ଧୋବଚମ୍ପା ପକ୍ଷୀ

ଇଂରାଜୀ ଲିଙ୍କ

https://or.wikipedia.org/wiki/White-spotted_Fantail

ଧୋବଚମ୍ପା ପକ୍ଷୀ
Conservation status
Least Concern  (IUCN 3.1)
ବିଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ
ସାମ୍ରାଜ୍ୟ:	ପ୍ରାଣୀ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ
ଗୋଷ୍ଠୀ:	ବାଇଲାଟେରିଆ
ପର୍ବ:	କୋର୍ଡାଟା
ଶ୍ରେଣୀ:	ଏଭସ
Order:	Passeriformes
Family:	Rhipiduridae
Genus:	Rhipidura
ଜାତି:	R. albogularis
ବାଇନୋମିଆଲ ନାମ
Rhipidura albogularis ରେନେ ପ୍ରିମେୱେର ଲେସଁ (୧୮୩୧)

ଧୋବଚମ୍ପା ପକ୍ଷୀ ବା ଫିତା ବୁଲ୍‍ବୁଲ୍ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ White-spotted Fantail ବା Spot-breasted Fantail, ଜୀବବିଜ୍ଞାନ ନାମ Rhipidura albogularis) ସାଧାରଣ ଚଟିଆ ପରି ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ରାକାର ପକ୍ଷୀ । କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ବୁଦାଳିଆ ଜଙ୍ଗଲ, ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲ ଓ କୃଷିକ୍ଷେତ୍ର ଆଦି ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି ପକ୍ଷୀ ବିଚରଣ କରିଥାନ୍ତି । ପୂର୍ବେ ଏହାକୁ କନକ ଚଢ଼େଇର ଏକ ଉପପ୍ରଜାତି ଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା ।

ବିବରଣୀ

ପୂର୍ଣ୍ଣବୟସ୍କ ଏକ କନକ ଚଢ଼େଇର ଶରୀର ହାରାହାରି ୧୭-୧୯ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଲମ୍ବା ଓ ୧୦ ଗ୍ରାମ୍ ଓଜନବିଶିଷ୍ଟ । ଏହାର ଦେହର ରଙ୍ଗ ଧୂଆଁଳିଆ ବାଦାମୀ । ଗାଢ଼ ପାଉଁଶିଆ ରଙ୍ଗର ଲାଞ୍ଜଟି ପଙ୍ଖା ବା ବିଞ୍ଛଣା ପରି ମେଲାଇ ହୋଇଯାଏ । ଛାତିର ପାର୍ଶ୍ୱ ଭାଗରେ ଧଳା ଛିଟାଦାଗ ରହିଥାଏ । ଏହାର ପେଟ ଓ ବେକ ଧଳା ରଙ୍ଗର ହୋଇଥାଏ । ଆଖି ଖଇରିଆ ଓ ଥଣ୍ଟ ଗାଢ଼ ଖଇରିଆ ରଙ୍ଗର ହୋଇଥାଏ । ଉଭୟ ମାଈ ଓ ଅଣ୍ଡିରା ପକ୍ଷୀ ଦେଖିବାକୁ ଏକା ପରି ।

ବ୍ୟବହାର

ଧୋବଚମ୍ପା ପକ୍ଷୀ ସାଧାରଣତଃ ଯୋଡ଼ା ଯୋଡ଼ା ହୋଇ ବୁଲନ୍ତି । ଏମାନେ ଅତି ଚଞ୍ଚଳ ଓ ଫୂର୍ତ୍ତି ସ୍ୱଭାବର ପକ୍ଷୀ । ଭୂମିରେ ବା ବୁଦା ଭିତରେ ବିଚରଣ କରୁଥିବା ବେଳେ ଏହା ନିଜର ଲାଞ୍ଜର ପରଗୁଡ଼ିକୁ ବିଞ୍ଛଣା ପରି ଖୋଲି ରଖିଥାନ୍ତି । ଲାଞ୍ଜକୁ ବିଞ୍ଛଣା ପରି ମେଲାଇ ଓ ଡେଣାକୁ ଅଳ୍ପ ହଲାଇ ଏମାନେ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ଯାଇ ବସନ୍ତି ।

ଏମାନେ କୀଟଭକ୍ଷୀ ପକ୍ଷୀ । ବୁଢ଼ିଆଣୀ, ଡାଆଁଶ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କୀଟପତଙ୍ଗ ଏମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଆହାର । ଆକାଶରେ ଉଡ଼ନ୍ତା ଅବସ୍ଥାରେ ଶିକାର ଧରିବା ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି । ମାର୍ଚ୍ଚରୁ ଅଗଷ୍ଟ ମାସ ଧୋବଚମ୍ପା ପକ୍ଷୀଙ୍କ ପ୍ରଜନନ ଋତୁ । ପତଳା ଘାସ, ନଡ଼ା, ତନ୍ତୁରେ ନିର୍ମିତ ଏମାନଙ୍କ ବସା ଦେଖିବାକୁ ଏକ ଗିଲାସ ବା କପ୍ ପରି । ବସାର ବାହାର ପଟଟି ବୁଢ଼ିଆଣୀ ଜାଲ ପରି ଢିଲା ହୋଇଥାଏ । ମାଈ ଧୋବଚମ୍ପା ପକ୍ଷୀ ନିଜ ବସାରେ ତିନୋଟି ଅଣ୍ଡା ଦିଏ । ଅଣ୍ଡାଗୁଡ଼ିକ ଈଷତ୍ ହଳଦିଆ ରଙ୍ଗର ଏବଂ ଏହାର ଓସାରିଆ ପଟେ ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର ଛିଟା ଛିଟା ଦାଗ ଥାଏ ।

ସାଧାରଣତଃ ଗୀତ ଗାଉଥିବା ପକ୍ଷୀଙ୍କ ବର୍ଗରେ ଧୋବଚମ୍ପା ପରିଗଣିତ ହୁଏନାହିଁ । ଅଣ୍ଡିରା ଧୋବଚମ୍ପା ନିଜ କାକଳିରେ ସୁନ୍ଦର ଗୀତ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ । ଏହି ରାବର ତୀବ୍ରତା ଉଚ୍ଚ ଓ ଏହା ଦୁଇଟି ସୋପାନରେ ଶୁଭାଯାଏ । ପ୍ରଥମ ସୋପାନରେ ୫-୬ଟି ତରଙ୍ଗାୟିତ ଧ୍ୱନି ରହିଥାଏ । ଦ୍ୱିତୀୟ ସୋପାନରେ ୪-୫ଟି କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ଧ୍ୱନି ଶିଖରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ପକ୍ଷୀର ରାବ ସମାପ୍ତ ହୁଏ । ଏହି ପକ୍ଷୀ ପ୍ରତି ବର୍ଷ ନିଜ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାରର ରାବ ବା ଗୀତର ସ୍ୱରକୁ ଏକ ଅନୁକ୍ରମରେ ଟିକିଏ ଲେଖାଏଁ ବଦଳାଉଥାଏ । ୪-୫ ବର୍ଷ ପରେ ପକ୍ଷୀର ଗୀତ ଅନେକାଂଶରେ ବଦଳିଯାଏ । ଅଣ୍ଡିରା ଧୋବଚମ୍ପା ପକ୍ଷୀର ଡାକରୁ ଏମାନଙ୍କୁ ଠଉରାଇବା ସହଜ ହୋଇଥାଏ ।

ଚିତ୍ର ଗ୍ୟାଲେରି

• 
  ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର ରଙ୍ଗାରେଡ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାର ଅନନ୍ତଗିରି ପାହାଡ଼ର ଏକ ଧୋବଚମ୍ପା
• 
  ଧୋବଚମ୍ପା ପକ୍ଷୀ (ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ)
• 
  ବିଞ୍ଛଣା ପରି ନିଜ ଲାଞ୍ଜ ମେଲାଇଥିବା ଧୋବଚମ୍ପା ପକ୍ଷୀ
• 
  ଜଳାଶୟ କୂଳରେ ଲାଞ୍ଜ ପ୍ରସାରିତ କରି ବସିଥିବା ଧୋବଚମ୍ପା ପକ୍ଷୀ
• 
  ଭ୍ରମ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ କନକ ଚଢ଼େଇର ପେଟ ଓ ବେକ
• 
  ଧୋବଚମ୍ପା ପକ୍ଷୀର ପେଟ ଓ ବେକ