ଜ୍ୱାଲା ଜୀ

ଜ୍ୱାଲା ଜୀ
ଜ୍ୱାଲା ଜୀ
	ଉପରେ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାରେ ଓ ତଳେ ପର୍ସିଆ ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ଶିଳାଲିପି ଯାହା ଆଜରବାଇଜାନର (Azerbaijan) ବାକୁରେ ଥିବା ଅତେଶଗାହ ବାକୁରେ ଥିବା ଅଗ୍ନି ମନ୍ଦିରରେ (fire temple) of en:Baku) ଅଛି । ସଂସ୍କୃତକୁ ପୁରାତନ ଦେବନାଗରୀ ଲିପିରେ ଏକ ମଙ୍ଗଳାଚରଣ ଓ ପର୍ସିଆ ଭାଷାରେ ଏକ ଦୋହା ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଛି । ଅଧିକାଂଶ ହିନ୍ଦୁ ପ୍ରାର୍ଥନା ଭଳି ଏଠାରେ ଶ୍ରୀ ଗଣେଶାୟ ନମଃ ଲେଖି ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି । ଦ୍ୱିତୀୟ ଧାଡ଼ିରେ ପବିତ୍ର ଅଗ୍ନି ଜ୍ୱାଲା ଜୀ (जवालाजी) ଲେଖାଯାଇଛି । ବିକ୍ରମ ସମ୍ବତ ୧୮୦୨ରେ ଏହା ଲେଖାଯାଇଛି । ଏକ ମାତ୍ର ପର୍ସିଆ ଭାଷାରେ ଯଦିଓ ବ୍ୟାକରଣ ବ‌ହିର୍ଭୁତ, ଏହା ଅଗ୍ନି ସମ୍ପର୍କ‌କୁ ହିଜରି ୧୧୫୮ରେ (Hijri 1158 (١١٥٨, i.e. again 1745 CE)) ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଥିବା ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କରୁଛି ।

ଇଂରାଜୀ ଲିଙ୍କ

https://or.wikipedia.org/wiki/Jwala_Ji

ଜ୍ୱାଲା ଜୀ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Jwala Ji) (Pahari: जवाला जी, ପଞ୍ଜାବୀ: ਜਵਾਲਾ ਜੀ, ହିନ୍ଦୀ : ज्वाला जी, ଉର୍ଦ୍ଦୁ ଭାଷାରେ: جوالا جی‎) ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ଦେବୀ ।

Jwala Ji (Pahari: जवाला जी, ପଞ୍ଜାବୀ: ਜਵਾਲਾ ਜੀ, ହିନ୍ଦୀ : ज्वाला जी, Urdu: جوالا جی‎) is a Hindu Goddess. ଅନ୍ୟ ଭାବରେ ଜ୍ୱାଲା ଜୀଙ୍କୁ ଜ‌ୱାଲା ଜୀ, ଜ୍ୱାଲା ଦେବୀ ଓ ଜ୍ୱାଲାମୁଖୀ ଜୀ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଜ୍ୱାଲା ଜୀ ସର୍ବଦା ଅଗ୍ନିଶିଖା ସମୂହ,^[୨] ସଂସ୍କୃତରେ ଜ୍ୱାଲା ଅର୍ଥ ଅଗ୍ନିଶିଖା ଯାହାକୁ ଗୁଏଲହ ମଧ୍ୟ କ‌ହନ୍ତି, ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ : glow ଅର୍ଥ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳତା, Lithuanian: zvilti)^[୩] ଓ ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶରେ ଜୀ ଶବ୍ଦ ସମ୍ମାନ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବ‌ହାର ହୁଏ ।

ବୈଷ୍ଣୋ ଦେବୀ ମନ୍ଦିର ସ‌ହିତ ଜ୍ୱାଲା ଜୀ ବା ଜ୍ୱାଲା ମୁଖୀ ଭାରତର ସର୍ବ ପୁରାତନ ମନ୍ଦିର ବୋଲି ଚର୍ଚ୍ଚା ହୁଏ । ମହାଭାରତ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପୁରାଣମାନଙ୍କରେ ଏହାର ବର୍ଣ୍ଣନା ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଛି । ସେଠାରେ ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ଗୁମ୍ଫା ଅଛି ଯେଉଁଠାରେ ଚିରନ୍ତନ ଶିଖା ସର୍ବଦା ଦେଖାଯାଉଛି । କେତେକ ଲୋକ କ‌ହନ୍ତି, ସେଠାରେ ନଅ ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ନଅଟି ଶିଖା ଅଛି । ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ସାତ ବେଣ୍ଟିଆ ଶିଖା କଥା ସ୍ୱୀକାର କରନ୍ତି । ^[୪]

ଜ୍ୱାଲା ଜୀ କଙ୍ଗ୍ରା

ଭାରତର ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶସ୍ଥିତ ନିମ୍ନ ହିମାଳୟରେ ଜ୍ୱାଲା ଜୀ ମନ୍ଦିର ଅଛି ଯାହା ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶର ଧର୍ମଶାଳାଠାରୁ ପ୍ରୟ ୫୫ କି:ମି: ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହି ମନ୍ଦିରଟି ଚାରିକୋଣିଆ ଥାଏ, ଗୋଟିଏ ଗମ୍ବୁଜ ଓ ଚତୁର୍ଭୁଜ ଆକାରର ଗାତ ଥାଏ ଯେଉଁଠାରେ ଫମ୍ପା ପଥର ଭିତରେ ସର୍ବଦ ଅଗ୍ନିଶିଖା ଥାଏ । ^[୫] ପ୍ରତି ବର୍ଷ ଜୁଲାଇ ଓ ଅଗଷ୍ଟ ମାସରେ ନବରାତ୍ର ସମୟରେ ଏଠାରେ ଏକ ବାର୍ଷିକ ମେଳାର ଆୟୋଜନ ହୁଏ । ଲଖନପାଲ, ଠାକୁର ଗୁଜରାଲ ଓ ଭାଟିଆମାନେ ମାଆ ଜ୍ୱାଲାମୁଖୀଙ୍କୁ କୁଳଦେବୀ ଭାବରେ ପୂଜା କରନ୍ତି । କାଙ୍ଗ୍ରା ସ୍ଥାନଟି ଫୁରୋଜ ଶାହ ତୋଗଲକ ଅଧିନରେ ଥିବାବେଳେ ଏଠାରେ ଏକ ପୁସ୍ତକାଳୟ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା ଯେଉଁଠାରେ ବ‌ହିଗୁଡ଼ିକ ସଂସ୍କୃତରୁ ପର୍ସିଆନ ଭାଷାରେ ଅନୁଦିତ ହୋଇଥିଲା ।^[୬] ^[୭] କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ସତୀଙ୍କର ଶରୀର ୫୧ ଖଣ୍ଡିତ ହେବା ପରେ ଗୋଟିଏ ଖଣ୍ଡ ସତୀ ମାଆଙ୍କର ଜିଭ ଏଠାରେ ପଡ଼ିଥିଲା ଏହି ଶିଖା ସେଇଥିରୁ ବାହାରିଛି । ଅନ୍ୟ କେତେକ ମତରେ ତାଙ୍କର ଶାଢ଼ୀ ଏଠାରେ ପଡ଼ିଥିଲା । ତାହା ସେଠାରେ ପଡ଼ିଥିବା ପରେ ଯେଉଁ ନିଆଁ ଜଳିଥିଲା ଯାହାକୁ କେହି ନିର୍ବାପିତ କଲେନାହିଁ । ସତୀଙ୍କର ଯୋଗ ଶକ୍ତି ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ପତିତ ହୋଇଥିଲା ।

ବୈଷ୍ଣୋ ଦେବୀ ମନ୍ଦିର ସ‌ହିତ ଜ୍ୱାଲା ଜୀ ବା ଜ୍ୱାଲା ମୁଖୀ ଭାରତର ସର୍ବ ପୁରାତନ ମନ୍ଦିର ବୋଲି ଚର୍ଚ୍ଚା ହୁଏ । ମହାଭାରତ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପୁରାଣମାନଙ୍କରେ ଏହାର ବର୍ଣ୍ଣନା ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଛି । ସେଠାରେ ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ଗୁମ୍ଫା ଅଛି ଯେଉଁଠାରେ ଚିରନ୍ତନ ଶିଖା ସର୍ବଦା ଦେଖାଯାଉଛି । କେତେକ ଲୋକ କ‌ହନ୍ତି, ସେଠାରେ ସାତ ସ୍ୱର୍ଗୀୟ ଭଉଣୀ ବା ନଅ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ପାଇଁ ନଅଟି ଶିଖା ଅଛି । ତାଙ୍କର ପତିତ ଜିଭ ଏଠାରେ ଅଗ୍ନିଶିଖାର ଆକାର ଧାରଣ କରିଛି ।

ଆଧାର

↑ ^୧.୦ ^୧.୧ Abraham Valentine Williams Jackson (1911), From Constantinople to the home of Omar Khayyam: travels in Transcaucasia and northern Persia for historic and literary research, The Macmillan company, ... they are now wholly substantiated by the other inscriptions ... They are all Indian, with the exception of one written in Persian ... dated in the same year as the Hindu tablet over it ... met two Hindu Fakirs who announced themselves as 'on a pilgrimage to this Baku Jawala Ji' ...
↑ Horace Hayman Wilson (1871), Select Specimens of the Theatre of the Hindus, Trübner, ... Jwalamukhi is the form of Durga, worshipped wherever a subterraneous flame breaks forth, or wherever jets of carburetted hydrogen gas are emitted from the soil ...
↑ J. P. Mallory, Douglas Q. Adams (1997), Encyclopedia of Indo-European culture, Taylor & Francis, ISBN 1-884964-98-2, ... guelhx - 'burn, glow; charcoal'. ... Lith zvilti 'gleam', Latv zvilnet 'flame, glow', OInd jvalati 'burns', jvala 'flame, coal' ...
↑ Phuttha Samākhom hǣng Prathēt Thai (1970), Visakhapuja, Buddhist Association of Thailand, ... At the decline of Srivijaya art, such a seven-forked flame will appear on the head of Sukhothai Buddhas.The temples was attacked by firoj shah tughlaq The Vajrasattva at the National Museum, Bangkok, ...
↑ Manoj Jreat (2004), Tourism in Himachal Pradesh, Indus Publishing, ISBN 81-7387-157-4, ... situated on a ridge called Kali dhar in Kangra district. It is built in the mandap (dome) style and the interior consists of a square pit where, from a hollowed rock natural gas escapes through a crack and burns endlessly ...
↑ D.N. Marshall (1983), History of libraries: ancient and mediaeval, Oxford & IBH Publishing Company, ... Firuzshah Tuhglaq (1351–1388), finding during his military exploits a library of 1300 volumes in the Jwalamukhi Temple at Nagarkot, had many of them translated by Hindu scholars from Sanskrit into Persian to place them in his own library ...
↑ Rohit Prabhakar, The Divine Temple of Jwala Ji, ... It is a rare Hindu temple where the physical manifestation of Goddess is a flame. Recent government backed surveys have not been able to conclusively prove presence of gas which was thought to power the flame, furthermore natural gas ascending levels of over 2000 feet above sea level where the temple is located - that is unheard of hence the actual source of energy powering the flame is yet to be determined as per modern science as we know it and it is a subject which has attracted many research scholars to the Jwalaji shrine in Himachal Pradesh. There are always 7 or 9 flames burning all the times. ...

[jackson1911-1] ୧.୦ ^୧.୧ Abraham Valentine Williams Jackson (1911), From Constantinople to the home of Omar Khayyam: travels in Transcaucasia and northern Persia for historic and literary research, The Macmillan company, ... they are now wholly substantiated by the other inscriptions ... They are all Indian, with the exception of one written in Persian ... dated in the same year as the Hindu tablet over it ... met two Hindu Fakirs who announced themselves as 'on a pilgrimage to this Baku Jawala Ji' ...

[wilson1871-2] Horace Hayman Wilson (1871), Select Specimens of the Theatre of the Hindus, Trübner, ... Jwalamukhi is the form of Durga, worshipped wherever a subterraneous flame breaks forth, or wherever jets of carburetted hydrogen gas are emitted from the soil ...

[mallory1997-3] J. P. Mallory, Douglas Q. Adams (1997), Encyclopedia of Indo-European culture, Taylor & Francis, ISBN 1-884964-98-2, ... guelhx - 'burn, glow; charcoal'. ... Lith zvilti 'gleam', Latv zvilnet 'flame, glow', OInd jvalati 'burns', jvala 'flame, coal' ...

[samakhom1970-4] Phuttha Samākhom hǣng Prathēt Thai (1970), Visakhapuja, Buddhist Association of Thailand, ... At the decline of Srivijaya art, such a seven-forked flame will appear on the head of Sukhothai Buddhas.The temples was attacked by firoj shah tughlaq The Vajrasattva at the National Museum, Bangkok, ...

[jreat2004-5] Manoj Jreat (2004), Tourism in Himachal Pradesh, Indus Publishing, ISBN 81-7387-157-4, ... situated on a ridge called Kali dhar in Kangra district. It is built in the mandap (dome) style and the interior consists of a square pit where, from a hollowed rock natural gas escapes through a crack and burns endlessly ...

[marshall1983-6] D.N. Marshall (1983), History of libraries: ancient and mediaeval, Oxford & IBH Publishing Company, ... Firuzshah Tuhglaq (1351–1388), finding during his military exploits a library of 1300 volumes in the Jwalamukhi Temple at Nagarkot, had many of them translated by Hindu scholars from Sanskrit into Persian to place them in his own library ...

[Rohit-7] Rohit Prabhakar, The Divine Temple of Jwala Ji, ... It is a rare Hindu temple where the physical manifestation of Goddess is a flame. Recent government backed surveys have not been able to conclusively prove presence of gas which was thought to power the flame, furthermore natural gas ascending levels of over 2000 feet above sea level where the temple is located - that is unheard of hence the actual source of energy powering the flame is yet to be determined as per modern science as we know it and it is a subject which has attracted many research scholars to the Jwalaji shrine in Himachal Pradesh. There are always 7 or 9 flames burning all the times. ...

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

[୭]