ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ
ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ (ରାଜ୍ୟକାଳ : 321 ଖ୍ରୀ: ପୂରୁ 298 ଖ୍ରୀ: ପୂ ) "ମୌର୍ଯ୍ୟ" ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ । ସେ ଏକ ସାଧାରଣ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ କୌଟିଲ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କର (ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରର ରଚୟୀତା) ଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ । ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ହିଁ ଦେଶର ପ୍ରଥମ ଶାସକ ଥିଲେ ଯିଏକି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାରତକୁ ସର୍ବ ପ୍ରଥମେ ନିଜ ଅଧୀନକୁ ଆଣିଥିଲେ । ଐତିହାସିକମାନଙ୍କ ମତରେ ସେ ଜୈନଧର୍ମଲମ୍ବୀ ଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କର ଶାସନ ପଦ୍ଧତି ସବୁ ଶିଲଲେଖ ମାଧ୍ୟମରେ ଲେଖଉଥିଲେ, ଯାହାକି ଆଜି ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ତାଙ୍କର ନାତି ଯିଏ କି ସମ୍ରାଟ ''ଅଶୋକ'' ନାମରେ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ପରିଚିତ ସେ ଏକ ଐତିହାସିକ ସ୍ତମ୍ବ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେ ଭାରତରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ପ୍ରଚାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ଅନେକ ଉଲେଖନୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ମହାନ ଗ୍ରୀକ ଦାର୍ଶନିକ ମେଘାସ୍ଥିନିସ ତାଙ୍କ ଦରବାରରେ ୪ ବର୍ଷ ଗ୍ରୀକ ପ୍ରତିନିଧି ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଗ୍ରୀକ ଓ ଲାଟିନରେ ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ''ସାନ୍ଦ୍ରୋକୋଟୋସ'' ଏବଂ ''ଅଣ୍ଡ୍ରୋକୋଟୋସ'' ନାମରେ ମଧ୍ୟ ପରିଚିତ ।
| ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ | |
|---|---|
| ଶାସନକାଳ | c. 321 – c. 297 BCE[୨][୩] |
| ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ | c. ୩୨୧ BCE |
| ପୂର୍ବାଧିକାରୀ | ଧନାନନ୍ଦ |
| ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ | ବିନ୍ଦୁସାର (ପୁତ୍ର) |
| ଜୀବନସାଥୀ | ଦୁରଧାରା ଓ
ଧନନନ୍ଦଙ୍କ ଝିଅ |
| ସନ୍ତାନସନ୍ତତିଗଣ | |
| ବିନ୍ଦୁସାର | |
| ବଂଶ | ମୋର୍ଯ୍ୟ |
| ବାପା | unknown |
| ମାଆ | ମୁରା[୪] |
| ଜନ୍ମ | c. ୩୪୦BCE ପଟଳିପୁତ୍ର, ମଗଧ (ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ପାଟନା, ବିହାର) |
| ମୃତ୍ୟ | ୨୯୭ BCE[୩] Shravanabelagola, କର୍ଣ୍ଣାଟକ (ଜୈନ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ)[୫] |
| ଧର୍ମ | ଜୈନ[୬] |
ଜୀବନୀ ଆଧାରରେ
[ସମ୍ପାଦନା]ପ୍ରାରମ୍ଭ ଜୀବନ
[ସମ୍ପାଦନା]ସିଂହଳୀ ବୌଦ୍ଧ ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ, ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ପିତା - ସେହି ସମୟର ମୌର୍ଯ୍ୟ ବଂଶର ପ୍ରମୁଖ - ଏକ ଯୁଧ୍ୟରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ - ଯେବେ ତାଙ୍କ ମା ଗର୍ଭବତୀ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମା ପୁଷ୍ପା-ପୁର (ବସ୍ତୁତଃ : "ପୁଷ୍ପା ନଗରୀ") ସହରକୁ ନିଜ ଭାଇଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଖସି ପଳେଇ ଥିଲେ । ଏହି ସହରର ପରିଚୟ ପାଟଳୀପୁତ୍ର ସହ କରାଯାଏ, ଯେଉଁଟା କି କୁସୁମ-ପୁର (ଯାହାକୁ "ଫୁଲ ସହର" ଭି କୁହା ଯାଏ) ନାମରେ ମଧ୍ୟ ପରିଚିତ । ତାଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ, ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତଙ୍କ ମାମୁଁ ତାଙ୍କୁ ଏକ ଗୌଶାଳାକୁ ନେଇ ଗଲେ, ଯେଉଁଠି ତାଙ୍କୁ ଏକ ଗୋପୀ ପାଳନ ପୋଷଣ କରିଥିଲେ । ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ବଡ଼ ହେଲା ପରେ ସେ ଗୋପୀ ତାଙ୍କୁ ଏକ ଶିକାରୀକୁ ବିକି ଦେଲେ, ଯେ କି ତାଙ୍କୁ ଗୋରୁ-ଗାଈଙ୍କ ପାଳନ କରିବା କାମରେ ଲଗେଇ ଦେଲେ ।
ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା
[ସମ୍ପାଦନା]ପୂର୍ବଜୟ ଅଭିଯାନ ଏବଂ ନନ୍ଦ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସମାପ୍ତି
[ସମ୍ପାଦନା]ଯୁଦ୍ଧ ଏବଂ ବିବାହ
[ସମ୍ପାଦନା]ଦକ୍ଷିଣ ଅଭିଯାନ
[ସମ୍ପାଦନା]ସୈନ୍ୟ
[ସମ୍ପାଦନା]ପ୍ରତିଷ୍ଠା, ଶାସନ, ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁ
[ସମ୍ପାଦନା]ଭିତ୍ତିସରାଞ୍ଚନ
[ସମ୍ପାଦନା]କଳା ଏବଂ ସଂସ୍କୃତି
[ସମ୍ପାଦନା]ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ
[ସମ୍ପାଦନା]ମୃତ୍ୟୁ
[ସମ୍ପାଦନା]ପ୍ରସିଦ୍ଧଇତିହାସ
[ସମ୍ପାଦନା]ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ Radhakumud Mookerji (1966), Chandragupta Maurya and His Times, p.40: "A smaller hill at Sravana Belgola is called Chandragiri, because Chandragupta lived and performed his penance there. On the same hill is [...] an ancient temple called Chandragupta-Basti, because it was erected by Chandragupta [according to Jain tradition]. Moreover, the facade of this basti or temple which is in the form of a perforated screen, contains 90 sculptured scenes depicting events in the lives of Bhadrabahu and Chandragupta."
- ↑ Chandragupta Maurya, EMPEROR OF INDIA, Encyclopædia Britannica
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ Upinder Singh 2016, p. 331.
- ↑ Upinder Singh 2016, p. 330.
- ↑ Mookerji 1988, p. 40.
- ↑ Mookerji 1988, pp. 40–41.