Jump to content

ସିଲିଆକ୍ ଡିଜିଜ୍

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ
(Coeliac diseaseରୁ ଲେଉଟି ଆସିଛି)
ସିଲିଆକ୍ ଡିଜିଜ୍
celiac sprue, nontropical sprue, endemic sprue, gluten enteropathy
Biopsy of small bowel showing coeliac disease manifested by blunting of villi, crypt hyperplasia, and lymphocyte infiltration of crypts
ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ଓ ବାହାର ସ୍ରୋତ
ଉଚ୍ଚାରଣ/ˈsiːli.æk/
ସ୍ପେଶାଲିଟିGastroenterology
ଆଇସିଡ଼ି-୧୦K90.0
ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍579.0
ଓଏମ୍‌ଆଇଏମ୍212750
ରୋଗ ଡାଟାବେସ2922
ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ000233
ଇ-ମେଡ଼ିସିନmed/308 ped/2146 radio/652
Patient UKସିଲିଆକ୍ ଡିଜିଜ୍
MeSHD002446
GeneReviews

ସିଲିଆକ୍ ଡିଜିଜ୍ ବା ସିଲିଆକ୍ ରୋଗ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Coeliac disease, ବା celiac disease) ଏକ ଅଟୋଇମ୍ମ୍ୟୁନ୍ ରୋଗ ଯାହା ଜେନେଟିକ୍ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଲୋକଙ୍କର ଅନ୍ତନଳୀକୁ ଆକ୍ରମଣ କରେ ।[୧] ତରଳ ଝାଡ଼ା, ପେଟ ଫୁଲା, କୁଅବଶୋଷଣ, ଅରୁଚି ଇତ୍ୟାଦି ସାଧାରଣ ଲକ୍ଷଣମାନ ଏହି ରୋଗରେ ଦେଖାଯାଏ ଓ ପିଲାମାନଙ୍କର ସାଧାରଣ ବିକାଶ ସାଧନ ହୁଏ ନାହିଁ । ଏହି ରୋଗ ସାଧାରଣତଃ ୬ମାସରୁ ୨ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ।[୨] ଅସାଧାରଣ ଲକ୍ଷଣମାନ ୨ ବର୍ଷ ବୟସରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ପିଲାଙ୍କୁ ହୁଏ ।[୩][୪][୫] ପାକସ୍ଥଳୀ ଅନ୍ତନଳୀ ଲକ୍ଷଣ ଅତି ସାମାନ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ବା ଆଦୌ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ, ବିଭିନ୍ନ ଅଙ୍ଗ ପ୍ରତ୍ୟଙ୍ଗର ଦୈହିକ ବେମାରୀ ହୁଏ ବା କିଛି ସ୍ପଷ୍ଟ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ।[୨][୬] ସିଲିଆକ୍ ଡିଜିଜ୍ ପ୍ରଥମେ ପିଲାମାନଙ୍କଠାରେ ହେଉଥିବା ଦେଖାଯାଉଥିଲା[୩][୬] କିନ୍ତୁ ଏହା ଯେ କୌଣସି ବୟସରେ ହୋଇପାରେ । [୨][୩] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଟୋଇମ୍ମ୍ୟୁନ୍ ରୋଗ ଯଥା:- ମଧୁମେହ ଟାଇପ ୧, ଥାଇରଏଡ ପ୍ରଦାହ ଏହି ରୋଗ ସ‌ହିତ ଥାଇପାରେ ।[୬]

ଗ‌ହମ, ବାର୍ଲି ଓ ରାୟେରେ (rye) ଥିବ ଗ୍ଲୁଟେନ ନାମକ ପଦାର୍ଥ ସ‌ହିତ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଫଳରେ ସିଲିଆକ୍ ଡିଜିଜ୍ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । [୭][୮][୯] ମଧ୍ୟମ ପରିମାଣର ଅପମିଶ୍ରଣ ରହିତ ଓଟ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ଲୁଟେନ ମିଶ୍ରିତ ପଦାର୍ଥ ଖାଇଲେ ସ‌ହ୍ୟ କରିହୁଏ,[୮] କିନ୍ତୁ କେଉଁ ଧରଣର ବା ଟାଇପର ଖାଦ୍ୟ, ତାହା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।[୮][୧୦] ଗ୍ଲୁଟେନ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଲେ ଦେହରେ ଅସାଧାରଣ ଇମ୍ମ୍ୟୁନ୍ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ଯାହା ଯୋଗୁ ଅନେକ ପ୍ରକାର ଅଟୋଆଣ୍ଟିବଡି ତିଆରି ହୋଇଯାଏ ଯାହା ଦେହର ଅନେକ ଅଙ୍ଗମାନଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରନ୍ତି ।[୧୧][୧୨] କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତ୍ରରେ ଏଥି ଯୋଗୁ ପ୍ରଦାହ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ କ୍ଷୁଦ୍ରାନ୍ତ୍ର ଅଙ୍କୁର ବା ଭିଲାଇମାନଙ୍କର ଅପୁଷ୍ଟି ବା ଭିଲାଇ ଆଟ୍ରୋଫି ହୋଇଯାଏ ।[୧][୧୩] ଏହାଦ୍ୱାରା ପୋଷକମାନଙ୍କର ଅବଶୋଷଣ ହୋଇ ନ ପାରି ପରିଶେଷରେ ଆନିମିଆ ହୁଏ । [୧][୯]

ରକ୍ତର ଆଣ୍ଟିବଡି ପରୀକ୍ଷା, ଅନ୍ତନଳୀ ବାୟୋପ୍ସି ଓ ଜେନେଟକ ପରୀକ୍ଷା କରି ଏହି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । [୧] ଏହି ପରୀକ୍ଷା ସର୍ବଦା ଅତି ସରଳ ନୁହେଁ, ରକ୍ତର ଅଟୋଆଣ୍ଟିବଡି ପରୀକ୍ଷା ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ଥାଏ ।[୬][୧୪] ଓ ଅନେକ ଲୋକଙ୍କର ସାଧାରଣ ଅଙ୍କୁର ଥାଇ ଅତ୍ୟଳ୍ପ ଅନ୍ତନଳୀ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଯାଏ । [୪][୧୫] ଲୋକମାନଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଲକ୍ଷଣ ଥାଏ ଓ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ପରୀକ୍ଷା ପରେ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ସମ୍ଭବ ହୁଏ ।[୧୬] ଅଧୁନା ଅନେକ ଲୋକଙ୍କର ସ୍କ୍ରିନିଙ୍ଗ କଲାବେଳେ ଏହି ଲକ୍ଷଣ ବିହୀନ ରୋଗ ଚିହ୍ନଟ ହେଉଛି ।[୧୭] ଏହି ରୋଗଟି ସ୍ଥାୟୀ ପ୍ରୋଟିନ ଅସ‌ହ୍ୟତାରୁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ଗ‌ହମ ଆଲର୍ଜି ଶ୍ରେଣୀର ରୋଗମାନଙ୍କଠାରୁ ପୃଥକ୍ ରଖାଯାଇଛି ।[୧୮]

ଗ୍ଲୁଟେନ ନଥିବା ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ହିଁ ଏହାର ଏକମାତ୍ର ପ୍ରଭାବୀ ଚିକିତ୍ସା ଯାହା ଫଳରେ ଅନ୍ତନଳୀ ଝିଲ୍ଲୀ ଆରୋଗ୍ୟ ଲାଭ କରେ, ଲକ୍ଷଣ ଦୂର ହୁଏ ଓ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକଙ୍କର ରୋଗ ଜଟିଳ ହୁଏ ନାହିଁ । [୬][୧୯] ଚିକିତ୍ସିତ ନହେଲେ ଲିମ୍ଫୋମା ଭଳି କର୍କଟ ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରେ ଓ ଶୀଘ୍ର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇପାରେ ।[୨୦] ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଜଟିଳତା ହାର ଅଲଗା ରହେ; ଏହା ୧:୪୦ରୁ ୧:୩୦୦ ହୋଇପାରେ ଓ ହାରାହାରି ୧:୧୦୦ରୁ ୧:୧୭୦ ଥାଏ ।[୨୧] ବିକଶିତ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ୬ରୁ ୫ କେଶ୍ (୮୩%) ଚିହ୍ନଟ ହୋଇପାରେ ନାହିଁ କାରଣ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନିୟମିତ, ସ୍ୱଳ୍ପ ବା ଆଦୌ ଲକ୍ଷଣ ନଥାଏ ।[୨୨] ମହିଳାମାନଙ୍କର ପୁରୁଷଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ସାମାନ୍ୟ ଅଧିକ ଏହି ରୋଗ ହୁଏ ।[୧୮] ସିଲିଆକ୍ ଶବ୍ଦଟି ଗ୍ରୀକ୍ ଭାଷାର କଏଲିଆକସ୍ (Greek κοιλιακός ରkoiliakós, "abdominal") ଶବ୍ଦରୁ ନିଆଯାଇଛି ଓ ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏହାର ପରିଚୟ ମିଳିଥିଲା ଯାହା ଆରେଟେଅସ୍ ଅଫ କାପ୍ପାଡୋସିଆଙ୍କ (Aretaeus of Cappadocia) ଲିଖିତ ରୋଗ ବର୍ଣ୍ଣନା ବୋଲି ଧରାଯାଉଛି । [୨୩][୨୪]

ଆଧାର

[ସମ୍ପାଦନା]
  1. ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ ୧.୩ "Celiac Disease". NIDDKD. June 2015. Retrieved 17 March 2016.
  2. ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ Fasano A (Apr 2005). "Clinical presentation of celiac disease in the pediatric population". Gastroenterology (Review). 128 (4 Suppl 1): S68-73. doi:10.1053/j.gastro.2005.02.015. PMID 15825129.
  3. ↑ ୩.୦ ୩.୧ ୩.୨ "European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition guidelines for the diagnosis of coeliac disease" (PDF). J Pediatr Gastroenterol Nutr (Practice Guideline). 54 (1): 136–60. Jan 2012. doi:10.1097/MPG.0b013e31821a23d0. PMID 22197856. Archived from the original (PDF) on 2016-04-03. Retrieved 2016-05-08. Since 1990, the understanding of the pathological processes of CD has increased enormously, leading to a change in the clinical paradigm of CD from a chronic, gluten-dependent enteropathy of childhood to a systemic disease with chronic immune features affecting different organ systems. (...) atypical symptoms may be considerably more common than classic symptoms {{cite journal}}: Cite uses deprecated parameter |authors= (help)
  4. ↑ ୪.୦ ୪.୧ Rostami Nejad M, Hogg-Kollars S, Ishaq S, Rostami K (2011). "Subclinical celiac disease and gluten sensitivity". Gastroenterol Hepatol Bed Bench (Review). 4 (3): 102–8. PMC 4017418. PMID 24834166.
  5. ↑ Tonutti E, Bizzaro N (2014). "Diagnosis and classification of celiac disease and gluten sensitivity". Autoimmun Rev (Review). 13 (4–5): 472–6. doi:10.1016/j.autrev.2014.01.043. PMID 24440147.
  6. ↑ ୬.୦ ୬.୧ ୬.୨ ୬.୩ ୬.୪ Ciccocioppo R, Kruzliak P, Cangemi GC, Pohanka M, Betti E, Lauret E, Rodrigo L (Oct 22, 2015). "The Spectrum of Differences between Childhood and Adulthood Celiac Disease". Nutrients (Review). 7 (10): 8733–51. doi:10.3390/nu7105426. PMC 4632446. PMID 26506381. Several additional studies in extensive series of celiac patients have clearly shown that TG2A sensitivity varies depending on the severity of duodenal damage, and reaches almost 100% in the presence of complete villous atrophy (more common in children under three years), 70% for subtotal atrophy, and up to 30% when only an increase in IELs is present. (IELs: intraepithelial lymphocytes){{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  7. ↑ Tovoli F, Masi C, Guidetti E, Negrini G, Paterini P, Bolondi L (Mar 16, 2015). "Clinical and diagnostic aspects of gluten related disorders". World J Clin Cases (Review). 3 (3): 275–84. doi:10.12998/wjcc.v3.i3.275. PMC 4360499. PMID 25789300.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  8. ↑ ୮.୦ ୮.୧ ୮.୨ Penagini F, Dilillo D, Meneghin F, Mameli C, Fabiano V, Zuccotti GV (Nov 18, 2013). "Gluten-free diet in children: an approach to a nutritionally adequate and balanced diet". Nutrients (Review). 5 (11): 4553–65. doi:10.3390/nu5114553. PMC 3847748. PMID 24253052.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  9. ↑ ୯.୦ ୯.୧ Di Sabatino A, Corazza GR (April 2009). "Coeliac disease". Lancet. 373 (9673): 1480–93. doi:10.1016/S0140-6736(09)60254-3. PMID 19394538.
  10. ↑ Comino I, Moreno Mde L, Sousa C (Nov 7, 2015). "Role of oats in celiac disease". World J Gastroenterol (Review). 21 (41): 11825–31. doi:10.3748/wjg.v21.i41.11825. PMC 4631980. PMID 26557006.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  11. ↑ Lundin KE, Wijmenga C (Sep 2015). "Coeliac disease and autoimmune disease-genetic overlap and screening". Nat Rev Gastroenterol Hepatol (Review). 12 (9): 507–15. doi:10.1038/nrgastro.2015.136. PMID 26303674. The abnormal immunological response elicited by gluten-derived proteins can lead to the production of several different autoantibodies, which affect different systems.
  12. ↑ National Institute for Health and Clinical Excellence. Clinical guideline 86: Recognition and assessment of coeliac disease. London, 2009.
  13. ↑ Vivas S, Vaquero L, Rodríguez-Martín L, Caminero A (Nov 6, 2015). "Age-related differences in celiac disease: Specific characteristics of adult presentation". World J Gastrointest Pharmacol Ther (Review). 6 (4): 207–12. doi:10.4292/wjgpt.v6.i4.207. PMC 4635160. PMID 26558154. In addition, the presence of intraepithelial lymphocytosis and/or villous atrophy and crypt hyperplasia of small-bowel mucosa, and clinical remission after withdrawal of gluten from the diet, are also used for diagnosis antitransglutaminase antibody (tTGA) titers and the degree of histological lesions inversely correlate with age. Thus, as the age of diagnosis increases antibody titers decrease and histological damage is less marked. It is common to find adults without villous atrophy showing only an inflammatory pattern in duodenal mucosa biopsies: Lymphocytic enteritis (Marsh I) or added crypt hyperplasia (Marsh II){{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  14. ↑ Lewis NR, Scott BB (Jul 1, 2006). "Systematic review: the use of serology to exclude or diagnose coeliac disease (a comparison of the endomysial and tissue transglutaminase antibody tests)". Aliment Pharmacol Ther (Review). 24 (1): 47–54. doi:10.1111/j.1365-2036.2006.02967.x. PMID 16803602.
  15. ↑ Molina-Infante J, Santolaria S, Sanders DS, Fernández-Bañares F (May 2015). "Systematic review: noncoeliac gluten sensitivity". Aliment Pharmacol Ther (Review). 41 (9): 807–20. doi:10.1111/apt.13155. PMID 25753138. Furthermore, seronegativity is more common in coeliac disease patients without villous atrophy (Marsh 1-2 lesions), but these 'minor' forms of coeliac disease may have similar clinical manifestations to those with villous atrophy and may show similar clinical–histological remission with reversal of haematological or biochemical disturbances on a gluten-free diet (GFD).
  16. ↑ Ludvigsson JF, Card T, Ciclitira PJ, Swift GL, Nasr I, Sanders DS, Ciacci C (Apr 2015). "Support for patients with celiac disease: A literature review". United European Gastroenterol J (Review). 3 (2): 146–59. doi:10.1177/2050640614562599. PMC 4406900. PMID 25922674.
  17. ↑ van Heel DA, West J (2006). "Recent advances in coeliac disease". Gut (Review). 55 (7): 1037–46. doi:10.1136/gut.2005.075119. PMC 1856316. PMID 16766754.
  18. ↑ ୧୮.୦ ୧୮.୧ Hischenhuber C, Crevel R, Jarry B, Mäki M, Moneret-Vautrin DA, Romano A, Troncone R, Ward R (March 2006). "Review article: safe amounts of gluten for patients with wheat allergy or coeliac disease". Aliment. Pharmacol. Ther. 23 (5): 559–75. doi:10.1111/j.1365-2036.2006.02768.x. PMID 16480395.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  19. ↑ See JA, Kaukinen K, Makharia GK, Gibson PR, Murray JA (Oct 2015). "Practical insights into gluten-free diets". Nat Rev Gastroenterol Hepatol (Review). 12 (10): 580–91. doi:10.1038/nrgastro.2015.156. PMID 26392070.
  20. ↑ Lebwohl B, Ludvigsson JF, Green PH (Oct 2015). "Celiac disease and non-celiac gluten sensitivity". BMJ (Review). 5: 351:h4347. doi:10.1136/bmj.h4347. PMC 4596973. PMID 26438584. Celiac disease occurs in about 1% of the population worldwide, although most people with the condition are undiagnosed. It can cause a wide variety of symptoms, both intestinal and extra-intestinal because it is a systemic autoimmune disease that is triggered by dietary gluten. Patients with celiac disease are at increased risk of cancer, including a twofold to fourfold increased risk of non-Hodgkin's lymphoma and a more than 30-fold increased risk of small intestinal adenocarcinoma, and they have a 1.4-fold increased risk of death.
  21. ↑ Fasano, A; Catassi, C (Dec 20, 2012). "Clinical practice. Celiac disease". The New England Journal of Medicine (Review). 367 (25): 2419–26. doi:10.1056/NEJMcp1113994. PMID 23252527.
  22. ↑ Lionetti E, Gatti S, Pulvirenti A, Catassi C (Jun 2015). "Celiac disease from a global perspective". Best Pract Res Clin Gastroenterol (Review). 29 (3): 365–79. doi:10.1016/j.bpg.2015.05.004. PMID 26060103.
  23. ↑ Adams F, translator (1856). "On The Cœliac Affection". The extant works of Aretaeus, The Cappadocian. London: Sydenham Society. pp. 350–1. Retrieved 12 December 2009. {{cite book}}: |last= has generic name (help); External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
  24. ↑ Losowsky MS (2008). "A history of coeliac disease". Dig Dis. 26 (2): 112–20. doi:10.1159/000116768. PMID 18431060.
"https://or.wikipedia.org/w/index.php?title=ସିଲିଆକ୍_ଡିଜିଜ୍&oldid=512027"ରୁ ଅଣାଯାଇଅଛି