ସାଲିସିଲେଟ ବିଷକ୍ରିୟା
| ସାଲିସିଲେଟ ବିଷକ୍ରିୟା (Salicylate poisoning) | |
|---|---|
| ସାଲିସିଲିଜ୍ମ (Salicylism), ସାଲିସେଲେଟ ଟକ୍ସିସିଟି (salicylate toxicity), ଆସ୍ପିରିନ ବିଷକ୍ରିୟା (aspirin poisoning), ଆସ୍ପିରିନ ଟକ୍ସିସିଟି (aspirin toxicity), ଆସ୍ପିରିନ ଓଭରଡୋଜ (aspirin overdose) | |
 ଆସ୍ପିରିନର ରାସାୟନିକ ଗଠନ (skeletal structural formula) | |
| ବିଭାଗ | ଏମରଜେନ୍ସି ମେଡିସିନ (Emergency medicine) |
| ଲକ୍ଷଣ | କାନନାଦ, ଅଇ (nausea), ଉଦର ଯନ୍ତ୍ରଣା (abdominal pain), ହାଇପରଭେଣ୍ଟିଲେସନ (fast breathing rate)[୧] |
| ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି | ପ୍ରାରମ୍ଭରେ: ରକ୍ତରେ ସାମାନ୍ୟ ଆସ୍ପିରିନ ସ୍ତର ବୃଦ୍ଧି ~ ୨.୨ ମିମୋଲ/ଲି (୩୦ ମିଗ୍ରା/ଡେଲି, ୩୦୦ ମିଗ୍ରା/ଲି), ରେସ୍ପିରେଟୋରି ଆଲକାଲୋସିସ (respiratory alkalosis)[୧] ବିଳମ୍ବିତ: ମେଟାବୋଲିକ ଏସିଡୋସିସ (Metabolic acidosis) |
| ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ | ସେପ୍ସିସ, ହୃଦ୍ଘାତ, ସାଇକୋମୋଟୋର ଏଜିଟେସନ (agitation)[୧] |
| ପ୍ରତିକାର | ଶିଶୁ-ପ୍ରତିରୋଧୀ ପ୍ୟାକେଜିଙ୍ଗ (Child-resistant packaging), ପ୍ରତି ପ୍ୟାକେଜରେ ଅଳ୍ପ ସଂଖ୍ୟକ ବଟିକା[୧] |
| ଚିକିତ୍ସା | ଆକ୍ଟିଭେଟେଡ ଚାରକୋଲ, ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତର ସୋଡ଼ିଅମ ବାଇକାର୍ବୋନେଟ (sodium bicarbonate ସହିତ ଡେକ୍ସଟ୍ରୋଜ (dextrose) ଓ ପୋଟାସିଅମ କ୍ଲୋରାଇଡ, ହେମୋଡାଏଲିସିସ (dialysis)[୨] |
| Prognosis | ~୧% ମୃତ୍ୟୁ ସଙ୍କଟ[୩] |
| ପୁନଃପୌନିକ | > ବାର୍ଷିକ ୨୦,୦୦୦ (US)[୧] |
ସାଲିସିଲେଟ ବିଷକ୍ରିୟା (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Salicylate poisoning, ଅନ୍ୟ ନାମ ଆସ୍ପିରିନ ବିଷକ୍ରିୟା (aspirin poisoning) କୁହାଯାଏ ଯେତେବେଳେ ଆସ୍ପିରିନ (aspirin) ଭଳି ସାଲିସିଲେଟ (salicylate) ଔଷଧ ଯୋଗୁ ଆକ୍ୟୁଟ ବା ତୀବ୍ର ଓ କ୍ରନିକ ବା ସ୍ଥାୟୀ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହୋଇପାରେ ।[୧] କାନନାଦ, ଅଇ (nausea), ଉଦର ଯନ୍ତ୍ରଣା (abdominal pain), ହାଇପରଭେଣ୍ଟିଲେସନ (fast breathing rate) ଆଦି ଲକ୍ଷଣମାନ ଏହି ରୋଗରେ ଦେଖାଯାଆନ୍ତି ।[୧] ଆରମ୍ଭରେ ଏହା ସାମାନ୍ୟ ହେଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ମାତ୍ରା ସେବନ କଲେ ଜ୍ୱର ହୋଇପାରେ ।[୧][୪] କେଶ୍ ଜଟିଳ ହେଲେ ସେରେବ୍ରାଲ ଇଡିମା (Swelling of the brain) ପଲମୋନାରି ଇଡିମା (lungs), ବାତ (seizures), ନିମ୍ନ ରକ୍ତ ଶର୍କରା, ହୃଦ୍ରୋଧ ଆଦି ବେମାରୀ ବାହାରେ ।[୧]
ସାଧାରଣତଃ ଆସ୍ପିରିନ ଯୋଗୁ ଲକ୍ଷଣ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅଏଲ ଅଫ ଉଇଣ୍ଟରଗ୍ରୀନ (oil of wintergreen) ଓ ବିସମଥ ସବସାଲିସିଲେଟ (bismuth subsalicylate) ଯୋଗୁ ଲକ୍ଷଣ ପ୍ରକାଶ ପାଇପାରେ ।[୨] ଦୁର୍ଘଟଣା ବଶତଃ ବା ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ଭାବରେ ଅଧିକ ମାତ୍ରା ସେବନ ହୋଇଯାଏ ।[୧] ଅଳ୍ପ ମାତ୍ରାରେ ଅଏଲ ଅଫ ଉଇଣ୍ଟରଗ୍ରୀନ ବିଷାକ୍ତ ହୋଇପାରେ ।[୨] ବାରମ୍ବାର ରକ୍ତରେ ଆସ୍ପିରିନ ସ୍ତର ଓ ବ୍ଲଡ ଗ୍ୟାସ (blood gas) ମାପି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।[୧] ସାଧାରଣତଃ ବ୍ଲଡ ଗ୍ୟାସ ବ୍ୟବହାରକୁ ନାପସନ୍ଦ କରାଯାଏ ।[୧] ରକ୍ତରେ ଏହାର ଅଧିକ ମାତ୍ରା ଆସିବାକୁ ପ୍ରାୟ ୧୨ ଘଣ୍ଟା ଲାଗିଯାଏ ।[୨]
ଏହି ଔଷଧର ଅପବ୍ୟବହାର ରୋକିବାକୁ ଶିଶୁ-ପ୍ରତିରୋଧୀ ପ୍ୟାକେଜିଙ୍ଗ (child-resistant packaging) କରି ପ୍ରତି ପ୍ୟାକ୍ରେ ଅଳ୍ପ ସଂଖ୍ୟକ ବଟିକା ରଖାଯାଉଛି ।[୧] ଏହାର ଚିକିତ୍ସାରେ ଆକ୍ଟିଭେଟେଡ ଚାରକୋଲ (activated charcoal), ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତର ସୋଡ଼ିଅମ ବାଇକାର୍ବୋନେଟ (sodium bicarbonate ସହିତ ଡେକ୍ସଟ୍ରୋଜ (dextrose) ଓ ପୋଟାସିଅମ କ୍ଲୋରାଇଡ, ହେମୋଡାଏଲିସିସ (dialysis) ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।[୨] ରକ୍ତ ଶର୍କରା ସାଧାରଣ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଡେକ୍ସଟ୍ରୋଜ ଉପକାରୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୁଏ ।[୨] ଅକମୀ ବୃକ୍କ (kidney failure), କମ୍ ଥିବା ଚେତନା decreased level of consciousness, ରକ୍ତ ପିଏଚ ୭.୨ରୁ କମ୍ ଥିଲେ ବା ଅଧିକ ସାଲିସିଲେଟ ସ୍ତର ଥିଲେ ଡାଏଲିସିସ କରିବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଏ ।[୨] ଇନଟ୍ୟୁବେସନ (intubation) ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲେ ହାଇପରଭେଣ୍ଟିଲେସନ (fast respiratory rate) ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇପାରେ ।[୧]
ସାଲିସିଲେଟ ଔଷଧର ବିଷାକ୍ତ କ୍ରିୟ ବିଷୟ ସନ ୧୮୭୭ରୁ ବର୍ଣ୍ଣନା ହୋଇଆସିଛି ।[୫] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ କେବଳ ସନ ୨୦୦୪ରେ ୨୦,୦୦୦ କେଶ୍ ରିପୋର୍ଟ ହୋଇଥିଲା ଓ ୪୩ ଜଣ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ ।[୧] ଅତ୍ୟଧିକ ମାତ୍ରା ସେବନ ଯୋଗୁ ୧% ମୃତ୍ୟୁ ହୁଏ ଓ କ୍ରନିକ କେଶ୍ରେ ଅଧିକ ସାଂଘାତିକ ଫଳ ମିଳେ ।[୩] ବୃଦ୍ଧ ବୟସ୍କ ଲୋକଙ୍କର ଅଧିକ ସଙ୍କଟ ଥାଏ ।[୫]
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ ୧.୦୦ ୧.୦୧ ୧.୦୨ ୧.୦୩ ୧.୦୪ ୧.୦୫ ୧.୦୬ ୧.୦୭ ୧.୦୮ ୧.୦୯ ୧.୧୦ ୧.୧୧ ୧.୧୨ ୧.୧୩ ୧.୧୪ O'Malley, GF (May 2007). "Emergency department management of the salicylate-poisoned patient". Emergency medicine clinics of North America. 25 (2): 333–46, abstract viii. PMID 17482023.
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ ୨.୩ ୨.୪ ୨.୫ ୨.୬ Walls, Ron (2017). Rosens Emergency Medicine Concepts and Clinical Practice (9th ed.). Elsevier. p. X. ISBN 978-0323354790.
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ McNeil Consumer & Specialty Pharmaceuticals (2002). "Assessment of Safety of aspirin and other Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drugs (NSAIDs)". FDA. Archived from the original on 14 May 2017. Retrieved 27 June 2017.
- ↑ Brenner, George M.; Stevens, Craig (2012). Pharmacology E-Book: with STUDENT CONSULT Online Access (in ଇଂରାଜୀ) (4 ed.). Elsevier Health Sciences. p. 319. ISBN 1455702781. Archived from the original on 2017-08-18.
- ↑ ୫.୦ ୫.୧ Roland, Peter S.; Rutka, John A. (2004). Ototoxicity (in ଇଂରାଜୀ). PMPH-USA. p. 28. ISBN 9781550092639. Archived from the original on 10 September 2017. Retrieved 27 June 2017.
ବାହ୍ୟ ଲିଙ୍କ
[ସମ୍ପାଦନା]| ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ | |
|---|---|
| ବାହାର ଉତ୍ସ |
