ଘୋଡ଼ା

ଘୋଡ଼ା ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ପୂର୍ବ ୪୦୦୦ ମସିହାରୁ ମଣିଷର ଗୃହପାଳିତ ପଶୁ ହୋଇ ରହି ଆସୁଛି। ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ପୂର୍ବ ୩000 ମସିହାବେଳକୁ ଘୋଡ଼ାର ଚାହିଦା ଚାରିଆଡ଼େ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା ।

ଘୋଡ଼ାର ଶାରିରୀକ ଗଠନ ଏହାକୁ ତୀବ୍ର ଗତିଦ୍ୱାରା ଶତ୍ରୁକୁ ଚକମା ଦେବା, ବିକଶିତ ସନ୍ତୁଳନ ଏବଂ ବିପଦ ଦେଖିଲେ ଘାବରେଇ ନଯାଇ ଯୁଧ୍ୟ କରିବା କିମ୍ବା ଦଉଡ଼ିକି ପଳାଇଯିବା ଶକ୍ତି ଦେଇଛି । ଘୋଡ଼ା ଉଭୟ ଠିଆ ହୋଇ ଏବଂ କଡ଼ ପଟ ଗଡ଼ିକି ଶୋଇପାରେ। ଘୋଡ଼ା ପାଖାପାଖି ୨୫ରୁ ୩୦ ବର୍ଷ ବଞ୍ଚିଥାଏ।

ପୁରାତନ କାଳରେ ଘୋଡ଼ାକୁ ଯୁଦ୍ଧରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଆରମ୍ଭ ହେଲା। ମଙ୍ଗୋଲମାନେ ଘୋଡ଼ା ଚଳାଇବାରେ ନିପୁଣ ଥିଲେ ।

ପର୍ବପର୍ବାଣି

ଘୋଡ଼ାକୁ ନେଇ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରତି ବର୍ଷ ଚୈତ୍ର ପୂର୍ଣ୍ଣିମାରେ ଚଇତି ଘୋଡ଼ା ନାଚ ହୋଇଥାଏ ।^[୧] ଏହା ହେଉଛି ଓଡ଼ିଶା।ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ପାରମ୍ପରିକ ଲୋକନୃତ୍ୟ ।

ଗତିବିଧି

ମଣିଷଙ୍କସହ ସମ୍ପର୍କ

ପୃଥିବୀସାରା ମାନବ ସମାଜରେ ଘୋଡ଼ା ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ବହନ କରି ଆସୁଅଛି । ଘୋଡ଼ାମାନଙ୍କୁ ମନୋରଞ୍ଜନ, କ୍ରୀଡ଼ା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ କାମରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ ।

କ୍ରୀଡ଼ା

ଘୋଡ଼ାମାନଙ୍କୁ ନେଇ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଖେଳ ଖେଳାଯାଇଥାଏ ଯେପରି ପୋଲୋ, ଧୀରେ ଡେଇଁବା (ସ୍ଲୋ ଯଂପିଙ୍ଗ ) ଇତ୍ୟାଦି । ଘୋଡ଼ା ଦୌଡ଼ ଏବେବି ଏକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଖେଳ ଭାବେ ଜଣାଶୁଣା । ପ୍ରାୟ ଅଧିକାଂଶ ଘୋଡ଼ାଦୌଡ଼ରେ ଜୁଆ^[୨] ଖେଳାଯାଇଥାଏ ।

ମନୋରଞ୍ଜନ

ଘୋଡ଼ାଗୁଡ଼ିକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର, ଧାରାବାହିକ, ଐତିହାସିକ ସ୍ଥଳୀଗୁଡ଼ିକରେ ମନୋରଞ୍ଜନ ନିମିତ୍ତ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ । ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଧର୍ମର କିମ୍ବଦନ୍ତୀରେ ମଧ୍ୟ ଘୋଡ଼ାକୁ ସ୍ଥାନ ମିଳିଛି, ଯେପରି ହିନ୍ଦୁ^[୩], ଇସଲାମ^[୪], ଗ୍ରେକୋ-ରୋମାନ^[୫] ଇତ୍ୟାଦି।

ଆଧୁନିକ ଘୋଡ଼ାମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଅନେକ ଐତିହାସିକ କାର୍ଯ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟକୁ ପୁନଃନିର୍ମାଣ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଘୋଡ଼ାଗୁଡିକ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ଯନ୍ତ୍ରପାତି ସହିତ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଯାହା ପ୍ରାମାଣିକ କିମ୍ବା ଏକ ଯତ୍ନର ସହିତ ପୁନଃ ପ୍ରତିକୃତି, ଇତିହାସର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟର ବିଭିନ୍ନ ଜୀବନ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ଐତିହାସିକ ପୁନଃ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ, ବିଶେଷତଃ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଯୁଦ୍ଧର ମନୋରଞ୍ଜନରେ ।^[୬] ସାଂସ୍କୃତିକ ପରମ୍ପରାକୁ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଏବଂ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଘୋଡ଼ା ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଯୁକ୍ତରାଜ୍ୟ ପରି ଦେଶଗୁଡିକ ଘୋଡ଼ା ଚାଳିତ ରଥଗୁଡିକ ବ୍ୟବହାର କରି ରୟାଲଟି ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭିଆଇପିମାନଙ୍କୁ କିଛି ସାଂସ୍କୃତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ମହତ୍ବୁପୁର୍ଣ ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକରେ ପହଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । ସର୍ବସାଧାରଣ ପ୍ରଦର୍ଶନୀ ହେଉଛି ଅନ୍ୟ ଏକ ଉଦାହରଣ, ଯେପରିକି ପ୍ୟାରେଡରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ବୁଡୱାଇଜର କ୍ଲାଇଡସଡାଲେସ୍, ଡ୍ରାଫ୍ଟ ଘୋଡ଼ାମାନଙ୍କର ଏକ ଦଳ ଯାହା ଆଧୁନିକ ମୋଟର ଚାଳିତ ଟ୍ରକ୍ ଉଦ୍ଭାବନ ପୂର୍ବରୁ ବ୍ୟବହୃତ ସମାନ ପରି ଏକ ବିୟର ୱାଗନ୍ ଟାଣେ ।^[୭]

ଟେଲିଭିଜନ, ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଏବଂ ସାହିତ୍ୟରେ ଘୋଡ଼ା ବାରମ୍ବାର ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ସେଗୁଡିକ ବେଳେବେଳେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଚରିତ୍ର ଭାବରେ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ, କିନ୍ତୁ ଐତିହାସିକ କାହାଣୀର ସଠିକତାକୁ ନିଶ୍ଚିତ କରୁଥିବା ଭିଜୁଆଲ୍ ଉପାଦାନ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ବିଭିନ୍ନ ଜୀବଜନ୍ତୁଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ବିଜ୍ଞାପନରେ ଉଭୟ ଜୀବନ୍ତ ଘୋଡ଼ା ଏବଂ ଘୋଡ଼ାର ପ୍ରତୀକାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଘୋଡ଼ା ବାରମ୍ବାର ହେରାଲଡ୍ରିରେ, ବିଭିନ୍ନ ପୋଜ୍ ଏବଂ ଯନ୍ତ୍ରପାତିରେ ଦେଖାଯାଏ । ଗ୍ରୀକୋ-ରୋମାନ୍, ହିନ୍ଦୁ, ଇସଲାମିକ୍ ଏବଂ ନର୍ସ ସମେତ ଅନେକ ସଂସ୍କୃତିର ପୁରାଣରେ ଉଭୟ ସାଧାରଣ ଘୋଡ଼ା ଏବଂ ଡେଣା କିମ୍ବା ଅତିରିକ୍ତ ଅଙ୍ଗ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ଏବଂ ଏକାଧିକ ପୁରାଣ ମଧ୍ୟ ଘୋଡ଼ାକୁ ଚନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ରଥ ଆଙ୍କିବାକୁ ଆହ୍ୱାନ କରିଥାଏ।^[୮] ଏହି ଘୋଡ଼ା ଚାଇନାର କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ସହିତ ଜଡ଼ିତ ଚାଇନାର ରାଶିରେ ପଶୁମାନଙ୍କର ୧୨ ବର୍ଷର ଚକ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।

କାମ

କିଛି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟ ଅଛି ଯାହା ଘୋଡ଼ାମାନେ ବହୁତ ଭଲ କରନ୍ତି, ଏବଂ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେମାନଙ୍କୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ବଦଳାଇବା ପାଇଁ କୌଣସି ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବିକଶିତ ହୋଇନାହିଁ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଆରୋହଣ କରାଯାଇଥିବା ପୋଲିସ୍ ଘୋଡ଼ା କେତେକ ପ୍ରକାରର ପାଟ୍ରୋଲିଂ ଡ୍ୟୁଟି ଏବଂ ଭିଡ଼ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଅଟେ ।^[୯] ଗୋରୁ ଚାଲାଣଗୁଡିକ ଘୋଡ଼ା ଚାଳକମାନଙ୍କୁ ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି ଯାହାକି ଦୂର, ଦୁର୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିଛା ଯାଇଥିବା ଗୋରୁମାନଙ୍କୁ ଘେରିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି ।^[୧୦] କେତେକ ଦେଶରେ ସନ୍ଧାନ ଏବଂ ଉଦ୍ଧାରକାରୀ ସଂସ୍ଥା ଲୋକମାନଙ୍କୁ, ବିଶେଷକରି ପଦଯାତ୍ରୀ ଏବଂ ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ଖୋଜିବା ଏବଂ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପ୍ରଶମନ ସହାୟତା ଯୋଗାଇବା ପାଇଁ ଆରୋହଣକାରୀ ଦଳ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି। ପ୍ରକୃତି ସଂରକ୍ଷଣ ପରି ସୂକ୍ଷ୍ମ ମାଟି ପାଇଁ ଯାନବାହନ ବ୍ୟାଘାତକୁ ଏଡ଼ାଇବା ଆବଶ୍ୟକ ଯେଉଁଠାରେ ଘୋଡ଼ା ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ । ମରୁଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ ଅନୁମତି ପ୍ରାପ୍ତ ପରିବହନର ଏକମାତ୍ର ରୂପ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ । ମୋଟର ଚାଳିତ ଯାନ ଅପେକ୍ଷା ଘୋଡ଼ା ଶାନ୍ତ ଅଟେ । ଆଇନ ଶୃଙ୍ଖଳା ଅଧିକାରୀ ଯେପରିକି ପାର୍କ ରେଞ୍ଜର କିମ୍ବା ଗେମ୍ ୱାର୍ଡେନ୍ ପାଟ୍ରୋଲିଂ ପାଇଁ ଘୋଡ଼ା ବ୍ୟବହାର କରିପାରନ୍ତି, ଏବଂ ଘୋଡ଼ା କିମ୍ବା ଖଚର ମଧ୍ୟ ଟ୍ରଲ୍ ସଫା କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ ଯେଉଁଠାରେ ଯାନବାହନ କମ୍ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ନୁହେଁ । ଯଦିଓ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ଦୁନିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଘୋଡ଼ାକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇଛି, ତଥାପି ପ୍ରାୟ ୧୦୦ ନିୟୁତ ଘୋଡ଼ା, ଗଧ ଏବଂ ଖଚର କମ୍ ବିକଶିତ ଅଞ୍ଚଳରେ କୃଷି ଏବଂ ପରିବହନ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଛନ୍ତି । ଏହି ସଂଖ୍ୟାରେ କେବଳ ଆଫ୍ରିକାରେ ପ୍ରାୟ ୨୭ ନିୟୁତ ପ୍ରାଣୀ ପ୍ରାଣୀ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। କେତେକ ଜମି ପରିଚାଳନା ଅଭ୍ୟାସ ଯେପରିକି ଚାଷ ଏବଂ ଲଗ୍ନ ଘୋଡ଼ା ସହିତ ଦକ୍ଷତାର ସହିତ ସଂପାଦିତ ହୋଇପାରିବ । କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ କମ୍ ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ଏବଂ ଘୋଡ଼ା ପରି ଡ୍ରାଫ୍ଟ ପ୍ରାଣୀ ବ୍ୟବହାର ସହିତ ସମୟ ସହିତ ପରିବେଶ ସଂରକ୍ଷଣ ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ ।^[୧୧]^[୧୨] ଘୋଡ଼ା ସହିତ ଲଗାଇବାଦ୍ୱାରା ମୃତ୍ତିକାର ସଂରଚନାରେ କ୍ଷତି ହ୍ରାସ ହୋଇପାରେ ଏବଂ ଅଧିକ ମନୋନୀତ କାଠ ହେତୁ ଗଛରେ କମ୍ କ୍ଷତି ହୋଇପାରେ ।^[୧୩]

ଯୁଦ୍ଧ

ଅଧିକାଂଶ ରେକର୍ଡ ହୋଇଥିବା ଇତିହାସ ପାଇଁ ଘୋଡ଼ା ଯୁଦ୍ଧରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଛି । ଯୁଦ୍ଧରେ ବ୍ୟବହୃତ ଘୋଡ଼ାମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ପ୍ରମାଣ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୪୦୦୦ରୁ ୩୦୦୦ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା,^[୧୪] ଏବଂ ଯୁଦ୍ଧରେ ଘୋଡ଼ା ବ୍ୟବହାର ବ୍ରୋଞ୍ଜ ଯୁଗର ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ବ୍ୟାପକ ହୋଇଥିଲା।^[୧୫] ଯଦିଓ ଯାନ୍ତ୍ରିକରଣ ଘୋଡ଼ାକୁ ଯୁଦ୍ଧର ଅସ୍ତ୍ର ଭାବରେ ବଦଳାଇ ଦେଇଛି, ଘୋଡ଼ାମାନେ ଆଜି ମଧ୍ୟ ସୀମିତ ସାମରିକ ବ୍ୟବହାରରେ ଦେଖାଯାଉଛନ୍ତି, ପ୍ରାୟତ ଉତ୍ସବ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ, କିମ୍ବା ମୋଟର ଚାଳିତ ଯାନଗୁଡିକ ପ୍ରଭାବହୀନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ପରିବହନ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପାଇଁ । ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଡାରଫୁରରେ ଯୁଦ୍ଧରେ ଜାନଜୱିଡ୍ ମିଲିସିଆମାନେ ଘୋଡ଼ା ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ।^[୧୬]

ଆଧାର

ଛାଞ୍ଚ:Reflist।30em

[1] ttps://odialive.com/ghoda-nacha-in-chaitra-purnima/

[2] ttps://www.offtrackbetting.com/horse_betting_news/

[3] ttp://sushmajee.com/stories/topics/horse.htm

[4] "ଆର୍କାଇଭ୍ କପି". Archived from the original on 2017-08-05. Retrieved 2018-06-03. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |1= (help)

[5] ttps://spangenbergeric.wordpress.com/2012/12/10/the-four-horsemen-of-the-apocalypse/

[6] ttp://www.blackhorsetroop.org/activities/

[7] ttp://www.stltoday.com/business/columns/lager-heads/article_98704685-a144-52b1-aba7-7b580e8f8c08.html

[8] ttps://books.google.com/?id=9-grAAAAYAAJ&pg=PA86

[9] ttps://web.archive.org/web/20080218130631/http://www.nps.gov/uspp/fhorsepage.htm

[10] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Horse#Edwards

[11] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-85236-401-7

[12] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-9607268-0-6

[13] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-85236-401-7

[14] ttp://www.abc.net.au/radionational/programs/scienceshow/the-horse-in-history/3556066

[15] ttps://web.archive.org/web/20171010200000/http://users.hartwick.edu/anthonyd/harnessing%20horsepower.html

[16] ttps://www.nytimes.com/2004/05/04/international/africa/04DARF.html

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

[୭]

[୮]

[୯]

[୧୦]

[୧୧]

[୧୨]

[୧୩]

[୧୪]

[୧୫]

[୧୬]