ଫ୍ରଣ୍ଟୋଟେମ୍ପୋରାଲ ଡିମେନ୍ସିଆ
| Frontotemporal dementia | |
|---|---|
| Frontotemporal degeneration disease,[୧] frontotemporal neurocognitive disorder[୨] | |
 Brain MRI of a female of 65 years with frontotemporal dementia. Cortical and white matter atrophy of the frontal lobes is clear in all images. | |
| ବିଭାଗ | Psychiatry, neurology |
| ଲକ୍ଷଣ | Personality changes, lack of emotions, repetitive behavior, loss of vocabulary, decreased ability to understand language[୩][୪] |
| ଆକ୍ରାନ୍ତ ସମୟ | 50s and 60s[୫] |
| କାରଣ | Unknown[୬] |
| ବିପଦ କାରକ | Family history, head injury, thyroid disease[୭][୪] |
| ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି | Based on symptoms and MRI[୫] |
| ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ | Alzheimer, vascular dementia, Lewy body dementia, alcoholism[୪] |
| ଚିକିତ୍ସା | Supportive care[୫] |
| Prognosis | Life expectancy 7.5 yrs[୪] |
| ପୁନଃପୌନିକ | 2 per 10,000 (45 to 65 year old)[୫] |
ଫ୍ରଣ୍ଟୋଟେମ୍ପୋରାଲ ଡିମେନ୍ସିଆ ( FTD ) ରୋଗରେ ଫ୍ରଣ୍ଟାଲ ଏବଂ ଟେମ୍ପୋରାଲ ଲୋବ ସହିତ ଜଡିତ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ଡିମେନ୍ସିଆ ଥାଏ | [୮] [୯] ପ୍ରାଥମିକ ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଆଚରଣ କିମ୍ବା ଭାଷା ଅନିୟମିତ ଥାଏ | [୭] ଏଥିରେ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଭାବପ୍ରବଣତାର ଅଭାବ, ବ୍ୟବହାରର ପୁନରାବୃତ୍ତି, ବାକ୍ ଶକ୍ତି ହରାଇବା ଏବଂ ଭାଷା ବୁଝିବାର କ୍ଷମତା ହ୍ରାସ ହୋଇପାରେ | [୩] [୧୦] ଏହି ରୋଗ ସାଧାରଣତଃ ଧୀରେ ଧୀରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଅନେକ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଖରାପ ଦିଗକୁ ଗତି କରନ୍ତି | [୧୧] ସ୍ମୃତି ଏବଂ ମୋଟୋର କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ସଂରକ୍ଷିତ ରହିଥାଏ | [୩]
ଏହାର କାରଣ ଜଣା ପଡିନାହିଁ। [୧୨] ପାରିବାରିକ ଇତିହାସ, ମୁଣ୍ଡରେ ଆଘାତ ଓ ଥାଇରଏଡ ରୋଗ ଥିଲେ ଫ୍ରଣ୍ଟୋଟେମ୍ପୋରାଲ ଡିମେନ୍ସିଆ ସଙ୍କଟ ରହେ । [୯] [୧୦] ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ପ୍ରଣାଳୀରେ ନିଉରନ ଗୁଡ଼ିକ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥାଏ ବିଶେଷତଃ ସ୍ପିଣ୍ଡଲ ନିଉରନ | [୪] [୧୩] ତିନୋଟି ମୁଖ୍ୟ ଉପ-ପ୍ରକାର ଅଛି: ଆଚରଣଗତ ପ୍ରକାର (bvFTD), ପ୍ରାଥମିକ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ଆଫାସିଆ-ସେମାଣ୍ଟିକ ଭାରିଆଣ୍ଟ ଓ ନନ୍ଫ୍ଲୁଏଣ୍ଟ ଭାରିଆଣ୍ଟ (nfvPPA) | [୭] [୧୪] ସମ୍ପର୍କୀୟ ରୋଗମାନଙ୍କର ନାମ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ସୁପ୍ରାନିଉକ୍ଲିଆର ପାଲସି, କର୍ଟିକୋବାସାଲ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ଏବଂ ଆମାୟୋଟ୍ରୋଫିକ୍ ଲାଟେରାଲ୍ ସ୍କ୍ଲେରୋସିସ୍ (FTD-ALS) | [୧୧]
ଏହି ରୋଗର କୌଣସି ଉପଶମ ନାହିଁ | [୧୨] ପରିଚାଳନାରେ ସାମାଜିକ ସମର୍ଥନ, ଆଚରଣବିଧି ଚିକିତ୍ସା ଏବଂ ବକ୍ତବ୍ୟ ଚିକିତ୍ସା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ | [୧୦] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରୟାସରେ ସିଲେକ୍ଟିଭ ସେରୋଟୋନିନ ରିଅପଟେକ ଇନହିବିଟର, ଆଣ୍ଟିସାଇକୋଟିକ୍ସ ଏବଂ ଗାଲାଟାମାଇନ ସାହାଯ୍ୟରେ ଲକ୍ଷଣ ଉନ୍ନତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରାଯାଏ | [୬] ଅନେକ ପ୍ରକାରର ଚିକିତ୍ସା ଅନୁଶୀଲନ ଚାଲିଛି ।[୪] ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପରେ ହାରାହାରି ଆୟୁଷ ପ୍ରାୟ ୭.୫ ବର୍ଷ ।[୪]
ଏହି ରୋଗ ବର୍ଷକୁ ପ୍ରାୟ ୪୦ ବର୍ଷ ଦଶକରେ ୧୦୦,୦୦୦ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୨ ଜଣ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଅନ୍ତି, ୫୦ ବର୍ଷ ଦଶକରେ ୧୦୦,୦୦୦ରେ ୩ ଜଣ ଏବଂ ୬୦ ବର୍ଷ ଦଶକରେ ୧୦୦,୦୦୦ ଜଣରେ ୯ ଜଣ ପ୍ରଭାବିତ ହୁଅନ୍ତି | [୧୦] ୬୫ ବର୍ଷ ବୟସ ପୂର୍ବରୁ ବାରମ୍ବାର ରୋଗ ହେବାରେ ଆଲଜିମର ରୋଗ (AD) ପରେ ଏହା ଦ୍ୱିତୀୟ ଅଟେ | [୧୧] ୪୦ରୁ ୬୦ଦଶକରେ ଥିବା ଲୋକମାନେ ସାଧାରଣତଃ ପ୍ରଭାବିତ ହୁଅନ୍ତି | [୫] ପୁରୁଷ ଏବଂ ସ୍ତ୍ରୀ ସମାନ ଭାବରେ ବାରମ୍ବାର ପ୍ରଭାବିତ ହୁଅନ୍ତି | [୫] ଏହାକୁ ପ୍ରଥମେ ୧୮୯୨ମସିହାରେ ଆର୍ନୋଲ୍ଡ ପିକ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହାକୁ ପ୍ରଥମେ ପିକ୍ ରୋଗ କୁହାଯାଉଥିଲା, ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ bvFTD ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ | [୧୫] [୧୨]
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ Perez, L., "Ron Oberman, Senior Record Executive and Former Publicist to David Bowie, Dies at 76" Archived 2021-05-07 at the Wayback Machine., The Hollywood Reporter, November 24, 2019.
- ↑ Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5 (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Association. 2013. pp. 614–618. ISBN 9780890425541.
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ ୩.୨ "ICD-11 - Mortality and Morbidity Statistics". icd.who.int. Archived from the original on 2018-08-01. Retrieved 2020-10-17.
- ↑ ୪.୦ ୪.୧ ୪.୨ ୪.୩ ୪.୪ ୪.୫ ୪.୬ Khan, I; De Jesus, O (January 2021). "Frontotemporal Lobe Dementia". PMID 32644712.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ ୫.୦ ୫.୧ ୫.୨ ୫.୩ ୫.୪ ୫.୫ Finger, EC (April 2016). "Frontotemporal Dementias". Continuum (Minneapolis, Minn.). 22 (2 Dementia): 464–89. doi:10.1212/CON.0000000000000300. PMID 27042904.
- ↑ ୬.୦ ୬.୧ Cardarelli R, Kertesz A, Knebl JA (December 2010). "Frontotemporal dementia: a review for primary care physicians". Am Fam Physician. 82 (11): 1372–7. PMID 21121521. Archived from the original on 2021-03-04. Retrieved 2014-08-31.
- ↑ ୭.୦ ୭.୧ ୭.୨ Sivasathiaseelan, H; Marshall, CR; Agustus, JL; et al. (April 2019). "Frontotemporal Dementia: A Clinical Review". Seminars in Neurology. 39 (2): 251–263. doi:10.1055/s-0039-1683379. PMID 30925617. Archived from the original on 2021-08-28. Retrieved 2020-12-30.
- ↑ "ICD-11 - Mortality and Morbidity Statistics". icd.who.int. Archived from the original on 2018-08-01. Retrieved 2020-10-17.
- ↑ ୯.୦ ୯.୧ Sivasathiaseelan, H; Marshall, CR; Agustus, JL (April 2019). "Frontotemporal Dementia: A Clinical Review". Seminars in Neurology. 39 (2): 251–263. doi:10.1055/s-0039-1683379. PMID 30925617. Archived from the original on 2021-08-28. Retrieved 2020-12-30.
{{cite journal}}: Unknown parameter|displayauthors=ignored (|display-authors=suggested) (help) - ↑ ୧୦.୦ ୧୦.୧ ୧୦.୨ ୧୦.୩ Khan, I; De Jesus, O (January 2021). "Frontotemporal Lobe Dementia". PMID 32644712.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ ୧୧.୦ ୧୧.୧ ୧୧.୨ Finger, EC (April 2016). "Frontotemporal Dementias". Continuum (Minneapolis, Minn.). 22 (2 Dementia): 464–89. doi:10.1212/CON.0000000000000300. PMID 27042904.
- ↑ ୧୨.୦ ୧୨.୧ ୧୨.୨ Cardarelli R, Kertesz A, Knebl JA (December 2010). "Frontotemporal dementia: a review for primary care physicians". Am Fam Physician. 82 (11): 1372–7. PMID 21121521. Archived from the original on 2021-03-04. Retrieved 2014-08-31.
- ↑ "Brain Cells for Socializing". Smithsonian. Archived from the original on 22 March 2021. Retrieved 30 October 2015.
- ↑ "What is frontotemporal dementia". Dementia UK. Archived from the original on 17 April 2021. Retrieved 19 October 2020.
- ↑ "What are the Different Types of Frontotemporal Disorders?". National Institute on Aging (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 9 July 2021. Retrieved 1 November 2020.