ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ନ୍ୟାୟୀକ ନିଯୁକ୍ତି ଆୟୋଗ
| ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ନ୍ୟାୟୀକ ନିଯୁକ୍ତି ଆୟୋଗ, ୨୦୧୪ | |
|---|---|
| ଭାରତୀୟ ସଂସଦ | |
| An Act further to amend the Constitution of India. | |
| ଆଧାର | 99th Constitutional Amendment Act |
| Territorial extent | ଭାରତ |
| Date assented to | 15 August 2014 |
| Date commenced | 31 December 2014 |
| Date repealed | 16 October 2015 |
| Status: Repealed | |
ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ନ୍ୟାୟୀକ ନିଯୁକ୍ତି ଆୟୋଗ ଭାରତର ନ୍ୟାୟୀକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ତଥା ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ନ୍ୟାୟାଧୀଶମାନଙ୍କର ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ବଦଳି ନିମନ୍ତେ ଗଠିତ ଏକ ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂସ୍ଥା । ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ୯୯ତମ ସାଂବିଧାନିକ ସଂଶୋଧନ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ଆୟୋଗ ଗଠନର ପ୍ରାବଧାନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହା ଭାରତର ୧୨୧ତମ ଭାରତୀୟ ସଂବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍, ୨୦୧୪ ମାଧ୍ୟମରେ ଲୋକ ସଭାରେ ୧୩ ଅଗଷ୍ଟ, ୨୦୧୪ରେ ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ସଭାରେ ୧୪ ଅଗଷ୍ଟ,୨୦୧୪ରେ ସର୍ବ ସମ୍ମତ୍ତିକ୍ରମେ ପାରିତ ହୋଇଥିଲା ।[୧][୨]
ପୃଷ୍ଠଭୂମି
[ସମ୍ପାଦନା]ଭାରତର ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟ ତଥା ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟର ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ନ୍ୟାୟାଧୀଶମାନଙ୍କର ନିଯୁକ୍ତି ନିମନ୍ତେ ଭାରତୀୟ ସଂବିଧାନରେ କୌଣସି ବିଧିନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ତଥା ସ୍ପଷ୍ଟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନ ଥିବାରୁ ବିଗତ ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ଧରି କଲିଜିୟମ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳିତ । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟଙ୍କ ନିମ୍ନ ପ୍ରଦତ୍ତ ତିନୋଟି ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରାୟ ଉପରେ ଆଧାରିତ ।
- S. P. Gupta v. Union of India - 1981[୩] (also known as the Judges' Transfer case)
- Supreme Court Advocates-on Record Association vs Union of India - 1993[୪]
- In re Special Reference 1 of 1998[୫]
ତେବେ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ନ୍ୟାୟାଧୀଶମାନଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅଧିକ ପାରଦର୍ଶିତା ଆଣିବା ପାଇଁ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ମତ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ସୁଦୀର୍ଘ ଆଲୋଚନା ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ସ୍ତରରେ ସହମତି ପରେ ସଂବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ପୂର୍ବକ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ନ୍ୟାୟୀକ ନିଯୁକ୍ତି ଆୟୋଗର ପ୍ରାବଧାନ କରାଯାଇଥିଲା ।
ଗଠନ
[ସମ୍ପାଦନା]ଭାରତୀୟ ସଂବିଧାନର ୯୯ତମ ସଂଶୋଧନକ୍ରମେ ଏକ ନୂତନ ଧାରା ୧୨୪(କ)ରେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ନ୍ୟାୟୀକ ନିଯୁକ୍ତି ଆୟୋଗର ପ୍ରାବଧାନ କରାଯାଇଛି । ଉକ୍ତ ସଂଶୋଧିତ ଧାରା ଅନୁଯାୟୀ ଉକ୍ତ ଆୟୋଗ ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ଛଅଜଣ ସଦସ୍ୟ ରହିବେ ।
- ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ,
- ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଦୁଇଜଣ ବରିଷ୍ଠ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ
- କେନ୍ଦ୍ର ଆଇନ ମନ୍ତ୍ରୀ
- ଦୁଇଜଣ ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତି ଯେଉଁମାନେ କି ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ, ଭାରତର ପ୍ରଧାନ ମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ଲୋକ ସଭାରେ ବିରୋଧୀଦଳର ନେତା(ଯଦି ବିରୋଧୀଦଳର ନେତା ନଥାନ୍ତି, ଏକକ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଦଳର ନେତା)ଙ୍କଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ଏକ କମିଟିଦ୍ୱାରା ମନୋନୀତ ହୋଇଥିବେ । ତେବେ ଉକ୍ତ ଦୁଇଜଣ ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି, ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି ଅଳ୍ପସଂଖ୍ୟକବର୍ଗ କିମ୍ବା ମହିଳା ହୋଇଥିବେ । ଏହି ସଦସ୍ୟମାନେ କେବଳ ତିନି ବର୍ଷ ପାଇଁ ମନୋନୀତ ହେବେ ଓ ଏମାନେ ପୁନଃ ମନୋନୟନ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟ ବିବେଚିତ ହେବେ ନାହିଁ ।
କାର୍ଯ୍ୟ
[ସମ୍ପାଦନା]ସଂଶୋଧିତ ପ୍ରାବଧାନ ଅନୁସାରେ ଆୟୋଗର କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡିକ ଥିଲା ଏହିପରି:
- ଭାରତର ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟର ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ମାନଙ୍କ ନାମ ସୁପାରିଶ କରିବା,
- ବିଭିନ୍ନ ଉଚ୍ଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ମାନଙ୍କର ବଦଳି ସୁପାରିଶ କରିବା ଏବଂ
- ସୁପାରିଶ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରାର୍ଥୀ ମାନଙ୍କର ଆଇନଗତ ଯୋଗ୍ୟତା ଏବଂ ସାମର୍ଥ୍ୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ।
ନୂତନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସାମ୍ବିଧାନିକତା
[ସମ୍ପାଦନା]ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟଙ୍କ ଏକ ପାଞ୍ଚଜଣିଆ ଖଣ୍ଡପୀଠ ୧୬, ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୧୫ ତାରିଖରେ ୯୯ତମ ସଂବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ତଥା ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ନ୍ୟାୟୀକ ନିଯୁକ୍ତି ଆୟୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବିରୋଧୀ ବୋଲି ଦର୍ଶାଇ ରଦ୍ଦ କରିଦେଇଛନ୍ତି । ଫଳରେ ବିଗତ ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ପ୍ରଚଳିତ କଲିଜିୟମ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପୁନଃ ପ୍ରଚଳନ ନିଶ୍ଚିତ ହୋଇଯାଇଛି । ତେବେ ମାନ୍ୟବର ଉଚ୍ଚନ୍ୟାୟାଳୟ ତାଙ୍କର ଏହି ଆଦେଶରେ କଲିଜିୟମ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସୁଧାର ଆଣିବା ପାଇଁ ଯଦି କୌଣସି ପରାମର୍ଶ ଆସେ ତେବେ ତାହାର ଶୁଣାଣି କରାଯିବ ବୋଲି ସ୍ପଷ୍ଟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ଉକ୍ତ ମକଦ୍ଦମା ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ (ନିଯୁକ୍ତି ସମ୍ବନ୍ଧିତ) ଚତୁର୍ଥ ମାମଲା ଭାବେ ପରିଚିତ । [୬][୭][୮]
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ "The Constitutions (Ninety-ninth) Amendment) Bill, 2014" (PDF). Govt, of India. Archived from the original (PDF) on 19 August 2014. Retrieved 17 October 2015.
- ↑ "Rajya Sabha Passes First NJAC Bill". Bloomberg TV India.
- ↑ Bhagwati, P. "S. P. Gupta v. President of India". indiankanoon.org. Indian Kanoon. Retrieved 15 January 2013.
- ↑ Verma (for the majority), J S. "Supreme Court Advocates-on-Record Association v. Union of India". indiankanoon.org. Indian Kanoon. Retrieved 15 January 2013.
- ↑ Barucha, S. P. "In re Special Reference 1 of 1998". indiankanoon.org. Indian Kanoon. Retrieved 15 January 2013.
- ↑ http://www.thehindu.com/news/national/supreme-court-verdict-on-njac-and-collegium-system/article7769266.ece?homepage=true
- ↑ "SC declares NJAC unconstitutional, upholds Collegium". THE HINDU. 16 October 2015.
- ↑ "From BJP to Congress: Reactions to Supreme Court striking down the NJAC Act". FIRSTPOST. 16 October 2015.
 | ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗଟି ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ । ଆପଣ ଏହାକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କରି ଉଇକିପିଡ଼ିଆକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିପାରିବେ । |