ତୀବ୍ର ଅଙ୍ଗ ଇସ୍କେମିଆ
| Acute limb ischaemia | |
|---|---|
| Acute limb ischemia, acute arterial occlusion | |
 Acute embolism to the right femoral artery resulting in ischemia | |
| ବିଭାଗ | Vascular surgery |
| ଲକ୍ଷଣ | Pale, painful, numb, immobile, pulseless, cool limb[୧] |
| ଆକ୍ରାନ୍ତ ସମୟ | Hours to days[୨] |
| କାରଣ | Thrombosis, embolism, dissection, trauma[୨] |
| ବିପଦ କାରକ | Smoking, diabetes, obesity, sedentary lifestyle, family history, high cholesterol, high blood pressure, atrial fibrillation[୧][୨] |
| ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି | Based on symptoms, confirmed by CT angiogram[୧] |
| ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ | Chronic limb ischemia[୨] |
| ଔଷଧ | Unfractionated heparin, pain management[୧] |
| ଚିକିତ୍ସା | Surgery, thrombolysis[୧] |
| ପୁନଃପୌନିକ | 15 to 22 per 100,000 per year[୧][୩] |
ତୀବ୍ର ଅଙ୍ଗ ଇସ୍କେମିଆ ( ALI ) ରୋଗ ହେଲେରେ ଅବୟବରେ ରକ୍ତ ପ୍ରବାହ ହଠାତ୍ ହ୍ରାସ ହୁଏ । [୪] ରୋଗର ଲକ୍ଷଣଗୁଡିକରେ ଅବୟବ ଫିକା ଦେଖାଯାଏ, କାଲୁଆ, ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ, ଚଳତ୍ ଶକ୍ତିହୀନ, ନାଡ଼ିହୀନ ଏବଂ ଅବୟବ ଥଣ୍ଡା ଲାଗେ ।[୫] ଯେ କୌଣସି ଅଙ୍ଗ ଜଡିତ ହୋଇପାରେ, ଗୋଡ ସାଧାରଣତଃ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥାଏ । [୧] ରୋଗ ଜଟିଳ ହେଲେ କମ୍ପାର୍ଟମେଣ୍ଟ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ହୋଇପାରେ । [୧]
ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ଧମନୀ ରୋଗ ଥିଲେ ଥ୍ରୋମ୍ବୋସିସ ହେବା ଏହାର ସାଧାରଣ କାରଣ (PAD) ଚିବେଚିତ ହୋଇଥାଏ । [୫] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାରଣ ମଧ୍ୟରେ ଏମ୍ବୋଲିଜ୍ମ, ଡିସେକସନ କିମ୍ବା ଆଘାତ ହୋଇପାରେ । [୬] ଧୂମପାନ, ମଧୁମେହ, ମେଦବହୁଳତା, ଏକାକୀ ଜୀବନ, ପାରିବାରିକ ଇତିହାସ, ଉଚ୍ଚ କୋଲେଷ୍ଟ୍ରଲ ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ରକ୍ତଚାପ ଭଳି ବିପଦ କାରକଗୁଡ଼ିକ ଯୋଗୁ ଏହି ରୋଗ ହୋଇପାରେ । [୧] ଲକ୍ଷଣ ଉପରେ ଆଧାର କରି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇପାରେ ଏବଂ ସିଟି ଅଞ୍ଜିଓଗ୍ରାମ କରି ନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଇଥାଏ। [୧] କ୍ରନିକ ଅଙ୍ଗ ଇସ୍କେମିଆରେ ଲକ୍ଷଣ ଧୀରେ ଧୀରେ ବିକଶିତ ହୁଏ, କୌଣସି ନାଡି ନ ଥାଇପାରେ ଓ ୨ ସପ୍ତାହରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ । [୭]
ଚିକିତ୍ସା ସାଧାରଣତଃ ତୁରନ୍ତ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାରଦ୍ୱାରା ହୋଇଥାଏ; ଯେଉଁଥିରେ ସର୍ଜିକାଲ ବାଇପାସ, ଏଣ୍ଡଆର୍ଟେରେଲ୍ଟୋମି କିମ୍ବାଏମ୍ବୋଲେକ୍ଟୋମି କରାଯାଏ । [୧] ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାରକୁ ଅପେକ୍ଷା କରିବା ସମୟରେ ଅବିଭକ୍ତ ହେପାରିନ୍ ଏବଂ ଯନ୍ତ୍ରଣା ନିବାରକ ଔଷଧ ବାରମ୍ବାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ । [୧] ଯଦି ଚିକିତ୍ସା ବିଳମ୍ବ ହୁଏ ତେବେ ଆମ୍ପ୍ୟୁଟେସନ୍ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇପାରେ । [୧] ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟଗତ ସମସ୍ୟା ହେତୁ ପ୍ରାୟ ୧୫% ଲୋକ ଏକ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରନ୍ତି । [୬]
ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏହି ରୋଗରେ ୧୦୦,୦୦୦ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୧୫ରୁ ୨୨ ଜଣ ପିଡ଼ିତ ହୋଇଥାଅନ୍ତି ।[୫] [୪] ପୁରୁଷ ଏବଂ ସ୍ତ୍ରୀ ସମାନ ଭାବରେ ବାରମ୍ବାର ପ୍ରଭାବିତ ହୁଅନ୍ତି ।[୧] [୮] [୧] ପ୍ରୟ ୭୫ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଏହି ରୋଗ ହୁଏ । ଇସକେମିଆ ଶବ୍ଦଟି ଗ୍ରୀକ୍ ଭାଷାରୁ ନିଆଯାଇଛି; ଇସ୍କିନ୍ର ଅର୍ଥ ହେଉଛି "ଧରିବା" ଏବଂ ହାମା ଅର୍ଥ "ରକ୍ତ" । [୯]
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ ୧.୦୦ ୧.୦୧ ୧.୦୨ ୧.୦୩ ୧.୦୪ ୧.୦୫ ୧.୦୬ ୧.୦୭ ୧.୦୮ ୧.୦୯ ୧.୧୦ ୧.୧୧ ୧.୧୨ ୧.୧୩ ୧.୧୪ Smith, DA; Lilie, CJ (January 2021). "Acute Arterial Occlusion". PMID 28722881.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ ୨.୩ Creager, Mark A.; Kaufman, John A.; Conte, Michael S. (2012). "Acute Limb Ischemia". New England Journal of Medicine. 366 (23): 2198–2206. doi:10.1056/NEJMcp1006054. PMID 22670905.
- ↑ Santistevan, JR (November 2017). "Acute Limb Ischemia: An Emergency Medicine Approach". Emergency medicine clinics of North America. 35 (4): 889–909. doi:10.1016/j.emc.2017.07.006. PMID 28987435.
- ↑ ୪.୦ ୪.୧ Santistevan, JR (November 2017). "Acute Limb Ischemia: An Emergency Medicine Approach". Emergency medicine clinics of North America. 35 (4): 889–909. doi:10.1016/j.emc.2017.07.006. PMID 28987435.
- ↑ ୫.୦ ୫.୧ ୫.୨ Smith, DA; Lilie, CJ (January 2021). "Acute Arterial Occlusion". PMID 28722881.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ ୬.୦ ୬.୧ Creager, Mark A.; Kaufman, John A.; Conte, Michael S. (2012). "Acute Limb Ischemia". New England Journal of Medicine. 366 (23): 2198–2206. doi:10.1056/NEJMcp1006054. PMID 22670905.
- ↑ Farber, A (12 July 2018). "Chronic Limb-Threatening Ischemia". The New England Journal of Medicine. 379 (2): 171–180. doi:10.1056/NEJMcp1709326. PMID 29996085.
- ↑ Lanzer, Peter; Topol, Eric J. (2002). Pan Vascular Medicine: Integrated Clinical Management (in ଇଂରାଜୀ). Springer Science & Business Media. p. 1353. ISBN 978-3-540-41484-1. Archived from the original on 2021-08-27. Retrieved 2021-03-04.
- ↑ "Definition of ISCHEMIA". www.merriam-webster.com (in ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 23 September 2020. Retrieved 4 March 2021.