ଦୁଷ୍ୟନ୍ତ କୁମାର

ଦୁଷ୍ୟନ୍ତ କୁମାର ତ୍ୟାଗୀ
ଦୁଷ୍ୟନ୍ତ କୁମାର ତ୍ୟାଗୀ
	୨୦୦୯ ମସିହା ଭାରତର ଷ୍ଟାମ୍ପରେ କୁମାର
ଜନ୍ମ ଓ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ	୧ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୩୧
ମୃତ୍ୟୁ	୩୦ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୭୫ (ବୟସ ୪୪); ଭୋପାଳ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ଭାରତ
ବୃତ୍ତି	କବି, ନାଟ୍ୟକାର, ସାହିତ୍ୟିକ, ଗଜଲ, ଅନୁବାଦକ
ଜାତୀୟତା	ଭାରତୀୟ
ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ	ଏମ.ଏ, (ହିନ୍ଦୀ), ଆଲାହାବାଦ
ଶୈଳୀ	ହିନ୍ଦୀ କବିତା
ସାହିତ୍ୟ କୃତି	ସାୟେ ମେଁ ଧୂପ, ; ଏକ କାନ୍ତ ବିଶପୟୀ; ମନ କେ କୋନ, ୧୯୬୩ରେ ପ୍ରକାଶିତ

ଦୁଷ୍ୟନ୍ତ କୁମାର ତ୍ୟାଗୀ (୧ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୩୧ - ୩୦ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୭୫) ଆଧୁନିକ ହିନ୍ଦୀ ସାହିତ୍ୟର ଜଣେ ଭାରତୀୟ କବି ଥିଲେ । ସେ ହିନ୍ଦୀ ଗଜଲ ଲେଖିବା ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲେ ଓ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଜଣେ ପ୍ରମୁଖ ହିନ୍ଦୀ କବି ଭାବରେ ମାନ୍ୟତା ପାଇଥିଲେ ।

ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନ

ଦୁଷ୍ୟନ୍ତ କୁମାର, ରାଜେଶ୍ୱରୀ ତ୍ୟାଗୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ ।^[୨]

ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ

୨୦୧୭ ମସିହାରେ ଦୁଷ୍ୟନ୍ତ କୁମାରଙ୍କ "ହୋ ଗଇ ହେ ପୀର ପର୍ବତ-ସୀ (हो गई है पीर पर्वत-सी)" କବିତାର କିଛି ଅଂଶ ଲୋକପ୍ରିୟ ଭାରତୀୟ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର "ଇରାଦା"ରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ଦୁର୍ନୀତି ହେତୁ ବଠିଣ୍ଡା(ପଞ୍ଜାବ)ର ଲୋକମାନଙ୍କର ଦୁଃଖଦ ପରିସ୍ଥିତି ଓ ସବୁଜ ବିପ୍ଳବରୁ ଛାଡିଥିବା କୀଟନାଶକ ଏବଂ ତାପଜ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନରୁ ପାଉଁଶ ଉଡିବା କାରଣରୁ ଭୂତଳ ଜଳର ୟୁରାନିୟମ୍ ପ୍ରଦୂଷଣ ହେତୁ କର୍କଟ ରୋଗ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଛି ।^[୩]

ଭାରତରେ ଦୁର୍ନୀତି ନିବାରଣ ଆନ୍ଦୋଳନ (୨୦୧୧-୨୦୧୨) ସମୟରେ ଅରବିନ୍ଦ କେଜରିୱାଲ "ହୋ ଗଇ ହେ ପୀର ପର୍ବତ-ସୀ (हो गई है पीर पर्वत-सी)" କବିତା ଗାଇଥିଲେ ।^[୪]^[୫]

କବିତା "ତୁ କିସି ରେଲ ସେ ଗୁଜର୍ତ୍ତୀ ହେ" ଲାଇନ ତାଙ୍କ କବିତାରୁ ନିଆଯାଇଥିଲା ଏବଂ ମସାନ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ଏକ ଗୀତ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା ।

ଏବିପି ନ୍ୟୁଜ୍ ଏବଂ ହିନ୍ଦୀ କବି କୁମାର ବିଶ୍ୱାସ ନିଜର କାର୍ଯ୍ୟ ମହାକବିରେ ଦୁଷ୍ୟନ୍ତ କୁମାରଙ୍କ ଉପରେ ଏକ ଏପିସୋଡ୍ କରିଥିଲେ ଯାହାକି ୧୨ ଏବଂ ୧୩ ନଭେମ୍ବର ୨୦୧୬ରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା ।

ତାଙ୍କ ଗଜଲ 'ସାଏ ମେ ଧୂପ'ର ଏକ ଲାଇନ୍ ଦୁଷ୍ୟନ୍ତ କୁମାରଙ୍କ ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଛି ଏବଂ ହିନ୍ଦୀ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର "ହାଲା ବୋଲ୍"ରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୋଇଛି : "ମେରେ ସିନେ ମେଁ ନେହିଁ ତୋ ତେରେ ସିନେ ମେଁ ସହି, ହୋ କହିଁ ଭି ଆଗ, ଲେକିନ ଆଗ ଜଲନି ଚାହିଏ" "मेरे सीने में नहीं तो तेरे सीने मे सही, हो कहीं भी आग, लेकिन आग जलनी चाहिए" । "ଷ୍ଟାରପ୍ଲସ" ଶୋ ସତ୍ୟମେଭ ଜୟତେର ପ୍ରମୋରେ "ସିର୍ଫ ହଙ୍ଗାମା ଖଡା କରନା ମେରା ମକ୍ସଦ ନେହିଁ, ସାରି କୋଶିଷ ହେ କି ୟେ ସୁରତ ବଦଲିନି ଚାହିଏ"ର ଲାଇନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା ।^[୬]^[୭]

ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୦୯ ମସିହାରେ ଭାରତୀୟ ପଦବୀ ବିଭାଗରେ ଦୁଷ୍ୟନ୍ତ କୁମାରଙ୍କ ପ୍ରତିଛବି ସହିତ ଏକ ସ୍ମରଣୀୟ ଷ୍ଟାମ୍ପ ଜାରି କରିଥିଲା ।^[୮]^[୯]

ଭୋପାଳ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ସି.ଟି.ଟି ନଗରରେ ଦୁଷ୍ୟନ୍ତ କୁମାରଙ୍କୁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ କରୁଥିବା ଏକ ସଂଗ୍ରହାଳୟ ଅବସ୍ଥିତ ।^[୧୦]^[୧୧]

ସ୍ମାର୍ଟ ସିଟି ପ୍ରୋଜେକ୍ଟର ପ୍ରଶାସନଦ୍ୱାରା ଦୁଷ୍ୟନ୍ତ କୁମାରଙ୍କ ଘର ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲା । ଏହାକୁ ନେଇ ଅନେକ ଅଗ୍ରଣୀ ବ୍ୟକ୍ତି ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ ।^[୧୨]

ଆଧାର

↑ Datta, Amaresh (2006). The Encyclopaedia of Indian Literature (Volume 2). Sahitya Akademi. p. 1391. ISBN 978-81-260-1194-0.
↑ "Poet's letter applauding Amitabh Bachchan on display at Madhya Pradesh museum". The Indian Express. Retrieved 10 April 2014.
↑ "Irada – film and credits".
↑ AAP Karnataka. "Arvind Kejriwal singing Dushyant ji's 'Hogayi hai peer parvat si'". YouTube. Archived from the original on 2016-07-03. Retrieved 10 April 2014.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
↑ AAP Official you Tube Channel. "Arvind Kejriwal sings ho gayi hai peer parwat si". YouTube. Archived from the original on 2016-07-30. Retrieved 10 April 2014.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
↑ "Seene mein aag jalni chahiye – Satyamev Jayate". YouTube. Archived from the original on 2012-05-10. Retrieved 1 September 2016.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
↑ "SATYAMEV JAYATE Review: Aamir Khan's calculated risk?". Bollywood Life (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). 7 May 2012. Retrieved 1 September 2016.
↑ "Dushyant Kumar". First Impressions : Blog. 9 November 2012. Retrieved 10 April 2014.
↑ "Dushyant Kumar stamp – India". Stamps of the world. Retrieved 10 April 2014.
↑ "Dushyant Kumar museum". दुष्यन्त कुमार स्मारक पाण्डुलिपि संग्रहालय. Archived from the original on 17 May 2014. Retrieved 10 April 2014.
↑ "Poet's letter applauding Amitabh Bachchan on display". The Times of India. Press Trust of India. 5 March 2013. Retrieved 10 April 2014.
↑ न्यूज़, ब्रजेश राजपूत, संवाददाता, एबीपी (11 September 2017). "ABP न्यूज़ की रिपोर्ट से टूटी शिवराज सरकार की नींद, मंत्री बोले- बेहतर जगह बनाएंगे दुष्यंत कुमार का संग्रहालय". Archived from the original on 28 January 2018. Retrieved 24 July 2022.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[auto-1] Datta, Amaresh (2006). The Encyclopaedia of Indian Literature (Volume 2). Sahitya Akademi. p. 1391. ISBN 978-81-260-1194-0.

[2] "Poet's letter applauding Amitabh Bachchan on display at Madhya Pradesh museum". The Indian Express. Retrieved 10 April 2014.

[3] "Irada – film and credits".

[4] AAP Karnataka. "Arvind Kejriwal singing Dushyant ji's 'Hogayi hai peer parvat si'". YouTube. Archived from the original on 2016-07-03. Retrieved 10 April 2014.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)

[5] AAP Official you Tube Channel. "Arvind Kejriwal sings ho gayi hai peer parwat si". YouTube. Archived from the original on 2016-07-30. Retrieved 10 April 2014.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)

[6] "Seene mein aag jalni chahiye – Satyamev Jayate". YouTube. Archived from the original on 2012-05-10. Retrieved 1 September 2016.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)

[7] "SATYAMEV JAYATE Review: Aamir Khan's calculated risk?". Bollywood Life (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). 7 May 2012. Retrieved 1 September 2016.

[8] "Dushyant Kumar". First Impressions : Blog. 9 November 2012. Retrieved 10 April 2014.

[9] "Dushyant Kumar stamp – India". Stamps of the world. Retrieved 10 April 2014.

[10] "Dushyant Kumar museum". दुष्यन्त कुमार स्मारक पाण्डुलिपि संग्रहालय. Archived from the original on 17 May 2014. Retrieved 10 April 2014.

[11] "Poet's letter applauding Amitabh Bachchan on display". The Times of India. Press Trust of India. 5 March 2013. Retrieved 10 April 2014.

[12] न्यूज़, ब्रजेश राजपूत, संवाददाता, एबीपी (11 September 2017). "ABP न्यूज़ की रिपोर्ट से टूटी शिवराज सरकार की नींद, मंत्री बोले- बेहतर जगह बनाएंगे दुष्यंत कुमार का संग्रहालय". Archived from the original on 28 January 2018. Retrieved 24 July 2022.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

[୭]

[୮]

[୯]

[୧୦]

[୧୧]

[୧୨]