ଶୁକ୍ରାଣୁନାଶକ

Spermicide
A container of spermicide with a cervical cap
Background
Type	Spermicide
First use	Ancient
Synonyms	Contraceptive gel
Failure rates (first year)
Perfect use	16%
Typical use	21%
Usage
User reminders	More effective with a barrier method
Advantages and disadvantages
STI protection	No

ଶୁକ୍ରାଣୁନାଶକ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Spermicide) ଏକ ପ୍ରକାର ଜନ୍ମ ନିରୋଧକାରୀ ଯାହା ଯୌନ ସମ୍ପର୍କ ପୂର୍ବରୁ ଯୋନୀପଥରେ ରଖାଯାଇଥାଏ । ସାଧାରଣ ବ୍ୟବହାର ସହିତ ପ୍ରଥମ ବର୍ଷରେ ପ୍ରାୟ ଗର୍ଭଧାରଣ ୨୧% କ୍ଷେତ୍ରରେ ଘଟିଥାଏ, ଉପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଏହି ହାର ପ୍ରାୟ ୧୬% ହୁଏ । କେତେକ ତୁରନ୍ତ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଅନ୍ୟ କେତେକ ସକ୍ରିୟ ହେବାକୁ ୧୫ ମିନିଟ୍ ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି ଓ ପ୍ରାୟ ଏକ ଘଣ୍ଟା ପାଇଁ କାମ କରନ୍ତି । ସେଗୁଡିକ ଏକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ପ୍ରଣାଳୀ ସହିତ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇପାରେ ଯେପରିକି ଏକ ଡାଏଫ୍ରାମ, କଣ୍ଡୋମ, କିମ୍ବା ଜରାୟୁଗ୍ରୀବା ଠିପି ଯାହାର ଫଳାଫଳ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଇଥାଏ ।

ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଉତ୍ତେଜନା, ଆଲର୍ଜି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା (୩%), ମୂତ୍ରନଳୀ ସଂକ୍ରମଣ ଏବଂ ଏଚଆଇଭି/ଏଡସ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଥାଏ । ଛଅ ଘଣ୍ଟା ପରେ ଡୁସ ବା ଜଳପ୍ରକ୍ଷେପ କରିବା ଏବଂ ସମ୍ଭବତଃ ଗାଧୋଇବାଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବ ହ୍ରାସ ହୋଇପାରେ । ଏହା ଯୌନ ସଂକ୍ରମଣକୁ (STI) ପ୍ରତିରୋଧ କରେ ନାହିଁ । ଏହାର ସକ୍ରିୟ ଉପାଦାନ ସାଧାରଣତ ନୋନୋକ୍ସିନୋଲ-୯ (N-9) ଅଟେ ଯାହା ଶୁକ୍ରାଣୁକୁ ବାଧା ଦେଇଥାଏ; ଯଦିଓ ଲାକ୍ଟିକ ଏସିଡ / ସାଇଟ୍ରିକ ଏସିଡ / ପୋଟାସିଅମ ବାଇଟ୍ରାଟ୍ରେଟ୍ ମଧ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ ଅଟେ । ସେଗୁଡ଼ିକ ପରସ୍ତ ବା ଫିଲ୍ମ, ଫୋମ୍, କ୍ରିମ୍ ଏବଂ ସ୍ପଞ୍ଜ ସହିତ ଅନେକ ଆକାରରେ ଆସନ୍ତି ।

ହଜାରେ ବର୍ଷ ଧରି ଶୁକ୍ରାଣୁନାଶକ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଆସୁଛି। ୨୦୨୦ ସୁଦ୍ଧା ଏହା ସର୍ବଭାରତୀୟ ସ୍ତରରେ ଜନ୍ମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣର ଏକ ଅପେକ୍ଷାକୃତ କମ୍ ବ୍ୟବହୃତ ପଦ୍ଧତିରେ ଗଣାହୁଏ । ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ ସେଗୁଡ଼ିକ ଦୋକାନରେ ଉପଲବ୍ଧ । ୨୦୨୪ ସୁଦ୍ଧା ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ସାଧାରଣତଃ ୬୦ ସେଣ୍ଟ୍‌ରୁ 3 ଡଲାର୍ ଅଟେ ।