Jump to content

ୟୁରୋପ

ଲିଙ୍କଗୁଡ଼ିକୁ ବଦଳାଇବେ
ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ
ୟୁରୋପ
କ୍ଷେତ୍ରଫଳ10,180,000 km2 (3,930,000 sq mi)[o]
ଲୋକସଁଖ୍ୟା738,200,000[o] (2010), ତୃତୀୟ)
ଲୋକସଁଖ୍ୟାର ଘନତା72,5/km2
ରାଷ୍ଟ୍ରିଅତାEuropean
ଦେଶ50 (List of countries)
ଭାଷାList of languages
ସମୟ ଜୋନUTC to UTC+6
ଇଣ୍ଟରନେଟ ଟିଏଲଡି.eu (European Union)
ନଗରList of metropolitan areas in Europe

ୟୁରୋପ ଏକ ମହାଦେଶ । ଏହା ପୃଥିବୀର ୨% ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି । ଏସିଆ ଓ ଆଫ୍ରିକା ପରେ ଏହା ପୃଥିବୀର ତୃତୀୟ ଜନବହୁଳ ମହାଦେଶ ।ଏହା ଆଫ୍ରୋ-ୟୁରାସିଆର ମାଳଦ୍ୱୀପ ଭୂମି ଉଭୟ ଆଫ୍ରିକା ଏବଂ ଏସିଆ ସହିତ ଅଂଶୀଦାର କରେ | ଏହା ଉତ୍ତରରେ ଆର୍କଟିକ୍ ମହାସାଗର, ପଶ୍ଚିମରେ ଆଟଲାଣ୍ଟିକ୍ ମହାସାଗର, ଦକ୍ଷିଣରେ ଭୂମଧ୍ୟସାଗର ଏବଂ ପୂର୍ବରେ ଏସିଆ ସୀମାବର୍ତ୍ତୀ ଅଟେ | ୟୁରୋପକୁ ସାଧାରଣତଃ ଉରାଲ ପର୍ବତ, ଉରାଲ  ନଦୀ, କାସପିନ୍ ସାଗର, ବୃହତ୍ କାଉକସ୍, କଳା ସାଗର ଏବଂ ତୁର୍କୀ ଷ୍ଟ୍ରାଇଟ‌ର ଜଳପଥଦ୍ୱାରା ଏସିଆଠାରୁ ପୃଥକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ |[୧]

ୟୁରୋପ ପ୍ରାୟ ୧୦.୧୮ ନିୟୁତ କିଲୋମିଟର (୩.୯୩ ନିୟୁତ ବର୍ଗ ମାଇଲ) କିମ୍ବା ପୃଥିବୀର ୨% (୬.୮% ଭୂମି କ୍ଷେତ୍ର)କୁ ଆବୃତ କରି ଏହାକୁ ଦ୍ୱିତୀୟ କ୍ଷୁଦ୍ରତମ ମହାଦେଶରେ ପରିଣତ କରିଛି (ସପ୍ତ-ମାଳଦ୍ୱୀପ ମଡେଲ ବ୍ୟବହାର କରି) | ରାଜନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ, ୟୁରୋପ ପ୍ରାୟ ପଚାଶଟି ସାର୍ବଭୌମିକ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଛି, ଯେଉଁଥିରୁ ରୁଷ  ସର୍ବବୃହତ ତଥା ଜନସଂଖ୍ୟା ବିଶିଷ୍ଟ ରାଷ୍ଟ୍ର ଅଟେ ଏବଂ ଯାହାକି ମାଳଦ୍ୱୀପର ୩୯% ବିସ୍ତାର କରିଛି ଏବଂ ଏହାର ଜନସଂଖ୍ୟାର ୧୫% ରହିଛି। ୨୦୨୧ ମସିହାରେ ୟୁରୋପର ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟା ୭୪୫ ନିୟୁତ (ବିଶ୍ୱ ଜନସଂଖ୍ୟାର ପ୍ରାୟ ୧୦%) ଥିଲା |[୨] ୟୁରୋପୀୟ ଜଳବାୟୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଉଷ୍ମ ଆଟଲାଣ୍ଟିକ୍ ସ୍ରୋତଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥାଏ ଯାହା ମାଳଦ୍ୱୀପର ଅନେକ ସମୟରେ ଶୀତ ଏବଂ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ପ୍ରବାହ କରିଥାଏ, ଏପରିକି ଅକ୍ଷାଂଶରେ ମଧ୍ୟ ଏସିଆ ଏବଂ ଉତ୍ତର ଆମେରିକାର ଜଳବାୟୁ ଭୟଙ୍କର ଅଟେ | ସମୁଦ୍ରଠାରୁ ଅଧିକ, ଉପକୂଳ ନିକଟ ଅପେକ୍ଷା ଋତୁଗତ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଅଧିକ ଦେଖାଯାଏ |

ୟୁରୋପୀୟ ସଂସ୍କୃତି ହେଉଛି ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାର ମୂଳ, ଯାହା ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀସ୍ ଏବଂ ପ୍ରାଚୀନ ରୋମରୁ ଏହାର ଭିତ୍ତିଭୂମିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରେ |[୩]୪୭୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ରୋମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପତନ ଏବଂ ଆନୁସଙ୍ଗିକ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ଅବଧି ୟୁରୋପର ପ୍ରାଚୀନ ଇତିହାସର ସମାପ୍ତି ଏବଂ ମଧ୍ୟଯୁଗର ଆରମ୍ଭକୁ ଚିହ୍ନଟ କଲା |  ମାନବବାଦ ନବୀକରଣ, ଅନୁସନ୍ଧାନ, କଳା ଏବଂ ବିଜ୍ଞାନ ଆଧୁନିକ ଯୁଗକୁ ଆଗେଇ ନେଇଥିଲା | ସ୍ପେନ ଏବଂ ପର୍ତ୍ତୁଗାଲଦ୍ୱାରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଆବିଷ୍କାର ଯୁଗଠାରୁ, ୟୁରୋପ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ବ୍ୟାପାରରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା ​​| ଷୋଡଶରୁ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀ ମଧ୍ୟରେ ୟୁରୋପୀୟ ଶକ୍ତିମାନେ ଆମେରିକାର ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ, ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ଆଫ୍ରିକା ଏବଂ ଓସେନିଆ ଏବଂ ଏସିଆର ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ଉପନିବେଶ କରିଥିଲେ।

ଇତିହାସ

[ସମ୍ପାଦନା]

ପ୍ରାଥମିକ ଇତିହାସ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଏକ ଭୌଗୋଳିକ ଶବ୍ଦ ଭାବରେ ୟୁରୋପର ପ୍ରଥମ ରେକର୍ଡ ହୋଇଥିବା ବ୍ୟବହାର ହେଉଛି ହୋମେରିକ୍ ଭଜନରେ ଡେଲିଆନ୍ ଆପୋଲୋ, ଏଜି ସାଗରର ପଶ୍ଚିମ ଉପକୂଳ ବିଷୟରେ | ଜଣାଶୁଣା ଦୁନିଆର ଏକ ଅଂଶ ପାଇଁ ନାମ ଭାବରେ, ଏହା ପ୍ରଥମେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଆନାକ୍ସିମାଣ୍ଡର୍ ଏବଂ ହେକାଟାଇସ‌ଦ୍ୱାରା ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା | ଆନାକ୍ସିମାଣ୍ଡର ଏସିଆ ଏବଂ ୟୁରୋପ ମଧ୍ୟରେ ଫାସିସ୍ ନଦୀ (ଜର୍ଜିଆର ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ଆଧୁନିକ ରିଓନି ନଦୀ) ମଧ୍ୟରେ ସୀମା ରଖିଥିଲେ, ଯାହାକି ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ପଞ୍ଚମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ହେରୋଡୋଟସ୍ ଦ୍ୱାରା  ଅନୁସରଣ କରାଯାଇଥିଲା।[୪]

ମଧ୍ୟଯୁଗଦ୍ୱାରା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିବା ଏବଂ ଆଧୁନିକ ବ୍ୟବହାରରେ ବଞ୍ଚିଥିବା ଏହି ସମ୍ମିଳନୀ ହେଉଛି ରୋମାନ୍ ଯୁଗର ଲେଖକମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ବ୍ୟବହୃତ ପୋସିଡୋନିୟସ୍[୫], ଷ୍ଟ୍ରାବୋ[୬]  ଏବଂ ଟୋଲେମି[୭], ଯେଉଁମାନେ ଟାନାଇସ୍ (ଆଧୁନିକ ଡନ୍ ନଦୀ) ସୀମା ଭାବରେ ନେଇଥିଲେ |

ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ପ୍ରାଚୀନତା

[ସମ୍ପାଦନା]
The Parthenon in Athens (432 BCE)

ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀସ୍ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସଂସ୍କୃତି ଥିଲା | ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ତଥା ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ସଂସ୍କୃତି ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀସ୍ ପାଇଁ ପ୍ରାୟତଃ ଦାୟୀ |[୮] ଗ୍ରୀକ୍ ସହର-ରାଜ୍ୟ, ପୋଲିସ୍, ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଗ୍ରୀସର ରାଜନୈତିକ ଏକକ ଥିଲା।[୯] ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୫୦୮ ମସିହାରେ, କ୍ଲିଷ୍ଟେନ୍ସ ଏଥେନ୍ସରେ ବିଶ୍ୱର ପ୍ରଥମ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ।[୧୦] ଗ୍ରୀକ୍ ରାଜନୈତିକ  ଆଦର୍ଶଗୁଡିକ ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷ ଭାଗରେ ୟୁରୋପୀୟ ଦାର୍ଶନିକ ତଥା ଆଦର୍ଶବାଦୀଙ୍କଦ୍ୱାରା ପୁନଃ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା। ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୫ମ ଶତାବ୍ଦୀରେ, ଗ୍ରୀକ୍ ସହରର ଅନେକ ରାଜ୍ୟ ଗ୍ରୀକ୍-ପାର୍ସୀ ଯୁଦ୍ଧ ମାଧ୍ୟମରେ ୟୁରୋପରେ ଆଖେମେନିଡ୍ ପାର୍ସୀ ଅଗ୍ରଗତି ଯାଞ୍ଚ କରିବେ, ଯାହା ବିଶ୍ବ ଇତିହାସର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ମୂହୁର୍ତ୍ତ ଭାବରେ ପରିଗଣିତ ହେବ,[୧୧] ୫୦ ବର୍ଷର ଶାନ୍ତି ଭାବରେ | ଏଥେନ୍ସର ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଯୁଗ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା, ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀସର ସେମିନାଲ ଅବଧି ଯାହା ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାର ଅନେକ ମୂଳଦୁଆ ପକାଇଲା |

Animation showing the growth and division of the Roman Empire (years CE)

ରୋମ ଗ୍ରୀସ‌ଦ୍ୱାରା ଅନୁସରଣ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ଆଇନ, ରାଜନୀତି, ଭାଷା, ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ, ସ୍ଥାପତ୍ୟ, ସରକାର ଏବଂ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାର ଅନେକ ପ୍ରମୁଖ ଦିଗ ଉପରେ ନିଜର ଚିହ୍ନ ଛାଡିଥିଲା। [୧୨]ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୨୦୦ ସୁଦ୍ଧା ରୋମ ଇଟାଲୀକୁ ପରାସ୍ତ କରି ପରବର୍ତ୍ତୀ ଦୁଇ ଶତାବ୍ଦୀ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ଗ୍ରୀସ୍ ଏବଂ ହିସପାନିଆ (ସ୍ପେନ୍ ଏବଂ ପର୍ତ୍ତୁଗାଲ୍), ଉତ୍ତର ଆଫ୍ରିକାର ଉପକୂଳ, ମଧ୍ୟ ପୂର୍ବର ଅନେକ ଅଂଶ, ଗଲ୍ (ଫ୍ରାନ୍ସ ଏବଂ ବେଲଜିୟମ୍) ଏବଂ ବ୍ରିଟାନିଆ (ଇଂଲଣ୍ଡ ଏବଂ ୱେଲ୍ସ)କୁ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲା ​​|

ପ୍ରାଥମିକ ମଧ୍ୟଯୁଗ

[ସମ୍ପାଦନା]

ରୋମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଅବନତି ସମୟରେ, ୟୁରୋପ ଏକ ପରିବର୍ତ୍ତନର ଏକ ଦୀର୍ଘ ଅବଧିରେ ପ୍ରବେଶ କଲା ଯାହା ଐତିହାସିକମାନେ “ଯୁଗର ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ” ବୋଲି କହିଥିଲେ | ଓଷ୍ଟ୍ରୋଗୋଥସ୍, ଭିଜିଗୋଥସ୍, ଗୋଥସ୍, ଭାଣ୍ଡାଲ୍, ହନ୍ସ, ଫ୍ରାଙ୍କସ୍, ଆଙ୍ଗଲେସ୍, ସାକ୍ସନ୍ସ, ସ୍ଲାଭସ୍, ଆଭର୍ସ, ବୁଲଗାର୍ ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ବିକିଙ୍ଗଷ , ପେଚେନେଗ୍ସ , କୁମାନ ଏବଂ ମାଗିୟର୍ସ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ଆକ୍ରମଣ ଏବଂ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ହୋଇଥିଲା।[୧୩] ପେଟ୍ରାର୍କ ପରି ରେଭେନ୍ସା ଚିନ୍ତକମାନେ ଏହାକୁ ପରେ “ଅନ୍ଧକାର ଯୁଗ” ଭାବରେ ସୂଚିତ କରିବେ |[୧୪]

ସପ୍ତମ ଶତାବ୍ଦୀରୁ, ଦୀର୍ଘ, ଶତାବ୍ଦୀ ତଥା ବାରମ୍ବାର ବାଇଜାଣ୍ଟାଇନ - ସାସାନୀୟ ଯୁଦ୍ଧ ହେତୁ ବାଇଜାଣ୍ଟାଇନ୍ସ ଏବଂ ପଡୋଶୀ ସାସାନିଦ ପାରସ୍ୟମାନେ ଅତ୍ୟଧିକ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇପଡିଥିବାରୁ ମୁସଲମାନ ଆରବମାନେ ଲେଭେଣ୍ଟ ଏବଂ ଉତ୍ତର ଆଫ୍ରିକାକୁ ନେଇ ଐତିହାସିକ ରୋମ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ। ଏସିଆ ମାଇନୋରରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା | ସପ୍ତମ ଶତାବ୍ଦୀର ମଧ୍ୟଭାଗରେ, ମୁସଲମାନ ପାରସ୍ୟକୁ ପରାସ୍ତ କରିବା ପରେ ଇସଲାମ କାଉକଜ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲା।[୧୫] ପରବର୍ତ୍ତୀ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମୁସଲମାନ ସେନାମାନେ ସାଇପ୍ରସ୍, ମାଲ୍ଟା, କ୍ରିଟ୍, ସିସିଲି ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ଇଟାଲୀର କିଛି ଅଂଶ ନେଇଥିଲେ।[୧୬] ୭୧୧ରୁ ୭୨୦ ମଧ୍ୟରେ, ଆଇବେରିଆର ଭିଜିଗୋଥିକ୍ ରାଜ୍ୟର ଅଧିକାଂଶ ଜମି ମୁସଲିମ୍ ଶାସନ ଅଧୀନରେ ଅଣାଯାଇଥିଲା - ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ (ଆଷ୍ଟୁରିଆସ୍) ଏବଂ ପାଇରେନ୍ସର ବାସ୍କ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡିକ ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଇଥିଲା | ଆରବ ନାମରେ ଅଲ-ଆଣ୍ଡାଲସ୍ ନାମରେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ବିସ୍ତାରିତ ଉମାୟାଦ ଖଲିଫତାର ଏକ ଅଂଶ ହୋଇଗଲା | କନଷ୍ଟାଣ୍ଟିନୋପୋଲର ଅସଫଳ ଦ୍ୱିତୀୟ ଅବରୋଧ (୭୧୭) ଉମାୟାଦ ରାଜବଂଶକୁ ଦୁର୍ବଳ କରି ସେମାନଙ୍କର ସମ୍ମାନ ହ୍ରାସ କଲା | ୭୩୨ ମସିହାରେ ପୋଟିୟର୍ସ ଯୁଦ୍ଧରେ ଉମାୟାଦମାନେ ଫ୍ରାଙ୍କିସ୍ ନେତା ଚାର୍ଲ୍ସ ମାର୍ଟେଲଙ୍କଦ୍ୱାରା ପରାସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କର ଉତ୍ତର ଦିଗକୁ ଅଗ୍ରଗତି କରିଥିଲା। ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ଇବେରିଆର ଦୂରବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏବଂ ମଧ୍ୟସ୍ଥ ପାଇରେନିରେ ଦକ୍ଷିଣରେ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ଶକ୍ତି ଖୁବ୍ କମ୍ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା | ଏଠାରେ ହିଁ ଆଷ୍ଟୁରିଆସ୍, ଲିଓନ୍ ଏବଂ ଗାଲିକିଆର ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଭିତ୍ତିପ୍ରସ୍ତର ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏହିଠାରୁ ଇବେରିଆ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜର ପୁନଃ ନିର୍ମାଣ ଆରମ୍ଭ ହେବ | ତଥାପି, ମୋର୍ ମାନଙ୍କୁ ବାହାର କରିବା ପାଇଁ କୌଣସି  ସମନ୍ୱିତ ପ୍ରୟାସ କରାଯିବ ନାହିଁ | ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ନିଜ ନିଜ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଶକ୍ତି ସଂଗ୍ରାମ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥିଲେ | ଫଳସ୍ୱରୂପ, ରେକନକ୍ୟୁଷ୍ଟା ଆଠ ଶହ ବର୍ଷର ଅଧିକ ଅଂଶ ଗ୍ରହଣ କଲା, ଯେଉଁ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଆଲଫୋନ୍ସ, ସାଞ୍ଚୋସ୍, ଅର୍ଡୋସ୍, ରାମିରୋସ୍, ଫର୍ଣ୍ଣାଣ୍ଡୋସ୍ ଏବଂ ବରମୁଦୋସର ଏକ ଲମ୍ବା ତାଲିକା ସେମାନଙ୍କ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀମାନଙ୍କ ସହିତ ମୁସଲମାନ ଆକ୍ରମଣକାରୀଙ୍କ ସହିତ ଲଢ଼ିବେ |

ଭୂଗୋଳ

[ସମ୍ପାଦନା]
Map of populous Europe and surrounding regions showing physical, political and population characteristics, as per 2018

ୟୁରୋପ ୟୁରୋସିଆ ଲ୍ୟାଣ୍ଡମାସର ପଶ୍ଚିମ ପଞ୍ଚମ ଅଂଶ ଗଠନ କରେ |[୧୭] ଅନ୍ୟ ମାଳଦ୍ୱୀପ କିମ୍ବା ଉପମହାଦେଶ ତୁଳନାରେ ଏହାର ଉପକୂଳର ଲ୍ୟାଣ୍ଡମାସ୍ ସହିତ ଅଧିକ ଅନୁପାତ ରହିଛି |[୧୮] ଏହାର ସାମୁଦ୍ରିକ ସୀମା ଉତ୍ତରରେ ଆର୍କଟିକ୍ ମହାସାଗର, ପଶ୍ଚିମରେ ଆଟଲାଣ୍ଟିକ୍ ମହାସାଗର ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣରେ ଭୂମଧ୍ୟସାଗର, କଳା ଏବଂ କାସପିନ୍ ସମୁଦ୍ରକୁ ନେଇ ଗଠିତ |[୧୯] ୟୁରୋପରେ ଜମି ରିଲିଫ୍ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଛୋଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ବହୁତ ଭିନ୍ନତା ଦେଖାଏ | ଦକ୍ଷିଣ ଅଞ୍ଚଳ ଅଧିକ ପାର୍ବତ୍ୟମୟ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଉତ୍ତର ଦିଗକୁ ଗତି କରିବାବେଳେ ଏହି ଭୂମି ଉଚ୍ଚ ଆଲପ୍ସ, ପାଇରେନିସ୍ ଏବଂ କାର୍ପାଥିଆନ‌ଠାରୁ ପାହାଡ଼ିଆ ପାହାଡ ଦେଇ ବିସ୍ତୃତ, ନିମ୍ନ ଉତ୍ତର ସମତଳ ଭୂମିରେ ଅବସ୍ଥିତ, ଯାହା ପୂର୍ବରେ ବିସ୍ତୃତ | ଏହି ବିସ୍ତାରିତ ନିମ୍ନଭୂମି ମହାନ ୟୁରୋପୀୟ ସମତଳ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା ଏବଂ ଏହାର ହୃଦୟରେ ଉତ୍ତର ଜର୍ମାନ ସମତଳ ଅବସ୍ଥିତ | ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ସମୁଦ୍ର କୂଳରେ ଏକ ଉଚ୍ଚତାର ଏକ ଆର୍କ ବିଦ୍ୟମାନ ଅଛି, ଯାହା ବ୍ରିଟେନ ଏବଂ ଆୟର୍ଲାଣ୍ଡ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜର ପଶ୍ଚିମ ଭାଗରୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଏବଂ ତା’ପରେ ନରୱେର ପାର୍ବତ୍ୟ, ଫଜୋର୍ଡ କଟା ମେରୁଦଣ୍ଡରେ ଚାଲିଥାଏ |

ଜଳବାୟୁ

[ସମ୍ପାଦନା]

ୟୁରୋପ ମୁଖ୍ୟତଃ ତାପମାତ୍ରା ଜଳବାୟୁ ମଣ୍ଡଳରେ ଅବସ୍ଥିତ | ଗଲ୍ଫ ଷ୍ଟ୍ରିମର ପ୍ରଭାବ ହେତୁ ପୃଥିବୀର ସମାନ ଅକ୍ଷାଂଶର ଅନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳ ତୁଳନାରେ ଜଳବାୟୁ ସାମାନ୍ୟ ହାଲୁକା ଅଟେ।[୨୦] ଗଲ୍ଫ ଷ୍ଟ୍ରିମର ନାମ "ୟୁରୋପର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଉତ୍ତାପ" ରଖାଯାଇଛି, କାରଣ ଏହା ୟୁରୋପର ଜଳବାୟୁକୁ ଅଧିକ ଗରମ ଏବଂ ଓଦା କରିଥାଏ | ଗଲ୍ଫ ଷ୍ଟ୍ରିମ୍ କେବଳ ୟୁରୋପର ଉପକୂଳକୁ ଉଷ୍ମ ଜଳ ପରିବହନ କରେ ନାହିଁ ବରଂ ଆଟଲାଣ୍ଟିକ୍ ମହାସାଗରରୁ ମହାଦେଶରେ ପ୍ରବାହିତ ପଶ୍ଚିମ ପବନକୁ ମଧ୍ୟ ଗରମ କରିଥାଏ |

Köppen-Geiger climate classification map for Europe

ତେଣୁ, ଆଭେରୋ ବର୍ଷରେ ହାରାହାରି ତାପମାତ୍ରା 16 ° C (61 ° F) ହୋଇଥିବାବେଳେ ନ୍ୟୁୟର୍କ ସହରରେ ଏହାର ମାତ୍ରା  13 ° C (55 ° F) ହୋଇଥାଏ, ଯାହାକି ପ୍ରାୟ ସମାନ ଅକ୍ଷାଂଶରେ, ସମାନ ସମୁଦ୍ରର ସୀମା ଅଟେ | ବର୍ଲିନ୍, ଜର୍ମାନୀ; କଲ୍ଗରୀ, କାନାଡା; ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ରୁଷର ଇର୍କୁଟସ୍କ୍ ସମାନ ଅକ୍ଷାଂଶରେ ଅବସ୍ଥିତ; ଜାନୁଆରୀରେ ବର୍ଲିନରେ ହାରାହାରି ତାପମାତ୍ରା 8 ° C (14 ° F) କଲ୍ଗରୀ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ଏବଂ ସେମାନେ ଇର୍କୁଟସ୍କର ହାରାହାରି ତାପମାତ୍ରାଠାରୁ ପ୍ରାୟ 22 ° C (40 ° F) ଅଧିକ |

[୨୧]

ସଂସ୍କୃତି

[ସମ୍ପାଦନା]
Map purportedly displaying the European continent split along cultural and state borders as proposed by the German organization Ständiger Ausschuss für geographische Namen [de] (StAGN)

ଏକ ସାଂସ୍କୃତିକ ଧାରଣା ଭାବରେ "ୟୁରୋପ" ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀସ୍ ଏବଂ ରୋମାନ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଏବଂ ଏହାର ସଂସ୍କୃତିର ସହଭାଗୀ ଐତିହ୍ୟରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ | ୟୁରୋପର ସୀମା ଐତିହାସିକ ଭାବରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ (କିମ୍ବା ଅଧିକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭାବରେ ଲାଟିନ୍ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ) ଭାବରେ ବୁଝା ଯାଇଥିଲା, ୟୁରୋପର ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ତଥା ପ୍ରାଥମିକ ଆଧୁନିକ ଇତିହାସରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କିମ୍ବା ରକ୍ଷା କରାଯାଇଥିଲା, ବିଶେଷତଃ ଇସଲାମ ବିରୁଦ୍ଧରେ, ୟୁରୋପରେ ରେକନକିଷ୍ଟା ଏବଂ ଅସ୍ମାନୀ ଯୁଦ୍ଧ ପରି |[୨୨]

କ୍ରୀଡା

[ସମ୍ପାଦନା]

ୟୁରୋପରେ କ୍ରୀଡା ବହୁ ଲିଗ୍ ସହିତ ବୃତ୍ତିଗତ ଲିଗ୍ ସହିତ ଉଚ୍ଚ ସଂଗଠିତ ହେବାକୁ ଲାଗେ |

ଆଜି ଦୁନିଆର ବହୁ ଲୋକପ୍ରିୟ କ୍ରୀଡ଼ାର ଉତ୍ପତ୍ତି ଅନେକ ପାରମ୍ପାରିକ ଖେଳର ସଂହିତାକରଣ ଅଛି, ବିଶେଷ କରି ଗ୍ରେଟ୍ ବ୍ରିଟେନରେ | ଅବଶ୍ୟ, ୟୁରୋପୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାର ଏକ ବିପରୀତ ବିଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ପରିମାଣ ଯେଉଁଥିରେ ସ୍ଥାନୀୟ, ଆଞ୍ଚଳିକ ଏବଂ ଜାତୀୟ ଭିନ୍ନତା ବିଦ୍ୟମାନ ରହିଥାଏ, ଏବଂ କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିଥାଏ |[୨୩]

ପର୍ଯ୍ୟଟନ

[ସମ୍ପାଦନା]

ସଂଗ୍ରହାଳୟ, ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟ, ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ସ୍ଥାନ, ଐତିହାସିକ ସହର, ଶିଳ୍ପ ସ୍ଥାନ ତଥା ସଙ୍ଗୀତ ଏବଂ ଗ୍ୟାଷ୍ଟ୍ରୋନିୟମ ସହିତ ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟ ଯୋଗୁଁ ୟୁରୋପ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସାଂସ୍କୃତିକ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳ ଅଟେ |

ଆକଳନ କରାଯାଇଛି ଯେ ସମସ୍ତ ୟୁରୋପୀୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ୪୦% ସାଂସ୍କୃତିକ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଏହାର ୧୦ଟି ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୪ ଜଣ ଏହାର ସାଂସ୍କୃତିକ ଛାଟ ଉପରେ ଆଧାର କରି ନିଜ ଗନ୍ତବ୍ୟ ସ୍ଥଳକୁ ବାଛନ୍ତି।[୨୪][୨୫]

Map of Europe's regions

ୟୁରୋପରେ ପରିଦର୍ଶନ ନିମିତ୍ତ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସହରଗୁଡିକ

[ସମ୍ପାଦନା]

ତିନି ସହସ୍ର ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ୟୁରୋପରେ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟ ରହିଛି: ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରୀସ୍ ଏବଂ ରୋମାନ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଉତ୍ଥାନ ଏବଂ ପତନକୁ ମାଳଦ୍ୱୀପ ଦେଖିଛି ଏବଂ ରେଭେନ୍ସା ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିଛି | ଇତିହାସ ବ୍ୟତୀତ, ୟୁରୋପ ହେଉଛି ଉଚ୍ଚ ସଂସ୍କୃତିର ଘର, ଏହାର ବିଭିନ୍ନ ରୋଷେଇ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ, ଏବଂ ଏହାର ରୋମାଞ୍ଚକର ଏବଂ ରୋମାଣ୍ଟିକ ସହର ପାଇଁ ଯଥାର୍ଥ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ |

  1. ଲଣ୍ଡନ - ଲଣ୍ଡନ ହେଉଛି ପରମ୍ପରା ଏବଂ ଆଧୁନିକ ସୁବିଧାଗୁଡ଼ିକର ଏକ ବିଶେଷ ମିଶ୍ରଣ ଏବଂ ଏହା ଦୁନିଆର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ସହର |
  2. ପ୍ୟାରିସ୍ - ସହରର ଅବିଶ୍ୱାସନୀୟ ରୋମାଣ୍ଟିକ୍ ପରିବେଶ ହିଁ ଏହାକୁ ୟୁରୋପର ସର୍ବୋତ୍ତମ ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ପରିଣତ କରେ |
  3. ଇସ୍ତାନବୁଲ - ଉଭୟ ଓ଼ତ୍ତମାନ ଏବଂ ବାଇଜାଣ୍ଟାଇନ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ହୃଦୟ, ଏହି ଦ୍ୱି-ମାଳଦ୍ୱୀପ ସହର ପୂର୍ବ ଏବଂ ପଶ୍ଚିମ ଏବଂ ୟୁରୋପର ବୃହତ୍ତମ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସେତୁ ଅଟେ |
  4. ଆମଷ୍ଟରଡାମ୍ - କେନାଲ, ରେମ୍ବ୍ରାଣ୍ଡ୍, ହ୍ୟାଶିଶ୍ ଏବଂ ଲାଲ୍ ଲନ୍ଟର୍, ସାମାଜିକ ଉଦାରବାଦୀ ମନୋଭାବର ଉଦାହରଣ |
  5. ବର୍ଲିନ୍ - ଚାରି ଦଶନ୍ଧିର ବିଭାଜନ ଦ୍ୱାରା  କ୍ଷତବିକ୍ଷତ ହୋଇଛି କିନ୍ତୁ ପ୍ରାୟ ଅଦୃଶ୍ୟ ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଛି, ମିଳିତ ଜର୍ମାନୀର ରାଜଧାନୀ ୟୁରୋପର ଅନ୍ୟତମ ସୃଜନଶୀଳ ଏବଂ ଅଭିନବ ସହର ଏବଂ ତଥାପି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଭାବରେ ସୁଲଭ ଅଟେ |[୨୬]

ଆଧାର

[ସମ୍ପାଦନା]
  1. ↑ National Geographic Atlas of the World (7th ed.). Washington, DC: National Geographic. 1999. ISBN 978-0-7922-7528-2. "Europe" (pp. 68–69); "Asia" (pp. 90–91): "A commonly accepted division between Asia and Europe ... is formed by the Ural Mountains, Ural River, Caspian Sea, Caucasus Mountains, and the Black Sea with its outlets, the Bosporus and Dardanelles."
  2. ↑ "World Population Prospects 2022". population.un.org. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Retrieved 17 July 2022
  3. ↑ "Covert, Kim (2011). Ancient Greece: Birthplace of Democracy. Capstone. p. 5. ISBN 978-1-4296-6831-6. Archived from the original on 27 July 2022. Retrieved 30 July 2022. Ancient Greece is often called the cradle of western civilization. ... Ideas from literature and science also have their roots in ancient Greece.
  4. ↑ Histories 4.38. C.f. James Rennell, The geographical system of Herodotus examined and explained, Volume 1, Rivington 1830, p. 244
  5. ↑ W. Theiler, Posidonios. Die Fragmente, vol. 1. Berlin: De Gruyter, 1982, fragm. 47a.
  6. ↑ I. G. Kidd (ed.), Posidonius: The commentary, Cambridge University Press, 2004, ISBN 978-0-521-60443-7, p. 738 Archived 1 August 2020 at the Wayback Machine.
  7. ↑ Geographia 7.5.6 (ed. Nobbe 1845, vol. 2 Archived 24 May 2020 at the Wayback Machine, p. 178) Καὶ τῇ Εὐρώπῃ δὲ συνάπτει διὰ τοῦ μεταξὺ αὐχένος τῆς τε Μαιώτιδος λίμνης καὶ τοῦ Σαρματικοῦ Ὠκεανοῦ ἐπὶ τῆς διαβάσεως τοῦ Τανάϊδος ποταμοῦ. "And [Asia] is connected to Europe by the land-strait between Lake Maiotis and the Sarmatian Ocean where the river Tanais crosses through."
  8. ↑ Daly, Jonathan (2013). The Rise of Western Power: A Comparative History of Western Civilization. A&C Black. pp. 7–9. ISBN 978-1-4411-1851-6. Archived from the original on 28 April 2022. Retrieved 30 July 2022.
  9. ↑ Daly, Jonathan (2013). The Rise of Western Power: A Comparative History of Western Civilization. A&C Black. pp. 7–9. ISBN 978-1-4411-1851-6. Archived from the original on 28 April 2022. Retrieved 30 July 2022.
  10. ↑ Dunn, John (1994), Democracy: the unfinished journey 508 BCE – 1993 CE, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-827934-1
  11. ↑ Strauss, Barry (2005). The Battle of Salamis: The Naval Encounter That Saved Greece – and Western Civilization. Simon and Schuster. pp. 1–11. ISBN 978-0-7432-7453-1. Archived from the original on 23 June 2022. Retrieved 30 July 2022.
  12. ↑ Daly, Jonathan (2013). The Rise of Western Power: A Comparative History of Western Civilization. A&C Black. pp. 7–9. ISBN 978-1-4411-1851-6. Archived from the original on 28 April 2022. Retrieved 30 July 2022.
  13. ↑ McEvedy, Colin (1961). The Penguin Atlas of Medieval History. Penguin Books.
  14. ↑ Journal of the History of Ideas, Vol. 4, No. 1. (January 1943), pp. 69–74
  15. ↑ Hunter, Shireen; et al. (2004). Islam in Russia: The Politics of Identity and Security. M.E. Sharpe. p. 3. (..) It is difficult to establish exactly when Islam first appeared in Russia because the lands that Islam penetrated early in its expansion were not part of Russia at the time, but were later incorporated into the expanding Russian Empire. Islam reached the Caucasus region in the middle of the seventh century as part of the Arab conquest of the Iranian Sassanian Empire.
  16. ↑ Kennedy, Hugh (1995). "The Muslims in Europe". In McKitterick, Rosamund, The New Cambridge Medieval History: c. 500 – c. 700, pp. 249–272. Cambridge University Press. 052136292X
  17. ↑ Microsoft Encarta Online Encyclopaedia 2007. Europe. Archived from the original[permanent dead link] on 28 October 2009. Retrieved 27 December 2007.
  18. ↑ Cuper, Simon (23 May 2014). "Why Europe works". ft.com. Archived from the original on 22 August 2016. Retrieved 28 May 2014.
  19. ↑ Europe Archived 3 May 2015 at the Wayback Machine. Encyclopædia Britannica.
  20. ↑ "European Climate". World Book. World Book, Inc. Archived from the original on 9 November 2006. Retrieved 16 June 2008.
  21. ↑ "European Climate". World Book. World Book, Inc. Archived from the original on 9 November 2006. Retrieved 16 June 2008.
  22. ↑ Hilaire Belloc, Europe and the Faith Archived 16 March 2018 at the Wayback Machine, Chapter I
  23. ↑ Dine, Philip; and Seán Crosson (2010). Sport, Representation and Evolving Identities in Europe. Bern: Peter Lang. p. 2. ISBN 9783039119776.
  24. ↑ "Europe | UNWTO". www.unwto.org. Retrieved 2023-04-04.
  25. ↑ "Cultural". single-market-economy.ec.europa.eu (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2023-04-04.
  26. ↑ "Europe – Travel guide at Wikivoyage". en.wikivoyage.org (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2023-04-04.
"https://or.wikipedia.org/w/index.php?title=ୟୁରୋପ&oldid=512536"ରୁ ଅଣାଯାଇଅଛି