ଅରଖ

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ

ଅରଖ
ବିଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ
ଜଗତ: Plantae
ଅଶ୍ରେଣୀକୃତ: Angiosperms
ଅଶ୍ରେଣୀକୃତ: Eudicots
ଅଶ୍ରେଣୀକୃତ: Asterids
ଗଣ: Gentianales
କୁଳ: Apocynaceae
ଉପକୁଳ: Asclepiadoideae
ପ୍ରଜାତି: Calotropis
ଜାତି: C. gigantea
ବାଇନୋମିଆଲ ନାମ
Calotropis gigantea

ଅରଖ (Crown flower) କାଲୋଟ୍ରପିସ (Calotropis) ପରିବାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ଏକ ସପୁଷ୍ପକ ଗୁଳ୍ମ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ଭିଦ । ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ କାମ୍ବୋଡିଆ, ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ, ମାଲେସିଆ, ଫିଲିପାଇନସ, ଥାଇଲାଣ୍ଡ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ଭାରତ and ଚୀନ ଦେଶରେ ଦେଖାଯାଏ।

ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପରିଚୟ[ସମ୍ପାଦନା]

ଏହି ଗୁଳ୍ମଟି ୪ ମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଢ଼ିଥାଏ । ଏହାର ଫୁଲ ଗୁଡ଼ିକ ଅଠାଯୁକ୍ତ ପେନ୍ଥାପେନ୍ଥା ହୋଇଥାଏ। ଫୁଲର ରଙ୍ଗ ଧଳା ଅଥବା ନାରଙ୍ଗୀମିଶା ଧଳା ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରତିଟି ଫୁଲର ପାଞ୍ଚଟି ପାଖୁଡ଼ାଥାଏ ଓ ପ୍ରତି ପାଖୁଡ଼ାରେ ଥିବା ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ମୁକୁଟ ମଝି ଆଡ଼କୁ ରହିଥାଏ । ଏହାର ପତ୍ର ଅଣ୍ଡା ଆକାରର, ରଙ୍କ ହାଲ୍କା ସବୁଜ, ଅଠାଳିଆ ଓ କ୍ଷୀରଯୁକ୍ତ । ଏହି ଗଛର ଫୁଲ ଅନେକ ଦିନଯାଏ ମଉଳେ ନାହିଁ । ଏହାର ଫୁଲ ଟିଆ ରଙ୍ଗର ଓ ଦେଖିବାକୁ ମଧ୍ୟ ଟିଆ ପରି । ଏଥିରେ କପାତୁଳା ପରି ତୁଳା ରହିଥାଏ ଓ ତୁଳାର ଗୁଚ୍ଛ ଅଗରେ ମଞ୍ଜିଟିଏ ରହିଥାଏ । ଫଳ ପାଚି ଫାଟିଗଲେ ଏହି ତୁଳା ଉଡ଼ିଥାଏ ଓ ମଞ୍ଜି ଚାରିଆଡ଼େ ଉଡ଼ିଯାଇଥାଏ । ଭାରତରେ ଏହା ଦେବପୂଜାରେ ଲାଗିଥାଏ ଓ ପ୍ରାୟତଃ ଶିବମନ୍ଦିର ହତାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ। କାମ୍ବୋଡ଼ିଆରେ ଶବ ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ଏହି ଫୁଲର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।

ଉପଯୋଗ[ସମ୍ପାଦନା]

ଔଷଧୀୟ[ସମ୍ପାଦନା]

ଏହାର କ୍ଷୀର ବିଷାକ୍ତ ଓ ଚକ୍ଷୁପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ଷତି କାରକ, ସେଥିପାଇଁ ଏହାର ପ୍ରୟୋଗ ସମୟରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସାବଧାନତା ଅବଲମ୍ବନ କରିବା ଉଚିତ ।

  1. କେତେକ ଚର୍ମ ରୋଗରେ ଏହାର କ୍ଷୀରର ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ ।
  2. ଅଧକପାଳୀ ମୁଣ୍ଡ ବିନ୍ଧାରେ ଏହାର କ୍ଷୀର କାମରେ ଆସିଥାଏ ।[୧]
  3. ଏହାର ତୁଳାରେ ତକିଆ କରି ଶୋଇଲେ ଥଣ୍ଡା ସର୍ଦି ଦୂର ହୋଇଥାଏ ।

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ[ସମ୍ପାଦନା]

  1. ଥାଇଲାଣ୍ଡରେ ଏହାର ଫୁଲକୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ସାଜ ସଜ୍ଜାରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ।
  2. ହାୱାଇ ଦ୍ୱୀପରେ ଏହାକୁ ରାଜକୀୟ ସନ୍ତକ ବୋଲି ମାନିଥାନ୍ତି ।
  3. ଏହି ଫୁଲ ଶିବଙ୍କର ଅତି ପ୍ରିୟ। ତେଣୁ ଏହା ମହାଦେବଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରାଯାଏ ।
  4. ଓଡ଼ିଶାରେ ପଣା ସଂକ୍ରାନ୍ତି ପୂର୍ବରୁ ଘଟ ପାଟୁଆମାନେ ଗ୍ରାମଦେବତୀଙ୍କୁ ଅରଖ ଫୁଲରେ ସଜାଇ ଘରକୁ ଘର ବୁଲିଥାନ୍ତି।

ଶାସ୍ତ୍ରରେ ବର୍ଣ୍ଣନ[ସମ୍ପାଦନା]

ବ୍ୟାସଦେବକୃତ ମହାଭାରତର ଆଦି ପର୍ବ ଅନ୍ତର୍ଗତ ପୌଷ୍ୟ ଅଧ୍ୟାୟରେ ଅୟୋଦ ଧୌମ୍ୟ ଋଷିଙ୍କର ଶିଷ୍ୟ ଉପମନ୍ୟୁ ଅର୍କ ନାମକ ଏହି ଗୁଳ୍ମର ପତ୍ର ଭକ୍ଷଣ କରି ଅନ୍ଧ ହୋଇଯାଇଥିବାର ବର୍ଣ୍ଣନା ରହିଛି ।

ଛପା[ସମ୍ପାଦନା]

ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ[ସମ୍ପାଦନା]

ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]

  1. ଅନୁଭୂତ ଯୋଗମାଳା ବା ସହଜ ଚିକିତ୍ସା - ଶ୍ରୀ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ମିଶ୍ର

ଅଲଗା ସ୍ରୋତ[ସମ୍ପାଦନା]