ଉପର ପାକଅନ୍ତନଳୀ ରକ୍ତସ୍ରାବ
| Upper gastrointestinal bleeding | |
|---|---|
| Upper gastrointestinal hemorrhage, gastrorrhagia, upper GI bleed, UGI bleed | |
 Endoscopic image of a posterior wall duodenal ulcer with a clean base, a common cause of upper gastrointestinal bleeding. | |
| ବିଭାଗ | Gastroenterology |
| ଲକ୍ଷଣ | Vomiting blood, black stool, abdominal pain, lightheadedness[୧] |
| କାରଣ | Peptic ulcers, gastritis, varices, gastric cancer, Mallory-Weiss tears, vascular malformations[୧][୨] |
| ବିପଦ କାରକ | Blood thinners, aspirin, NSAIDs, Helicobacter pylori, kidney failure, liver disease, prior bleeding[୧][୨] |
| ଔଷଧ | Proton pump inhibitor, octreotide[୨] |
| ଚିକିତ୍ସା | Fluid replacement, blood transfusion, endoscopy[୨] |
| ପୁନଃପୌନିକ | ~1 per 1,000 per year[୧][୨] |
ଉପର ପାକଅନ୍ତନଳୀ ରକ୍ତସ୍ରାବ କହିଲେ ଗ୍ରାସନଳୀ, ପାକସ୍ଥଳୀ ଓ ଗ୍ରହଣୀରୁ ହେଉଥିବା ରକ୍ତସ୍ରାବକୁ ବୁଝାଏ ।[୧] ଏହି ରକ୍ତସ୍ରାବର ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ରକ୍ତବାନ୍ତି, କଳାଝାଡ଼ା, ଉଦର ଯନ୍ତ୍ରଣା, ଏବଂ ମୁଣ୍ଡ ହାଲୁକା ଲାଗିବା ଭଳି ଜଣାଯାଏ । [୧] ରୋଗ ଜଟିଳ ହେଲେ ମଧ୍ୟରେ ଶକ୍ ଏବଂ ରକ୍ତହୀନତା ହୋଇପାରେ | [୩]
ଏହାର କାରଣମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପେପ୍ଟିକ୍ ଅଲସର୍, ପାକସ୍ଥଳୀ ପ୍ରଦାହ, ଭାରିସେସ୍, ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ, ମଲୋରୀ-ୱିସ୍ ଲୁହ ଏବଂ ଭାସ୍କୁଲାର ବିକୃତି ହୋଇପାରେ | [୧] [୨] ଏହାର ସଙ୍କଟକାରକ ମଧ୍ୟରେ ରକ୍ତ ପତଳାକାରୀ, ଆସ୍ପିରିନ୍, ଏନଏସଏଆଇଡି, ହେଲିକୋବ୍ୟାକ୍ଟର ପାଇଲୋରୀ, ବୃକ୍କ ବିଫଳତା, ଯକୃତ ରୋଗ ଏବଂ ପୂର୍ବତନ ରକ୍ତସ୍ରାବ ହୋଇପାରେ । [୧] [୨] ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରକ୍ତ କଣିକା ଗଣନା (ସିବିସି), ରକ୍ତ ୟୁରିଆ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ (BUN) ଏବଂ ଏଣ୍ଡୋସ୍କୋପିଦ୍ୱାରା ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ | [୨]
ରକ୍ତଦାନ ସହିତ ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତର ତରଳ ପଦାର୍ଥ ପ୍ରତିସ୍ଥାପନ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇପାରେ | [୨] ସାଧାରଣତଃ ପ୍ରୋଟୋନ ପମ୍ପ ଇନହିବିଟର ଦିଆଯାଏ | [୪] ଅସ୍ଥିର ରୋଗ ଥିଲେ ୨୪ ଘଣ୍ଟା ମଧ୍ୟରେ ଏଣ୍ଡୋସ୍କୋପି ସୁପାରିଶ କରାଯାଏ, ଯେଉଁ ସମୟରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଣାଳୀଦ୍ୱାରା ରକ୍ତସ୍ରାବ ବନ୍ଦ କରାଯାଇପାରେ | [୧] [୫] ଭାରିସେସ୍ ଥିବା ରୋଗୀଙ୍କର ଓକ୍ଟ୍ରିଓଟାଇଡ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ | [୨] ଟ୍ରାନେକ୍ସାମିକ୍ ଏସିଡ୍ ଉପଯୋଗୀ ବୋଲି ଜଣାପଡ଼ିନାହିଁ। [୬] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକରେ ଏମ୍ବୋଲାଇଜେସନ୍ କିମ୍ବା ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର କରାଯାଇପାରେ | [୧] ପ୍ରାୟ ୧୫% ଲୋକଙ୍କର ପୁନର୍ବାର ରକ୍ତସ୍ରାବ ହୁଏ । [୨]
ଉପର ପାକଅନ୍ତଳୀ ରକ୍ତସ୍ରାବ ବର୍ଷକୁ ପ୍ରାୟ 10,000 ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୫ରୁ ୧୫ ଜଣ ଲୋକଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ | [୧] [୨] ଏହା ସାଧାରଣତ ବୟସ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କଠାରେ ଦେଖାଯାଏ | [୧] ଏହା ସମୁଦାୟ ପାକଅନ୍ତନଳୀର ରକ୍ତସ୍ରାବର ୫୦%ରୁ ଅଧିକ ହୁଏ । [୭] ମୃତ୍ୟୁ ଆଶଙ୍କା ୨ରୁ ୧୦% ମଧ୍ୟରେ ଥାଏ | [୮]
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ ୧.୦୦ ୧.୦୧ ୧.୦୨ ୧.୦୩ ୧.୦୪ ୧.୦୫ ୧.୦୬ ୧.୦୭ ୧.୦୮ ୧.୦୯ ୧.୧୦ ୧.୧୧ Wilkins, T; Wheeler, B; Carpenter, M (1 March 2020). "Upper Gastrointestinal Bleeding in Adults: Evaluation and Management". American family physician. 101 (5): 294–300. PMID 32109037.
- ↑ ୨.୦୦ ୨.୦୧ ୨.୦୨ ୨.୦୩ ୨.୦୪ ୨.୦୫ ୨.୦୬ ୨.୦୭ ୨.୦୮ ୨.୦୯ ୨.୧୦ ୨.୧୧ Antunes, C; Copelin II, EL (January 2021). "Upper Gastrointestinal Bleeding". PMID 29262121.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ "Gastrointestinal bleeding - Symptoms and causes". Mayo Clinic (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 9 March 2021.
- ↑ Beyda, R; Johari, D (22 July 2019). "Tranexamic acid for upper gastrointestinal bleeding". Academic Emergency Medicine. 26 (10): 1181–1182. doi:10.1111/acem.13835. PMID 31329328.
- ↑ Barkun, AN; Almadi, M; Kuipers, EJ; Laine, L; Sung, J; Tse, F; Leontiadis, GI; Abraham, NS; Calvet, X (22 October 2019). "Management of Nonvariceal Upper Gastrointestinal Bleeding: Guideline Recommendations From the International Consensus Group". Annals of Internal Medicine. 171 (11): 805–822. doi:10.7326/M19-1795. PMC 7233308. PMID 31634917.
- ↑ Kamal, F; Khan, MA; Lee-Smith, W; Sharma, S; Imam, Z; Jowhar, D; Petryna, E; Marella, HK; Aksionav, P (December 2020). "Efficacy and safety of tranexamic acid in acute upper gastrointestinal bleeding: meta-analysis of randomised controlled trials". Scandinavian journal of gastroenterology. 55 (12): 1390–1397. doi:10.1080/00365521.2020.1839963. PMID 33112175.
- ↑ Beyda, R; Johari, D (22 July 2019). "Tranexamic acid for upper gastrointestinal bleeding". Academic Emergency Medicine. 26 (10): 1181–1182. doi:10.1111/acem.13835. PMID 31329328.
- ↑ Stanley, Adrian J; Laine, Loren (25 March 2019). "Management of acute upper gastrointestinal bleeding". BMJ: l536. doi:10.1136/bmj.l536.