ଚୋୖରି ଚୌରା କାଣ୍ଡ
ବ୍ରିଟିଶ ଭାରତର ୟୁନାଇଟେଡ୍ ପ୍ରୋଭିନ୍ସର (ଆଧୁନିକ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ) ଗୋରଖପୁର ଜିଲ୍ଲାର ଚୋୖରି ଚୌରାଠାରେ ୪ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୨୨ ମସିହାରେ ଚୋୖରି ଚୌରା ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା । ଏହି ଘଟଣା ପରିପେକ୍ଷୀରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ଏକ ବିରାଟ ଦଳ ପୋଲିସ୍ ସହ ମୁହାଁମୁହିଁ ହୋଇଥିଲେ। ଏଥିରେ ଗହଳିକୁ ଆୟତ୍ତ କରିବାକୁ ପୋଲିସ ଗୁଳି ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲେ । ଏହାର ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାକୁ ପ୍ରଦର୍ଶନକାରୀମାନେ ଆକ୍ରମଣ କରି ପୋଲିସ ଷ୍ଟେସନରେ ନିଆଁ ଲଗାଇ ଏହାର ସମସ୍ତ ଅଧିବାସୀଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ। ଏହି ଘଟଣାରେ ତିନିଜଣ ସାଧାରଣ ନାଗରିକ ଏବଂ ୨୨ ଜଣ ପୋଲିସର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା । ହିଂସା ବିରୁଦ୍ଧରେ କଡା ବିରୋଧ କରୁଥିବା ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଏହି ଘଟଣାର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଫଳାଫଳ ଭାବରେ ୧୨ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୨୨ରେ ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବନ୍ଦ କରିଥିଲେ। ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ସତ୍ତ୍ୱେ ୧୯ ଜଣ ପ୍ରଦର୍ଶନକାରୀଙ୍କୁ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଏବଂ ୧୪ ଜଣଙ୍କୁ ବ୍ରିଟିଶ ଉପନିବେଶ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଆଜୀବନ କାରାଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରିଥିଲେ ।
ପୃଷ୍ଠଭୂମି[ସମ୍ପାଦନା]
୧୯୨୦ ମସିହା ପରଠାରୁ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଭାରତୀୟମାନେ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଥିଲେ। ସତ୍ୟଗ୍ରହ ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା ନାଗରିକ ଅମାନ୍ୟର ଅହିଂସା ପଦ୍ଧତିକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ସ୍ୱରାଜ କିମ୍ବା ସ୍ୱାଧୀନତାର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସହିତ ରୋୱାଲ୍ଟ ଆକ୍ଟ ଭଳି ଅତ୍ୟାଚାରକାରୀ ସରକାରୀ ନିୟାମକ ପଦକ୍ଷେପକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସଦ୍ୱାରା ବିରୋଧ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯାଇଥିଲା।
ଘଟଣା[ସମ୍ପାଦନା]
ଘଟଣାର ଦୁଇ ଦିନ ପୂର୍ବରୁ, ୨ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୨୨ରେ, ଭଗବାନ୍ ଅହିର ନାମକ ବ୍ରିଟିଶ ଭାରତୀୟ ସେନାର ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ସୈନିକଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ସ୍ୱେଛାସେବୀମାନେ ବଜାରରେ ଅଧିକ ଖାଦ୍ୟ ମୂଲ୍ୟ ଏବଂ ମଦ ବିକ୍ରିକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଦର୍ଶନକାରୀଙ୍କୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଦରୋଗା (ଇନ୍ସପେକ୍ଟର) ଗୁପ୍ତେଶ୍ୱର ସିଂ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ପୋଲିସ କର୍ମଚାରୀମାନେ ମାଡ଼ ମାରିଥିଲେ । ଅନେକ ନେତାଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇ ଚୋୖରି ଚୌରା ପୋଲିସ ଷ୍ଟେସନରେ ତାଲା ପକାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହାର ଜବାବରେ ସ୍ଥାନୀୟ ବଜାରରେ ୪ ଫେବୃଆରୀରେ ପୋଲିସ ବିରୋଧରେ ଏକ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକ୍ଷୋଭ ପ୍ରଦର୍ଶନୀ ଡକାଯାଇଥିଲା। [୧]
୪ ଫେବୃଆରୀରେ, ପ୍ରାୟ ୨୦୦୦ରୁ ୨୫୦୦ ବିକ୍ଷୋଭକାରୀ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ଚୋୖରି ଚୌରା ବଜାର ଅଭିମୁଖେ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ବଜାରରେ ଏକ ମଦ ଦୋକାନକୁ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ଏକାଠି ହୋଇଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କ ନେତାଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା, ମାଡ଼ ମରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଜେଲରେ ରଖାଯାଇଥିଲା। ଭିଡ଼ର କିଛି ଅଂଶ ସ୍ଥାନୀୟ ପୋଲିସ ଷ୍ଟେସନ ସମ୍ମୁଖରେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ସେମାନଙ୍କ ନେତାଙ୍କ ମୁକ୍ତି ଦାବିରେ ସ୍ଲୋଗାନ ଦେଇଥିଲେ। ପରିସ୍ଥିତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ସଶସ୍ତ୍ର ପୋଲିସ ପଠାଯାଇଥିଲାବେଳେ ଜନତା ବଜାର ଆଡକୁ ଯାଇ ସରକାର ବିରୋଧୀ ସ୍ଲୋଗାନ ଦେବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଜନତାଙ୍କୁ ଭୟଭୀତ ଓ ଇତଃସ୍ତତଃ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଗୁପ୍ତେଶ୍ୱର ସିଂ ତାଙ୍କ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ବନ୍ଧୁକ ଉପରକୁ କରିକି ଆକାଶ ମାର୍ଗରେ ଚେତାବନୀ ଗୁଳି ଚଳାଇବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। ଏହା କେବଳ ପୋଲିସ ଉପରେ ପଥର ଫିଙ୍ଗିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିବାକୁ ଜନତାଙ୍କୁ ଉତ୍ତେଜିତ କରିଥିଲା। [୨] [୩] [୪]
ପରିସ୍ଥିତି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବାହାରକୁ ଆସିବା ପରେ ସବ-ଇନ୍ସପେକ୍ଟର ପୃଥ୍ୱୀ ପାଲ ଆଗକୁ ବଢ଼ୁଥିବା ଜନତାଙ୍କ ଉପରକୁ ଗୁଳି ଚଳାଇବାକୁ ପୋଲିସକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଗୁଳି ଚାଳନା ଯୋଗୁଁ ତିନିଜଣ ଆନ୍ଦୋଳନକାରୀଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିବା ବେଳେ ଅନେକ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ। ପୋଲିସର ପଛଘୁଞ୍ଚା କାରଣ ଉପରେ ରିପୋର୍ଟ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥିଲା , କେତେକ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ କନଷ୍ଟେବଳ ଗୁଳିଗୋଳା ଶେଷ ହୋଇଯାଇଥିବା ବେଳେ ଅନ୍ୟମାନେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଗୁଳି ବିନିମୟରେ ଜନତାଙ୍କ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଏହାର କାରଣ ଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ବିଶୃଙ୍ଖଳାରେ, ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ କ୍ରୋଧିତ ଜନତା ଆଗକୁ ବଢୁଥିଲାବେଳେ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ପୋଲିସଗଣ ପୋଲିସ୍ ଷ୍ଟେସନକୁ ଫେରି ଆସିଥିଲେ। ଗୁଳି ବିନିମୟରେ କ୍ରୋଧିତ ହୋଇ ବିକ୍ଷୋଭକାରୀମାନେ ଷ୍ଟେସନରେ ନିଆଁ ଲଗାଇ ଦରୋଗା ଏବଂ ଭିତରେ ଫସି ରହିଥିବା କନଷ୍ଟେବଳଙ୍କ ସମେତ ସମସ୍ତ ପୋଲିସ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ । [୨] [୩] [୪]
ଏହି ଘଟଣାରେ ନିହତ ହୋଇଥିବା ପୋଲିସର ନାମ ନିମ୍ନରେ ଦିଆଯାଇଛି:
- ଇନ୍ସପେକ୍ଟର ଗୁପ୍ତେଶ୍ୱର ସିଂ
- ସବ୍-ଇନ୍ସପେକ୍ଟର ପୃଥ୍ବୀ ପାଲ
- କନଷ୍ଟେବଳ ବଶିର ଖାନ
- କନଷ୍ଟେବଳ କପିଲ ଦେବ ସିଂ
- କନଷ୍ଟେବଳ ଲାଖାଇ ସିଂ
- କନଷ୍ଟେବଳ ରଘୁବୀର ସିଂ
- ଚୌକିଦାର ବିଶ୍ୱର ସିଂ
- କନଷ୍ଟେବଳ ମହମ୍ମଦ ଖାନ
- କନଷ୍ଟେବଳ ହାସନ ଖାନ
- କନଷ୍ଟେବଳ ଗଦାବାକ୍ ଖାନ୍
- କନଷ୍ଟେବଳ ଜାମା ଖାନ
- ଚୌକିଦାର ମଙ୍ଗଲୁ ଚାଉବେ
- କନଷ୍ଟେବଳ ରାମବାଲି ପାଣ୍ଡେ
- କନଷ୍ଟେବଳ କପିଲ ଦେବ
- କନଷ୍ଟେବଳ ଇନ୍ଦ୍ରସାନ ସିଂ
- କନଷ୍ଟେବଳ ରାମଲଖଣ ସିଂ
- କନଷ୍ଟେବଳ ମର୍ଡାନା ଖାନ
- କନଷ୍ଟେବଳ ଜଗଦେବ ସିଂ
- କନଷ୍ଟେବଳ ଜୟଗାଇ ସିଂ
- ଚୌକିଦାର ୱାଜିର
- ଚୌକିଦାର ଘିସାଇ ରାମ
- ଚୌକିଦାର କାଟୱାରୁ ରାମ
ଜଠାଇ ରାମ ନାମକ ଏକ ଚୌକିଦାରଙ୍କୁ ଭିଡ଼ଦ୍ୱାରା ଷ୍ଟେସନ ମଧ୍ୟକୁ ନିକ୍ଷେପ କରାଯାଇଥିଲା କିନ୍ତୁ ସେ ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଦେହର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଜ୍ୱଳନ୍ତ ଆଘାତ ଲାଗିଥିଲା। ଘଟଣା ପରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ପୋଲିସ କମିଶନର ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ସେ ଜଠାଇଙ୍କୁ ଡାକ୍ତରଖାନା ନେବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ, ପରେ ଯେଉଁଠାରେ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା।
ଅଧିକାଂଶ ପୀଡ଼ିତଙ୍କୁ ମୃତ୍ୟୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିଆଁରେ ପୋଡ଼ି ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଅନେକ ପୋଲିସ କର୍ମଚାରୀ ଷ୍ଟେସନ ପ୍ରବେଶ ଦ୍ୱାରରେ ଭିଡ଼ଦ୍ୱାରା ହତ୍ୟାକରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ମୃତଦେହକୁ ନିଆଁରେ ଫିଙ୍ଗି ଦିଆଯାଇଥିବା ଜଣାପଡିଥିଲା | ନଥିପତ୍ରରେ ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ୨୨ କିମ୍ବା ୨୩ ପୋଲିସ୍ ଭାବରେ ବିଭିନ୍ନ ଖାତାଦ୍ୱାରା ରିପୋର୍ଟ କରାଯାଇଛି, ସମ୍ଭବତଃ ଜଠାଇଙ୍କ ପରବର୍ତ୍ତୀ ମୃତ୍ୟୁକୁ ଅଣଦେଖା କିମ୍ବା ଗଣନା ହେତୁ ଏହା ଘଟିଥାଇପାରେ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇଥିଲା | [୨] [୩] [୪]
ପରବର୍ତ୍ତୀ ଘଟଣାବଳୀ[ସମ୍ପାଦନା]
ପୋଲିସର ହତ୍ୟା ଘଟଣାର ଜବାବରେ ବ୍ରିଟିଶ ଉପନିବେଶ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଚୋୖରି ଚୌରା ଏବଂ ଏହାର ଆଖପାଖରେ ସାମରିକ ଆଇନ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ। ଅନେକ ଚଢ଼ାଉ କରାଯାଇ ଶହ ଶହ ଲୋକଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା।
ଏହି କ୍ରୋଧରେ ଆତଙ୍କିତ ହୋଇ ଗାନ୍ଧୀ ପାଞ୍ଚ ଦିନର ଉପବାସରେ ଯାଇ ରକ୍ତପାତରେ ନିଜର ଅପରାଧ ବୋଲି ଭାବିଥିଲେ। [୩] ପ୍ରତିଫଳନରେ, ଗାନ୍ଧୀ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ ଯେ ଅହିଂସାର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଗୁରୁତ୍ୱ ନ ଦେଇ ଏବଂ ଲୋକଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବା ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ତାଲିମ ନଦେଇ ବ୍ରିଟିଶ ଉପନିବେଶ ସରକାର ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିବାକୁ ଲୋକଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବାରେ ସେ ଅତ୍ୟଧିକ ତତ୍ପରତା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । [୫] ସେ ସ୍ଥିର କଲେ ଯେ ଭାରତୀୟ ଲୋକମାନେ ଅସୁସ୍ଥ ଥିଲେ ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନତା ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଯାହା ଆବଶ୍ୟକ ତାହା କରିବାକୁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନୁହଁନ୍ତି। ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଗିରଫ କରାଯାଇ ୬ ବର୍ଷ କାରାଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯାଇଥିଲା କିନ୍ତୁ ଅସୁସ୍ଥତା ହେତୁ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୨୪ରେ ମୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା। [୪]
୧୨ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୨୨ରେ, ଚୋୖରି ଚୌରା ଦୁଃଖଦ ଘଟଣାର ସିଧାସଳଖ ଫଳାଫଳ ଭାବରେ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଅଣ-ସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବନ୍ଦ କରି ଦେଇଥିଲା। [୬]
ଗାନ୍ଧୀ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାବେଳେ ଜେଲରେ ଥିବା ନେହେରୁ ଏବଂ କଂଗ୍ରେସର ଅଧିକାଂଶ କର୍ମୀ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ ଯେ ଏହି ସମୟରେ ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସମର୍ଥନ କରିବାର ଯୁଗରେ ପହଞ୍ଚିବା ସମୟରେ ଏହା ଏକ ତତ୍ପର ଏବଂ ଭୁଲ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଅଟେ। ଏହି ପ୍ରତ୍ୟାହାରର କିଛି ମାସ ପରେ ଉପନିବେଶ ସରକାର ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ଗିରଫ କରି ଜେଲରେ ରଖିଥିଲେ। [୭]
ଶୁଣାଣି ଏବଂ ଦଣ୍ଡବିଧାନ[ସମ୍ପାଦନା]
ଚୋୖରି ଚୌରା ସମ୍ପର୍କ ସହ "ଦଙ୍ଗା ଓ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ" ଅଭିଯୋଗରେ ଜର୍ଜ ଏଚ ଇ ହୋମସ୍ ଗୋରଖପୁର ସେସନ୍ସ କୋର୍ଟରେ ମୋଟ ୨୨୫ ଜଣଙ୍କୁ କୋର୍ଟ ଚାଲାଣ କରାଯାଇଥିଲା। [୮] ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପୋଲିସ୍ ହେପାଜତରେ ଥିବାବେଳେ ୬ ଜଣଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା, ୨ ଜଣଙ୍କୁ ୨–୨ ବର୍ଷ କାରାଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ ହୋଇଥିବାବେଳେ ୧୭୦ ଜଣଙ୍କୁ ଫାଶୀଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଇଥିଲା ଏବଂ ୪୭ଜଣଙ୍କୁ ୯ ଜାନୁୟାରୀ ୧୯୨୩ରେ ନିର୍ଦ୍ଦୋଷରେ ଖଲାସ କରାଯାଇଥିଲା।
ଏହି ଦଣ୍ଡାଦେଶ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଆପତ୍ତି ଉଠାଯାଇଥିଲା । [୮] [୯]
୩୦ ଅପ୍ରେଲ ୧୯୨୩ରେ, ଆହ୍ଲାବାଦ ହାଇକୋର୍ଟ ରାଜନେତାଙ୍କ ଆବେଦନ ପରେ ମାମଲାର ଅନ୍ତିମ ରାୟ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ:
- ୧୯ ଜଣ ଲୋକଙ୍କୁ ଫାଶୀ ଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଇଥିଲା -
ନାଜର ଅଲି, ଭଗବାନ୍ ଅହିର, ଲାଲ ମହମ୍ମଦ, ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର, ଅବଦୁଲ୍ଲା, ଦୁଧୀ ସିଂ, କାଳୀ ଚରଣ, ଲାଉଟି କୁମାର, ମହାଦେବ ସିଂ, ମେଘୁ ଅଲି, ରଘୁବୀର, ରାମଲଖାନ, ରାମରୁପ, ସାହଦେବ, ରୁଦାଲି, ମୋହନ, ସାମ୍ପତ, ଶ୍ୟାମ ସୁନ୍ଦର ଏବଂ ସୀତାରାମ
- ୧୪ ଜଣଙ୍କୁ ଆଜୀବନ କାରାଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯାଇଛି।
- ୧୯ ଜଣଙ୍କୁ ୮ ବର୍ଷ କାରାଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯାଇଥିଲା।
- ୫୭ ଜଣଙ୍କୁ ୫ ବର୍ଷ କାରାଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯାଇଛି।
- ୨୦ ଜଣଙ୍କୁ ୩ ବର୍ଷ କାରାଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯାଇଛି।
- ଏବଂ ଶେଷରେ, ୩ ଜଣଙ୍କୁ କେବଳ ୨ ବର୍ଷ କାରାଦଣ୍ଡ |
- ବାକି ୩୮ ଜଣ ନିର୍ଦ୍ଦୋଷରେ ଖଲାସ ହୋଇଥିଲେ।
- ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥିବା ୧୯ ଜଣଙ୍କୁ ୨ରୁ ୧୧ ଜୁଲାଇ ୧୯୨୩ ମଧ୍ୟରେ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା।
ସ୍ମାରକ[ସମ୍ପାଦନା]
- ମୃତ ପୋଲିସ ବାହିନୀ ପାଇଁ ଏକ ସ୍ମାରକ ୧୯୨୩ ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶ ଔପନିବେଶିକ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଉତ୍ସର୍ଗ ହୋଇଥିଲା
- ଚୋୖରି ଚୌରା ଘଟଣା ପରେ ୧୯ ଜଣଙ୍କୁ ଚେଷ୍ଟା କରାଯାଇ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଇଥିବା ଜିଲ୍ଲାବାସୀ ଭୁଲି ନଥିଲେ । ୧୯୭୧ ମସିହାରେ, ସେମାନେ ଏକ ସଙ୍ଗଠନ ଗଠନ କଲେ - ଚୋୖରି ଚୌରା ସହିଦ ସ୍ମାରକ ସମିତି | ୧୯୭୩ ମସିହାରେ, ଏହି ସମିତି ଚୋୖରି ଚୌରାଠାରେ ହ୍ରଦ ନିକଟରେ ୧୨.୨ ମିଟର ଉଚ୍ଚ ତ୍ରିକୋଣୀୟ ମିନାର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲା ଯାହାର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଏକ ଚିତ୍ର ତାଙ୍କ ବେକରେ ଝୁଲୁଥିବାର ଚିତ୍ର କରାଯାଇଛି | ଲୋକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା 13,500 ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟରେ ଏହି ମିନାର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା | [୧୦] [୧୧] [୧୨]
- ପରେ ଏହି ଘଟଣା ପରେ ଫାଶୀ ପାଇଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ସମ୍ମାନିତ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କଦ୍ୱାରା ଆଉ ଏକ ସହିଦ ସ୍ମାରକ (ବର୍ତ୍ତମାନ ମୁଖ୍ୟ) ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ଉଚ୍ଚ ସ୍ମାରକପତ୍ରରେ ଖୋଦିତ ହୋଇଥିବା ଲୋକଙ୍କ ନାମ ଅଛି | [୧୩] ସ୍ମାରକୀ ନିକଟରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ସହ ଜଡ଼ିତ ଏକ ଲାଇବ୍ରେରୀ ଏବଂ ସଂଗ୍ରହାଳୟ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି |
- ଚୋୖରି ଚୌରା ଘଟଣା ପରେ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ପାଇଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ସମ୍ମାନିତ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ରେଳ ଏକ ଟ୍ରେନର ନାମ ରଖିଛି। ରେଳର ନାମ ଚୋୖରି ଚୌରା ଏକ୍ସପ୍ରେସ ରଖାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ଗୋରଖପୁରରୁ କାନପୁର ମଧ୍ୟରେ ଚାଲୁଛି ।
ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]
- ↑ Event, Metaphor, Memory – Chauri Chaura 1922–92 by Shahid Amin
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ Vipul, Singh (2009). Longman History & Civics Icse 10 By Singh Vipul. p. 91. ISBN 9788131720424.
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ ୩.୨ ୩.୩ Tidrick, Kathryn (2006). Gandhi: A Political and Spiritual Life By Kathryn Tidrick. pp. 176–180. ISBN 9781845111663.
- ↑ ୪.୦ ୪.୧ ୪.୨ ୪.୩ Chaurasia, Radhey Shyam (2002). History of Modern India: 1707 A.D. to 2000 A.D. By Radhey Shyam Chaurasia. p. 355. ISBN 9788126900855.
- ↑ Roychowdhury, Adrija (5 February 2021). "When the violence of Chauri Chaura prompted Gandhi to suspend the non-cooperation movement". The Indian Express (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 9 April 2021.
- ↑ Batsha, "Gandhi and Chauri Chaura,"
- ↑ Nehru, Jawaharlal (1 July 1936). An Autobiography. Bodley Head.
- ↑ ୮.୦ ୮.୧ M.N. Roy, "Legal Murder in India," International Press Correspondence, vol. 3, no. 9 (24 January 1923). Reprinted in G. Adhikari (ed.), Documents of the History of the Communist Party of India: Volume 2, 1923–1925. New Delhi: People's Publishing House, 1974; pp. 62–64.
- ↑ M.N. Roy, "An Appeal to the Labour Unions of India," Vanguard, vol. 2, no. 2 (1 March 1923). Reprinted in G. Adhikari (ed.), Documents of the History of the Communist Party of India: Volume 2, 1923–1925. New Delhi: People's Publishing House, 1974; pp. 64–65.
- ↑ "No tears for these martyrs". The Times of India. 22 July 2007. Archived from the original on 1 September 2013. Retrieved 1 March 2013.
- ↑ "Haunted by memories". India Today newspaper. 20 October 2003. Retrieved 5 January 2017.
- ↑ "Your memory versus mine". Hindustan Times. 14 August 2010. Archived from the original on 29 June 2013. Retrieved 1 March 2013.
- ↑ "Dilapidated freedom fighters' memorial angers Gorakhpur residents". DNA. 12 August 2012. Retrieved 1 March 2013.