ଆଡ୍ରେନାଲ୍ ଅଭାବ
Adrenal insufficiency | |
---|---|
ବିଭାଗ | Endocrinology |
ଲକ୍ଷଣ | Weakness, lightheadedness with standing, darkening skin, weight loss, vomiting, intolerance to the cold, salt cravings[୨] |
କାରଣ | Primary: Addison disease, congenital adrenal hyperplasia, adrenal hemorrhage, certain medications[୩] Secondary: Panhypopituitarism, Sheehan’s syndrome[୪][୫] Tertiary: Brain tumors, long term corticosteroid use[୩][୫] |
ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି | Based on symptoms, confirmed by blood tests[୬] |
ଚିକିତ୍ସା | Hydrocortisone, prednisone, fludrocortisone[୨] |
ପୁନଃପୌନିକ | Primary: 5 in 100,000[୭] Secondary: 22 per 100,000[୫] |
ଆଡ୍ରେନାଲ୍ ଅଭାବ ହେଉଛି ଏକ ଅବସ୍ଥା ଯେଉଁଥିରେ ଆଡ୍ରେନାଲ୍ ଗ୍ରନ୍ଥିଗୁଡିକ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣରେ ହରମୋନ୍ କର୍ଟିସୋଲ୍ ଏବଂ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଆଲଡୋଷ୍ଟେରନ୍ ଉତ୍ପାଦନ କରନ୍ତି ନାହିଁ | [୩] ଏହାର ଲକ୍ଷଣ ମୃଦୁରୁ ସାଂଘାତିକ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଧରଣରହୁଏ । ଦୁର୍ବଳତା, ଥକାପଣ, ଛିଡ଼ା ହେବା ସମୟରେ ମୁଣ୍ଡ ହାଲୁକା ଲାଗିବା ଏବଂ ଚର୍ମ କଳା ହୋଇପାରେ | [୨] ଅଧିକ ଭୟଙ୍କର ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ନିମ୍ନ ରକ୍ତଚାପ ଏବଂ ଓଜନ ହ୍ରାସ ହୋଇପାରେ। [୨] [[ବାନ୍ତି]], ଉଦର ଯନ୍ତ୍ରଣା, ଥଣ୍ଡା ପ୍ରତି ଅସହିଷ୍ଣୁତା ଏବଂ ଲୁଣ ଲୋଭ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ | [୨] [୮] ରୋଗ ଜଟିଳ ହେଲେ ଏକ ଆଡ୍ରେନାଲ୍ ସଙ୍କଟ ହୋଇପାରେ | [୩]
ଆଡ୍ରେନାଲ୍ ଅଭାବର କାରଣଗୁଡିକ ପ୍ରାଥମିକ, ମାଧ୍ୟମିକ ଏବଂ ତୃତୀୟକ ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି | [୩] ପ୍ରାଥମିକ କାରଣଗୁଡିକ ଆଡ୍ରେନାଲ୍ ଗ୍ରନ୍ଥି ରୋଗ ଯୋଗୁଁ ହୁଏ ଯେପରିକି [[ଆଡିସନ୍ ରୋଗ]], ଜନ୍ମଗତ ଆଡ୍ରେନାଲ୍ ହାଇପରପ୍ଲାସିଆ, ଆଡ୍ରେନାଲ୍ ରକ୍ତସ୍ରାବ, ଏବଂ କିଛି ଔଷଧ ଔଷଧ ଯୋଗୁ ମଧ୍ୟ ହୁଏ । [୩] ମାଧ୍ୟମିକ କାରଣରେ ମଧ୍ୟରେ ପିଟୁଇଟାରୀରୁ ଏସିଟିଏଚ ହ୍ରାସ ଯୋଗୁ ପାନହାଇପୋପିଟ୍ୟୁଟାରିଜିମ୍ ଏବଂ ଶେହାନ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sheehan's_syndrome" rel="mw:ExtLink" title="Sheehan's syndrome" class="cx-link" data-linkid="93">Sheehan’s syndrome</a>) ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୁଏ | [୩] [୪] [୫] ତୃତୀୟକ କାରଣଗୁଡିକ ହାଇପୋଥାଲାମସ୍ରୁ ସିଆରଏଚ (CRH) ହ୍ରାସ ଏବଂ ମସ୍ତିଷ୍କ ଟ୍ୟୁମର୍ ଏବଂ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ କର୍ଟିକୋଷ୍ଟେରଏଡ୍ ବ୍ୟବହାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୁଏ | [୩] [୫] ଲକ୍ଷଣ ଉପରେ ଆଧାର କରି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ଏବଂ ରକ୍ତ ପରୀକ୍ଷାଦ୍ୱାରା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଏ। [୪]
ଚିକିତ୍ସାରେ ସାଧାରଣତଃ ହାଇଡ୍ରୋକୋର୍ଟିସୋନ କିମ୍ବା [[ପ୍ରେଡନିସୋନ]] (prednisone) ଦିଆଯାଇଥାଏ | [୨] [୪] ପ୍ରାଥମିକ ରୋଗରେ ଫ୍ଲୁଡ୍ରୋକୋର୍ଟିସୋନ ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । [୨] ସଂକ୍ରମଣ ଭଳି ଶାରୀରିକ ଚାପ ସମୟରେ ହାଇଡ୍ରୋକୋର୍ଟିସୋନ୍ର ଅଧିକ ମାତ୍ରା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ଏବଂ ଲୋକମାନେ ଅସୁସ୍ଥ ଅନୁଭବ କରିବା ମାତ୍ରେ ନିଜେ ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ ଦେବାକୁ ଉପଦେଶ ଦିଆଯାଏ | [୨] ଚିକିତ୍ସାର ଫଳାଫଳ ପ୍ରାୟତଃ ଭଲ ଅଟେ। [୩]
ପ୍ରାଥମିକ ଆଡ୍ରେନାଲ୍ ଅଭାବ ପ୍ରତି ୧00,000 ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୫ଜଣଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ | [୭] ମାଧ୍ୟମିକ ଆଡ୍ରେନାଲ୍ ଅଭାବ ପ୍ରତି ୧00,000 ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରାୟ ୨୨ ଜଣଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ | [୫] ମହିଳାମାନେ ପୁରୁଷଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଦୁଇ ଗୁଣ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବିତ ହୁଅନ୍ତି। [୭] [୫] ଥୋମାସ ଆଡିସନ ସନ ୧୮୫୫ରେ ଏହି ରୋଗ ବିଷୟ ପ୍ରଥମେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ । [୫]
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ Streetz-van der Werf, C; Karges, W; Blaum, M; Kreitschmann-Andermahr, I (15 May 2015). "Addisonian Crisis after Missed Diagnosis of Posttraumatic Hypopituitarism". Journal of clinical medicine. 4 (5): 965–9. doi:10.3390/jcm4050965. PMID 26239458.
{{cite journal}}
: CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ ୨.୩ ୨.୪ ୨.୫ ୨.୬ ୨.୭ "Addison Disease - Endocrine and Metabolic Disorders". Merck Manuals Professional Edition. Retrieved 21 October 2020.
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ ୩.୨ ୩.୩ ୩.୪ ୩.୫ ୩.୬ ୩.୭ ୩.୮ Huecker, MR; Dominique, E (January 2020). "Adrenal Insufficiency". PMID 28722862.
{{cite journal}}
: Cite journal requires|journal=
(help) - ↑ ୪.୦ ୪.୧ ୪.୨ ୪.୩ ଆଧାର ଭୁଲ: ଅଚଳ
<ref>
ଚିହ୍ନ;Mer2020Sec
ନାମରେ ଥିବା ଆଧାର ଭିତରେ କିଛି ଲେଖା ନାହିଁ । - ↑ ୫.୦ ୫.୧ ୫.୨ ୫.୩ ୫.୪ ୫.୫ ୫.୬ ୫.୭ Nicolaides, NC; Chrousos, GP; Charmandari, E; Feingold, KR; Anawalt, B; Boyce, A; Chrousos, G; de Herder, WW; Dungan, K; Grossman, A; Hershman, JM; Hofland, HJ; Kaltsas, G; Koch, C; Kopp, P; Korbonits, M; McLachlan, R; Morley, JE; New, M; Purnell, J; Singer, F; Stratakis, CA; Trence, DL; Wilson, DP (2000). "Adrenal Insufficiency". PMID 25905309.
{{cite journal}}
: Cite journal requires|journal=
(help) - ↑ "Secondary Adrenal Insufficiency - Endocrine and Metabolic Disorders". Merck Manuals Professional Edition. Retrieved 21 October 2020.
- ↑ ୭.୦ ୭.୧ ୭.୨ Ferri, Fred F. (2014). Ferri's Clinical Advisor 2015 E-Book: 5 Books in 1 (in ଇଂରାଜୀ). Elsevier Health Sciences. p. 63. ISBN 978-0-323-08430-7. Retrieved 21 October 2020.
- ↑ Ten S, New M, Maclaren N (2001). "Clinical review 130: Addison's disease 2001". J. Clin. Endocrinol. Metab. 86 (7): 2909–22. doi:10.1210/jc.86.7.2909. PMID 11443143.