ବଉଳ

ବଉଳ
ବିଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ
ସାମ୍ରାଜ୍ୟ:	ଉଦ୍ଭିଦ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ
ଗୋଷ୍ଠୀ:	ଟ୍ରାକିଓଫାଇଟା
ଗୋଷ୍ଠୀ:	ସ୍ପର୍ମାଟୋଫାଇଟା
ଗୋଷ୍ଠୀ:	ଆବୃତବୀଜୀ
ଗୋଷ୍ଠୀ:	ୟୁଡିକୋଟ
Clade:	Asterids
Order:	Ericales
Family:	Sapotaceae
Genus:	Mimusops
ଜାତି:	M. elengi
ବାଇନୋମିଆଲ ନାମ
Mimusops elengi L.

ବଉଳ ଏକ ଦ୍ରୁମ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ଭିଦ ହେଲେ ବି ଆମ୍ବ ଓ ପଣସ ଆଦି ଗଛ ପରି ବିଶାଳ ହୋଇ ନ ଥାଏ । ଏହାର ରସ ଉଗ୍ର, ଫୁଲ ସୁବାସିତ ଓ ଫଳ କଷାୟ ରସରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ । ଓଡ଼ିଶାରେ ସର୍ବତ୍ର ଏହି ଗଛ ଦେଖାଯାଏ ।

ବିବିଧ ଭାରତୀୟ ପ୍ରାଦେଶିକ ନାମ

ବଉଳ ଫୁଲ

ପ୍ରାଦେଶିକ ଭାଷା	ନାମ
ଓଡ଼ିଆ	ବଉଳ
ସଂସ୍କୃତ	ବକୁଳ, ମଧୁଗନ୍ଧ, ସୌଗନ୍ଧିକ
ହିନ୍ଦୀ	ମଉଲଶିରୀ
ତେଲୁଗୁ	ପୋଗଡ
ବଙ୍ଗଳା	ବକୁଲ

ଶାସ୍ତ୍ରୋକ୍ତ ଗୁଣ

କଟୁଯୁକ୍ତ କଷାୟରସ, ଗୁରୁପାକ। ମାତ୍ରା ଚାରିଅଣାରୁ ଆଠ ଅଣା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ।

ବ୍ୟବହାର

ପାଚିଲା ବଉଳ ଫଳ

ବଉଳ ଗଛର ସର୍ବାଙ୍ଗ, ମୁଖ୍ୟତଃ ଏହାର ଛେଲି ଔଷଧୀୟ କାମରେ ଲାଗେ। ଦାନ୍ତ ହଲିବା ବନ୍ଦ କରିଦିଏ । ଏହା ଦାନ୍ତ ମୂଳକୁ ଏତେ ଶକ୍ତ କରିଦିଏ ଯେ ବ୍ୟବହାରକାରୀ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଯାଏ । ଏହା କୃମି, ମୁଖ କ୍ଷତ, ଦନ୍ତରୋଗ, ଯାବତୀୟ ତୁଣ୍ଡ ଘା, ବ୍ରଣ ଓ ଶିରରୋଗ ନିବାରକ ଅଟେ ।

କଞ୍ଚା ବଉଳ କୋଳିକୁ ଚୋବାଇ କିଛି ସମୟ ପାଟିରେ ରଖିଲେ ଦାନ୍ତ ଶକ୍ତ ହୁଏ । ପ୍ରତିଦିନ ବଉଳ ଦାନ୍ତକାଠିରେ ଅଥବା ଏହାର ପତ୍ର ରସରେ ଦାନ୍ତ ଘସିଲେ ଦାନ୍ତ ରୋଗ ହୁଏ ନାହିଁ । ଏହାର ଛେଲିକୁ ପାଣିରେ ସିଝାଇ ସେଥିରେ କୁଳି କଲେ କୌଣସି ପ୍ରକାର ପାଟିଘା ହୁଏ ନାହିଁ । ବଉଳ ପତ୍ର ରସରୁ ଦୁଇଟୋପା ନାକରେ ପକାଇଲେ ଉହାଜ୍ୱର ଛାଡିଯାଏ। ପାଚିଲା ବଉଳ କୋଳିର ମଞ୍ଜି ଭିତରେ ଥିବା ଶସକୁ ବାଟି ସର୍ପାଘାତ କ୍ଷତରେ ଲଗାଇଲେ ସର୍ପବିଷ ନଷ୍ଟ ହୁଏ । ବଉଳ ପୁଳର ଚୂର୍ଣ୍ଣକୁ ନସ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କଲେ ଜ୍ୱର, ଦେହ ପୀଡ଼ା ଓ ମୁଣ୍ଡ ବିନ୍ଧା ଆଦି ନିବାରିତ ହୁଏ । ବଉଳ ଛାଲି ଓ ହିଞ୍ଜଳ ଛାଲି, ଏ ଦୁଇଟି ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଜଳରେ ସିଝାଇ, ଛାଣି ସେଇ ଜଳରେ ଘା ଧୋଇଲେ ଘାଆ ଅଳ୍ପ ଦିନରେ ଶୁଖିଯାଏ ।

ବାହାର ଆଧାର

• ବନୌଷଧି ବିଜ୍ଞାନ. କୃଷ୍ଣବ୍ରହ୍ମା ଶତପଥି. ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥ ଷ୍ଟୋର, ଅଲିଶା ବଜାର, କଟକ