Jump to content

ବୀଜାଣୁ

ଲିଙ୍କଗୁଡ଼ିକୁ ବଦଳାଇବେ
ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ
(Bacteriaରୁ ଲେଉଟି ଆସିଛି)
ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ
ଜୀବାଶ୍ମ କାଳ: ଆର୍କୀୟ କିମ୍ବା ପୂର୍ବର – ବର୍ତ୍ତମାନ
Scanning electron micrograph of Escherichia coli rods
ବିଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ e
ଜଗତ: ବ୍ଯାକ୍ଟେରୀଆ
Woese, Kandler & Wheelis, 1990[୧]
Phyla
Synonyms
Eubacteria Woese & Fox, 1977[୩]

ଜୀବାଣୁ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Bacteria (/bækˈtɪəriə/ (listen); ବିଶେଷ୍ୟ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ, ଏକବଚନ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଅମ)) ଏକ ପ୍ରକାର ଜୀବକୋଷ । ଏହା ଏକ ବିରାଟ ପ୍ରୋକାରିଓଟିକ ଅଣୁଜୀବମାନଙ୍କର ସମଷ୍ଟି । ସ୍ୱଭାବିକ ଭାବରେ ଏମାନଙ୍କର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଅଳ୍ପ କେତେକ ମାଇକ୍ରୋମିଟ ହୋଇଥାଏ ଓ ବାସିଲସ ବା କୋକସ ହେଉ, ସେମାନଙ୍କର ସାଧାରଣ ଜୀବକୋଷର ଆକୃତି ଥାଏ । ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ଜୀବାଣୁ ପ୍ରଥମେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲେ ଓ ଏବେ ସୁଦ୍ଧ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବାସସ୍ଥାନରେ ଏମାନଙ୍କୁ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏମାନେ ମାଟିରେ, ଜଳରେ, ଉଷ୍ଣପ୍ରସ୍ରବଣରେ , ତେଜସ୍କ୍ରିୟ-ବର୍ଜ୍ଯବସ୍ତୁରେ ରହନ୍ତି,[୪] ଭୂ-ପୃଷ୍ଠର ଗଭୀର ଜୈବମଣ୍ଡଳରେ ମଧ୍ୟ ରହନ୍ତି । ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍‌ଭିଦମାନଙ୍କ ସ‌ହିତ ପରଜୀବୀ ସମ୍ପର୍କ ରଖି ମଧ୍ୟ ରହନ୍ତି । ଅଧିକାଂଶ ଜୀବାଣୁଙ୍କର ପରିଚୟ ଅଜ୍ଞାତ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୨୭% ଜୀବାଣୁଙ୍କୁ ପରୀକ୍ଷାଗାରରେ ରଖି ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇ ପାରୁଛି ।[୫] ଜୀବାଣୁମାନଙ୍କ ଅନୁଶୀଳନ କରାଯାଉଥିବା ବିଜ୍ଞାନ‌କୁ ଜୀବାଣୁ ବିଜ୍ଞାନ ଯାହା ଅଣୁଜୀବ ବିଜ୍ଞାନର ଏକ ଶାଖା ।

ସାରା ଜୀବଜଗତ ବଞ୍ଚିବା ନିମନ୍ତେ ଜୀବସାର ଖ୧୨ ବା କୋବାଲାମିନ ଆବଶ୍ୟକ କରେ ଯାହା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଜୀବାଣୁଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତା ଥାଏ । ଖାଦ୍ୟ-ଶ୍ରୁଙ୍ଖଳ ଯୋଗୁଁ ଏହା ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ଏହି ଜୀବସାର ଜଳରେ ଦ୍ରବଣୀୟ ଓ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜୀବକୋଷର ଚୟାପଚୟରେ ଏହା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । ଡିଏନଏ ସଂଶ୍ଳେଷଣ, ଫ୍ୟାଟି-ଅମ୍ଳ ଚୟାପଚୟ ତ‌ଥା ଆମିନୋ-ଅମ୍ଳ ଚୟାପଚୟରେ ଏହା ସହକାରକ ଭାବରେ କାମକରେ । ସ୍ନାୟୁର କାର୍ଯ୍ୟ ନିମନ୍ତେ ଏହା ଅତି ଆବଶ୍ୟକ ଯେହେତୁ ଏହା ସ୍ନାୟୁ ମାୟେଲିନ ତିଆରି କରିବାରେ ଭୂମିକା ଥାଏ ।[୬][୭][୮][୯]

ପ୍ରତି ଏକ ଗ୍ରାମ ମାଟିରେ ପ୍ରାୟ ୪୦ ନିୟୁତ ଜୀବାଣୁ ଜୀବକୋଷ ଥାଏ ଓ ଏକ ମି:ଲି: ସଜ ପାଣିରେ ଏକ ନିୟୁତ ଜୀବାଣୁ ଜୀବକୋଷ ଥାଏ । ଭୂମିରେ ପ୍ରାୟ ୫×୧୦୩୦ ଜୀବାଣୁ ଥାଏ,[୧୦] ଓ ଏମାନେ ଏକ ବାୟୋମାସ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି ଯାହାଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀ ଓ ଉଦ୍ଭିଦ ସଂଖ୍ୟାଠାରୁ ଅଧିକ ହୁଏ ।[୧୧] ପୋଷକ ଚକ୍ର ତିଆରି ସୋପାନରେ ଜୀବାଣୁର ଅନେକ ଭୂମିକା ଥାଏ; ପୃଥିବୀର ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଥିବା ଯବକ୍ଷାରଜାନ ବିବନ୍ଧନ ଏହା ଯୋଗୁଁ ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ଏହି ପୋଷକ ଚକ୍ରରେ ମୃତ ଶରୀର ସଢ଼ିବା ଓ ପଚିବାରେ ଜୀବାଣୁର ଭୂମିକା ଥାଏ ।[୧୨]

ସର୍ବାଧିକ ଜୀବାଣୁ ଖାଦ୍ୟନଳୀରେ ଥାଏ ଓ ଚର୍ମରେ ମଧ୍ୟ ବ‌ହୁତ ଜୀବାଣୁ ରହନ୍ତି ।[୧୩] ମନୁଷ୍ୟର ସୁରକ୍ଷାଦାୟୀ ଇମ୍ମ୍ୟୁନ ସିସ୍ଟମ ଯୋଗୁ ଜୀବାଣୁ କ୍ଷତି କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ; ଖାଦ୍ୟନଳୀରେ ଅନେକ ଉପକାରୀ ଜୀବାଣୁ ମଧ୍ୟ ରହନ୍ତି । ଅନେକ ପ୍ରଜାତିରେ ଜୀବାଣୁ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି ଯେପରିକି କଲେରା, ସିଫିଲିସ୍, ଆନ୍ଥ୍ରାକ୍ସ, କୁଷ୍ଠ ଓ ବୁବୋନିକ୍ ପ୍ଲେଗ୍ ଇତ୍ୟାଦି । ସବୁଠାରୁ ସାଂଘାତିକ ଜୀବାଣୁ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ସଂକ୍ରମଣ ହୁଏ ।[୧୪] ସଂକ୍ରମଣ ଚିକିତ୍ସାରେ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ଦିଆଯାଏ, କୃଷିରେ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଏ ଓ ଏହା ଫଳରେ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ପ୍ରତିରୋଧ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । କାରଖାନାର ଦୂଷିତ ଜଳ ପରିଷ୍କାର କରିବା ନିମନ୍ତେ, ଇଡ଼ିଯାଇଥିବା ତେଲକୁ ନଷ୍ଟ କରିବାକୁ, ଛେନା ଓ ଦ‌ହି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ; ସୁନା, ପାଲିଡିଅମ, ତମ୍ବା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଧାତୁ ତିଆରିରେ ଜୀବାଣୁ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।[୧୫]

ଆଧାର

[ସମ୍ପାଦନା]
  1. ↑ ଆଧାର ଭୁଲ: ଅଚଳ <ref> ଚିହ୍ନ; Woese ନାମରେ ଥିବା ଆଧାର ଭିତରେ କିଛି ଲେଖା ନାହିଁ ।
  2. ↑ Pavan ME, et al. (May 2018). "Proposal for a new classification of a deep branching bacterial phylogenetic lineage: transfer of Coprothermobacter proteolyticus and Coprothermobacter platensis to Coprothermobacteraceae fam. nov., within Coprothermobacterales ord. nov., Coprothermobacteria classis nov. and Coprothermobacterota phyl. nov. and emended description of the family Thermodesulfobiaceae". Int. J. Syst. Evol. Microbiol. 68 (5): 1627–32. doi:10.1099/ijsem.0.002720. PMID 29595416. S2CID 4470260.
  3. ↑ ଆଧାର ଭୁଲ: ଅଚଳ <ref> ଚିହ୍ନ; Woese1977 ନାମରେ ଥିବା ଆଧାର ଭିତରେ କିଛି ଲେଖା ନାହିଁ ।
  4. ↑ Fredrickson JK, Zachara JM, Balkwill DL, Kennedy D, Li SM, Kostandarithes HM, Daly MJ, Romine MF, Brockman FJ (July 2004). "Geomicrobiology of high-level nuclear waste-contaminated vadose sediments at the Hanford site, Washington state". Applied and Environmental Microbiology. 70 (7): 4230–41. doi:10.1128/AEM.70.7.4230-4241.2004. PMC 444790. PMID 15240306.
  5. ↑ Dudek NK, Sun CL, Burstein D (2017). "Novel Microbial Diversity and Functional Potential in the Marine Mammal Oral Microbiome" (PDF). Current Biology. 27 (24): 3752–3762. doi:10.1016/j.cub.2017.10.040. PMID 29153320.
  6. ↑ Fang H, Kang J, Zhang D (January 2017). "12: a review and future perspectives". Microbial Cell Factories. 16 (1): 15. doi:10.1186/s12934-017-0631-y. PMC 5282855. PMID 28137297.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  7. ↑ Moore SJ, Warren MJ (June 2012). "The anaerobic biosynthesis of vitamin B12". Biochemical Society Transactions. 40 (3): 581–6. doi:10.1042/BST20120066. PMID 22616870.
  8. ↑ Graham, Ross M.; Deery, Evelyne; Warren, Martin J. (2009). "18: Vitamin B12: Biosynthesis of the Corrin Ring". In Warren, Martin J.; Smith, Alison G. (eds.). Tetrapyrroles Birth, Life and Death. New York, NY: Springer-Verlag. p. 286. doi:10.1007/978-0-387-78518-9_18. ISBN 978-0-387-78518-9. {{cite book}}: Unknown parameter |name-list-format= ignored (|name-list-style= suggested) (help)
  9. ↑ Miller A, Korem M, Almog R, Galboiz Y (June 2005). "Vitamin B12, demyelination, remyelination and repair in multiple sclerosis". Journal of the Neurological Sciences. 233 (1–2): 93–7. doi:10.1016/j.jns.2005.03.009. PMID 15896807.
  10. ↑ Whitman WB, Coleman DC, Wiebe WJ (June 1998). "Prokaryotes: the unseen majority". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 95 (12): 6578–83. Bibcode:1998PNAS...95.6578W. doi:10.1073/pnas.95.12.6578. PMC 33863. PMID 9618454.
  11. ↑ C.Michael Hogan. 2010. Bacteria. Encyclopedia of Earth. eds. Sidney Draggan and C.J.Cleveland, National Council for Science and the Environment, Washington, DC Archived 11 May 2011 at the Wayback Machine.
  12. ↑ Forbes SL (2008). "Decomposition Chemistry in a Burial Environment". In Tibbett M, Carter DO (eds.). Soil Analysis in Forensic Taphonomy. CRC Press. pp. 203–223. ISBN 978-1-4200-6991-4.
  13. ↑ Sears CL (October 2005). "A dynamic partnership: celebrating our gut flora". Anaerobe. 11 (5): 247–51. doi:10.1016/j.anaerobe.2005.05.001. PMID 16701579.
  14. ↑ "2002 WHO mortality data". Archived from the original on 23 ଅକ୍ଟୋବର 2013. Retrieved 20 ଜାନୁଆରୀ 2007.
  15. ↑ "Metal-Mining Bacteria Are Green Chemists". Science Daily. 2 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 2010. Archived from the original on 31 ଅଗଷ୍ଟ 2017.
"https://or.wikipedia.org/w/index.php?title=ବୀଜାଣୁ&oldid=551612"ରୁ ଅଣାଯାଇଅଛି