ଇଓସିନୋଫିଲିଆ ଏବଂ ଦୈହିକ ଲକ୍ଷଣ ସହିତ ଔଷଧ ଲାଲିମା
| Drug rash with eosinophilia and systemic symptoms | |
|---|---|
| Drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms, drug-induced hypersensitivity syndrome (DIHS), drug hypersensitivity syndrome (DHS), drug-induced delayed multiorgan hypersensitivity syndrome (DIDMOHS), drug-induced pseudolymphoma | |
| ଫାଇଲ:Drug eruption (DermNet NZ reactions-drug-rash1).jpg A medication induced rash[୧] | |
| ବିଭାଗ | Critical care, dermatology |
| ଲକ୍ଷଣ | Rash, fever, swollen lymph nodes, blood abnormalities (high eosinophils, atypical lymphocytes), organ inflammation[୨] |
| ଆକ୍ରାନ୍ତ ସମୟ | 2 to 3 weeks after exposure[୨] |
| ଅବଧି | Weeks[୨] |
| କାରଣ | Allopurinol, anticonvulsants, sulfonamides, antibiotics, others[୨][୧] |
| ବିପଦ କାରକ | Genetics[୧] |
| ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି | Based on symptoms, supported by laboratory tests[୧] |
| ଚିକିତ୍ସା | Stopping the offending medication, supportive care[୧] |
| Prognosis | 10% risk of death[୩] |
| ପୁନଃପୌନିକ | 1 in 100,000 per year[୨] |
.jpg){kind=link}
ଇଓସିନୋଫିଲିଆ ଏବଂ ଦୈହିକ ଲକ୍ଷଣ ସହିତ ଔଷଧ ଲାଲିମା (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Drug rash with eosinophilia and systemic/ ଡ୍ରେସ/ DRESS) ବା ଡ୍ରେସ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ଏକ ପ୍ରକାର ସାଂଘାତିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଯାହା କିଛି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଔଷଧ ପ୍ରତି ହୁଏ ।[୨] ଏହାର ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ଲାଲିମା, ଜ୍ୱର, ଫୁଲିଯାଇଥିବା ଲିମ୍ଫ ନୋଡ, ରକ୍ତ ଅସ୍ୱାଭାବିକତା (ଉଚ୍ଚ ସ୍ତରର ଇଓସିନୋଫିଲ, ଅସ୍ୱାଭାବିକ ଲିମ୍ଫୋସାଇଟ୍) ଏବଂ ଅଙ୍ଗ ପ୍ରଦାହ ହୋଇପାରେ ।[୨] ଔଷଧ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବାର ଦୁଇରୁ ତିନି ସପ୍ତାହ ପରେ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଓ ସାଧାରଣତଃ କିଛି ସପ୍ତାହ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥାଏ ।[୨] ରୋଗ ଜଟିଳ ହେଲେ ମାନବ ହର୍ପସ୍ ଭୂତାଣୁ ଏବଂ ଅଟୋଇମ୍ୟୁନ ରୋଗର ପୁନଃ ସକ୍ରିୟ ହୋଇପାରେ ।[୨]
ଏହି ଅବସ୍ଥାକୁ ଆଲୋପୁରିନଲ, ବାତରୋଧୀ ଏବଂ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ୍ ଔଷଧ ଆଣିପାରେ ।[୨] ବେଳେବେଳେ ଅନ୍ୟ ଔଷଧ ଯୋଗୁ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ ଏବଂ କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହାର କାରଣ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ରହିଥାଏ ।[୧] ବିପଦ କାରକ ମଧ୍ୟରେ ଜେନେଟିକ୍ସ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଅଟେ ।[୧] ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ଲକ୍ଷଣ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଏବଂ ଲାବୋରେଟୋରୀ ପରୀକ୍ଷା ଦ୍ୱାରା ସମର୍ଥିତ ହୁଏ ।[୧] ଷ୍ଟିଭେନ୍ସ - ଜନସନ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ (SJS), ବିଷାକ୍ତ ଏପିଡର୍ମାଲ ନେକ୍ରୋଲାଇସିସ୍ (TEN) ଏବଂ ତୀବ୍ର ଜେନେରାଲାଇଜଡ୍ ଏକ୍ସାଣ୍ଟେମେଟସ୍ ପୁଷ୍ଟୁଲୋସିସ୍ (AGEP) ସହିତ ଏହା ଭୟଙ୍କର ଚର୍ମ ପ୍ରତିକୂଳ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର (SCARs) ଏକ ରୂପ ।[୧]
କାର୍ବାମାଜାପିନ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ HLA ପ୍ରକାରର ବିପଦ ଥିବା ଜନସଂଖ୍ୟାର ସ୍କ୍ରିନିଂ କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଏ, ଯଦି ସକରାତ୍ମକ ପରୀକ୍ଷା ଫଳ ଆସେ ତେବେ ତାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଏହାର ବ୍ୟବହାରକୁ ଏଡ଼ାଇ ଦିଆଯାଏ ।[୪] ଚିକିତ୍ସା ଆପତ୍ତିଜନକ ଔଷଧ ବନ୍ଦ କରିବା ଏବଂ ସହାୟକ ଯତ୍ନ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ ।[୧] ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରୋଗରେ ସିଷ୍ଟମିକ୍ କର୍ଟିକୋଷ୍ଟିରଏଡ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ; ତେବେ ଏହିପରି ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଉଚ୍ଚମାନର ପ୍ରମାଣର ଅଭାବ ଅଛି ।[୧] କିଛି ସପ୍ତାହରୁ କିଛି ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକାଂଶ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ସୁସ୍ଥ ହେଉଥିବା ବେଳେ ମୃତ୍ୟୁ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ପ୍ରାୟ ୧୦% ରହେ ।[୧] [୩]
ଡ୍ରେସ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ଏକ ବିରଳ ଅବସ୍ଥା ଯାହା ବର୍ଷକୁ ପ୍ରାୟ ୧୦୦,୦୦୦ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ | [୨] ଯେଉଁମାନେ ବାତରୋଧୀ ଔଷଧ ନିଅନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୧୦,୦୦୦ ଲୋକରେ ଜଣେ ପ୍ରଭାବିତ ହୁଏ ।[୧] ପୁରୁଷ ଏବଂ ମହିଳା ସମାନ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୁଅନ୍ତି ।[୧] ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଶବ୍ଦ ୧୯୯୬ ମସିହାରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଲା; ଯଦିଓ ୧୯୪୦ ଦଶକରେ ପ୍ରଥମେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯିବା ପରଠାରୁ ଏହି ଅବସ୍ଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନାମ ଦ୍ୱାରା ଜଣାଶୁଣା ଥିଲା ।[୩]
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ ୧.୦୦ ୧.୦୧ ୧.୦୨ ୧.୦୩ ୧.୦୪ ୧.୦୫ ୧.୦୬ ୧.୦୭ ୧.୦୮ ୧.୦୯ ୧.୧୦ ୧.୧୧ ୧.୧୨ ୧.୧୩ "Drug hypersensitivity syndrome. DRESS | DermNet". dermnetnz.org (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 3 February 2023. Retrieved 13 June 2023.
- ↑ ୨.୦୦ ୨.୦୧ ୨.୦୨ ୨.୦୩ ୨.୦୪ ୨.୦୫ ୨.୦୬ ୨.୦୭ ୨.୦୮ ୨.୦୯ ୨.୧୦ Cardones, Adela R. (November 2020). "Drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms (DRESS) syndrome". Clinics in Dermatology. 38 (6): 702–711. doi:10.1016/j.clindermatol.2020.06.008. PMID 33341203.
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ ୩.୨ Walsh SA, Creamer D (January 2011). "Drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms (DRESS): a clinical update and review of current thinking". Clinical and Experimental Dermatology. 36 (1): 6–11. doi:10.1111/j.1365-2230.2010.03967.x. PMID 21143513.
- ↑ Adler NR, Aung AK, Ergen EN, Trubiano J, Goh MS, Phillips EJ (2017). "Recent advances in the understanding of severe cutaneous adverse reactions". The British Journal of Dermatology. 177 (5): 1234–1247. doi:10.1111/bjd.15423. PMC 5582023. PMID 28256714.