ଧନ ସିଂହ ଥାପା

ଲେଫ୍ଟନାଣ୍ଟ କର୍ଣ୍ଣେଲ

ଧନ ସିଂହ ଥାପା‌

ପରମ ବୀର ଚକ୍ର
ଲେଫ୍ଟନାଣ୍ଟ କର୍ଣ୍ଣେଲ; ଧନ ସିଂହ ଥାପା‌; ପରମ ବୀର ଚକ୍ର
ଜନ୍ମ	୧୦ ଅପ୍ରେଲ ୧୯୨୮; ଶିମଲା, ପଞ୍ଜାବ ପ୍ରଦେଶ, ବ୍ରିଟିଶ ଭାରତ; (ଆଜିର ଦିନ ଶିମଲା, ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ଭାରତ)
ମୃତ୍ୟୁ	୬ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୦୫ (ବୟସ ୭୭); ପୁଣେ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଭାରତ
ନିଯୁକ୍ତିଦାତା	ଭାରତ
ସେବା/ବିଭାଗ	Indian Army
କାର୍ଯ୍ୟକାଳ	୧୯୪୯–୧୯୮୦
ପଦବୀ	Lieutenant Colonel
ସେବା ସଂଖ୍ୟା	IC-7990
ସେନା ବିଭାଗ	୧/୮ ଗୋର୍ଖା ରାଇଫଲ୍ସ
ସଂଘର୍ଷ/ଯୁଦ୍ଧ	ସିନୋ-ଭାରତୀୟ ଯୁଦ୍ଧ
ପୁରସ୍କାର	Param Vir Chakra

ଇଂରାଜୀ ଲିଙ୍କ

https://or.wikipedia.org/wiki/Dhan_Singh_Thapa

ଲେଫ୍ଟନାଣ୍ଟ କର୍ଣ୍ଣେଲ ଧନ ସିଂହ ଥାପା ମାଗର, ପିଭିସି (୧୦ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୨୮ - ୬ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୦୫) ଜଣେ ଭାରତୀୟ ସେନା ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ ଏବଂ ଭାରତର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସାମରିକ ପଦକ ପରମ ବୀର ଚକ୍ର ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ ।^[୨] ସେ ୧୯୬୨ ମସିହାରେ ଏହି ସମ୍ମାନ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।^[୩] ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ଥାପା ପ୍ରଥମ ବାହିନୀ, ୧/୮ ଗୋର୍ଖା ରାଇଫଲ୍ସରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।

ଭାରତ ଦଖଲ କରିଥିବା ବିବାଦୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଚୀନର ଅନୁପ୍ରବେଶକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଭାରତ ସରକାର “ଅଗ୍ରଗାମୀ ନୀତି” କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଥିଲେ । ଚୀନ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ଅନେକ ଛୋଟ ପଦବୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଯୋଜନା ଥିଲା । ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୬୨ ମସିହାରେ ସିନୋ-ଭାରତୀୟ ଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା; ଅକ୍ଟୋବର ୨୧ ରେ, ଚୀନମାନେ ସିରିଜାପ ଏବଂ ୟୁଲେକୁ କାବୁ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ପାଙ୍ଗୋଙ୍ଗ ହ୍ରଦର ଉତ୍ତରରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ।

ମେଜର ଧନ ସିଂହ ଥାପାଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ୮ ଗୋରଖା ରାଇଫଲ୍ସର ପ୍ରଥମ ବାହିନୀଦ୍ୱାରା ପାଙ୍ଗୋଙ୍ଗ ହ୍ରଦର ଉତ୍ତର କୂଳରେ ସିରିଜାପ-୧ରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା । ପରେ ଏହି ପୋଷ୍ଟକୁ ଚୀନ ସୈନ୍ୟମାନେ ଘେରି ରହିଥିଲେ । ମେଜର ଥାପା ଏବଂ ତାଙ୍କ ସୈନିକମାନେ ଏହି ପୋଷ୍ଟ ଉପରେ ତିନୋଟି ଆକ୍ରମଣରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲେ । ଶ୍ରୀ ଥାପାଙ୍କ ସମେତ ବଞ୍ଚିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଯୁଦ୍ଧ ବନ୍ଦୀ ଭାବରେ ବନ୍ଦୀ ହୋଇଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଉତ୍ତମ କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ତାଙ୍କ ସୈନିକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣା ଦେବା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ପରମ ବୀର ଚକ୍ର ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା ।

ପ୍ରାରମ୍ଭ ଜୀବନ[ସମ୍ପାଦନା]

ଶ୍ରୀ ଧନ ସିଂହ ଥାପା ୧୦ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୨୮ ମସିହାରେ ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶର ଶିମଲାଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତା ଶ୍ରୀ ପଦ୍ମ ସିଂହ ଥାପା କ୍ଷତ୍ରିୟ ଥିଲେ । ସେ ୨୮ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ୮ ଗୋର୍ଖା ରାଇଫଲ୍ସର ପ୍ରଥମ ବାହିନୀରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ୨୯ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୫୬ ମସିହାରେ ଲେଫ୍ଟନାଣ୍ଟ ଭାବରେ ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ଆୟୋଗ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ୨୧ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୫୭ ମସିହାରେ ସେନାପତି ଭାବରେ ପଦୋନ୍ନତି ପାଇଥିଲେ ।^[୪]

ଭାରତ-ଚୀନ ଯୁଦ୍ଧ[ସମ୍ପାଦନା]

ହିମାଳୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିବାଦୀୟ ସୀମାକୁ ନେଇ ଭାରତ ଏବଂ ଚୀନ ମଧ୍ୟରେ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ମତଭେଦ ରହିଥିଲା । ବିବାଦୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଚୀନର ଅନୁପ୍ରବେଶକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ସେମାନଙ୍କ ସହ ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ରଣନୀତି ବିଷୟରେ ପଚାରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ, ଭାରତୀୟ ସେନାଦ୍ୱାରା ଦିଆଯାଇଥିବା ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହା ବଦଳରେ ସେ "ଫରୱାର୍ଡ ପଲିସି" ନାମକ ଜଣେ ଅମଲାତନ୍ତ୍ରଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଏକ ଯୋଜନାକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଛନ୍ତି । ଚୀନ ଆକ୍ରମଣ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସମାଲୋଚନାର ତୀବ୍ର ବୃଦ୍ଧିକୁ ନେଇ ଶ୍ରୀ ନେହେରୁ ସେନାବାହିନୀ ପରାମର୍ଶ ବିରୁଦ୍ଧରେ “ଅଗ୍ରଗାମୀ ନୀତି”କୁ ଲାଗୁ କରିଦେଲେ । ଚୀନର ଭଔଗୋଳିକ ସୁବିଧା ଥିଲା ଏବଂ ଏହା ସେନାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ଥିଲା । ଅତ୍ୟଧିକ ଚୀନ ଆକ୍ରମଣର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇ ଅନେକ ଛୋଟ ପଦବୀ ବଜାୟ ରଖିବା ଅସୁବିଧାଜନକ ଥିଲା । ଏହାକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଶ୍ରୀ ନେହେରୁ ଅନୁମାନ କରିଥିଲେ ଯେ ଚୀନମାନେ ଆକ୍ରମଣ କରିବେ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ଚୀନ, ଭାରତ-ଚୀନ ଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲା ।

ଯୁଦ୍ଧ ବନ୍ଦୀ[ସମ୍ପାଦନା]

ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଶ୍ରୀ ଥାପାଙ୍କ ସମେତ ବଞ୍ଚିଥିବା ସୈନିକମାନେ ଚୀନ ସେନାଦ୍ୱାରା ଯୁଦ୍ଧ ବନ୍ଦୀ ହୋଇଥିଲେ । ମେଜର ଥାପାଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧ ବନ୍ଦୀ ଭାବରେ ଖରାପ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା । ସେ ଅନେକ ଦଣ୍ଡର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ; ଯଥା- ପ୍ରଥମେ ଚୀନ ସୈନିକଙ୍କ ହତ୍ୟା ପାଇଁ, ଦ୍ୱିତୀୟରେ; ଭାରତୀୟ ସେନା ଏବଂ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ବିବୃତ୍ତି ଦେବାକୁ ମନା କରିଥିବାରୁ । ଯୁଦ୍ଧ ଶେଷରେ ତାଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ।

ରୋଚକ ତଥ୍ୟ[ସମ୍ପାଦନା]

ଯେତେବେଳେ ଖବର ସେନା ମୁଖ୍ୟାଳୟରେ ପହଞ୍ଚିଲା, ସମସ୍ତେ ଅନୁମାନ କଲେ ଯେ ମେଜର ଥାପା ଏବଂ ସେଠାରେ ବନ୍ଦୀ ହୋଇଥିବା ଅବଶିଷ୍ଟ ସୈନିକମାନେ ଶହୀଦ ହୋଇଯାଇଛନ୍ତି । ମେଜର ଥାପା ଏବଂ ତାଙ୍କ ସୈନିକମାନଙ୍କ ସାହସିକତାର କାହାଣୀ ସାରା ଦେଶରେ ଶୁଣାଗଲା । ୨୮ ଅକ୍ଟୋବରରେ, ଜେନେରାଲ୍ ପି.ଏନ. ଥାପର; ଥାପାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କୁ ଏକ ଚିଠି ଲେଖି ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ବିଷୟରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ । ପରିବାର ମଧ୍ୟରେ ଦୁଃଖର ଲହରୀ ଖେଳିଗଲା; କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ପରିବାରରେ ସେନା-କର୍ମର ପରମ୍ପରା ରହିଥିଲା, ତେଣୁ ଛାତିରେ ପଥର ରଖି ତାଙ୍କ ପରିବାର ସଦସ୍ୟମାନେ ତାଙ୍କର ଶେଷ ରୀତିନୀତିର ଆନୁଷ୍ଠାନିକତା ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ ।

ସେନାର ଅନୁରୋଧ କ୍ରମେ ଭାରତ ସରକାର ମେଜର ଧନସିଂହ ଥାପାଙ୍କୁ 'ପରମ ବୀର ଚକ୍ର'ର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପୁରସ୍କାର ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ; କିନ୍ତୁ ଯୁଦ୍ଧ ସମାପ୍ତ ହେବା ପରେ ଯେତେବେଳେ ଚୀନ ଭାରତକୁ ଯୁଦ୍ଧ ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କର ତାଲିକା ଦେଇଥିଲା, ସେତେବେଳେ ମେଜର ଥାପାଙ୍କ ନାମ ମଧ୍ୟ ସେଥିରେ ଥିଲା । ଏହି ଖବର ସାରା ଦେଶରେ ଖୁସିର ଲହର ଖେଳେଇଥିଲା । ଦେହରାଡୁନରେ ଥିବା ତାଙ୍କ ଘରେ ତାଙ୍କ ମା, ଭଉଣୀ ଏବଂ ପତ୍ନୀଙ୍କ ଖୁସିର କୌଣସି ସୀମା ନଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଏକ ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲେ ।

ମେ ୧୦, ୧୯୬୩ ମସିହାରେ ଭାରତ ଫେରିବା ପରେ ତାଙ୍କୁ ଆର୍ମି ମୁଖ୍ୟାଳୟରେ ଏକ ବିରାଟ ସ୍ୱାଗତ କରାଯାଇଥିଲା । ଦୁଇ ଦିନ ପରେ, ୧୨ ମଇରେ, ସେ ଦେହରାଡୁନରେ ଥିବା ତାଙ୍କ ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲେ; କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ଶେଷ ରୀତିନୀତି ସେଠାରେ ହୋଇସାରିଥିଲା ଏବଂ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ବିଧବା ପରି ରହୁଥିଲେ । ତେଣୁ, ଗୋରଖମାନଙ୍କର ଧାର୍ମିକ ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ, ସେମାନଙ୍କର ବଂଶ ପୁରୋହିତ ସେମାନଙ୍କୁ ଲଣ୍ଡା କରି ପୁନର୍ବାର ନାମକରଣ କଲେ । ଏହା ପରେ ତାଙ୍କୁ ବିବାହ ବେଦୀରେ ପୁନ୍ରବାର ବିବାହ କରିବାକୁ ପଡିଥିଲା । ଏହିପରି ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କ ସହିତ ତାଙ୍କର ଦାମ୍ପତ୍ୟ ଜୀବନ ପୁଣି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।^[୫]

ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]

↑ Chakravorty 1995, p. 79.
↑ "DHAN SINGH THAPA | Gallantry Awards". gallantryawards.gov.in. Retrieved 12 July 2020.
↑ "Dhan Singh Thapa" (in (in English)). Gallantry Awards. 2019-11-20. Archived from the original on 1 ଏପ୍ରିଲ 2018. Retrieved 2020-04-12. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
↑ "Part I-Section 4: Ministry of Defence (Army Branch)" (PDF). The Gazette of India. 16 November 1957. p. 288.
↑ "संग्रहीत प्रति". Archived from the original on 29 ଏପ୍ରିଲ 2018. Retrieved 29 अप्रैल 2018. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help)

[FOOTNOTEChakravorty199579-1] Chakravorty 1995, p. 79.

[2] "DHAN SINGH THAPA | Gallantry Awards". gallantryawards.gov.in. Retrieved 12 July 2020.

[gallantryawards1-3] "Dhan Singh Thapa" (in (in English)). Gallantry Awards. 2019-11-20. Archived from the original on 1 ଏପ୍ରିଲ 2018. Retrieved 2020-04-12. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)CS1 maint: unrecognized language (link)

[4] "Part I-Section 4: Ministry of Defence (Army Branch)" (PDF). The Gazette of India. 16 November 1957. p. 288.

[5] "संग्रहीत प्रति". Archived from the original on 29 ଏପ୍ରିଲ 2018. Retrieved 29 अप्रैल 2018. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help)

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

v t e ପରମ ବୀର ଚକ୍ର ସମ୍ମାନିତ ବିଜେତାଗଣ
ସମ୍ମାନିତ	ସୋମନାଥ ଶର୍ମା (୧୯୪୭) ଯଦୁନାଥ ସିଂହ (୧୯୪୮) ରାମ ରାଘବ ରାଣେ (୧୯୪୮) ପିରୁ ସିଂହ (୧୯୪୮) କରମ ସିଂହ (୧୯୪୮) ଗୁରୁବଚନ ସିଂହ ସଲାରିଆ (୧୯୬୧) ଧନ ସିଂହ ଥାପା (୧୯୬୨) ଯୋଗୀନ୍ଦର ସିଂହ (୧୯୬୨) ଶୈତାନ ସିଂହ (୧୯୬୨) ଅବ୍ଦୁଲ ହମିଦ (୧୯୬୫) ଆର୍ଦେଶୀର ତାରାପୋରେ (୧୯୬୫) ଆଲର୍ବଟ୍ ଏକ୍କା (୧୯୭୧) ନିର୍ମଳଜୀତ ସିଂହ ଶେଖୋଁ (୧୯୭୧) ଅରୁଣ ଖେତ୍ରପାଳ (୧୯୭୧) ହୋଶିଆର୍ ସିଂହ ଦହିଆ (୧୯୭୧) ବାନା ସିଂହ (୧୯୮୭) ରାମସ୍ୱାମୀ ପରମଶ୍ୱେରନ (୧୯୮୭) ମନୋଜ କୁମାର ପାଣ୍ଡେ (୧୯୯୯) ଯୋଗେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଯାଦବ (୧୯୯୯) ସଞ୍ଜୟ କୁମାର (୧୯୯୯) ବିକ୍ରମ ବାତ୍ରା (୧୯୯୯)
ରଚୟିତା	ସାବିତ୍ରୀ ଖାନୋଲକର