ଟକ୍ସିକ ସକ୍ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ
| ଟକ୍ସିକ ସକ୍ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ (toxic shock syndrome) | |
|---|---|
 ସ୍ଟଫିଲୋକୋକସ ଜୀବାଣୁରେ ଥିବା ଟକ୍ସିକ ସକ୍ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ଟକ୍ସିନ-୧ (Toxic shock syndrome toxin-1) | |
| ବିଭାଗ | ସଂକ୍ରମକ ରୋଗ (Infectious disease) |
| ଲକ୍ଷଣ | ଜ୍ୱର Fever, ରାସ rash, ଚର୍ମରୁ ଚୋପା ଛାଡ଼ିବା, ନିମ୍ନ ରକ୍ତଚାପ (low blood pressure|)[୧] |
| ଆକ୍ରାନ୍ତ ସମୟ | ଦୃତ[୧] |
| କାରଣ | ସ୍ଟ୍ରେପ୍ଟୋକୋକସ ପାୟୋଜେନିସ (Streptococcus pyogenes) ବା ସ୍ଟାଫିଲୋକୋକସ ଅରିଅସ (Staphylococcus aureus)[୧] |
| ବିପଦ କାରକ | ଟାମ୍ପୋନ (Very absorbent tampons), ପିଲାଙ୍କ ଚର୍ମରୋଗ[୧] |
| ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି | ଲକ୍ଷଣ ଦେଖି କରାଯାଇପାରେ[୧] |
| ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ | ସେପ୍ଟିକ ସକ୍ (Septic shock), କାୱାସାକି ରୋଗ (Kawasaki's disease), ସ୍ଟିଭେନ-ଜନସନ ସିଣ୍ଡ୍ରୋଓମ (Stevens-Johnson syndrome), ସ୍କାରଲେତ ଫିଭର (scarlet fever)[୨] |
| ଚିକିତ୍ସା | ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ (Antibiotics), ଆବସେସମାନଙ୍କର (abscess) ଉତ୍କୀର୍ଣ୍ଣ ଓ ନିଷ୍କାସନ ଓ (incision and drainage), ଇଣ୍ଟ୍ରାଭେନସ ଇମ୍ମୁନୋଗ୍ଲୋବ୍ୟୁଲିନ (intravenous immunoglobulin)[୧] |
| Prognosis | ମୃତ୍ୟୁ ସଙ୍କଟ Risk of death: ~୫୦% (ସ୍ଟ୍ରେପ୍ଟୋକୋକାଲ), ~୫% (ସ୍ଟାଫିଲୋକୋକାଲ)[୧] |
| ପୁନଃପୌନିକ | ବାର୍ଷିକ ଏକ ଲକ୍ଷରେ ୩ ଜଣ (ବିକଶିତ ଦେଶରେ) [୧] |
| Patient UK | ଟକ୍ସିକ ସକ୍ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ (toxic shock syndrome) |
ଟକ୍ସିକ ସକ୍ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ
[ସମ୍ପାଦନା]ଟକ୍ସିକ ସକ୍ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ବା ଟିଏସଏସ (Toxic shock syndrome ବା TSS) ଅବସ୍ଥା ଜୀବାଣୁମାନଙ୍କର ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ଯୋଗୁ ସଂଘଟିତ ହୁଏ ।[୧] ଜ୍ୱର Fever, ରାସ rash, ଚର୍ମରୁ ଚୋପା ଛାଡ଼ିବା, ନିମ୍ନ ରକ୍ତଚାପ (low blood pressure|) । [୧] ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ରୋଗମାନଙ୍କର ଲକ୍ଷଣ ଯେପରିକି ମାସ୍ଟାଇଟିସ (mastitis), ଓଷ୍ଟିଓମାୟେଲାଇଟିସ (osteomyelitis), ନେକ୍ରୋଟାଇଜିଙ୍ଗ ଫାସାଇଟିସ ବା ନିମୋନିଆ ଆଦି ଦେଖାଯାଇପାରେ ।[୧]
ସ୍ଟ୍ରେପ୍ଟୋକୋକସ ପାୟୋଜେନିସ (Streptococcus pyogenes) ବା ସ୍ଟାଫିଲୋକୋକସ ଅରିଅସ (Staphylococcus aureus) ଇତ୍ୟାଦି ଜୀବାଣୁମାନଙ୍କ ଯୋଗୁ ଏହି ରୋଗ ହୁଏ ।[୧] ସ୍ଟ୍ରେପ୍ଟୋକୋକାଲ ଟକ୍ସିକ ସକ୍ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ରୋଗକୁ ଅନେକ ସମୟରେ ଟକ୍ସିକ ସକ୍-ଲାଇକ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ((TSLS)) କୁହାଯାଏ ।[୧] ବ୍ୟାପକ ସ୍ଟ୍ରେପ୍ଟୋକୋକାଲ ବ ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ଟାଫିଲୋକୋକାଲ ସଂକ୍ରମଣ ଯୋଗୁ ସୁପରଆଣ୍ଟିଜେନ (superantigens) ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବା ଯୋଗୁ ଏହି ରୋଗର ଅନ୍ତର୍ନିହିତ କାରଣ ହୋଇଥାଏ ।[୧] ଟାମ୍ପୋନ (Very absorbent tampons), ପିଲାଙ୍କ ଚର୍ମରୋଗ ଇତ୍ୟାଦି ଏହି ରୋଗ ସଙ୍କଟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।[୧] ଲକ୍ଷଣ ଦେଖି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇପାରେ ।[୧]
ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ (Antibiotics), ଆବସେସମାନଙ୍କର (abscess) ଉତ୍କୀର୍ଣ୍ଣ ଓ ନିଷ୍କାସନ ଓ (incision and drainage), ଇଣ୍ଟ୍ରାଭେନସ ଇମ୍ମୁନୋଗ୍ଲୋବ୍ୟୁଲିନ (intravenous immunoglobulin) ଇତ୍ୟାଦି ଉପଚାରଦ୍ୱାରା ଏହାର ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ ।[୧] ଅପରେଶନ କରି ସଂକ୍ରମିତ ଅଂଶଗୁଡ଼ିକ କାଢ଼ିଦେବାକୁ ଅନେକ କହୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାଦ୍ୱାରା କିଛି ଅଧିକ ଉପକାର ହେଉଥିବାର ପ୍ରମାଣ ମିଳିନାହିଁ ।[୧] ଏହି ଡିବ୍ରାଇଡମେଣ୍ଟ (surgical debridement) ଅପରେଶନକୁ କିଛି ବିଳମ୍ବରେ କରିବାକୁ ଅନେକ ବ୍ୟକ୍ତି ମତ ଦିଅନ୍ତି ।[୧] ସ୍ଟ୍ରେପ୍ଟୋକୋକାଲ ସଂକ୍ରମଣରେ ମୃତ୍ୟୁ ହାର ପ୍ରାୟ ୫୦% ହୋଇଥିବା ବେଳେ ସ୍ଟାଫିଲୋକୋକାଲ ସଂକ୍ରମଣରେ ଏହି ହାର ୫% ହୋଇଥାଏ । [୧] ଦୁଇ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇପାରେ ।[୧]
ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ସ୍ଟ୍ରେପ୍ଟୋକୋକାଲ ଟିଏସଏସ ରୋଗ ପ୍ରତି ୧୦୦,୦୦୦ଲୋକରେ ୩ ଜଣକୁ ହୁଏ ଓ ସ୍ଟାଫିଲୋକୋକାଲ ଟିଏସଏସ ରୋଗ ପ୍ରତି ୧୦୦,୦୦୦ ଲୋକରେ ୦.୫ ଜଣକୁ ହୁଏ ।[୧] ବିକଶିତ ପୃଥିବୀରେ (developing world) ସାଧାରଣତଃ ଏହି ରୋଗ ଅଧିକ ଦେଖାଯାଏ ।[୧] ସନ ୧୯୨୭ରେ ଏହି ରୋଗ ବିଷୟ ପ୍ରଥମେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଥିଲା ।[୧]
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ ୧.୦୦ ୧.୦୧ ୧.୦୨ ୧.୦୩ ୧.୦୪ ୧.୦୫ ୧.୦୬ ୧.୦୭ ୧.୦୮ ୧.୦୯ ୧.୧୦ ୧.୧୧ ୧.୧୨ ୧.୧୩ ୧.୧୪ ୧.୧୫ ୧.୧୬ ୧.୧୭ ୧.୧୮ ୧.୧୯ ୧.୨୦ ୧.୨୧ ୧.୨୨ ୧.୨୩ Low, DE (July 2013). "Toxic shock syndrome: major advances in pathogenesis, but not treatment". Critical Care Clinics. 29 (3): 651–75. doi:10.1016/j.ccc.2013.03.012. PMID 23830657.
- ↑ Ferri, Fred F. (2010). Ferri's differential diagnosis : a practical guide to the differential diagnosis of symptoms, signs, and clinical disorders (2nd ed.). Philadelphia: Elsevier/Mosby. p. Chapter T. ISBN 0323076998.
External links
[ସମ୍ପାଦନା]| ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ | |
|---|---|
| ବାହାର ଉତ୍ସ |
- Stevens DL (1995). "Streptococcal toxic-shock syndrome: spectrum of disease, pathogenesis, and new concepts in treatment". Emerging Infectious Diseases. 1 (3): 69–78. doi:10.3201/eid0103.950301. PMC 2626872. PMID 8903167.
- "Toxic Shock Syndrome (TSS): The Facts". Toxic Shock Syndrome information service. tssis.com.