ଅମରକଣ୍ଟକ

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ

ଅମରକଣ୍ଟକ
AmraKutt
Hill station
Amarkantal Photo
Amarkantak is a Hindu Tirtha place, a site where three rivers including the Narmada start
Nickname: 
Maikal
Country ଭାରତ
Stateମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ
ଜିଲ୍ଲା ଅନୁପୁର
Elevation
1,048 m (3,438 ft)
Population
 (2001)
 • Total୭,୦୭୪
Languages
 • OfficialHindi
Time zoneUTC+5:30 (IST)
PIN
ISO 3166 codeIN-MP

ଅମରକଣ୍ଟକ,  ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଏକ ତୀର୍ଥ ସ୍ଥଳ ଓ ନଗର ପଞ୍ଚାଯତ । ବିନ୍ଧ୍ୟ ପର୍ବତମାଳା ଓ ସାତପୁରା ରେଞ୍ଜର ମିଳନ ସ୍ଥଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏହି ସ୍ଥାନଟି ପ୍ରକୃତିକ ସମ୍ପଦ ତଥା ସୁନ୍ଦରତାରେ ଭର୍ତ୍ତି ହେଇଥାଏ । ଏହା ଏକ ଶୈଳନିବାସ ଓ ଏଠାରୁ ନର୍ମଦା ନଦୀ , ସୋନା ନଦୀ ଓ ଜିହିଲା ନଦୀର ଉପତ୍ତି ହୋଇଛି । 

୧୫ ଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଜନପ୍ରିଯ ସନ୍ଥ କବୀର ଏହି ସ୍ଥଳରେ କବୀର ଚବୁତରା[୧] ନିର୍ମାଣ କରି ତପସ୍ୟା କରିଥିଲେ । 

ବ୍ୟୁପତ୍ତି [ସମ୍ପାଦନା]

ଦୁଇଟି ସଂସ୍କୃତ ନାମ amara ( ଅମର ) ଓ kantaa ( ବାଧକ )କୁ ନେଇ ଏହି ନାମକରଣ ହେଇଛି । କବି କାଳିଦାସଙ୍କ ଲେଖାରେ ଏହାର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । [୨] 

ଅବସ୍ଥିତି[ସମ୍ପାଦନା]

ନର୍ମଦାକୁଣ୍ଡ ମନ୍ଦିର , ନର୍ମଦା ନଦୀର ଉପତ୍ତି ସ୍ଥଳ

ଅମରକଣ୍ଟକର ଭୌଗୋଳିକ ଅବସ୍ଥିତି 22.67°N 81.75°E. ଏହାର ଉଚ୍ଛତା ୩୪୩୮ ଫୁଟ । ଏଠାକୁ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ରେବା , ଶାହଦଲ , ଅନୁପୁର ଜବଲପୁର , କଟନୀ ଓ ପେଣ୍ଡରାଠାରୁ ରାସ୍ତା ରହିଥିବା ବେଳେ ଏହାର ନିକଟତମ ରେଳ ଷ୍ଟେସନ ପେଣ୍ଡରା ରୋଡ ଏଠାରୁ ୪୩ କିଲୋମିଟର । ଜବଲପୁର ବିମାନ ବନ୍ଦର ଏହାର ନିକଟତମ ଏୟାର ପୋର୍ଟ । ଜବଲପୁରରୁ ଦିଲ୍ଲୀକୁ ଦୈନିକ ଫ୍ଲାଇଟ ରହିଛି । [୩][୪]

ଜନସଂଖ୍ୟା[ସମ୍ପାଦନା]

୨୦୧୧ ଜନଗଣନା ଅନୁସାରେ[୫] ଅମରକଣ୍ଟକର ଜନସଂଖ୍ୟା ୭,୪୧୬ ଥିଲା । ଏଥିରୁ ପୁରୁଷ ସଂଖ୍ୟା ୪,୫୧୩ ଓ ମହିଳା ସଂଖ୍ୟା ୩,୯୦୨ । ସାକ୍ଷ୍ୟରତା ହାର ୮୦.୨୦ % ଥିଲା , ଯାହା ଜାତୀୟ ହାରଠାରୁ ଅଧିକ ଥିଲା । ମହିଳା ସାକ୍ଷ୍ୟରତା ହାର ମାତ୍ର ୭୧.୦୨ % ଥିଲା ବେଳେ ପୁରୁଷ ସାକ୍ଷ୍ୟରତା ହାର ୮୮.୦୬ ରହିଥିଲା । ୬ ବର୍ଷରୁ କମ ସଂଖ୍ୟା ୧୦.୯୪ % ରହିଥିଲା ।

 

ବଣ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ପଶୁ ପକ୍ଷୀ [ସମ୍ପାଦନା]

ଅମରକଣ୍ଟକଠାରେ ପାଇନ ଅରଣ୍ୟ

ଅମରକଣ୍ଟକ ସହରକୁ ଘେରି  ରହିଥିବା ଅରଣ୍ୟରେ ବିଭନ୍ନ ଜାତୀୟ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷ୍ୟ [୬]ରହିଥାଏ । ଏଠାରୁ ୪୦ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଅଚଙ୍କମାର ଅଭୟାରଣ୍ୟ ରହିଛି । ଏହି ଅଭୟାରଣ୍ୟ ଛତିଶଗଡ଼  ରାଜ୍ୟରେ ଅଛି ଓ ଏଠାରୁ ବିଳାସପୁର [୭]ରାସ୍ତାରେ ରହିଛି । ଅମରକଣ୍ଟକର ଜଙ୍ଗଲ କାହ୍ନା ଜାତୀୟ ପାର୍କର  ଜଙ୍ଗଲ ସହ ସାମଞ୍ଜସ୍ଯ ରହିଛି । ଏହି ଜଙ୍ଗଲରେ ଭାରତର ବିଖ୍ୟାତ ବେଙ୍ଗଲ ଟାଇଗର[୮] ମଧ୍ୟ ରହନ୍ତି ।  ଏଠାରେ ଅରଣ୍ୟ ରେଶାଲ  ଜଙ୍ଗଲ ଥିଲା । ତାହାକୁ କାଟି ବିଶ୍ୱ ବେଙ୍କ ସହାୟତାରେ ପାଇନ ଗଛର ଅରଣ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଉଦ୍ୟମ ହେଇଥିଲା । ତେବେ ଏହାକୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରା ଯାଇଥିଲା ।[୯] 

କାଳଚୁରୀ ମନ୍ଦିର [ସମ୍ପାଦନା]

ଅମରକଣ୍ଟକଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିର

ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ [ସମ୍ପାଦନା]

ଏଠାରେ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଜାତୀୟ ଟ୍ରାଇବାଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଆଇନ[୧୦] ଅନୁସାରେ ଏଠାରେ ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପିତ ହେଇଛି । ସେଠାରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଆଦିବାସୀ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରା ଯାଉଛି ।[୧୧][୧୨] 

ଆଧାର [ସମ୍ପାଦନା]

External links[ସମ୍ପାଦନା]