ଆମିବାୟାସିସ

ଇଂରାଜୀ ଲିଙ୍କ

https://or.wikipedia.org/wiki/Amoebiasis

ଆମିବାୟାସିସ (Amoebiasis)
ଆମିବିକ ଡିସେଣ୍ଟେରି, ଆମେବାୟାସିସ (amebiasis), ଏଣ୍ଟାମିବାୟାସିସ (entamoebiasis)
ଅନ୍ତନଳୀ ଏଣ୍ଟାମିବା (Entamoebaର) ଜୀବନ ଚକ୍ର
ବିଭାଗ	ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ (Infectious disease)
ଲକ୍ଷଣ	ଉଦର ଯନ୍ତ୍ରଣା (Abdominal pain), ତରଳ ଝାଡ଼ା, ରକ୍ତିମ ଝାଡ଼ା (bloody diarrhea)
କାରଣ	ଏଣ୍ଟାମିବାର (Entamoeba) ଦଳର ଆମିବା (Amoeba)
ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି	ମଳ ପରୀକ୍ଷା (Stool examination), ସେରୋଲୋଜି ପରୀକ୍ଷା (antibodies in the blood)
ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ	ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆଲ କୋଲାଇଟିସ (Bacterial colitis)
ପ୍ରତିକାର	ଉନ୍ନତ ପରିମଳ (sanitation) ବ୍ୟବସ୍ଥା
ଚିକିତ୍ସା	ତନ୍ତୁ ରୋଗ (Tissue disease): ମେଟ୍ରୋନିଡାଜୋଲ, ଟିନିଡାଜୋଲ (tinidazole), ନିଟାଜୋକ୍ସାନାଇଡ (nitazoxanide), ଡିହାଇଡ୍ରୋଏମେଟିନ (dehydroemetine), କ୍ଲୋରୋକୁଇନ, ଅନ୍ତନଳୀ ସଂକ୍ରମଣ (Intestinal infection): (diloxanide furoate), (iodoquinoline)
ପୁନଃପୌନିକ	>୪୮୦ ନିୟୁତ

ଆମିବାୟାସିସ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Amoebiasis, ଅନ୍ୟ ନାମ ଆମିବିକ ଡିସେଣ୍ଟେରି/amoebic dysentery) ଏକ ସଂକ୍ରମଣ ଯାହା ଏଣ୍ଟାମିବା (Entamoeba) ଦଳର ଆମିବା (amoeba)ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ଏଣ୍ଟାମିବା ହିସ୍ଟୋଲିଟିକା (Entamoeba histolytica) ପରଜୀବୀଦ୍ୱାରା ସାଧାରଣତଃ ଏହି ରୋଗ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ । ଆମିବାୟାସିସ ଦେହରେ ଥିଲେ ସାମାନ୍ୟ, ସାଂଘାତିକ ଲକ୍ଷଣ (symptoms) ଦେଖାଯାଏ ଓ କିଛି ମଧ୍ୟ ନ ହୋଇପାରେ । ଉଦର ଯନ୍ତ୍ରଣା (Abdominal pain), ତରଳ ଝାଡ଼ା, ରକ୍ତିମ ଝାଡ଼ା (bloody diarrhea) ଆଦି ଲକ୍ଷଣମାଣ ଦେଖାଯାଇପାରେ । ରୋଗ ଜଟିଳ ହେଲେ କୋଲୋନ ପ୍ରଦାହ (inflammation of the colon) ସ‌ହିତ ତନ୍ତୁ ମୃତ୍ୟୁ (tissue death) ହୁଏ ବା ଜଠରାନ୍ତ୍ର ଛିଦ୍ର ହୋଇ ପେରିଟୋନାଇଟିସ (peritonitis) ହୋଇପାରେ । ରୋଗ‌ଗ୍ରସ୍ତ ଲୋକର ରକ୍ତ ହାନୀ ହୋଇ ଆନିମିଆ ହୋଇପାରେ ।

ଏଣ୍ଟାମିବାର ସିସ୍ଟ ମାଟିରେ ପ୍ରାୟ ୪୫ ଦିନ ଓ ନ‌ଖ ସନ୍ଧିରେ ପ୍ରାୟ ୪୫ ମିନିଟ ବଞ୍ଚିରହିପାରେ । ଅନ୍ତନଳୀର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀବ ସ୍ତର ଭିତରେ ପଶିଲେ ରକ୍ତ ଝାଡ଼ା (bloody diarrhea) ହୁଏ । ରକ୍ତରେ ଏହି ପରଜୀବୀ ମିଶି ଯକୃତରେ ପ‌ହଞ୍ଚିଲେ ଆମିବିକ ଯକୃତ ଆବସେସ (amoebic liver abscesses) ହୁଏ । ତରଳ ଝାଡ଼ା ନହୋଇ ମଧ୍ୟ ଯକୃତରେ (Liver) ଆବସେସ ହୋଇପାରେ । ଅଣୁବୀକ୍ଷଣରେ (microscope) ମଳ ପରୀକ୍ଷା (stool examination) କରି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ କିନ୍ତୁ ପରଜୀବୀ ନ ମିଳିଲେ ରୋଗ ନଥିବା ନିର୍ଣ୍ଣୟ ସର୍ବଦା ସଠିକ ନୁହେଁ । ସାଂଘାତିକ କେଶ୍‌ରେ ବର୍ଦ୍ଧିତ ଶ୍ୱେତ ରକ୍ତ କଣିକା ସଂଖ୍ୟା (increased white blood cell count) ଦେଖାଯାଏ । ରକ୍ତରେ ଆଣ୍ଟବଡି (antibodies in the blood) ମିଳିଲେ ରୋଗ ନିଧାର୍ଯ୍ୟ ହୁଏ କିନ୍ତୁ ଚିକିତ୍ସା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏହା ଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ରହେ । ଏକା ଭଳି ଲକ୍ଷଣ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆଲ କୋଲାଇଟିସ (Bacterial colitis) ରୋଗରେ ମଧ୍ୟ ମିଳେ ।

ଉନ୍ନତ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାଦ୍ୱାରା ଏହି ରୋଗର ପ୍ରତିଷେଧ ସମ୍ଭବ ହୁଏ ଓ ଖାଦ୍ୟ ତ‌ଥା ଜଳ ଅପମିଶ୍ରିତ ନ କାରିବାକୁ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ବିଧେୟ । ଏହି ନିମନ୍ତେ କୌଣସି ଟିକା ନାହିଁ । ସଂକ୍ରମଣର ସ୍ଥାନ ଅନୁସାରେ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଚିକିତ୍ସା ଉପଲବ୍ଧ ଅଛି । ତନ୍ତୁରେ ଥିବା ଆମିବାୟାସିସ ରୋଗ ନିମନ୍ତେ ମେଟ୍ରୋନିଡାଜୋଲ, ଟିନିଡାଜୋଲ (tinidazole), ନିଟାଜୋକ୍ସାନାଇଡ (nitazoxanide), ଡିହାଇଡ୍ରୋଏମେଟିନ (dehydroemetine), କ୍ଲୋରୋକୁଇନ ଇତ୍ୟାଦି ଔଷଧ ଦିଆଯାଏ । ରୋଗର ପ୍ରତ୍ୟେକ ସୋପାନ ନିମନ୍ତେ ଏକାଧିକ ଔଷଧ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇପାରେ । ଲକ୍ଷଣ ବିହୀନ ରୋଗକୁ ଚିକିତ୍ସା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏନି, କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ରୋଗ ବ୍ୟାପିବା ସମ୍ଭାବନା ଥିବାରୁ ଚିକିତ୍ସା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । ଏଣ୍ଟାମିବା ହିସ୍ଟୋଲିଟିକା ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ଏଣ୍ଟାମିବା ସଂକ୍ରମଣ ନିମନ୍ତେ ଚିକିତ୍ସା ଆବଶ୍ୟକ ନୁହେଁ ।

ସାରା ପୃଥିବୀରେ ଆମିବାୟାସିସ ରୋଗ ଅଛି । ପ୍ରତି ବର୍ଷ ପ୍ରାୟ ୪୮୦ ନିୟୁତ ଲୋକ ସଂକ୍ରମିତ ହେଉଛନ୍ତି ଓ ଏହା ଫଳରେ ୪୦,୦୦୦ରୁ ୧୧୦,୦୦୦ ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରୁଛନ୍ତି । ଅଧୁନା ଅଧିକାଂଶ ସଂକ୍ରମଣ ଏଣ୍ଟାମିବା ଡିସପାର (E. dispar), ସଂକ୍ଷେପରେ ଇ.ଡିସପାର ଯୋଗୁ ହେଉଛି । କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ଇ.ଡିସପାର ଅଧିକ ଦେଖାଯାଉଛି ଓ ଏହା ଯୋଗୁ ଲକ୍ଷଣ କମ୍ ହେଉଛି ଯାହା ପୂର୍ବେ ଅଧିକ ଦର୍ଶାଯାଉଥିଲା । ସନ ୧୮୭୫ରେ ପ୍ରଥମେ ଏହି ରୋଗ ବିଷୟ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା ଓ ସବିଶେଷ ବିବରଣୀ ସନ ୧୮୯୧ରେ ଦିଆଯିବା ପରେ ଆମିବିକ ଡିସେଣ୍ଟେରି ଓ ଆମିବିକ ଲିଭର ଆବସେସ ଆଦି ନାମ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ସନ ୧୯୧୩ରେ ଫିଲିପାଇନସ ଦେଶରେ ସ୍ୱେଚ୍ଛସେବିମାନେ ଏଣ୍ଟାମିବା ସିସ୍ଟ ଖାଇବା ପରେ ରୋଗ ହୋଇଥିବା ଲକ୍ଷ କରାଗଲା ।

ବାହ୍ୟ ଲିଙ୍କ

ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ	ICD-10: A06. ICD-9-CM: 006 MeSH: D000562 DiseasesDB: 4304
ବାହାର ଉତ୍ସ	MedlinePlus: 000298 eMedicine: article/212029 article/996092 Patient UK: ଆମିବାୟାସିସ

• Amoebiasis - Centers for Disease Control and Prevention