଲେ ଅଧିକ ସମୟ ଧରି ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ ଲାଗେ ।[୧୨] ଅଗ୍ରଗତିପ୍ରାପ୍ତ ରୋଗରେ ବିଶ୍ରାମ ବେଳେ ମଧ୍ୟ ଓ ସର୍ବଦା ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ ଲାଗେ ।[୧୭][୧୮] ଏହା ଯୋଗୁ ରୋଗୀ ଉତ୍କଣ୍ଠାପୂର୍ଣ୍ଣ ରହେ ଓ ଜୀବନଚର୍ଯ୍ୟା ଅନୁନ୍ନତ ହୁଏ ।[୧୨] ଓଠ ସଙ୍କୁଚିତ କଲେ ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ କମ ଲାଗେ ।[୧୯][୨୦]

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଏହି ରୋଗରେ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ଗ୍ରହଣ କରିବା ସମୟ ଅପେକ୍ଷା ନିଶ୍ୱାସ ଛାଡିବାକୁ ଅଧିକ ସମୟ ଲାଗେ ।[୨୧] ଛାତି ଚିପି (ଟାଇଟ) ହେଲା ଭଳି ଲାଗିପାରେ[୧୨] କିନ୍ତୁ ଏହା ସାଧାରଣ ନୁହେଁ ଓ ଅନ୍ୟ ରୋଗରେ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ ।[୧୫] ଯଦି ଶ୍ୱାସନଳୀ ଅବରୋଧ ଥାଏ ତେବେ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ଶବ୍ଦ ଷ୍ଟେଥୋସ୍କୋପରେ କମ୍ ଶୁଣାଯାଏ ଓ ସଁ ସଁ ଶୁଣାଯାଏ ଯାହାକୁ ଇଂରାଜୀରେ ହୁଇଜ (wheeze) କୁହାଯାଏ ।[୨୧] ଗୋଲାକାର ଛାତି ଏହି ରୋଗର ଅନନ୍ୟ ଗୁଣ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସବୁ ରୋଗୀଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ।[୨୧] ରୋଗ ବୃଦ୍ଧି ହେଲେ ରୋଗୀ ଟ୍ରାଇପଡ ପୋଜିସନ ନିଏ ।[୧୩]

ରୋଗ ଅଧିକ ହୋଇଯାଇଥିଲେ ଫୁସଫୁସରେ ପଲମୋନାରି ହାଇପରଟେନସନ ବା ଫୁସଫୁସୀୟ ଉଚ୍ଚ ରକ୍ତଚାପ ହୁଏ ଓ ହୃତପିଣ୍ଡର ଦକ୍ଷିଣ ନିଳୟ ଚାପଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇ କର୍ମଅକ୍ଷମ ହୁଏ ।[୩][୨୨][୨୩] ଏହି ପରି ଉପୁଜୁଥିବା ଅବସ୍ଥାକୁ କରପଲମୋନେଲ କୁହାଯାଏ ଓ ଏହାପରେ ଗୋଡ ଫୁଲିଯାଏ ଯାହାକୁ ଇଂରାଜୀରେ ଇଡିମା (oedema) କୁହାଯାଏ[୧୨] ଓ ଜୁଗୁଲାର ଶିରା ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଯାଏ ।[୩] କରପଲମୋନେଲ ରୋଗର ଯେତେ କାରଣ ଅଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ରୋଗ ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି ।[୨୨] ସପ୍ଳିମେଣ୍ଟାଲ ଅକ୍ସିଜେନ ବ୍ୟବହାର ପରେ କରପଲମୋନେଲ କମିଯାଇଛି ।[୧୩]
ସମାନ ସଙ୍କଟପ୍ରଦ ଅବସ୍ଥା ଥିବାରୁ ଅନେକ ଅନ୍ୟ ରୋଗ ସହ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।[୧] ଏହି ରୋଗମାନଙ୍କର ନାମ: ଇସ୍କେମିକ ହାର୍ଟ ରୋଗ, ଉଚ୍ଚ ରକ୍ତଚାପ, ଡାଏବେଟିସ, କ୍ଷୀଣ ମାଂସପେଶୀ, ଓଷ୍ଟିଓପୋରୋସିସ, ଫୁସଫୁସ କର୍କଟ, ଆଶଙ୍କାଗ୍ରସ୍ତ ଓ ଅବସାଦ ।[୧] ଅଗ୍ରଗତିଗ୍ରସ୍ତ ରୋଗୀ ସର୍ବଦା ଥକ୍କା ଅନୁଭବ କରନ୍ତି ।[୧୨] ନଖରେ କ୍ଳବିଙ୍ଗ ଥିଲେ ଫୁସଫୁସୀୟ କର୍କଟ ନିମନ୍ତେ ପରୀକ୍ଷା ବିଧେୟ ।[୨୪]

ସାମୟିକ ବୃଦ୍ଧି

[ସମ୍ପାଦନା]

ଅଧିକଥର ଛୋଟ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ହେଲେ, ଅଧିକ ଖଙ୍କାର ପଡ଼ିଲେ, ଖଙ୍କାର ରଙ୍ଗ ପରିଷ୍କାରରୁ ବଦଳି ଶାଗୁଆ କିମ୍ବା ହଳଦିଆ ଦେଖାଗଲେ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋଗ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଛି ବୋଲି ଧରାଯାଏ ।[୨୧] ଲକ୍ଷଣ ଅନୁସାରେ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ନାଡ଼ିଗତି, ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା, ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ନିମନ୍ତେ ବେକ ମାଂସପେଶୀମାନଙ୍କର ଅଧିକ ବ୍ୟବହାର, ବହୁତ ଝାଳ ବୋହିବା, ଚର୍ମ ନୀଳ ଦେଖାଯିବା ଓ ମାନସିକ ଦ୍ୱନ୍ଦ ହେବା ବା ଝଗଡ଼ାପ୍ରିୟ ହେବା ଦେଖାଯାଏ ।[୨୧][୨୫] ଷ୍ଟେଥୋ ଛାତିରେ ପକାଇ ଶୁଣିଲେ କ୍ରାକ୍ଳ ଶବ୍ଦ ଶୁଣାଯାଏ ।[୨୬]

କାରଣ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଧୂମ୍ରପାନ, କର୍ମଭୂମିରେ ଧୂଆଁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବା ଓ କେତେକ ଦେଶରେ ଗୃହ ନିଆଁ ପ୍ରଦୁଷଣ ଯୋଗୁ ଏହି ରୋଗ ସମ୍ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।[୧୪] କେତେକ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଏହି କାରଣମାନଙ୍କ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ଏହି ରୋଗ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ ।[୧୪] ମଣିଷର ଜେନେଟିକ ବନ୍ଦବୋସ୍ତ ମଧ୍ୟ ଏଥିନିମନ୍ତେ ଦାୟୀ ହୋଇପାରେ ।[୧୪]

ଧୂମ୍ରପାନ

[ସମ୍ପାଦନା]
Percentage of females smoking tobacco as of the late 1990s early 2000s
Percentage of males smoking tobacco as of the late 1990s early 2000s. Note the scales used for females and males differ.[୨୭]

ସାରା ପୃଥିବୀରେ ଧୂମ୍ରପାନ ଏହି ରୋଗର ପ୍ରାଥମିକ କାରଣ [୧୪] ଓ ଧୂମ୍ରପାୟୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୨୦ % ଲୋକଙ୍କର ଏହି ରୋଗ ହୁଏ [୨୮] ଓ ଜୀବନବ୍ୟାପୀ ସେବନ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୫୦ % ଲୋକଙ୍କର ଏହି ରୋଗ ହୁଏ ।[୨୯] ଆମେରିକା ଓ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଥିବା ରୋଗୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୮୦ରୁ ୯୫% ରୋଗୀ ବର୍ତ୍ତମାନ ବା ପୁରୁଣା ଧୂମ୍ରପାୟୀ ଅଟନ୍ତି ।[୨୮][୩୦][୩୧] ଧୂଆଁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସୁଥିବା ସମସ୍ତ ସମୟ ପରିମାଣ ଉପରେ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋଗ ହେବା/ ନ ହେବା ନିର୍ଭର କରେ ।[୩୨] ଅଧିକନ୍ତୁ ମହିଳାମାନେ ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଧୂଆଁର ନଷ୍ଟକାରୀ ପ୍ରଭାବ ପ୍ରତି ଅଧିକ ସଂବେଦନଶୀଳ ।[୩୧] ୨୦% ରୋଗୀ ନିଜେ ଧୂମ୍ରପାନ ନ କରି ଧୂମ୍ରସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସୁଥିବାରୁ ରୋଗ ହୁଏ ଯାହାକୁ ଇଂରାଜୀରେ ସେକଣ୍ଡହ୍ୟାଣ୍ଡ ଧୂଆଁ କହନ୍ତି ।[୩୦] ମାରିଜୁଆନା, ସିଗାର, ହୁକା ପ୍ରଭୃତି ମଧ୍ୟ ଏହି ରୋଗ ସଙ୍କଟ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବେ ।[୧୪] ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳା ଧୂମ୍ରପାନ କଲେ ଔରସଜାତ ପିଲାମାନଙ୍କର ଏହି ରୋଗ ସମ୍ଭାବନା ରହେ ।[୧୪]

ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଯେଉଁ ରନ୍ଧନଶାଳାରେ କାଠ, କୋଇଲା, ଗୋବର ଇତ୍ୟାଦି ଜାଳେଣୀ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବା ସହିତ ଉପଯୁକ୍ତ ବାୟୁ ଚଳାଚଳର ପ୍ରବନ୍ଧ ନଥାଏ, ସେଠାରେ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ପ୍ରଦୂଷଣ ବହୁତ ହୁଏ ଓ ଏହା ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ସି.ଓ.ପି.ଡି.ର ଏକ ପ୍ରଧାନ କାରଣ । [୩୩] ପ୍ରାୟ ୩୦୦ ନିୟୁତ ଲୋକ ଏହି ଭଳି ଜାଳେଣୀ ବ୍ୟବହାର କରି ରୋଷେଇ କରନ୍ତି ଓ ମହିଳାମାନେ ଅଧିକ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଥାଆନ୍ତି ।[୧୪][୩୩] ଭାରତ, ଚୀନ ଓ ସବ-ସାହାରା ଆଫ୍ରିକାରେ ୮୦ % ଲୋକଙ୍କ ଘରେ ଏହି ଭଳି ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ।[୫]
ଗ୍ରାମରେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ସହରର ଲୋକଙ୍କର ସି.ଓ.ପି.ଡି. ହାର ଅଧିକ ।[୩୪] ସହରୀ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ସାମୟିକ ରୋଗ ବୃଦ୍ଧିର ଘଟକ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ସି.ଓ.ପି.ଡି. ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଭୂମିଳା ସଠିକ ଜଣାଯାଉନାହିଁ ।[୧୪] ଘରର ବାହାରେ ଥିବା ନିର୍ଗମିତ ବାୟୁର ଦରିଦ୍ର ଗୁଣବତ୍ତାଯୋଗୁ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ଅଧିକ ହୁଏ ।[୫] ଧୂମ୍ରପାନ ଜନିତ ପ୍ରଭାବଠାରୁ ଏହା କମ ଥିବା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ।[୧୪]

ବୃତ୍ତି ଜନିତ ସଂସ୍ପର୍ଶ

[ସମ୍ପାଦନା]

କର୍ମଭୂମିରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଓ ଲମ୍ବା ସମୟ ଧରି ଧୁଳି, ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଓ ଧୂଆଁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ସଙ୍କଟ ବଢେ, ସେ ଧୂମ୍ରପାୟୀ ହେଉ ବା ନ ହେଉ ।[୩୫] ୧୦ରୁ ୨୦ % ରୋଗୀ କର୍ମଭୂମିଜନିତ କାରଣ ଯୋଗୁ ହୁଏ ।[୩୬] ଆମେରିକାରେ ଆଦୌ ଧୂମ୍ରପାନ ନ କରିଥିବା ଲୋକ ମଧ୍ୟ ୩% ରୋଗୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗଣାହୁଅନ୍ତି ଓ ଏହି ସଙ୍କଟ ସେହି ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଥାଏ ଯେଉଁଠାରେ ଏ ସମ୍ପର୍କୀୟ କୌଣସି ଯଥେଷ୍ଟ କାନୁନ ନ ଥାଏ ।[୧୪]
ଅନେକ କଳକାରଖାନା ଓ ଉତ୍ସମାନଙ୍କୁ ଦାୟୀ କରାଯାଇଛି[୫] ଯେଉଁମାନଙ୍କମଧ୍ୟରେ ଅଧିକ ଧୁଳି ଥିବା କୋଇଲା ଖଣି, ସୁନା ଖଣି, ଲୁଗା କଳ; ବୃତ୍ତି ମଧ୍ୟରେ କାଡମିଅମ, ଆଇସୋସ୍ୟାନେଟ ଏବଂ ୱେଲ୍ଡ଼ିଙ୍ଗ ମେସିନର ଧୂଆଁ।[୩୫] କୃଷିକାମରେ ମଧ୍ୟ ସଙ୍କଟ ରହେ ।[୫] କେତେକ ବୃତ୍ତିରେ ଏହି ସଙ୍କଟ ଅଧାରୁ ଦୁଇ ପ୍ୟାକେଟ ସିଗାରେଟ ପାନ ସହ ସମାନ ।[୩୭] ସିଲିକା ଧୂଆଁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋଗ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ସିଲିକୋସିସ ରୋଗ ସହ ସମ୍ପର୍କ ନ ଥାଏ ।[୩୮] ସିଗାରେଟ ଧୂଆଁ ଓ ଧୁଳି ସଂସ୍ପର୍ଶ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ପକାଏ ଓ ଏହି ପ୍ରଭାବ ଜମିରହେ ।[୩୭]

ଜେନେଟିକ

[ସମ୍ପାଦନା]

ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିରେ ଜେନେଟିକର ଭୂମିକା ଥାଏ । ଧୂମ୍ରପାନ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସମ୍ପର୍କିୟମାନେ ଏହା ନ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଏହି ରୋଗର ଅଧିକ ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି ।[୧୪] ଅଧୁନା କେବଳ ଆଲଫା 1-ଆଣ୍ଟିଟ୍ରିପସିନ ଅଭାବ ସଙ୍କଟ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ବୋଲି ଜଣାଯାଇଛି ।[୩୯] କେବଳ ଆଲଫା 1-ଆଣ୍ଟିଟ୍ରିପସିନ ଅଭାବ ଥିଲେ ଏହି ସଙ୍କଟ ଅତି ଅଧିକ ହୁଏ ଧୂଆଁ ଯୋଗୁ ମଧ୍ୟ ।[୩୯] ଏହା ୧ରୁ ୫% ରୋଗୀଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ଦାୟୀ [୩୯][୪୦] ଓ ଏହି ଅବସ୍ଥା ପ୍ରତି ୧୦,୦୦୦ ଲୋକରେ ୩/୪ ଜଣଙ୍କର ଥାଏ ।[୧୩] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜେନେଟିକ ବିଷୟରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଚାଲିଛି ,[୩୯] ଆହୁରି ଅଧିକ ଥିବା ସମ୍ଭାବନା ଅଛି ।[୫]

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଆହୁରି ଅନେକ ସଙ୍କଟାବସ୍ଥା ଏହି ରୋଗ ସହ ସ୍ୱଳ୍ପମାତ୍ରାରେ ଯୋଡିହୋଇ ରହିଛନ୍ତି । ଏହି ସଙ୍କଟ ଗରିବମାନଙ୍କର ଅଧିକ ଥାଏ, କିନ୍ତୁ ଏହା କେବଳ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ନା ତାହା ସହ ଜଡ଼ିତ ଥିବା ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ଓ ଅପପୁଷ୍ଟି, ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇନାହିଁ । [୧୪] ଆଜ୍‌ମା ଓ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ଆଧିକ୍ୟ ଥିଲେ ଅଧିକ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ସଙ୍କଟ ଥାଏ । [୧୪] ସ୍ୱଳ୍ପ ଜନ୍ମ ଓଜନ, ଏଚ.ଆଇ.ଭି./ ଏଡସ ଓ ଯକ୍ଷ୍ମା ଓ ଅନେକ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ ଏହି ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିରେ ଭୂମିକା ନିଅନ୍ତି । [୧୪] ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ସଂକ୍ରମଣ ଯେପରିକି ନିମୋନିଆ ଏହି ରୋଗ ସଙ୍କଟ ବୃଦ୍ଧି କରେନି ବିଶେଷତଃ ବୟସ୍କ ଲୋକଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ । [୧୩]

ହଠାତ ଗମ୍ଭୀର

[ସମ୍ପାଦନା]

ହଠାତ ରୋଗ ଲକ୍ଷଣ ଗମ୍ଭୀର ହୋଇଯିବା [୪୧] ସାଧାରଣତଃ ବାୟୁମଣ୍ଡଳୀୟ ପ୍ରଦୂଷଣ, ସଂକ୍ରମଣ କିମ୍ବା ଅନୁଚିତ ଔଷଧ ସେବନଦ୍ୱାରା ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।[୪୨] ୫୦ରୁ ୭୦ % ରୋଗୀଙ୍କର କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଙ୍କ୍ରମଣଯୋଗୁ ଏହା ହୁଏ ।[୪୨][୪୩] ୨୫  % ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ, ୨୫ % ଭୂତାଣୁ ଓ ୨୫% ଉଭୟଙ୍କଦ୍ୱାରା ହୁଏ । [୪୪] ଜଳବାଯୁ ପ୍ରଦୂଷଣ କରିବାରେ ଉଭୟ ଘର ଭିତର ଓ ବାହାରର ବାୟୁ ଗୁଣବତ୍ତା ଦାୟୀ ।[୪୨] ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଓ ସେକେଣ୍ଡହ୍ୟାଣ୍ଡ ଧୂଆଁ ଉଦଭାସନ ରୋଗ ସଙ୍କଟ ବୃଦ୍ଧି କରେ ।[୫] ଥଣ୍ଡା ଉତ୍ତାପ ଏକ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରେ ବିଶେଷତଃ ଶୀତଦିନେ ।[୪୫] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗୁରୁତର ରୋଗ ଥିଲେ ଅଧିକ ଗମ୍ଭୀର ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ: ସାମାନ୍ୟ ରୋଗ ବର୍ଷକୁ ୧.୮, ମାଧ୍ୟମ ରୋଗ ବର୍ଷକୁ ୨ ବା ୩ ଓ ଅତି ଗମ୍ଭୀର ବର୍ଷକୁ ୩.୪ ।[୪୬] ବାରମ୍ବାର ଗମ୍ଭୀର ଅବସ୍ଥା ହେଉଥିଲେ ଫୁସ୍‌ଫୁସ୍‌ର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀତା କମିଯାଏ ।[୪୭] ସି.ଓ.ପି.ଡି. ଆଗରୁ ଥିଲେ ପଲମୋନାରୀ ଏମ୍ବୋଲାଇ (ଫୁସଫୁସରେ ମୁଣ୍ଡା ରକ୍ତ)ଦ୍ୱାରା ଆହୁରି ଅଧିକ ସମସ୍ୟା ହୁଏ । [୧]

ବିକାରୀ ଶରୀର କ୍ରିୟା

[ସମ୍ପାଦନା]
ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱ ଚିତ୍ରର ଅନୁପ୍ରସ୍ଥକାଟରେ ସାଧାରଣ ବାୟୁ ଥଳୀ ଦେଖାଯାଉଛି, ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ୱା ଚିତରେ ସିଓପିଡିଦ୍ୱାରା ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିବା କ୍ଷୁଦ୍ର ଶ୍ୱାସ ନଳୀ ଓ ବାୟୁକୋଷ ଦେଖାଯାଉଛି ।

ସି.ଓ.ପି.ଡି. ଗୋଟିଏ ଫୁସଫୁସ ବାଧା ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ରୋଗ ଯେଉଁଥିରେ ସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ଆଂଶିକ ସ୍ୱଳ୍ପ ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ପୁନଃସ୍ଥାପନ ଓ ନିଶ୍ୱାସ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷ୍କାସନ ହୁଏ ନାହିଁ (ବାୟୁ ବନ୍ଧନ) । [୧] ଫୁସଫୁସ ତନ୍ତୁ ନଷ୍ଟ ହେବାଯୋଗୁ ଓ କ୍ଷୁଦ୍ର ବାୟୁନଳୀ ରୋଗ ଅବଷ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ ବୋଙ୍କିଓଲାଇଟିସ ଯୋଗୁ ସ୍ୱଳ୍ପ ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ହୁଏ । ବିଭିନ୍ନ ଲୋକ ଅନୁସାରେ ଏହି ଦୁଇ କାରକଙ୍କର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଯୋଗଦାନ ହୁଏ । [୧୪] କ୍ଷୁଦ୍ର ବାୟୁନଳି ଅତ୍ୟଧିକ ନଷ୍ଟ ହେଲେ ବିରାଟ ବାୟୁ ପକେଟ ତିଆରି ହୁଏ ଯାହାକୁ ବୁଲେ କହନ୍ତି ଓ ଏହା ଫୁସଫୁସ ତନ୍ତୁକୁ ବଦଳ କରିଦିଏ । ଏହି ଅବସ୍ଥାକୁ ବୁଲସ ଏମ୍ଫିସେମା କହନ୍ତି ।[୪୮]

ମାଇକ୍ରୋଗ୍ରାଫ ଚିତ୍ରର ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱରେ କିଛି ଖାଲି ସ୍ଥାନ ଦେଖାଯାଉଛି ଯାହା ଏମ୍ଫିସେମା ଯୋଗୁ ଦେଖାଯାଉଛି । ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ସାଧାରଣ ବାୟୁ କୋଷ ଦେଖାଯାଉଛି ।

ପ୍ରଶ୍ୱାସରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିବା ଉତ୍ତେଜକ ପଦାର୍ଥର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଯୋଗୁ ଫୁସଫୁସରେ ସ୍ଥାୟୀ ପ୍ରଦାହ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ଯାହା ସି.ଓ.ପି.ଡି. ହୋଇ ଶେଷ ହୁଏ ।[୧୪] ସ୍ଥାୟୀ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ସଂକ୍ରମଣ ଏହି ପ୍ରଦାହରେ ଯୋଗଦାନ କରେ ।[୪୭] ଏହି ପ୍ରଦାହରେ ଦୁଇ ଶ୍ୱେତ ରକ୍ତ କଣିକା ଯଥା ନିଉଟ୍ରୋଫିଲ ଓ ମାକ୍ରୋଫେଜ ଯୋଗଦାନ କରନ୍ତି । ଧୂମ୍ରପାନ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ଅଧିକ ସାଇଟୋଟକ୍ସିକଟି ସେଲ (ଟିସି୧), ଲିମ୍ଫୋସାଇଟ ଥାଏ ଓ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ଥିବା କେତେକ ଲୋକଙ୍କର ଆଜମା ରୋଗରେ ମିଳୁଥିବା ଭଳି ଇଓସିନୋଫିଲ ଥାଏ । ପ୍ରଦାହକାରୀ କେମୋଟାକ୍ଟିକ ଫ୍ୟାକ୍ଟରଦ୍ୱାରା ଆଂଶିକ ଭାବେ ଏହି ସେଲ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହୁଏ । ଫୁସଫୁସ ନଷ୍ଟ ହେବାର ଅନ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟରେ ଟୋବାକୋ ଧୂଆଁଦ୍ୱାରା ଅକ୍ସିଡେଟିଭ ସ୍ଟ୍ରେସ ହୋଇ ଫ୍ରି ରାଡିକାଲ ଯୋଗୁ ଓ ପ୍ରୋଟିଏଜ ଇନହିବିଟରଦ୍ୱାରା ଯଥେଷ୍ଟ ବାଧା ନ ହୋଇପାରି ପ୍ରୋଟିଏଜଦ୍ୱାରା ଫୁସଫୁସର କନେକ୍ଟିଭ ତନ୍ତୁ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ । ଫୁସଫୁସର ତନ୍ତୁ ନଷ୍ଟ ହେବା ଯୋଗୁ ଏମ୍ଫିସେମା ହୋଇ ବାୟୁ ପ୍ରବାହ କମେ ଓ ଶେଷରେ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟାର ଗ୍ୟାସ ଅବଶୋଷଣ ଓ ତ୍ୟାଗ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ । [୧୪] ଏହି ପ୍ରଦାହକାରୀ ମେଡିଏଟରମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଆଂଶିକ ଭାବେ ମାଂସପେଶୀ କ୍ଷୟ ହୁଏ ।[୧୪] ପ୍ରଦାହଜନିତ ସ୍କାର ଶ୍ୱାସ ନଳୀ ଭିତର ପାଖ ସରୁ ହୋଇଯାଏ । ଏଥିଯୋଗୁ ନିଶ୍ୱାସରେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବାୟୁ ତ୍ୟାଗ କରିହୁଏ ନାହିଁ । ନିଶ୍ୱାସ ଛାଡିବା ବେଳେ ଛାତିର ଚାପ ଶ୍ୱାସ ନଳୀ ଉପରେ ପଡ଼ିବା ଯୋଗୁ ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ କମିଯାଏ । [୪୯] ଏହା ଫଳରେ ପୂର୍ବ ନିଶ୍ୱାସ ବାୟୁ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ନେବାଯୋଗୁ ଫୁସଫୁସରେ ଯେ କୌଣସି ସମୟରେ ବାୟୁ ବହୁତ ଅଧିକ ରହେ ଯାହାକୁ ଅତ୍ୟଧିକ ସ୍ଫୀତାବସ୍ଥା ବା ବାୟୁ ଜନ୍ତା କୁହାଯାଏ ।[୪୯][୫୦] ଫୁସଫୁସ ଫୁଲି ରହିବାରୁ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ନେଇ ହୁଏ ନାହିଁ ଓ ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ ଲାଗେ ବିଶେଷତଃ ବ୍ୟାୟାମ ସମୟରେ ଏହା ଘଟେ । [୫୧] କେତେକ ଲୋକଙ୍କର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଜିନିଷପ୍ରତି ବିଶେଷ ଉଦ୍ଦୀପନା ପ୍ରକାଶ ପାଏ ଯାହାକୁ ବ୍ରୋଙ୍କିଆଲ ହାଇପରସେସ୍ପନସିଭନେସ ବା ବାୟୁ ନଳୀ ଉଚ୍ଚ ଉଦ୍ଦୀପନା କୁହାଯାଏ । [୧୩]

ଭୟାବହତା

[ସମ୍ପାଦନା]
ଏମ.ଆର.ସି. ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ ସ୍କେଲ [୧୫]
 ଶ୍ରେଣୀ  ପ୍ରଭାବିତ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ
 ୧   କେବଳ କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ
 ୨   ଅତ୍ୟଧିକ ଚାଲି
 ୩   ସାଧାରଣ ଚାଲି
 ୪   କିଛି ମିନିଟ ଚାଲିବା ପରେ
 ୫   ଲୁଗା ବଦଳେଇବା
ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣିମ ଗ୍ରେଡ [୧୨]
 ଭୟାବହତା  FEV୧ % ଭବିଷ୍ୟବାଣୀ
 ସାମାନ୍ୟ (ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ୧)   ≥୮୦
 ମାଧ୍ୟମ (ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ୨)  ୫୦-୭୯
 ଭୟାବହ (ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ୩)   ୩୦-୪୯
 ଅତି ଭୟାବହ (ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ୪ )  <୩୦ କିମ୍ବା ସ୍ଥାୟୀ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ଅକ୍ଷମତା

ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋଗ କେତେ ପରିମାଣରେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ କରୁଛି ଜାଣିବାକୁ ଅନେକ ଉପାୟ ଅଛି ।[୧୨] ରୂପାନ୍ତରିତ ପ୍ରଶ୍ନସୂଚୀ (British Medical Research Council) ବା ସି.ଓ.ପି.ଡି. ଆସେସମେଣ୍ଟ ଟେଷ୍ଟ (CAT) ସାହାଯ୍ୟରେ ସହଜ ପ୍ରଶ୍ନ କରି ଲକ୍ଷଣ ଭୟାବହତା ନିରୂପଣ କରାଯାଏ ।[୧୨] ଏହି ସିଏଟି ସ୍କେଲରେ ୦ରୁ ୪୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାନକ ଥାଏ, ସ୍କୋର ଅଧିକ ହେଲେ ଭୟାବହତା ଅଧିକ [୫୨] ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ପରିମାଣ ସ୍ପାଇରୋମେଟ୍ରି ଜନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ନିରୂପଣ କରିହୁଏ ।[୧୨] ଏହା FEV1 ଅନୁସାରେ ବୟସ, ଳିଙ୍ଗ, ଉଚ୍ଚତା ଓ ଓଜନ ଅନୁସାରେ ଗୋଟିଏ ସାଧାରଣ ମାନକର ଶତକଡା ଅଂଶ ନିରୂପଣ କରାଯାଏ ।[୧୨] ଉଭୟ ଆମେରିକା ଓ ୟୁରୋପୀୟ ଗାଇଡଲାଇନରେ ଆଂଶିକ ଭାବରେ FEV1 ଅନୁସାରେ ଚିକିତ୍ସା ଉପଦେଶ ଦିଆଯାଏ ।[୫୩] ଲକ୍ଷଣ ନିରୂପଣ ଓ ସୀମିତ ଶ୍ୱାସ ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ଅନୁସାରେ ରୋଗୀଙ୍କୁ ୪ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ।[୧୨] ଓଜନ ହ୍ରାସ, ମାଂସପେଶୀ ଦୁର୍ବଳତା ଓ ଅନ୍ୟ ରୋଗ ଉପସ୍ଥିତିକୁ ମଧ୍ୟ ହିସାବ କରାଯାଏ ।[୧୨]

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପରୀକ୍ଷା

[ସମ୍ପାଦନା]

ଛାତି ଏକ୍ସ-ରେ ଓ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ରକ୍ତ ଗଣନା କରି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କଲାବେଳେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରୋଗଙ୍କୁ ବାଦ ଦେଇ ହେବ । [୫୪] ଏକ୍ସ-ରେ ଚିତ୍ରରେ ଅନୁପମ ଚିହ୍ନମାନଙ୍କରେ ଅତ୍ୟଧିକ ପ୍ରସାରିତ ଫୁସଫୁସ, ସମତଳ ମଧ୍ୟଚ୍ଛଦା, ଅଧିକ ରେଟ୍ରୋଷ୍ଟର୍ନାଲ ବାୟୁସ୍ଥାନ ଓ ବୁଲ୍ଲା; ଏହା ସହିତ ନିମୋନିଆ, ପଲମୋନାରୀ ଇଡିମା ଓ ନେମୋଥୋରାକ୍ସ ଭଳି ରୋଗ ନ ଥିବା ନିର୍ଣ୍ଣୟ ହୁଏ ।[୫୫] ଉଚ୍ଚ ରିଜୋଲ୍ୟୁସନ ଟୋମୋଗ୍ରାଫି ସ୍କାନ ସାହାଯ୍ୟରେ ଫୁସଫୁସର ପତ୍ୟେକ ସ୍ଥାନର ଛବି ଦେଖି ଏମ୍ଫିସେମା ଥିବା ସ୍ଥାନ ନିରୂପଣ କରିହୁଏ ଓ ଅନ୍ୟ ରୋଗର ଅନୁପସ୍ଥିତି ଜାଣିହୁଏ । [୧୩] ଅବଶ୍ୟ କିକିତ୍ସାରେ ଏହାର କିଛି ପ୍ରଭାବ ନ ଥାଏ ଯଦି ଅପରେସନ ପ୍ଳାନ ନ ଥାଏ । [୧୩] ଅକ୍ସିଜେନ ଆବଶ୍ୟକତା ଜାଣିବା ନିମନ୍ତେ ଧମନୀ ରକ୍ତ ଗ୍ୟାସ ଆନାଲିସିସ କରାଯାଏ; FEV୧ ୩୫ %ରୁ କମ ଥିବା ପୁର୍ଭାଭାସ ଥିଲେ, ଆକ୍ସିଜେନ ସାଚୁରେସନ ୯୨ %ରୁ କମ ଥିଲେ ଓ କଞ୍ଜେଷ୍ଟିଭ ହାର୍ଟ ଫେଲ୍ୟୁର ଥିଲେ ଏହା ସୁପାରିସ କରାଯାଏ ।[୧୨] ପୃଥିବୀର ଆଲଫା-୧ ଆଣ୍ଟିଟ୍ରିପଶିନ ଅଭାବଥିବା ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ, ୪୫ ବର୍ଷ ବୟସ୍କରୁ କମ ଲୋକଙ୍କର ଫୁସଫୁସର ନିମ୍ନ ଅଂଶରେ ଏମ୍ଫିସେମା ରୋଗ ଥିଲେ ଟେଷ୍ଟ ନିମନ୍ତେ ବିଚାର କରାଯାଏ ।[୧୨]

  • A black and white image, with a small white heart in the middle and large black lungs around it
    Chest X-ray demonstrating severe COPD. Note the small heart size in comparison to the lungs. ଛାତି ଏକ୍ସ-ରେ ଛବିରେ ଅତ୍ୟଧିକ ସିଓପିଡି ରୋଗର ଚିହ୍ନ ଦେଖାଯାଉଛି । ହୃତପିଣ୍ଡ ଆକାର ଫୁସଫୁସ ଆକାର ତୁଳନାରେ ବହୁତ ଛୋଟ ଦେଖାଉଛି ।
  • A lateral chest x-ray of a person with emphysema. Note the barrel chest and flat diaphragm.ଛାତି ଏକ୍ସ-ରେ ଚିତ୍ରରେ ଏମ୍ଫିସେମା ଚିହ୍ନ ଦେଖାଯାଉଛି । ଏଥିରେ ବ୍ୟାରେଲ ଛାତି ଓ ସମତଳ ମଧ୍ୟଚ୍ଛଦା ସମତଳ ଦର୍ଶାଉଛି ।
    A lateral chest x-ray of a person with emphysema. Note the barrel chest and flat diaphragm.ଛାତି ଏକ୍ସ-ରେ ଚିତ୍ରରେ ଏମ୍ଫିସେମା ଚିହ୍ନ ଦେଖାଯାଉଛି । ଏଥିରେ ବ୍ୟାରେଲ ଛାତି ଓ ସମତଳ ମଧ୍ୟଚ୍ଛଦା ସମତଳ ଦର୍ଶାଉଛି ।
  • Lung bulla as seen on CXR in a person with severe COPD
    Lung bulla as seen on CXR in a person with severe COPD
  • A severe case of bullous emphysema ବୁଲ୍ଲସ ଏମ୍ଫିସେମା
    A severe case of bullous emphysema ବୁଲ୍ଲସ ଏମ୍ଫିସେମା
  • Axial CT image of the lung of a person with end-stage bullous emphysema.
    Axial CT image of the lung of a person with end-stage bullous emphysema.

ଭେଦାତ୍ମକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ

[ସମ୍ପାଦନା]

ହେଉଥିବା ଅନ୍ୟ କେତେକ ରୋଗ ଯଥା କଞ୍ଜେଷ୍ଟିଭ ହାର୍ଟ ଫେଲିୟୋର, ପଲମୋନାରି ଏମ୍ବୋଲିଜ୍ମ, ନିମୋନିଆ ଓ ନିମୋଥୋରାକ୍ସ ଇତ୍ୟାଦି ରୋଗମାନଙ୍କରେ ଛୋଟ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ହେଉଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କୁ ସି.ଓ.ପି.ଡି.ଠାରୁ ଅଲଗା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାକୁ ହୁଏ । ସି.ଓ.ପି.ଡି. ଭୋଗୁଥିବା କେତେକ ରୋଗୀ ସେମାନଙ୍କୁ ଆଜମା ହୋଇଛି ବୋଲି ଭାବନ୍ତି । [୨୧] ରୋଗ ଇତିହାସ, ଧୂମ୍ରପାନ ଇତିହାସ, ଓ ବ୍ରୋଙ୍କୋଡାଇଲେଟର ନେଲେ ମଧ୍ୟ ସ୍ପାଇରୋମେଟ୍ରିରେ ସୀମିତ ଶ୍ୱାସ ପୁନଃପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ ନ ହେବା, ଏହି ସବୁ ଥିଲେ ଆଜମା ନ ଥିବା ପ୍ରମାଣିତ ହୁଏ ।[୫୬] ଯକ୍ଷ୍ମା ହେଉଥିବା ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଭଳି ଲକ୍ଷଣ ସହ କାଶ ହେଉଥିଲେ ଯକ୍ଷ୍ମା ରୋଗ ନିମନ୍ତେ ପରୀକ୍ଷା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।[୧୨] ସମାନ ଲକ୍ଷଣ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ବ୍ରଙ୍କୋପଲମୋନାରୀ ଡିଶପ୍ଲାସିଆ ଓ ଓବଲିଟରେଟିଭ ବ୍ରୋଙ୍କାଇଟିସ ରୋଗ ସମ୍ଭାବନା ରହିପାରେ ।[୫୪] କ୍ରନିକ ବ୍ରୋଙ୍କାଇଟିସ୍ ରୋଗାରେ ସାଧାରଣ ବାୟୁ ଚଳାଚଳ ଥିଲେ ତାହାକୁ ସି.ଓ.ପି.ଡି ରୋଗରେ ଗଣାଯିବ ନାହିଁ । [୧୩]

ପ୍ରତିରୋଧ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଧୂଆଁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ନ ଆସିବା ବା ଅଳ୍ପ ଆସିବା ତଥା ଉନ୍ନତ ଗୁଣର ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ସହ ରହିଲେ ଅଧିକାଂଶ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋଗକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିହେବ ।[୫] ବାର୍ଷିକ ଇନଫ୍ଳୁଏଞ୍ଜା ଟିକା ନେଲେ ଏହି ରୋଗର ସାମୟିକ ବୃଦ୍ଧି, ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ଆଡମିସନ ତଥା ମୃତ୍ୟୁ ହାର କମିଯାଉଛି ।[୫୭][୫୮] ନିମୋକୋକାଲ ଟିକାମଧ୍ୟ ଉପକାରି ହୋଇପାରେ । [୫୭]


ଧୂମ୍ରପାନ ବନ୍ଦକରିବା

[ସମ୍ପାଦନା]

ପ୍ରଥମରୁ ଧୂମ୍ରପାନ କରିବାକୁ ନ ଦେବାଦ୍ୱାରା ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋକି ହେବ ।[୫୯] ସରକାରୀ ପଲିସି, ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏଜେନ୍ସି ଓ ଧୂମ୍ରପାନ ବିରୋଧୀ ସଂସ୍ଥା ମିଳିତ ଭାବେ ଚେଷ୍ଟା କରି ପ୍ରଥମରୁ ଧୂମ୍ରପାନ ବାରଣ ଓ ପରେ ଧୁମ୍ରପାନ ତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ଉପଦେଶ ଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ଏହା ଆନୁପାତିକ ଭାବେ ନିଶ୍ଚୟ କମିଯିବ । [୬୦] ଧୁମ୍ରପାନ ନିଷେଧ ନିୟମଦ୍ୱାରା ସାଧାରଣ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ଓ କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ସେକଣ୍ଡାରୀ ଧୁମ୍ରପାନ ରୋକିହେବ ଓ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ନିଷେଧ କଡାକଡି ଭାବେ ପାଳିବାକୁ ଉପଦେଶ ଦେଲେ ଫଳପ୍ରଦ ହୁଏ । [୫]

ଧୂମ୍ରପାନ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କର ସି.ଓ.ପି.ଡି.ର ଅଧିକ କ୍ଷତିରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ନିମନ୍ତେ ଏକମାତ୍ର ପନ୍ଥା ଧୂମ୍ରପାନ ବନ୍ଦ କରିବା ।[୬୧] ଆଗେଇ ଯାଇଥିବା ରୋଗରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଅଧିକ କ୍ଷତିରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ସହ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମହୀନତା ସହ ମୃତ୍ୟୁକୁ ବିଳମ୍ବ କରାଏ । [୬୨] ଧୂମ୍ରପାନ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ନେଲେ ତାହା ବନ୍ଦ ହେବା ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଓ ତାହା ଛାଡ଼ିବା ନିମନ୍ତେ ଚେଷ୍ଟା ଚାଲେ । ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ତ୍ୟାଗ ନିମନ୍ତେ ଅନେକ ଥର ଚେଷ୍ଟା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ, ଥରକରେ ଯାଏନାହିଁ ।[୬୩] ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ୪୦ % ଲୋକ ସଫଳ ହୁଅନ୍ତି ।[୬୪]

ଇଚ୍ଛା ଶକ୍ତି ବଳରେ ଅନେକ ଧୂମ୍ରପାୟୀ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ପରେ ଏହା ଛାଡ଼ିପାରନ୍ତି । ଧୂମ୍ରାପାନ ଅତ୍ୟଧିକ ନିଶା ଉଦ୍ରେକକାରୀ [୬୫] ଓ ଅନେକ ଏହା ନିମନ୍ତେ ଅଧିକ ସମର୍ଥନ ଇଚ୍ଛା କରନ୍ତି । ସାମାଜିକ ସମର୍ଥନ, ସେହି ସମୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ ବ୍ୟସ୍ତ ଓ ବିଭିନ୍ନ ଔଷଧ ଯେପରିକି ନିକୋଟିନ ରିପ୍ଲେସମେଣ୍ଟ ଥେରାପି, ବୁପ୍ରୋପିଆନ, କିମ୍ବା ଭାରେନିକ୍ଳିନଦ୍ୱାରା ଏହା ଛାଡିବା ସମ୍ଭାବନା ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ ।[୬୦][୬୪]

ବୃତ୍ତିଗତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ

[ସମ୍ପାଦନା]

କୋଇଲା ଖଣି, ନିର୍ମାଣ ଓ ପଥରକର୍ମ ଭଳି ସଂକଟାପନ୍ନ କାରଖାନାର ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କର ସିଓପିଡି ନ ହେବା ନିମନ୍ତେ ଅନେକ ସଂସ୍କାର ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି, [୫] ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ: ଜନ ସାଧାରଣ ନୀତି ତିଆରି, [୫] ଶ୍ରମିକଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ଓ ସଙ୍କଟ ପରିଚାଳନା, ଧୂମ୍ରପାନ ବନ୍ଦ, ନିୟମିତ ପରୀକ୍ଷାଦ୍ୱାରା ଆଶୁ ସୂଚନା, ରେସ୍ପିରେଟରର ବ୍ୟବହାର ଓ ଧୁଳି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ।[୬୬][୬୭] ଧୁଳି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଫଳପ୍ରଦ ନିମନ୍ତେ ଉନ୍ନତ ବାୟୁ ଚଳାଚଳ, ଜଳ ସ୍ପ୍ରେ ଓ ଧୁଳି ସୃଷ୍ଟି ନ କରିବା ଟେକନିକ ବ୍ୟବହାର ଆବଶ୍ୟକ ।[୬୮] କୌଣସି ଶ୍ରମିକର ସି.ଓ.ପି.ଡି. ହେଲେ ଧୁଳି ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ନ ଆସିବା ଭଳି କାମରେ ତାକୁ ମୁତୟନ କଲେ ଅଧିକ ଫୁସଫୁସ ନଷ୍ଟ ହେବାରୁ ରକ୍ଷା ମିଳିବ ।[୬୯]

ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଗୃହ ଭିତର ଓ ବାହାରର ବାୟୁର ଗୁଣବତ୍ତା ଉନ୍ନତ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ, ଏହା ସି.ଓ.ପି.ଡି. ହେବାକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବ ଓ ରୋଗ ଥିଲେ ତାହାକୁ ଅଧିକ ଖରାପ ଦିଗକୁ ନ ଯିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ ।[୫] ଏହା ସାର୍ବଜନୀନ ନୀତି ପ୍ରୟୋଗ, ସଂସ୍କୃତି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାଦ୍ୱାରା ସମ୍ଭବ ହେବ । [୭୦]

ଉପଯୁକ୍ତ ନିୟମ ପ୍ରଚଳନ କରି ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ସଫଳତାର ସହିତ ବାହାର ବାୟୁର ଗୁଣ ଉନ୍ନତ କରିପାରିଛନ୍ତି ।  ଏହାଦ୍ୱାରା ସେଠାକାର ଜନସାଧାରଣଙ୍କର ଫୁସଫୁସର କର୍ମର ଉନ୍ନତି ଘଟିଛି ।[୫] ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋଗୀମାନେ ବାହାର ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଅବସ୍ଥା ଖରାପ ଥିବା ଦିନମାନଙ୍କରେ ଗୃହ ଭିତରେ ରହିଲେ ସ୍ୱଳ୍ପ ଲକ୍ଷଣ ରହିବ ।[୩]

ଘରେ ଉନ୍ନତ ବାୟୁ ସଂଚାଳନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ତଥା ଭଲ ଚୁଲି ବା ଷ୍ଟୋଭ ଓ ଚିମିନି ବ୍ୟବହାର କରି ରୋଷେଇ ଘର ଧୂଆଁ ଓ ଉତ୍ତାପ ସଂସ୍ପର୍ଶରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ନିମନ୍ତେ ଚେଷ୍ଟା ଆବଶ୍ୟକ । [୭୦] ଉପଯୁକ୍ତ ଷ୍ଟୋଭ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଗୃହ ଭିତର ବାୟୁର ଗୁଣ ୮୫ % ଉନ୍ନତି କରି ପାରିବ ।  କିରୋସିନ, କୋଇଲା ଓ ଘଷି ଅପେକ୍ଷା ସୋଲାର ରନ୍ଧନ ଓ ବିଦ୍ୟୁତ ଉତ୍ତାପ ବ୍ୟବହାର ଅଧିକ ଫଳପ୍ରଦ ହୁଏ ।  

ପରିଚାଳନା

[ସମ୍ପାଦନା]

ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋଗ ଆରୋଗ୍ୟ ହେବା ନିମନ୍ତେ କୌଣସି ବିଧି ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଏହାର ଲକ୍ଷଣ ଚିକିତ୍ସାସାଧ୍ୟ ଓ ଅଗ୍ରଗତି ରୋକି ହେବ ।[୫୯] ସଙ୍କଟସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଅବସ୍ଥା କମେଇବା, ରୋଗକୁ ପରିଚାଳନା କରିବା, ସାମୟିକ ବୃଦ୍ଧିକୁ ପ୍ରତିରୋଧ ତଥା ଚିକିତ୍ସା କରିବା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରୋଗ ଚିକିତ୍ସା କରିବା ।[୩] ମୃତ୍ୟୁ ରୋକିବାର ଏକମାତ୍ର ପନ୍ଥା ହେଲା ଧୂମ୍ରପାନ ବନ୍ଦ ଓ ପରିପୂରକ ଅମ୍ଳଜାନ ଗ୍ରହଣ ।[୭୧] ଧୂମ୍ରପାନ ବନ୍ଦ କାଲେ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ସଙ୍କଟ ୧୮ % କମିଯାଏ । [୧] ଅନ୍ୟ ସୁପାରିସ ମଧରେ ବର୍ଷରେ ଥରେ ଇନଫ୍ଳୁଏଞ୍ଜା ଟିକା ନେବା, ୫ ବର୍ଷରେଠାରେ ନିମୋକୋକାଲ ଟିକା ଓ ବାୟୁମଣ୍ଡଳୀୟ ପ୍ରଦୂଷଣ ରୋକିବା । [୧] ଆଗେଇ ଯାଇଥିବା ରୋଗରେ ଉପଶମକାରୀ ଚିକିତ୍ସାଦ୍ୱାରା ଲକ୍ଷଣ କମିଯାଏ, ମର୍ଫିନ ଦେଲେ ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ ହେବା କମିଯାଏ । [୭୨] ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଅଣ-ଅପରେଶନ ଭେଣ୍ଟିଲେସନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ । [୭୨]

ବ୍ୟାୟାମ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଫୁସଫୁସ ପୁନର୍ବସତି ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଯାହା ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷର ଉପକାର ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟାୟାମ, ରୋଗ ପରିଚାଳନା ଓ ପରାମର୍ଶର ଏକ ସନ୍ତୁଳିତ ମିଳିତ ପ୍ରୟାସ ।[୭୩] ଯେଉଁ ରୋଗୀର ନିକଟରେ ରୋଗାତିଶୟ ହୋଇଛି ତାହା ନିମନ୍ତେ ଏହି ଫୁସଫୁସ ପୁନର୍ବସତିଦ୍ୱାରା ଜୀବନର ଗୁଣବତ୍ତା ତଥା କର୍ମଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ ଓ ମୃତ୍ୟୁ ହାର କମେ ।[୭୪] ରୋଗୀର ନିଜ ରୋଗ ଉପରେ ଓ ମାନସିକ ଆବେଗ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିବା ଦେଖାଯାଏ ।[୭୫] ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ବ୍ୟାୟାମର ସୀମିତ ଭୂମିକା ଥିବା ଜଣାଯାଏ ।[୨୦]

ଅଳ୍ପ ବା ବେଶୀ ଓଜନ ବିଶିଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲେ ସି.ଓ.ପି.ଡି.ର ଲକ୍ଷଣ, ଅକ୍ଷମତା ଓ ପୁର୍ବାନୁମାନ ପ୍ରଭାବିତ ହୁଏ । ଅଳ୍ପ ଓଜନ ଥିବା ଲୋକ ଅଧିକ କାଲୋରି ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଲେ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ସମ୍ପାଦନା କରୁଥିବା ମାଂସପେଶୀଙ୍କର ଶକ୍ତି ଉନ୍ନତ ହୋଇପାରେ ।[୩] ନିୟମିତ ବ୍ୟାୟାମ ସହ ପୁନର୍ବସତି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମଦ୍ୱାରା ରୋଗର ଲକ୍ଷଣରେ ଉନ୍ନତି ଘଟେ । ଅପପୁଷ୍ଟି ସମ୍ପର୍ଣ୍ଣ ରୋଗୀ ଅଧିକ ପୋଷକ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଲେ ଉପକାର ହୁଏ । [୭୬]

ଶ୍ୱାସନଳୀ ପ୍ରସାରକ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଶ୍ୱାସନଳୀ ପ୍ରସାରକ ଏହି ରୋଗ ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିବା ପ୍ରାଥମିକ ଔଷଧ ଅଟେ । Inhaled ଶ୍ୱାସନଳୀ ପ୍ରସାରକ ପ୍ରାଥମିକ ଭାବେ ପ୍ରଶ୍ୱାସରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ[୧] ଓ ଏହାର ସାମଗ୍ରିକ ଉପକାର ସୀମିତ ।[୭୭] ଦୁଇ ପ୍ରକାର ମୂଖ୍ୟ ଔଷଧ ମିଳେ, β୨ ଆଗୋନିଷ୍ଟ ଓ ଆଣ୍ଟିକଲିନର୍ଜିକ; ଦୁଇଟିଯାକ ଦୀର୍ଘ ସୁତ୍ରୀ ଓ ସ୍ୱଳ୍ପ ସୂତ୍ରୀ ଆକାରରେ କାମ କରନ୍ତି । ଏହି ଔଷଧ ହୁଇଜ, ଛୋଟ ଶ୍ୱାସ ଓ ସୀମିତ ଶ୍ରମ ଭଳି ଲକ୍ଷଣର ଉନ୍ନତି କରାଏ, ଫଳରେ ଜୀବନର ଗୁଣବତ୍ତା ଉନ୍ନତ ହୁଏ ।[୭୮] ରୋଗର ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ପ୍ରଗତିର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବା ଜଣାଯାଇନାହିଁ ।[୧] ରୋଗ ସାମାନ୍ୟ ଧରଣର ହୋଇଥିଲେ ଦରକାର ମୁତାବକ as needed ସ୍ୱଳ୍ପକାଳୀନ ଔଷଧ ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଏ । [୧] ରୋଗ ଭଯାବହ ଥିଲେ ଓ ଆଗେଇ ଯାଇଥିଲେ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଔଷଧ ଦିଆଯାଏ ।[୧] ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଶ୍ୱାସନଳୀ ପ୍ରସାରକ ଯଥେଷ୍ଟ ନ ହେଲେ ଶୁଙ୍ଘିବା ଷ୍ଟିରଏଡ ଯୋଗ କରିଦିଆଯାଏ । [୧] ଟିଟ୍ରୋପିମ (ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଆଣ୍ଟିକଲିନର୍ଜିକ) କିମ୍ବା ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ବିଟା ଆଗୋନିଷ୍ଟ ବା ଲାବା ମଧ୍ୟରୁ କିଏ ଭଲ ଜଣାଯାଇ ନାହିଁ , ତେଣୁ ପ୍ରତ୍ୟେକକୁ ପରୀକ୍ଷା କରି କିଏ ଭଲ ଦେଖିବା ଉଚିତ ।[୭୯] ଉଭୟ ଔଷଧ ତୀବ୍ର ବୃଦ୍ଧି ସଙ୍କଟ ୧୫ରୁ ୨୫ % ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରୋକିବାକୁ ସକ୍ଷମ ।[୧] ଉଭୟ ଔଷଧ ଏକାବେଳେ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଉପକାର କରିପାରେ, କିନ୍ତୁ ଏହାର ଉପଯୋଗିତାରେ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ଲଗାଯାଇପାରେ ।[୮୦]

ସାଲବୁଟାମୋଲ ଓ ଟର୍ବୁଟାଲୀନ ଭଳି କେତେକ ବିଟାଆଗୋନିଷ୍ଟ ସ୍ୱଳ୍ପକାଳୀନ ଔଷଧ ଉପଲବ୍ଧ ଅଛି ।[୮୧] ସେମାନେ ୪ରୁ ୬ ଘଣ୍ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲକ୍ଷଣ ଉପସମ କରାନ୍ତି ।[୮୧] ସାଲମେଟେରଲ ଓ ଫର୍ମୋଟେରୋଲ ଭଳି ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଔଷଧ ଅନୁରକ୍ଷଣ ଉପଚାର ନିମନ୍ତେ ଦିଆଯାଏ । କେତେକଙ୍କ ଅନୁଭବ ଅନୁସାରେ ଏହାର ଉପକାରିତା ସୀମିତ, [୮୨] ଓ ଅନ୍ୟ କେତେକଙ୍କ ମତରେ ଏହାର ଉପକାରିତା ସିଦ୍ଧ ହୋଇସାରିଛି ।[୮୩][୮୪] ସି.ଓ.ପି.ଡି.ରେ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ବ୍ୟବହାର ବିପଦମୁକ୍ତ, [୮୫] କମ୍ପନ (ଇଂରାଜୀରେ Tremor) ଓ ଦ୍ରୁତ ହୃତକ୍ରିୟା (ଇଂରାଜୀରେ heart palpitation) ଏହାର ପାର୍ଶ୍ୱପ୍ରତିକ୍ରିୟା ରୂପେ ଦେଖାଯାଏ ।[୧] ଶୁଙ୍ଘିବା ଷ୍ଟିରଏଡ ସହ ବ୍ୟବହାର କଲେ ନିମୋନିଆ ସଙ୍କଟ ରହେ ।[୧] ଷ୍ଟିରଏଡ ଓ ଲାବା ଏକତ୍ର ଭଲ କାମ କଲେହେଁ [୮୨] ଏହାର ଉପକାରିତାଠାରୁ ସଙ୍କଟ ସମ୍ଭାବନା ବିଷୟ ସ୍ପଷ୍ଟ ନୁହେଁ ।[୮୬]

ସାଧାରଣତଃ ସି.ଓ.ପି.ଡି.ରେ ଦୁଇଟି ମୂଖ୍ୟ ଆଣ୍ଟିକଲିନର୍ଜିକ ଇପ୍ରାଟୋପ୍ରିଅମ, ଏକ ସ୍ୱଳ୍ପକାଳୀନ ଔଷଧ, ଓ ଟିଓଟ୍ରୋପିମ, ଏକ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଔଷଧ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଟିଓଟ୍ରୋପିମ ଔଷଧ ଜୀବନର ଗୁଣବତ୍ତା ଉନ୍ନତ କରାଏ ଓ ତୀବ୍ରତାକୁ କମାଏ, [୮୦] ଏବଂ ଇପ୍ରାଟ୍ରୋପିଅମ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ଉପକାର କରେ ।[୮୭] ଏହା ମୃତ୍ୟୁ ହାର ଓ ସାମଗ୍ରିକ ଡାକ୍ତରଖାନା ଆଡମିସନ ହାର କମାଏ ନାହିଁ ।[୮୮] ଆଣ୍ଟିକଲିନର୍ଜିକଦ୍ୱାରା ପରିସ୍ରା ନଳୀ ଲକ୍ଷଣ ଓ ଶୁଖିଲା ପାଟି ହୋଇପାରେ । [୧] ହୃଦରୋଗ ଓ ଷ୍ଟ୍ରୋକ ସଙ୍କଟ ଅଧିକ ହୁଏ ।[୮୯][୯୦] ଆକ୍ଲିଡିନିଅମ, ଅନ୍ୟ ଗୋଟିଏ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଔଷଧ ମାର୍କେଟକୁ ୨୦୧୨ ମସିହାରେ ଆସିଛି ଯାହା ଟିଓଟ୍ରୋପିମ ବଦଳରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ ।[୯୧][୯୨]

କର୍ଟିକୋଷ୍ଟିରଏଡ

[ସମ୍ପାଦନା]

କର୍ଟିକୋଷ୍ଟିରଏଡ ସାଧାରଣତଃ ଶୁଙ୍ଘିକରି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ ବଟିକା ଆକାରରେ ଚିକିତ୍ସା ନିମନ୍ତେ ଓ ତୀବ୍ରତାକୁ ରୋକିବା ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ସାଧାରଣ ସିଓପିଡିରେ ସୁଙ୍ଘିବା ଷ୍ଟିରଏଡ ଉପକାର କରିବା ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ କିନ୍ତୁ ମଧ୍ୟମ ଓ ଭଯାବହ ରୋଗରେ ତୀବ୍ରତାକୁ କମେଇ ଦିଏ ।[୯୩] ଲାବା ସହ ମିଶେଇ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଆଇ.ସି.ଏସ. କିମ୍ବା ଲାବା ଅପେକ୍ଷା ମୃତୁହାର କମାଏ ।[୯୪] ଏକ ବର୍ଷୀୟ ମୃତ୍ୟୁହାର ଉପରେ କୌଣସି ପ୍ରଭାବ ନ ଥିଲା ବେଳେ ଏହା ନିମୋନିଆ ହାର ବୃଦ୍ଧି କରେ । [୭୧] ରୋଗ ପ୍ରଗତି ଉପରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ସ୍ପଷ୍ଟ ନୁହେଁ ।[୧] ବହୁତ ଦିନ ଷ୍ଟିରଏଡ ବ୍ୟବହାର କଲେ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । [୮୧]

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଔଷଧ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଦୁଇ ବର୍ଷ ବା ତା’ଠାରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଧରି ରୋଗ ଥିଲେ ଏରିଥ୍ରୋମାଇସିନ ଭଳି ମାକ୍ରୋଲାଇଡ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ତାହାର ମଝିରେ ମଝିରେ ବୃଦ୍ଧି ହେଉଥିବା ସମୟସୀ ମାକୁ (frequency) ଲମ୍ବା କରିଦିଏ ।[୯୫][୯୬] ପୃଥିବୀର କେତେକ ଇଲାକାରେ ଏହା ଶସ୍ତା ହୁଏ ।[୯୭]  ଆଜିଥ୍ରୋମାଇସିନ ସେବନରେ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ପ୍ରତିରୋଧ ଓ ଶ୍ରୁତି ଦୋଷ ଭଳି ପାର୍ଶ୍ୱପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଖାଯିବା ଏକ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ । [୯୬] ମିଥାଇଲଜାନ୍ଥିନ ଯେପରିକି ଥିଓଫାଇଲିନ ଉପକାରଠାରୁ ଅଧିକ କ୍ଷତି କରୁଥିବାରୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଉ ନାହିଁ ,[୯୮] କିନ୍ତୁ ଅନ୍ୟ ଔଷଧଦ୍ୱାରା ଉପସମ ନ ହେଲେ ତାହା ଦ୍ୱିତୀୟ ଧାଡ଼ି ଔଷଧଭାବେ ଦିଆଯାଏ ।[୩] ଗାଢ ମ୍ୟୁକସ ବାହାରୁଥିଲେ ମ୍ୟୁକୋଲାଇଟିକ ଉପକାରୀ ହୋଇପାରେ କିନ୍ତୁ ସାଧାରଣତଃ ଏହା ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ ।[୫୭] କାଶ ଔଷଧ ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ । [୮୧]

ଅମ୍ଳଜାନ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଯେଉଁ ରୋଗୀର ବିଶ୍ରାମ ସମୟରେ ଆଂଶିକ ଅମ୍ଳଜାନ ଚାପ ୫୦–୫୫ ମିମି ପାରଦରୁ କମ ଥିଲେ କିମ୍ବା ଅମ୍ଳଜାନ ପରିପୃକ୍ତ ୮୮%ରୁ କମ ଥିଲେ ଅମ୍ଲଜାନ ଉପଚାର କରାଯାଏ ।[୮୧][୯୯] ଏହି ଦଳୀୟ ଲୋକ ଦୈନିକ ୧୫ ଘଣ୍ଟା ଅମ୍ଳଜାନ ବ୍ୟବହାର କଲେ ହୁଦଘାତ ସଙ୍କଟ ଓ ମୃତ୍ୟୁ ସଙ୍କଟ କମିଯାଏ [୮୧][୯୯] ଓ ରୋଗୀର ବ୍ୟାୟାମ କ୍ଷମତା ଉନ୍ନତ ହୁଏ ।[୧୦୦] ସାମାନ୍ୟ କମ ବା ସାଧାରଣ ଅମ୍ଳଜାନ ଚାପ ଥିଲେ ଅମ୍ଳଜାନ ଉପଚାରଦ୍ୱାରା ଅଣନିଶ୍ୱାସୀ ହେବା କମିଯାଇପାରେ । [୧୦୧] ଅମ୍ଳଜାନ ନେଲା ସମୟରେ ଧୂମ୍ରପାନ କଲେ ଉପାର ମିଳେ ନାହିଁ ଓ ଅଗ୍ନିସଙ୍କଟ ରହେ ।[୧୦୨] ଏହି ଅବସ୍ଥା ଥିଲେ କେତେକ ଅମ୍ଳଜାନ ନେବାକୁ ନିଷେଧ କରନ୍ତି ।[୧୦୩] ସାମୟିକ ତୀବ୍ର ରୋଗ ହେଲେ ଅମ୍ଳଜାନ ଉପଚାର ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇପାରେ; ରୋଗୀର ଅମ୍ଳଜାନ ସାନ୍ଦ୍ରତା ମାପ ନ କରି ଅଧିକ ଅମ୍ଳଜାନ ସାନ୍ଦ୍ରତା ବିଶିଷ୍ଟ ଅମ୍ଳଜାନ ଦେଲେ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ସ୍ତର ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ ଓ ଫଳାଫଳ ଆହୁରି ଖରାପ ହୁଏ ।[୧୦୪][୧୦୫] ଉଚ୍ଚ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ସ୍ତର ଥିଲେ ୮୮ରୁ ୯୨% ସାନ୍ଦ୍ରତା ବିଶିଷ୍ଟ ଅମ୍ଳଜାନ ଦିଆଯାଏ, ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ୯୪ରୁ ୯୮ % ସାନ୍ଦ୍ରତା ବିଶିଷ୍ଟ ଅମ୍ଳଜାନ ଦିଆଯାଏ ।[୧୦୫]

ଅପରେଶନ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଅତିଶୟ ରୋଗଗ୍ରସ୍ତ ଲୋକର ଫୁସଫୁସ ପ୍ରତିରୋପଣ ବା ଫୁସଫୁସ ଆୟତନ କମେଇବା ଅପରେଶନ କଲେ ସାହାଯ୍ୟକାରୀ ହୁଏ । [୧] ଏମ୍ଫିସେମା ରୋଗରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିବା ଫୁସଫୁସ ଅଂଶକୁ ବାହାର କରିଦେଲେ ବାକି ଭଲ ଅଂଶଟି ପ୍ରସାରିତ ହୋଇ ଭଲ କାମ କରେ । [୮୧] ଯୁବକଙ୍କର ସିଓପିଡି ଥିଲେ ବେଳେ ବେଳେ ଫୁସଫୁସ ପ୍ରତିରୋପଣ  କରାଯାଏ । [୮୧]

ତୀବ୍ରତା

[ସମ୍ପାଦନା]

ହଠାତ ରୋଗ ତୀବ୍ର ହେଲେ ସ୍ୱଲ୍ପସ୍ଥାୟୀ ଶ୍ୱାସନଳୀପ୍ରସାରଣକାରୀ ଔଷଧ ଅଧିକ ଦେଇ ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ । [୧] ସ୍ୱଲ୍ପସ୍ଥାୟୀ ଆଘ୍ରାଣକାରୀ ବିଟା ଆଗୋନିଷ୍ଟ ଓ ଆଣ୍ଟିକଳୀନର୍ଜିକ, ଉଭୟ ଔଷଧ ଦିଆଯାଏ । [୪୧] ମାପ-ମାତ୍ରା ଆଘ୍ରାଣକାରୀ ଔଷଧ ସ୍ପେସର ସହ କିମ୍ବା ନେବୁଲାଇଜର ସାହାଯ୍ୟରେ ଦିଆଯାଏ, ଉଭୟ ସମ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ଅଟନ୍ତି । [୪୧] ଅଧିକ ଅସୁସ୍ଥ ଥିଲେ ନେବୁଲାଇଜର ବ୍ୟବହାର ସୁବିଧାଜନକ ।[୪୧]

ପାଟି ବାଟେ କର୍ଟିକୋଷ୍ଟିରଏଡ ନେଲେ ଲକ୍ଷଣ ସମୟ କମିଯାଏ ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପୁନରୁତ୍ଥାନ ସମ୍ଭାବନା ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ ।[୧][୪୧] ଅଧିକ ତୀବ୍ରଟାରେ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ବ୍ୟବହାର ଫଳ ଭଲ ହୁଏ । [୧୦୬] ଅନେକ ପ୍ରକାର ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ବ୍ୟବହାର କରିହୁଏ ଯଥା ଆମୋକ୍ସିସିଲିନ, ଡକ୍ସିସାଇକ୍ଲିନ, ଆଜିଥ୍ରୋମାଇସିନ; କିନ୍ତୁ କୌଣସି ଗୋଟିଏ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ଅନ୍ୟ ଅପେକ୍ଷା ଭଲ, ଏ କଥା ସ୍ପଷ୍ଟ ହେଉନାହିଁ ।[୫୭]  ସ୍ୱଳ୍ପ ତୀବ୍ରତାରେ ଏହା ଫଳପ୍ରଦ ହେବାର ପ୍ରମାଣ ନାହିଁ । [୧୦୬]

ହଠାତ ସିଓ୨ ସ୍ତର ]](ଟାଇପ ୨ ଶ୍ୱାସ ଅକ୍ଷମତା) ବଢିଯାଇଥିଲେ ନନ ଇନଭେସିଭ ପଜିଟିଭ ପ୍ରେସର ଭେଣ୍ଟିଲେସନ ସାହାଯ୍ୟ ନେଲେଇଣ୍ଟେନ୍ସିଭ କେୟାରରେ ମେକାନିକାଳ ଭେଣ୍ଟିଲେସନ ଦରକାର ହୁଏନି ଓ ମୃତ୍ୟୁ ସମ୍ଭାବନା କମିଯାଏ । [୧] ଅଧିକନ୍ତୁ ଅନ୍ୟ ଔଷଧ କାମ ନ କଲେ ଥିଓଫାଇଲିନ କାମ କରିପାରେ ।[୧] ତୀବ୍ର ରୋଗର ୨ % ଆଡମିସନ ହୁଅନ୍ତି । [୪୧] ଏସିଡୋଶିଷ ବିନା ଶ୍ୱାସ ଅକ୍ଷମତା ଥିଲେ ଘରୋଇ ଚିକିତ୍ସା କରିପାରିଲେ ଆଡମିଶନ ଅନାବଶ୍ୟକ ହୋଇଯାଏ । [୪୧][୧୦୭]

ପୂର୍ବାନୁମାନ

[ସମ୍ପାଦନା]
ଅସମର୍ଥତା-ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଆୟୁଷ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ନିମନ୍ତେ ୨୦୦୪ ମସିହାରେ ୧00,000  ବାସିନ୍ଦା ଅନୁସାରେ । [୧୦୮]
  no data
  ≤110
  110–220
  220–330
  330–440
  440–550
  550–660
  660–770
  770–880
  880–990
  990–1100
  1100–1350
  ≥1350

ସାଧାରଣତଃ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋଗ କ୍ରମଶଃ ଅଧିକ ଖରାପ ହୋଇ ଶେଷରେ ମୃତ୍ୟୁ ହୁଏ । ହିସାବ ଅନୁସାରେ ସମସ୍ତ ଅସମର୍ଥଙ୍କର ୩ % କେବଳ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ଯୋଗୁ ହୁଏ । [୧୦୯] ୧୯୯୦ ମସିହାରୁ ୨୦୧୦ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୃଥିବୀରେ ଉନ୍ନତ ବାୟୁ ଗୁଣବତ୍ତା ଯୋଗୁ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋଗ ଅନୁପାତ କମିଛି, ବିଶେଷ କରି ଏସିଆରେ । [୧୦୯] ଅସାମର୍ଥ୍ୟ ସହ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋଗରେ ବଞ୍ଚିବା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । [୭]

ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ବାଧା, ସ୍ୱଳ୍ପ ବ୍ୟାୟାମ ଅକ୍ଷମତା, ସ୍ୱଳ୍ପ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା, ଆକର୍ଷଣକାରୀ କମ ବା ଅଧିକ ଓଜନ, କଞ୍ଜେଷ୍ଟିଭ କାର୍ଡିଆକ ଫେଲିୟୋର(congestive heart failure), ସ୍ଥାୟୀ ଧୂମ୍ରପାନ ଓ ପୁନଃପୌନିକ ରୋଗ ଭୋଗ: ଏହି ସମସ୍ତ ଘଟକ ଏହି ରୋଗ ଖରାପ ହେବାର ଅନୁପାତ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି ।[୩] ସିଓପିଡିର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଫଳ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ନିମନ୍ତେ [[ଏଫ.ଇ.ଭି୧]] ([[FEV1]]) , ବଡି-ମାସ ଇଣ୍ଡେକ୍ସ(body-mass index), ୬ ମିନିଟରେ ଚାଲିବା ଦୂରତ୍ତ୍ୱ ଓ ମଡ଼ିଫାଏଡ ଏମଆରସି ଡିଶନିଆ(modified MRC dyspnea scale) ସ୍କେଲ ହିସାବ କରି ଓ ବି.ଓ.ଡି.ଇ. ଇଣ୍ଡେକ୍ସ(BODE index) ବ୍ୟବହାର କରି ୦ରୁ ୧୦ ସ୍କୋର ଦିଆଯାଏ ।[୧୧୦] ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟର୍ଯୁକ୍ତ ଓଜନହ୍ରାସ ଗୋଟିଏ ଖରାପ ଚିହ୍ନ । ସ୍ପାଇରୋମେଟ୍ରି ଗୋଟିଏ ଭଲ ଅଗ୍ରଗତି ନିର୍ଦ୍ଧାରକ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ବି.ଓ.ଡି.ଇ. ଭଳି ଉତ୍ତମ ନୁହେଁ ।.[୧୩][୧୫]

ରୋଗ ଅନୁଶୀଳନ

[ସମ୍ପାଦନା]

ସାରା ପୃଥିବୀରେ ୨୦୧୦ ମସିହାରେ ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋଗ ପ୍ରାୟ ୩୨୯ ନିୟୁତ (ଲୋକସଂଖ୍ୟାର ୪.୮% ) ଲୋକଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା , ମହିଳାମାନଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ପୁରୁଷ ସଂଖ୍ୟା ଟିକିଏ ଅଧିକ ।[୭] ତୁଳନାତ୍ମକ ଭାବେ ୨୦୦୪ ମସିହାରେ ୬୪ ନିୟୁତ ଲୋକଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା । ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ୧୯୭୦ ମସିହାରୁ ୨୦୦୦ ମସିହା ମଧ୍ୟରେ ଏହି ରୋଗ ବଢ଼ିବାରେ ଧୂମ୍ରପାନ, ବର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ଜନସଂଖ୍ୟା ଓ ବୃଦ୍ଧମାନଙ୍କ ଅନ୍ୟ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗରେ ମୃତ୍ୟୁ ନ ହେବା ନିମନ୍ତେ ଦାୟୀ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ।[୧] କେତେକ ବିକାଶିତ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଏହି ରୋଗ ବଢ଼ିଛି, ସ୍ଥିତାବସ୍ଥାରେ ଅଛି ବା କମିଛି ।[୧] ଆୟୁଷ ବୃଦ୍ଧି ହେବା ଓ ଘଟକ ସମାନ ରହିବାରୁ ଏହି ରୋଗ ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ିବା ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି ।.[୫୯]
୧୯୯୦ରୁ ୨୦୧୦ ମସିହା ମଧ୍ୟରେ ଏହି ରୋଗର ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ୩.୧ ନିୟୁତରୁ ସାମାନ୍ୟ କମି ୨.୯ ନିୟୁତ ହୋଇଥିଲା । .[୧୧୧] ମୋଟାମୋଟି ଏହା ମୃତ୍ୟୁର ଚତୁର୍ଥ କାରଣ ରୂପେ ବିବେଚିତ ହୋଇଥିଲା । [୧]କେତେକ ଦେଶରେ ପୁରୁଷ ମୃତ୍ୟୁ କମିଲା ଓ ମହିଳା ମୃତ୍ୟୁ ବଢ଼ିଲା ।.[୧୧୨] ଏହାର କାରଣ ମହିଳାମାନେ ଅଧିକ ଧୂମ୍ରପାନ କଲେ ଓ ପୁରୁଷମାନେ ସ୍ଥିତାବସ୍ଥାରେ ଥିଲେ ।[୧୩] ବୟସ୍କ ଲୋକଙ୍କର ଏହି ରୋଗ ଅଧିକ ହୁଏ;[୧୪] ପ୍ରତି ୧୦୦୦ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ୩୪ରୁ ୨୦୦ ଲୋକଙ୍କୁ ଏହା ଆକ୍ରମଣ କରେ । .[୧୪][୫୫]

ଇଂଲଣ୍ଡରେ ପ୍ରାୟ ୦.୮୪ ନିୟୁତ ଲୋକଙ୍କର ଜୀବନର କୌଣସି ନା କୌଣସି ସମୟରେ ସିଓପିଡି ରୋଗ ୧: ୫୯ ଅନୁପାତରେ (୫୦ନିୟୁତ ମଧ୍ୟରେ) ନିର୍ଣ୍ଣୟ ହୋଇଛି । ଦେଶର ଅଧିକାଂଶ ସାମାଜିକ-ଅର୍ଥନୈତିକ ଅନଗ୍ରସର ସ୍ଥାନରେ ୩୨ ଜଣରେ ଜଣକର ଏହି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ହୋଇଛି, ତୁଳନାତ୍ମକ ଭାବରେ ସ୍ୱଚ୍ଛଳ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ ୯୮ ଜଣରେ ଜଣକର ନିର୍ଣ୍ଣୟ ହୋଇଛି । .[୧୧୩]ଆମେରିକାରେ ଯୁବସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ ୬.୩ % ଲୋକଙ୍କର ଏହି ରୋଗ ଅଛି ଯାହା ପ୍ରାୟ ୧୫ ନିୟୁତ ଲୋକ ହେବେ ।[୧୧୪]
ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟରୁ ବଞ୍ଚିତ ସଂଖ୍ୟାକୁ ହିସାବକୁ ନେଲେ ଏହା ୨୫ ନିୟୁତ ହେବ ।.[୧୧୫] ଆମେରିକାରେ ୨୦୧୧ ମସିହାରେ ପ୍ରାୟ ୭,୩୦,୦୦୦ ଲୋକ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇଥିଲେ ।.[୧୧୬]

ଇତିହାସ

[ସମ୍ପାଦନା]
Giambattista Morgagni who made one of the earliest recorded descriptions of emphysema in 1769

ଏମ୍ଫିସେମା ଶବ୍ଦଟି ଗ୍ରୀକ ἐμφυσᾶν emphysan ଅର୍ଥ "ପ୍ରସାରିତ କରିବା" -itself composed of ἐν en, meaning "ଭିତର", and φυσᾶν physan, meaning "ଶ୍ୱାସ, ବିସ୍ଫୋରଣ".[୧୧୭] କ୍ରନିକ ବ୍ରୋଙ୍କାଇଟିସ ଶବ୍ଦଟି ୧୮୦୮ ମସିହାରୁ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଛି ।[୧୧୮] ସି.ଓ.ପି.ଡି. ଶବ୍ଦଟି ପ୍ରଥମେ ୧୯୬୫ ମସିହାରେ ବ୍ୟବହାର କରାଗଲା । .[୧୧୯] ଆଗରୁ ଅନେକ ଗୁଡ଼ିଏ ନାମରେ ଲେଖାଯାଉଥିଲା ଯଥା କ୍ରନିକ ଅବଷ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ ବ୍ରଙ୍କୋପଲମୋନାରୀ ଡିଜିଜ, କ୍ରନିକ ଅବଷ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ ରେଶପିରେଟରୀ ଡିଜିଜ, କ୍ରନିକ ଏୟାରଫ୍ଲୋ ଅବଷ୍ଟ୍ରକସନ, କ୍ରନିକ ଏୟାରଫ୍ଲୋ ଲିମିଟେସନ, ଅବଷ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ ଲଙ୍ଗ ଡିଜିଜ, ନନସ୍ପେଶିଫିକ କ୍ରନିକ ଲମୋନାରୀ ଡିଜିଜ ଓ ଡିଫ୍ୟୁଜ ଅବଷ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ ପଲମୋନାରୀ ଶିଣ୍ଡ୍ରୋମ । କ୍ରନିକ ବ୍ରୋଙ୍କାଇଟିସ ଶବ୍ଦଟି ୧୯୫୯ ମସିହାରେ ନୋଭାର୍ଟିସ ଶିବା ଗେଷ୍ଟ ସିମ୍ପୋସିଅମରେ ଓ ୧୯୬୨ ମସିହାରେ ଆମେରିକା ଥୋରାଶିକ ସୋସାଇଟି କମିଟି ମିଟିଂ ଆଟ ଡାଏଗନୋଷ୍ଟିକ ଷ୍ଟାଣ୍ଡାର୍ଡରେ ଏମ୍ଫିସେମା ଶବ୍ଦ ସ୍ୱୀକୃତ ହେଲା ।[୧୧୯]

ସନ ୧୬୭୯ରେ ଟି. ବନେଟଙ୍କ ଲିଖିତ ଭଲ୍ୟୁମିନସ ଲଙ୍ଗସ ("voluminous lungs") ଓ ୧୭୬୯ ମସିହାରେ ଜିୟଭାନ୍ନୀ ମୋରଗାଗ୍ନିଙ୍କ ଲିଖିତ ଟର୍ଜିଡ ପର୍ଟିକୁଲାରଲି ଫ୍ରମ ଏୟାର ("turgid particularly from air"): ଏହି ଦୁଇ ଶବ୍ଦ ସମ୍ଭବତଃ ଏମ୍ଫିସେମା ହୋଇପାରେ ।".[୧୧୯][୧୨୦] ସନ ୧୭୨୧ ମସିହାରେ ରୁୟୁସ (Ruyush) ପ୍ରଥମେ ଏମ୍ଫିସେମା ଚିତ୍ର ଆଙ୍କିଥିଲେ । .[୧୨୦] ଏହା ପରେ ମାଥିୟୁ ବେଲି ୧୭୮୯ ମସିହାରେ ଏହାର ଚିତ୍ର ଆଙ୍କିଥିଲେ ଓ ଏହା ନଷ୍ଟକାରୀ ଗୁଣ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ । . ରେନେ ଲେନେକ, ଯିଏ ପ୍ରଥମେ ଷ୍ଟେଥୋସ୍କୋପ ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ, ସେ ଏମ୍ଫିସେମା ନାମ ଏକ ବହିରେ (A Treatise on the Diseases of the Chest and of Mediate Auscultation (1837)) ବ୍ୟବହାର କରି ଲେଖିଥିଲେ ଅଟୋପ୍ସିରେ ଛାତି ଖୋଲି ଦେଖିଲେ ଫୁସଫୁସରେ ବାୟୁ ଥିଲେ ଯେପରି ସଙ୍କୁଚିତ ହେବା କଥା ସେଭଳି ନ ହୋଇ ତାହା ମଧ୍ୟରେ ମ୍ୟୁକସ ଥିବାରୁ ଆକାର ଯଥାପୂର୍ବ ରହିଲା ।.ସନ ୧୮୪୨ ମସିହାରେ ଜନ ହଚିନସନ (John Hutchinson) ସ୍ପାଇରୋମିଟର ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ ଯାହାଦ୍ୱାରା ଫୁସଫୁସର ଆୟତନ ମାପି ହେଲା କିନ୍ତୁ ବାୟୁପ୍ରବାହ ମାପି ହେଲା ନାହିଁ । ସନ ୧୯୪୭ ମସିହାରେ ଟିଫେନୋ ଓ ପିନେଲି (Tiffeneau and Pinelli) ବାୟୁ ପ୍ରବାହ ମାପିବା ପଦ୍ଧତି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ।
ସନ ୧୯୫୩ ମସିହାରେ ଆମେରିକାର ଜଣେ ଆଲର୍ଜି ବିଶେଷଜ୍ଞ ଡକ୍ଟର ଜର୍ଜ ଏଲ ୱାଲ୍ଡବୋଟ ପ୍ରଥମେ ଗୋଟିଏ ନୂଆ ରୋଗ ବିଷୟରେ ଲେଖିଲେ ଯାହାର ନାମ କରଣ ଜର୍ନାଲ ଅଫ ଆମେରିକାନ ମେଡିକାଲ ଆସୋସିଏସନରେ “ସ୍ମୋକର୍ଷ ରେସ୍ପିରେଟରୀ” କରିଥିଲେ । ଏଥିରେ ପ୍ରଥମ କରି ଧୂମ୍ରପାନ ଓ କ୍ରନିକ ରେସପିରେଟରୀ ରୋଗର ସମ୍ପର୍କ ବିଷୟରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ।.[୧୨୧]

ଆଗ କାଳରେ ରସୁଣ, ଡାଲଚିନି ଓ ଇପେକାକ ଦେଇ ଚିକିତ୍ସା କରୁଥିଲେ ।.[୧୧୮] ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ୨ୟ ଭାଗରେ ଆଧୁନିକ ଚିକିତ୍ସା ବିକଶିତ କରାଗଲା ।. ସନ ୧୯୫୦ର ଉତ୍ତରାର୍ଦ୍ଧରେ ଏହି ରୋଗରେ ଷ୍ଟିରଏଡ ବ୍ୟବହାର ବିଷୟ ପ୍ରକାଶିତ ହେଲା ।. ସନ ୧୯୬୦ରେ ଆଇସୋପ୍ରେନାଳୀନର ଅଭିପ୍ରୟୋଗ ପରେ ବ୍ରଙ୍କୋଡାଇଲେଟର ବ୍ୟବହାର ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ସାଲବୁଟାମୋଲ ଭଳି ବ୍ରଙ୍କୋଡାଇଲଟର ୧୯୭୦ ମସିହାରେ ଓ ଏଲଏବିଏ ୧୯୭୦ ମସିହାରେ ବିକଶିତ ହେଲା ।.[୧୨୨]

ସମାଜ ଓ ସଂସ୍କୃତି

[ସମ୍ପାଦନା]

ସି.ଓ.ପି.ଡି. ରୋଗକୁ ଧୂମ୍ରପାୟୀଙ୍କ ରୋଗ ବୋଲି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କରାଯାଇଛି ।".[୧୨୩] ଏହି ରୋଗୀଙ୍କର ପାଟଳ ବା ପିଙ୍କ ରଙ୍ଗ, ଦ୍ରୁତ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ଓ କୁଞ୍ଚିତ ଓଠ ଦେଖି ତାଙ୍କୁ ‘ପିଙ୍କ ପଫର୍ଷ’ ଓ ‘ଟାଇପ ଏ’ ରୋଗ ନାମ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ,[୧୨୪][୧୨୫] କ୍ରନିକ ବ୍ରୋଙ୍କାଇଟିସ ରୋଗୀଙ୍କୁ ‘ବ୍ଲୁ ବ୍ଲୋଟର୍ସ’ କିମ୍ବା ‘ଟାଇପ ବି’ ନାମ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଏହି ଭଳି ନାମରେ ଆଜିକାଲି ସମ୍ବୋଧନ କରାଯାଉ ନାହିଁ ।.[୧୨୫][୧୨୬] ଏହି ନାମକରଣ ଆଉ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉ ନାହିଁ କାରଣ ସି.ଓ.ପି.ଡି.ରେ ଦୁଇଟି ଯାକର ମିଶ୍ରଣ ଅଛି ।[୧୩][୧୨୫]

ଅନେକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପଦ୍ଧତିରେ ଏହି ରୋଗର ଚିହ୍ନଟ, ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ଓ ରୋଗୀ ଯତ୍ନରେ ଅସୁବିଧା ହୁଏ । ଏଣୁ ବ୍ରିଟେନର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଭାଗ ଏହାକୁ ଗୋଟିଏ ମୂଖ୍ୟ ବିଚାର ବିଷୟ ବୋଲି ଚିହ୍ନଟ କରି ଏହା ନିମନ୍ତେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କୌଶଳ ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି ।[୧୨୭]

ଅର୍ଥନୀତି

[ସମ୍ପାଦନା]

ବିକାଶଶୀଳ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ସନ ୨୦୧୦ରେ ୨.୧ ଟ୍ରିଲିଅନ ଡଲାର କ୍ଷତି ପୃଥିବୀରେ ହୋଇଛି ।.[୧୦] ଏହି ଅର୍ଥରୁ ୧.୯ ଟ୍ରିଲିଅନ ଡଲାର ଚିକିତ୍ସାରେ ଓ ୦.୨ ଟ୍ରିଲିଅନ କର୍ମ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ କ୍ଷତି ହୋଇଛି ।.[୧୨୮] ଆସନ୍ତା ୨୦ ବର୍ଷରେ ଏହା ଦୁଇ ଗୁଣ ହେବା ଆଶା କରାଯାଏ ।.[୧୦] ୟୁରୋପରେ ମୋଟ ଚିକିତ୍ସା ଖର୍ଚ୍ଚର ୩% ଏହା ବାବଦ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେଉଛି ।.[୧୪] ଆମେରିକାରେ ଏହାର ବର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ଆକ୍ରମଣ ନିମନ୍ତେ ୫୦ ବିଲିଅନ ଡଲାର ଖର୍ଚ୍ଚ ହେଉଛି ।.[୧୪] ସନ ୨୦୧୧ରେ ଏହା ଆମେରିକା ଡାକ୍ତଖାନାର ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଖର୍ଚ୍ଚାନ୍ତ ରୋଗ ବିବେଚ୍ଚିତ ହୋଇ ୫.୭ ଡଲାର ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥିଲା ।.[୧୧୬]

ଗବେଷଣା

[ସମ୍ପାଦନା]

ଇମ୍ମ୍ଯୁନ ଦମନକାରୀ ଆଣ୍ଟିବଡି ଇନଫ୍ଲିକ୍ସିମ୍ୟାବକୁ (Infliximab) ପରଖ କରି ଦେଖାଗଲା, ଏହାର କୌଣସି ଉପକାରୀତା ନାହିଁ, ଅପକାରୀତା ଥାଇପାରେ ।.[୧୨୯] ରୋଫ୍ଲୁମିଲାଷ୍ଟ (Roflumilast) ରୋଗ ମଝିରେ ମଝିରେ ଅଧିକ ହେବା ପ୍ରକ୍ରିୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରେ, କିନ୍ତୁ ଜୀବନଧାରାର ଗୁଣବତ୍ତାର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ ନାହିଁ ।.[୧] ଅନେକ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଏଜେଣ୍ଟମାନଙ୍କର ବିକାଶ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଚାଲିଛି ।.[୧] ଷ୍ଟେମ ସେଲ ଚିକିତ୍ସାର ଅନୁଶୀଳନ ଚାଲିଛି । .[୧୩୦] ପଶୁମାନଙ୍କ ଦେହର ପରୀକ୍ଷାରେ ଏହା ନିରାପଦ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମନୁଷ୍ୟ ଦେହ ପରୀକ୍ଷାର ସ୍ୱଳ୍ପ ଡାଟା ଅଛି ।.[୧୩୧]

ଅନ୍ୟ ପଶୁ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଅନେକ ପ୍ରକାରର ପଶୁମାନଙ୍କ ଦେହରେ ସିଓପିଡି ରୋଗ ହୁଏ ଓ ସିଗାରେଟ ଧୂଆଁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ଏହା ହୋଇପାରେ । .[୧୩୨][୧୩୩] ପଶୁମାନଙ୍କ ରୋଗ ସାମାନ୍ୟ ଧରଣର ହୁଏ । .[୧୩୪] ଘୋଡ଼ା ଦେହରେ ଏହି ରୋଗ ନଡ଼ା ପ୍ରତି ଆଲର୍ଜି ହୋଇ ହୁଏ ଓ ତାହାର ନାମ ରିକରେଣ୍ଟ ଏୟାରର୍ୱେ ଅବଷ୍ଟ୍ରକସାନ (recurrent airway obstruction) ଦିଆଯାଇଛି ।[୧୩୫] ବୃଦ୍ଧ କୁକୁର ଦେହରେ ଏହି ରୋଗ ସାଧାରଣତଃ ହୁଏ । .[୧୩୬]

ଆଧାର

[ସମ୍ପାଦନା]
  1. ↑ ୧.୦୦ ୧.୦୧ ୧.୦୨ ୧.୦୩ ୧.୦୪ ୧.୦୫ ୧.୦୬ ୧.୦୭ ୧.୦୮ ୧.୦୯ ୧.୧୦ ୧.୧୧ ୧.୧୨ ୧.୧୩ ୧.୧୪ ୧.୧୫ ୧.୧୬ ୧.୧୭ ୧.୧୮ ୧.୧୯ ୧.୨୦ ୧.୨୧ ୧.୨୨ ୧.୨୩ ୧.୨୪ ୧.୨୫ ୧.୨୬ ୧.୨୭ ୧.୨୮ ୧.୨୯ Decramer M, Janssens W, Miravitlles M (April 2012). "Chronic obstructive pulmonary disease". Lancet. 379 (9823): 1341–51. doi:10.1016/S0140-6736(11)60968-9. PMID 22314182.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  2. ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ ୨.୩ ୨.୪ "Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) Fact sheet N°315". WHO. January 2015. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 4 March 2016.
  3. ↑ ୩.୦୦ ୩.୦୧ ୩.୦୨ ୩.୦୩ ୩.୦୪ ୩.୦୫ ୩.୦୬ ୩.୦୭ ୩.୦୮ ୩.୦୯ ୩.୧୦ Rabe KF, Hurd S, Anzueto A, Barnes PJ, Buist SA, Calverley P, Fukuchi Y, Jenkins C, Rodriguez-Roisin R, van Weel C, Zielinski J (September 2007). "Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease: GOLD executive summary". Am. J. Respir. Crit. Care Med. 176 (6): 532–55. doi:10.1164/rccm.200703-456SO. PMID 17507545. Archived from the original on 2013-01-02. Retrieved 2014-10-19.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  4. ↑ Nathell L, Nathell M, Malmberg P, Larsson K (2007). "COPD diagnosis related to different guidelines and spirometry techniques". Respir. Res. 8 (1): 89. doi:10.1186/1465-9921-8-89. PMC 2217523. PMID 18053200.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  5. ↑ ୫.୦୦ ୫.୦୧ ୫.୦୨ ୫.୦୩ ୫.୦୪ ୫.୦୫ ୫.୦୬ ୫.୦୭ ୫.୦୮ ୫.୦୯ ୫.୧୦ ୫.୧୧ ୫.୧୨ Pirozzi C, Scholand MB (July 2012). "Smoking cessation and environmental hygiene". Med. Clin. North Am. 96 (4): 849–67. doi:10.1016/j.mcna.2012.04.014. PMID 22793948.
  6. ↑ Global Burden of Disease Study 2013, Collaborators (22 August 2015). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 301 acute and chronic diseases and injuries in 188 countries, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet (London, England). 386 (9995): 743–800. PMID 26063472. {{cite journal}}: |first1= has generic name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  7. ↑ ୭.୦ ୭.୧ ୭.୨ Vos T, Flaxman AD, Naghavi M, Lozano R, Michaud C, Ezzati M, Shibuya K, Salomon JA, Abdalla S, Aboyans V; et al. (December 2012). "Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990–2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859): 2163–96. doi:10.1016/S0140-6736(12)61729-2. PMID 23245607.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  8. ↑ GBD 2013 Mortality and Causes of Death, Collaborators (17 December 2014). "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. 385: 117–171. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMC 4340604. PMID 25530442. {{cite journal}}: |first1= has generic name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  9. ↑ Mathers CD, Loncar D (November 2006). "Projections of Global Mortality and Burden of Disease from 2002 to 2030". PLoS Med. 3 (11): e442. doi:10.1371/journal.pmed.0030442. PMC 1664601. PMID 17132052.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  10. ↑ ୧୦.୦ ୧୦.୧ ୧୦.୨ Lomborg, Bjørn (2013). Global problems, local solutions : costs and benefits. Cambridge University Pres. p. 143. ISBN 978-1-107-03959-9.
  11. ↑ "The 10 leading causes of death in the world, 2000 and 2011". World Health Organization. July 2013. Archived from the original on December 2, 2013. Retrieved November 29, 2013.
  12. ↑ ୧୨.୦୦ ୧୨.୦୧ ୧୨.୦୨ ୧୨.୦୩ ୧୨.୦୪ ୧୨.୦୫ ୧୨.୦୬ ୧୨.୦୭ ୧୨.୦୮ ୧୨.୦୯ ୧୨.୧୦ ୧୨.୧୧ ୧୨.୧୨ ୧୨.୧୩ ୧୨.୧୪ ୧୨.୧୫ ୧୨.୧୬ ୧୨.୧୭ Vestbo, Jørgen (2013). "Diagnosis and Assessment". Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. pp. 9–17. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (help); |archive-url= requires |url= (help); External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
  13. ↑ ୧୩.୦୦ ୧୩.୦୧ ୧୩.୦୨ ୧୩.୦୩ ୧୩.୦୪ ୧୩.୦୫ ୧୩.୦୬ ୧୩.୦୭ ୧୩.୦୮ ୧୩.୦୯ ୧୩.୧୦ ୧୩.୧୧ Reilly, John J.; Silverman, Edwin K.; Shapiro, Steven D. (2011). "Chronic Obstructive Pulmonary Disease". In Longo, Dan; Fauci, Anthony; Kasper, Dennis; Hauser, Stephen; Jameson, J.; Loscalzo, Joseph (eds.). Harrison's Principles of Internal Medicine (18th ed.). McGraw Hill. pp. 2151–9. ISBN 978-0-07-174889-6.
  14. ↑ ୧୪.୦୦ ୧୪.୦୧ ୧୪.୦୨ ୧୪.୦୩ ୧୪.୦୪ ୧୪.୦୫ ୧୪.୦୬ ୧୪.୦୭ ୧୪.୦୮ ୧୪.୦୯ ୧୪.୧୦ ୧୪.୧୧ ୧୪.୧୨ ୧୪.୧୩ ୧୪.୧୪ ୧୪.୧୫ ୧୪.୧୬ ୧୪.୧୭ ୧୪.୧୮ ୧୪.୧୯ ୧୪.୨୦ ୧୪.୨୧ ୧୪.୨୨ Vestbo, Jørgen (2013). "Definition and Overview". Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. pp. 1–7. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (help); |archive-url= requires |url= (help); External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
  15. ↑ ୧୫.୦ ୧୫.୧ ୧୫.୨ ୧୫.୩ National Institute for Health and Clinical Excellence. Clinical guideline 101: Chronic Obstructive Pulmonary Disease. London, June 2010.
  16. ↑ Mahler DA (2006). "Mechanisms and measurement of dyspnea in chronic obstructive pulmonary disease". Proceedings of the American Thoracic Society. 3 (3): 234–8. doi:10.1513/pats.200509-103SF. PMID 16636091.
  17. ↑ "What Are the Signs and Symptoms of COPD?". National Heart, Lung, and Blood Institute. July 31, 2013. Archived from the original on November 18, 2013. Retrieved November 29, 2013.
  18. ↑ MedlinePlus Encyclopedia Chronic obstructive pulmonary disease
  19. ↑ Morrison, [edited by] Nathan E. Goldstein, R. Sean (2013). Evidence-based practice of palliative medicine. Philadelphia: Elsevier/Saunders. p. 124. ISBN 978-1-4377-3796-7. {{cite book}}: |first= has generic name (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  20. ↑ ୨୦.୦ ୨୦.୧ Holland AE, Hill CJ, Jones AY, McDonald CF (2012). Holland, Anne E (ed.). "Breathing exercises for chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. 10: CD008250. doi:10.1002/14651858.CD008250.pub2. PMID 23076942.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  21. ↑ ୨୧.୦ ୨୧.୧ ୨୧.୨ ୨୧.୩ ୨୧.୪ ୨୧.୫ Gruber, Phillip (November 2008). "The Acute Presentation of Chronic Obstructive Pulmonary Disease In the Emergency Department: A Challenging Oxymoron". Emergency Medicine Practice. 10 (11). Archived from the original on 2013-10-05. Retrieved 2014-10-19.
  22. ↑ ୨୨.୦ ୨୨.୧ Weitzenblum E, Chaouat A (2009). "Cor pulmonale". Chron Respir Dis. 6 (3): 177–85. doi:10.1177/1479972309104664. PMID 19643833.
  23. ↑ "Cor pulmonale". Professional guide to diseases (9th ed.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. 2009. pp. 120–2. ISBN 978-0-7817-7899-2. {{cite book}}: External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
  24. ↑ Mandell, editors, James K. Stoller, Franklin A. Michota, Jr., Brian F. (2009). The Cleveland Clinic Foundation intensive review of internal medicine (5th ed.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. p. 419. ISBN 978-0-7817-9079-6. {{cite book}}: |first= has generic name (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  25. ↑ Brulotte CA, Lang ES (May 2012). "Acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease in the emergency department". Emerg. Med. Clin. North Am. 30 (2): 223–47, vii. doi:10.1016/j.emc.2011.10.005. PMID 22487106.
  26. ↑ Spiro, Stephen (2012). Clinical respiratory medicine expert consult (4th ed.). Philadelphia, PA: Saunders. p. Chapter 43. ISBN 978-1-4557-2329-4.
  27. ↑ World Health Organization (2008). WHO Report on the Global Tobacco Epidemic 2008: The MPOWER Package (PDF). Geneva: World Health Organization. pp. 268–309. ISBN 92-4-159628-7. Archived (PDF) from the original on 2013-11-12. Retrieved 2014-10-19.
  28. ↑ ୨୮.୦ ୨୮.୧ Ward, Helen (2012). Oxford Handbook of Epidemiology for Clinicians. Oxford University Press. pp. 289–290. ISBN 978-0-19-165478-7.
  29. ↑ Laniado-Laborín, R (January 2009). "Smoking and chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Parallel epidemics of the 21st century". International journal of environmental research and public health. 6 (1): 209–24. doi:10.3390/ijerph6010209. PMC 2672326. PMID 19440278.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  30. ↑ ୩୦.୦ ୩୦.୧ Rennard, Stephen (2013). Clinical management of chronic obstructive pulmonary disease (2nd ed.). New York: Informa Healthcare. p. 23. ISBN 978-0-8493-7588-0.
  31. ↑ ୩୧.୦ ୩୧.୧ Anita Sharma ; with a contribution by David Pitchforth ; forewords by Gail Richards; Barclay, Joyce (2010). COPD in primary care. Oxford: Radcliffe Pub. p. 9. ISBN 978-1-84619-316-3.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  32. ↑ Goldman, Lee (2012). Goldman's Cecil medicine (24th ed.). Philadelphia: Elsevier/Saunders. p. 537. ISBN 978-1-4377-1604-7.
  33. ↑ ୩୩.୦ ୩୩.୧ Kennedy SM, Chambers R, Du W, Dimich-Ward H (December 2007). "Environmental and occupational exposures: do they affect chronic obstructive pulmonary disease differently in women and men?". Proceedings of the American Thoracic Society. 4 (8): 692–4. doi:10.1513/pats.200707-094SD. PMID 18073405. Archived from the original on 2011-12-08. Retrieved 2014-10-19.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  34. ↑ Halbert RJ, Natoli JL, Gano A, Badamgarav E, Buist AS, Mannino DM (September 2006). "Global burden of COPD: systematic review and meta-analysis". Eur. Respir. J. 28 (3): 523–32. doi:10.1183/09031936.06.00124605. PMID 16611654.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  35. ↑ ୩୫.୦ ୩୫.୧ Devereux, Graham (2006). "Definition, epidemiology and risk factors". BMJ. 332 (7550): 1142–4. doi:10.1136/bmj.332.7550.1142. PMC 1459603. PMID 16690673.
  36. ↑ Laine, Christine (2009). In the Clinic: Practical Information about Common Health Problems. ACP Press. p. 226. ISBN 978-1-934465-64-6.
  37. ↑ ୩୭.୦ ୩୭.୧ Barnes, Peter J.; Drazen, Jeffrey M.; Rennard, Stephen I.; Thomson, Neil C., eds. (2009). "Relationship between cigarette smoking and occupational exposures". Asthma and COPD: Basic Mechanisms and Clinical Management. Amsterdam: Academic. p. 464. ISBN 978-0-12-374001-4. {{cite book}}: External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
  38. ↑ Rushton, Lesley (2007). "Chronic Obstructive Pulmonary Disease and Occupational Exposure to Silica". Reviews on Environmental Health. 22 (4): 255–72. doi:10.1515/REVEH.2007.22.4.255. PMID 18351226.
  39. ↑ ୩୯.୦ ୩୯.୧ ୩୯.୨ ୩୯.୩ Foreman MG, Campos M, Celedón JC (July 2012). "Genes and chronic obstructive pulmonary disease". Med. Clin. North Am. 96 (4): 699–711. doi:10.1016/j.mcna.2012.02.006. PMC 3399759. PMID 22793939.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  40. ↑ Brode SK, Ling SC, Chapman KR (September 2012). "Alpha-1 antitrypsin deficiency: a commonly overlooked cause of lung disease". CMAJ. 184 (12): 1365–71. doi:10.1503/cmaj.111749. PMC 3447047. PMID 22761482.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  41. ↑ ୪୧.୦ ୪୧.୧ ୪୧.୨ ୪୧.୩ ୪୧.୪ ୪୧.୫ ୪୧.୬ Vestbo, Jørgen (2013). "Management of Exacerbations". Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. pp. 39–45. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (help); |archive-url= requires |url= (help); External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
  42. ↑ ୪୨.୦ ୪୨.୧ ୪୨.୨ Dhar, Raja (2011). Textbook of pulmonary and critical care medicine. New Delhi: Jaypee Brothers Medical Publishers. p. 1056. ISBN 978-93-5025-073-0.
  43. ↑ Palange, Paolo (2013). ERS Handbook of Respiratory Medicine. European Respiratory Society. p. 194. ISBN 978-1-84984-041-5.
  44. ↑ Lötvall, Jan (2011). Advances in combination therapy for asthma and COPD. Chichester, West Sussex: John Wiley & Sons. p. 251. ISBN 978-1-119-97846-6.
  45. ↑ Barnes, Peter (2009). Asthma and COPD : basic mechanisms and clinical management (2nd ed.). Amsterdam: Academic. p. 837. ISBN 978-0-12-374001-4.
  46. ↑ Hanania, Nicola (2010-12-09). COPD a Guide to Diagnosis and Clinical Management (1st ed.). Totowa, NJ: Springer Science+Business Media, LLC. p. 197. ISBN 978-1-59745-357-8.
  47. ↑ ୪୭.୦ ୪୭.୧ Beasley, V; Joshi, PV; Singanayagam, A; Molyneaux, PL; Johnston, SL; Mallia, P (2012). "Lung microbiology and exacerbations in COPD". International journal of chronic obstructive pulmonary disease. 7: 555–69. doi:10.2147/COPD.S28286. PMC 3437812. PMID 22969296.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  48. ↑ Murphy DMF, Fishman AP (2008). "Chapter 53". Fishman's Pulmonary Diseases and Disorders (4th ed.). McGraw-Hill. p. 913. ISBN 0-07-145739-9.
  49. ↑ ୪୯.୦ ୪୯.୧ Calverley PM, Koulouris NG (2005). "Flow limitation and dynamic hyperinflation: key concepts in modern respiratory physiology". Eur Respir J. 25 (1): 186–199. doi:10.1183/09031936.04.00113204. PMID 15640341.
  50. ↑ Currie, Graeme P. (2010). ABC of COPD (2nd ed.). Chichester, West Sussex, UK: Wiley-Blackwell, BMJ Books. p. 32. ISBN 978-1-4443-2948-3.
  51. ↑ O'Donnell DE (2006). "Hyperinflation, Dyspnea, and Exercise Intolerance in Chronic Obstructive Pulmonary Disease". The Proceedings of the American Thoracic Society. 3 (2): 180–4. doi:10.1513/pats.200508-093DO. PMID 16565429.
  52. ↑ "COPD Assessment Test (CAT)". American Thoracic Society. Archived from the original on December 3, 2013. Retrieved November 29, 2013.
  53. ↑ ଆଧାର ଭୁଲ: ଅଚଳ <ref> ଚିହ୍ନ; Qas2011 ନାମରେ ଥିବା ଆଧାର ଭିତରେ କିଛି ଲେଖା ନାହିଁ ।
  54. ↑ ୫୪.୦ ୫୪.୧ National Institute for Health and Clinical Excellence. Clinical guideline 101: Chronic Obstructive Pulmonary Disease. London, June 2010.
  55. ↑ ୫୫.୦ ୫୫.୧ Torres M, Moayedi S (May 2007). "Evaluation of the acutely dyspneic elderly patient". Clin. Geriatr. Med. 23 (2): 307–25, vi. doi:10.1016/j.cger.2007.01.007. PMID 17462519.
  56. ↑ BTS COPD Consortium (2005). "Spirometry in practice - a practical guide to using spirometry in primary care". pp. 8–9. Archived from the original on 26 August 2014. Retrieved 25 August 2014. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 23 (help)
  57. ↑ ୫୭.୦ ୫୭.୧ ୫୭.୨ ୫୭.୩ . July 2012. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter | author= ignored (help); Unknown parameter | doi= ignored (help); Unknown parameter | issue= ignored (help); Unknown parameter | journal= ignored (help); Unknown parameter | pages= ignored (help); Unknown parameter | pmid= ignored (help); Unknown parameter | title= ignored (help); Unknown parameter | volume= ignored (help)
  58. ↑ Poole PJ, Chacko E, Wood-Baker RW, Cates CJ (2006). Poole, Phillippa (ed.). "Influenza vaccine for patients with chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev (1): CD002733. doi:10.1002/14651858.CD002733.pub2. PMID 16437444.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  59. ↑ ୫୯.୦ ୫୯.୧ ୫୯.୨ Vestbo, Jørgen (2013). "Introduction". Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease (PDF). Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. xiii–xv. Archived from the original (PDF) on 2016-03-28. Retrieved 2014-10-19. {{cite book}}: Unknown parameter |nopp= ignored (|no-pp= suggested) (help)
  60. ↑ ୬୦.୦ ୬୦.୧ ଆଧାର ଭୁଲ: ଅଚଳ <ref> ଚିହ୍ନ; WHO2003 ନାମରେ ଥିବା ଆଧାର ଭିତରେ କିଛି ଲେଖା ନାହିଁ ।
  61. ↑ . March 2013. {{cite journal}}: Cite has empty unknown parameter: | doi= (help); Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter | author= ignored (help); Unknown parameter | issue= ignored (help); Unknown parameter | journal= ignored (help); Unknown parameter | pages= ignored (help); Unknown parameter | pmid= ignored (help); Unknown parameter | title= ignored (help); Unknown parameter | volume= ignored (help)
  62. ↑ Kumar P, Clark M (2005). Clinical Medicine (6th ed.). Elsevier Saunders. pp. 900–1. ISBN 0-7020-2763-4.
  63. ↑ Policy Recommendations for Smoking Cessation and Treatment of Tobacco Dependence. World Health Organization. ISBN 978-92-4-156240-9. Archived from the original on 2008-09-15. Retrieved 2014-10-19. {{cite book}}: Unknown parameter | pages= ignored (help)
  64. ↑ ୬୪.୦ ୬୪.୧ . March 2013. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter | author= ignored (help); Unknown parameter | doi= ignored (help); Unknown parameter | issue= ignored (help); Unknown parameter | journal= ignored (help); Unknown parameter | pages= ignored (help); Unknown parameter | pmid= ignored (help); Unknown parameter | title= ignored (help); Unknown parameter | volume= ignored (help)
  65. ↑ "Why is smoking addictive?". NHS Choices. December 29, 2011. Archived from the original on October 13, 2013. Retrieved November 29, 2013.
  66. ↑ Smith, Barbara K. Timby, Nancy E. (2005). Essentials of nursing : care of adults and children. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. p. 338. ISBN 978-0-7817-5098-1.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  67. ↑ Rom, William N.; Markowitz, Steven B., eds. (2007). Environmental and occupational medicine (4th ed.). Philadelphia: Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins. pp. 521–2. ISBN 978-0-7817-6299-1.
  68. ↑ "Wet cutting". Health and Safety Executive. Archived from the original on December 3, 2013. Retrieved November 29, 2013.
  69. ↑ George, Ronald B. (2005). Chest medicine : essentials of pulmonary and critical care medicine (5th ed.). Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins. p. 172. ISBN 978-0-7817-5273-2.
  70. ↑ ୭୦.୦ ୭୦.୧ Vestbo, Jørgen (2013). "Management of Stable COPD". Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease (PDF). Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. pp. 31–8. Archived from the original (PDF) on 2016-03-28. Retrieved 2014-10-19.
  71. ↑ ୭୧.୦ ୭୧.୧ Drummond MB, Dasenbrook EC, Pitz MW, Murphy DJ, Fan E (November 2008). "Inhaled corticosteroids in patients with stable chronic obstructive pulmonary disease: a systematic review and meta-analysis". JAMA. 300 (20): 2407–16. doi:10.1001/jama.2008.717. PMID 19033591.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  72. ↑ ୭୨.୦ ୭୨.୧ Carlucci A, Guerrieri A, Nava S (December 2012). "Palliative care in COPD patients: is it only an end-of-life issue?". Eur Respir Rev. 21 (126): 347–54. doi:10.1183/09059180.00001512. PMID 23204123.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  73. ↑ "COPD — Treatment". U.S. National Heart Lung and Blood Institute. Archived from the original on 2012-04-27. Retrieved 2013-07-23. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 5 (help)
  74. ↑ Puhan MA, Gimeno-Santos E, Scharplatz M, Troosters T, Walters EH, Steurer J (2011). Puhan, Milo A (ed.). "Pulmonary rehabilitation following exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev (10): CD005305. doi:10.1002/14651858.CD005305.pub3. PMID 21975749.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  75. ↑ {{cite journal}}: Empty citation (help)
  76. ↑ Ferreira IM, Brooks D, White J, Goldstein R (2012). Ferreira, Ivone M (ed.). "Nutritional supplementation for stable chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. 12: CD000998. doi:10.1002/14651858.CD000998.pub3. PMID 23235577.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  77. ↑ {{cite journal}}: Empty citation (help)
  78. ↑ Liesker JJ, Wijkstra PJ, Ten Hacken NH, Koëter GH, Postma DS, Kerstjens HA (February 2002). "A systematic review of the effects of bronchodilators on exercise capacity in patients with COPD". Chest. 121 (2): 597–608. doi:10.1378/chest.121.2.597. PMID 11834677. Archived from the original on 2015-09-28. Retrieved 2014-10-19.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  79. ↑ {{cite journal}}: Empty citation (help)
  80. ↑ ୮୦.୦ ୮୦.୧ {{cite journal}}: Empty citation (help)
  81. ↑ ୮୧.୦ ୮୧.୧ ୮୧.୨ ୮୧.୩ ୮୧.୪ ୮୧.୫ ୮୧.୬ ୮୧.୭ Vestbo, Jørgen (2013). "Therapeutic Options". Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. pp. 19–30. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (help); |archive-url= requires |url= (help); External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
  82. ↑ ୮୨.୦ ୮୨.୧ . May 2011. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter | doi= ignored (help); Unknown parameter | first1= ignored (help); Unknown parameter | first2= ignored (help); Unknown parameter | issue= ignored (help); Unknown parameter | journal= ignored (help); Unknown parameter | last1= ignored (help); Unknown parameter | last2= ignored (help); Unknown parameter | pages= ignored (help); Unknown parameter | pmid= ignored (help); Unknown parameter | title= ignored (help); Unknown parameter | volume= ignored (help)
  83. ↑ Spencer, S; Karner, C; Cates, CJ; Evans, DJ (Dec 7, 2011). Spencer, Sally (ed.). "Inhaled corticosteroids versus long-acting beta(2)-agonists for chronic obstructive pulmonary disease". The Cochrane database of systematic reviews (12): CD007033. doi:10.1002/14651858.CD007033.pub3. PMID 22161409.
  84. ↑ Wang, J; Nie, B; Xiong, W; Xu, Y (April 2012). "Effect of long-acting beta-agonists on the frequency of COPD exacerbations: a meta-analysis". Journal of clinical pharmacy and therapeutics. 37 (2): 204–11. doi:10.1111/j.1365-2710.2011.01285.x. PMID 21740451.
  85. ↑ {{cite journal}}: Empty citation (help)
  86. ↑ Nannini, LJ; Lasserson, TJ; Poole, P (Sep 12, 2012). Nannini, Luis Javier (ed.). "Combined corticosteroid and long-acting beta(2)-agonist in one inhaler versus long-acting beta(2)-agonists for chronic obstructive pulmonary disease". The Cochrane database of systematic reviews. 9: CD006829. doi:10.1002/14651858.CD006829.pub2. PMID 22972099.
  87. ↑ Cheyne  L, Irvin-Sellers  MJ, White  J (Sep 16, 2013). Cheyne, Leanne (ed.). "Tiotropium versus ipratropium bromide for chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database of Systematic Reviews. 9 (9): CD009552. doi:10.1002/14651858.CD009552.pub2. PMID 24043433. {{cite journal}}: no-break space character in |author= at position 8 (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  88. ↑ Karner, C; Chong, J; Poole, P (Jul 11, 2012). Karner, Charlotta (ed.). "Tiotropium versus placebo for chronic obstructive pulmonary disease". The Cochrane database of systematic reviews. 7: CD009285. doi:10.1002/14651858.CD009285.pub2. PMID 22786525.
  89. ↑ . September 2008. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter | author= ignored (help); Unknown parameter | doi= ignored (help); Unknown parameter | issue= ignored (help); Unknown parameter | journal= ignored (help); Unknown parameter | pages= ignored (help); Unknown parameter | pmid= ignored (help); Unknown parameter | title= ignored (help); Unknown parameter | volume= ignored (help)
  90. ↑ . January 2013. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter | author= ignored (help); Unknown parameter | doi= ignored (help); Unknown parameter | issue= ignored (help); Unknown parameter | journal= ignored (help); Unknown parameter | pages= ignored (help); Unknown parameter | pmid= ignored (help); Unknown parameter | title= ignored (help); Unknown parameter | volume= ignored (help)
  91. ↑ Jones, P (Apr 2013). "Aclidinium bromide twice daily for the treatment of chronic obstructive pulmonary disease: a review". Advances in therapy. 30 (4): 354–68. doi:10.1007/s12325-013-0019-2. PMID 23553509.
  92. ↑ Cazzola, M; Page, CP; Matera, MG (Jun 2013). "Aclidinium bromide for the treatment of chronic obstructive pulmonary disease". Expert opinion on pharmacotherapy. 14 (9): 1205–14. doi:10.1517/14656566.2013.789021. PMID 23566013.
  93. ↑ Gartlehner G, Hansen RA, Carson SS, Lohr KN (2006). "Efficacy and Safety of Inhaled Corticosteroids in Patients With COPD: A Systematic Review and Meta-Analysis of Health Outcomes". Ann Fam Med. 4 (3): 253–62. doi:10.1370/afm.517. PMC 1479432. PMID 16735528.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  94. ↑ . June 2013. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter | author= ignored (help); Unknown parameter | doi= ignored (help); Unknown parameter | issue= ignored (help); Unknown parameter | journal= ignored (help); Unknown parameter | pages= ignored (help); Unknown parameter | pmid= ignored (help); Unknown parameter | title= ignored (help); Unknown parameter | volume= ignored (help)
  95. ↑ {{cite journal}}: Empty citation (help)
  96. ↑ ୯୬.୦ ୯୬.୧ Herath, SC; Poole, P (Nov 28, 2013). "Prophylactic antibiotic therapy for chronic obstructive pulmonary disease (COPD)". The Cochrane database of systematic reviews. 11: CD009764. doi:10.1002/14651858.CD009764.pub2. PMID 24288145.
  97. ↑ Simoens, S; Laekeman, G; Decramer, M (May 2013). "Preventing COPD exacerbations with macrolides: a review and budget impact analysis". Respiratory medicine. 107 (5): 637–48. doi:10.1016/j.rmed.2012.12.019. PMID 23352223.
  98. ↑ Barr RG, Rowe BH, Camargo CA (2003). Barr, R Graham (ed.). "Methylxanthines for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev (2): CD002168. doi:10.1002/14651858.CD002168. PMID 12804425.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  99. ↑ ୯୯.୦ ୯୯.୧ COPD Working, Group (2012). "Long-term oxygen therapy for patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD): an evidence-based analysis". Ontario health technology assessment series. 12 (7): 1–64. PMC 3384376. PMID 23074435.
  100. ↑ {{cite journal}}: Empty citation (help)
  101. ↑ {{cite journal}}: Empty citation (help)
  102. ↑ Chapman, Stephen (2009). Oxford handbook of respiratory medicine (2nd ed.). Oxford: Oxford University Press. p. 707. ISBN 978-0-19-954516-2.
  103. ↑ Blackler, Laura (2007). Managing chronic obstructive pulmonary disease. Chichester, England: John Wiley & Sons. p. 49. ISBN 978-0-470-51798-7.
  104. ↑ Jindal, Surinder K (2013). Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Jaypee Brothers Medical. p. 139. ISBN 978-93-5090-353-7.
  105. ↑ ୧୦୫.୦ ୧୦୫.୧ O'Driscoll, BR; Howard, LS; Davison, AG; British Thoracic, Society (October 2008). "BTS guideline for emergency oxygen use in adult patients". Thorax. 63 (Suppl 6): vi1–68. doi:10.1136/thx.2008.102947. PMID 18838559.
  106. ↑ ୧୦୬.୦ ୧୦୬.୧ Vollenweider DJ, Jarrett H, Steurer-Stey CA, Garcia-Aymerich J, Puhan MA (2012). Vollenweider, Daniela J (ed.). "Antibiotics for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease". Cochrane Database Syst Rev. 12: CD010257. doi:10.1002/14651858.CD010257. PMID 23235687.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  107. ↑ Jeppesen, E; Brurberg, KG; Vist, GE; Wedzicha, JA; Wright, JJ; Greenstone, M; Walters, JA (May 16, 2012). "Hospital at home for acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease". The Cochrane database of systematic reviews. 5: CD003573. PMID 22592692. {{cite journal}}: Unknown parameter | doi= ignored (help)
  108. ↑ "WHO Disease and injury country estimates". World Health Organization. 2009. Archived from the original on November 11, 2009. Retrieved Nov 11, 2009.
  109. ↑ ୧୦୯.୦ ୧୦୯.୧ . December 2012. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help); Unknown parameter | author= ignored (help); Unknown parameter | displayauthors= ignored (help); Unknown parameter | doi= ignored (help); Unknown parameter | issue= ignored (help); Unknown parameter | journal= ignored (help); Unknown parameter | pages= ignored (help); Unknown parameter | pmid= ignored (help); Unknown parameter | title= ignored (help); Unknown parameter | volume= ignored (help)
  110. ↑ Medicine, prepared by the Department of Medicine, Washington University School of (2009). The Washington manual general internal medicine subspecialty consult (2nd ed.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. p. 96. ISBN 978-0-7817-9155-7.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  111. ↑ Lozano R, Naghavi M, Foreman K, Lim S, Shibuya K, Aboyans V, Abraham J, Adair T, Aggarwal R,; et al. (December 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859): 2095–128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. PMID 23245604. {{cite journal}}: Unknown parameter |displayauthors= ignored (|display-authors= suggested) (help)CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  112. ↑ Rycroft CE, Heyes A, Lanza L, Becker K (2012). "Epidemiology of chronic obstructive pulmonary disease: a literature review". Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 7: 457–94. doi:10.2147/COPD.S32330. PMC 3422122. PMID 22927753.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  113. ↑ Simpson CR, Hippisley-Cox J, Sheikh A (2010). "Trends in the epidemiology of chronic obstructive pulmonary disease in England: a national study of 51 804 patients". Brit J Gen Pract. 60 (576): 483–8. doi:10.3399/bjgp10X514729. PMC 2894402. PMID 20594429.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  114. ↑ Centers for Disease Control and Prevention (Nov 23, 2012). "Chronic Obstructive Pulmonary Disease Among Adults — United States, 2011". Morbidity and Mortality Weekly Report. 61 (46): 938–43. PMID 23169314. Archived from the original on June 25, 2018. Retrieved October 19, 2014.
  115. ↑ "Morbidity & Mortality: 2009 Chart Book on Cardiovascular, Lung, and Blood Diseases" (PDF). National Heart, Lung, and Blood Institute. Archived (PDF) from the original on 2013-10-19. Retrieved 2014-10-19.
  116. ↑ ୧୧୬.୦ ୧୧୬.୧ Torio CM, Andrews RM (2006). "National Inpatient Hospital Costs: The Most Expensive Conditions by Payer, 2011: Statistical Brief #160". Healthcare Cost and Utilization Project (HCUP) Statistical Briefs. Agency for Health Care Policy and Research. PMID 24199255. Archived from the original on 2017-03-14. Retrieved 2014-10-19.
  117. ↑ "Emphysema". Dictionary.com. Archived from the original on 24 November 2013. Retrieved 21 November 2013.
  118. ↑ ୧୧୮.୦ ୧୧୮.୧ Ziment, Irwin (1991). "History of the Treatment of Chronic Bronchitis". Respiration. 58 (Suppl 1): 37–42. doi:10.1159/000195969. PMID 1925077.
  119. ↑ ୧୧୯.୦ ୧୧୯.୧ ୧୧୯.୨ Petty TL (2006). "The history of COPD". Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 1 (1): 3–14. doi:10.2147/copd.2006.1.1.3. PMC 2706597. PMID 18046898.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  120. ↑ ୧୨୦.୦ ୧୨୦.୧ Wright, Joanne L.; Churg, Andrew (2008). "Pathologic Features of Chronic Obstructive Pulmonary Disease: Diagnostic Criteria and Differential Diagnosis". In Fishman, Alfred; Elias, Jack; Fishman, Jay; Grippi, Michael; Senior, Robert; Pack, Allan (eds.). Fishman's Pulmonary Diseases and Disorders (4th ed.). New York: McGraw-Hill. pp. 693–705. ISBN 978-0-07-164109-8. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (help); |archive-url= requires |url= (help); External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
  121. ↑ George L. Waldbott (1965). A struggle with Titans. Carlton Press. p. 6.
  122. ↑ Fishman AP (May 2005). "One hundred years of chronic obstructive pulmonary disease". Am. J. Respir. Crit. Care Med. 171 (9): 941–8. doi:10.1164/rccm.200412-1685OE. PMID 15849329.
  123. ↑ Yuh-Chin, T. Huang (2012-10-28). A clinical guide to occupational and environmental lung diseases. [New York]: Humana Press. p. 266. ISBN 978-1-62703-149-3.
  124. ↑ "Pink Puffer - definition of Pink Puffer in the Medical dictionary - by the Free Online Medical Dictionary, Thesaurus and Encyclopedia". Medical-dictionary.thefreedictionary.com. Archived from the original on 2015-05-03. Retrieved 2013-07-23.
  125. ↑ ୧୨୫.୦ ୧୨୫.୧ ୧୨୫.୨ Weinberger, Steven E. (2013-05-08). Principles of pulmonary medicine (6th ed.). Philadelphia: Elsevier/Saunders. p. 165. ISBN 978-1-62703-149-3.
  126. ↑ Des Jardins, Terry (2013). Clinical Manifestations & Assessment of Respiratory Disease (6th ed.). Elsevier Health Sciences. p. 176. ISBN 978-0-323-27749-5.
  127. ↑ An outcomes strategy for people with chronic obstructive pulmonary disease (COPD) and asthma in England (PDF). Department of Health. 18 July 2011. p. 5. Archived (PDF) from the original on 5 December 2013. Retrieved 27 November 2013.
  128. ↑ Bloom, D (2011). The Global Economic Burden of Noncommunicable Diseases (PDF). World Economic Forum. p. 24. Archived (PDF) from the original on 2015-02-04. Retrieved 2014-10-19.
  129. ↑ Nici, Linda (2011). Chronic Obstructive Pulmonary Disease: Co-Morbidities and Systemic Consequences. Springer. p. 78. ISBN 978-1-60761-673-3.
  130. ↑ Inamdar, AC; Inamdar, AA (Oct 2013). "Mesenchymal stem cell therapy in lung disorders: pathogenesis of lung diseases and mechanism of action of mesenchymal stem cell". Experimental lung research. 39 (8): 315–27. doi:10.3109/01902148.2013.816803. PMID 23992090.
  131. ↑ Conese, M; Piro, D; Carbone, A; Castellani, S; Di Gioia, S (2014). "Hematopoietic and mesenchymal stem cells for the treatment of chronic respiratory diseases: role of plasticity and heterogeneity". TheScientificWorldJournal. 2014: 859817. doi:10.1155/2014/859817. PMC 3916026. PMID 24563632.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  132. ↑ Akers, R. Michael; Denbow, D. Michael (2008). Anatomy and Physiology of Domestic Animals. Arnes, AI: Wiley. p. 852. ISBN 978-1-118-70115-7.
  133. ↑ Wright, JL; Churg, A (December 2002). "Animal models of cigarette smoke-induced COPD". Chest. 122 (6 Suppl): 301S–6S. doi:10.1378/chest.122.6_suppl.301S. PMID 12475805.
  134. ↑ Churg, A; Wright, JL (2007). "Animal models of cigarette smoke-induced chronic obstructive lung disease". Contributions to microbiology. Contributions to Microbiology. 14: 113–25. doi:10.1159/000107058. ISBN 3-8055-8332-X. PMID 17684336.
  135. ↑ Marinkovic D, Aleksic-Kovacevic S, Plamenac P (2007). "Cellular basis of chronic obstructive pulmonary disease in horses". Int. Rev. Cytol. International Review of Cytology. 257: 213–47. doi:10.1016/S0074-7696(07)57006-3. ISBN 978-0-12-373701-4. PMID 17280899.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  136. ↑ Miller MS, Tilley LP, Smith FW (January 1989). "Cardiopulmonary disease in the geriatric dog and cat". Vet. Clin. North Am. Small Anim. Pract. 19 (1): 87–102. PMID 2646821.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ

[ସମ୍ପାଦନା]
[ସମ୍ପାଦନା]
ଉଇକିମିଡ଼ିଆ କମନ୍ସରେ Chronic obstructive pulmonary disease ବାବଦରେ ମାଧ୍ୟମ ରହିଛି ।
"https://or.wikipedia.org/w/index.php?title=କ୍ରନିକ_ଅବ୍‌ସ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ୍_ପଲ୍‌ମୋନାରି_ଡିଜିଜ&oldid=551790"ରୁ ଅଣାଯାଇଅଛି