କେନ୍ଦୁଝର ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟ
| Keonjhar State କେନ୍ଦୁଝର | |||||
| ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ଯ of ବ୍ରିଟିଶ ଭାରତ | |||||
| |||||
|
Flag | |||||
 | |||||
| History | |||||
| • | Established | 12th century | |||
| • | Accession to the Union of India | 1948 | |||
| Area | |||||
| • | 1931 | ୮,୦୧୯ km2 (୩,୦୯୬ sq mi) | |||
| Population | |||||
| • | 1931 | ୪,୬୦,୬୦୯ | |||
| Density | ୫୭.୪ /km2 (୧୪୮.୮ /sq mi) | ||||
କେନ୍ଦୁଝର ବା କେଉଁଝର ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ସମୟର ଏକ ଗଡ଼ଜାତ ବା ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟ ।[୧] ତତ୍କାଳୀନ ଓଡ଼ିଶାର ଦେଶୀୟ ବା ଗଡଜାତ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ଥିଲା ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ରାଜ୍ୟ ।[୨] ଅଧୁନାତନ ଓଡୀଶାର କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲ୍ଲାରେ ଏହା ଅବସ୍ଥିତ । ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟର ମିଶ୍ରଣ ସମୟରେ ଏହା ୧୯୪୮ ମସିହାରେ ଭାରତ ସହିତ ମିଶିଥିଲା ।
ଇତିହାସ
[ସମ୍ପାଦନା]କେନ୍ଦୁଝର ଗଡଜତ ରାଜ୍ୟ ସମ୍ଭବତଃ ଦ୍ୱାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରଥମ ଭାଗରେ ରାଜା ଜତି ସିଂ (ଜ୍ୟୋତି ଭଞ୍ଜ)ଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ । ଜତି ସିଂ (ଜ୍ୟୋତି ଭଞ୍ଜ)ଙ୍କ ଭାଇ ଆଦି ସିଂ (ଆଦି ଭଞ୍ଜ) ଥିଲେ ମୟୁରଭଞ୍ଜ ଗଡଜାତ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ।
ଅନ୍ୟ ଏକ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ଜୟପୁର (ରାଜପୁତାନା)ର ମହାରାଜା ମାନ ସିଂଙ୍କ ପୁତ୍ର ଜୟ ସିଂ ପୁରୀକୁ ତୀର୍ଥାଟନ ସମୟରେ ଉତ୍କଳର ଗଜପତି ପ୍ରତାପେନ୍ଦ୍ର ଦେବଙ୍କ କନ୍ୟା ପଦ୍ମାବତୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ବିବାହ ସମୟରେ ଯୌତୁକ ଭାବେ ସେ ହରିହରପୁର ରାଜ୍ୟ ଲାଭ କରିଥିଲେ । ଏହି ରାଜ୍ୟ ମୟୁରଭଞ୍ଜ ଏବଂ କେନ୍ଦୁଝର ଦୁଇ ରାଜ୍ୟକୁ ନେଇ ଗଠିତ ଥିଲା । ଜୟ ସିଂଙ୍କ ଔରସରୁ ପଦ୍ମାବତୀ ଆଦି ସିଂ ଏବଂ ଜୋତି ସିଂ ନାମକ ଦୁଇ ସନ୍ତାନର ଜନନୀ ହେଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ରାଜ୍ୟ ସୀମାରେ କୌଣସି ଏକ ଅଞ୍ଚଳ ବିଜୟ କରନ୍ତେ, ଗଜପତି ମହାରାଜା ଅଦ୍ଦି ସିଂଙ୍କୁ ଭଞ୍ଜ ଉପାଧୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।.[୩]
କେନ୍ଦୁଝର ଗଡ଼ଜାତର ଶାସକ
[ସମ୍ପାଦନା]କେନ୍ଦୁଝର ଗଡଜାତର ଶାସକମାନେ ରାଜା ଉପାଧିରେ ଭୂଷିତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ଗଡଜାତର ରାଜକୀୟ ପ୍ରତୀକ (emblem) ଭାବେ ପଡୋଶୀ ରାଜ୍ୟ ମୟୁରଭଞ୍ଜର ରାଜକୀୟ ପ୍ରତୀକ ହିଁ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା [୪] ପ୍ରାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା କାଳରେ ଏହି ଗଡଜାତର ରାଜାମାନେ ହେଲେ:
- ୧୬୮୮- ୧୭୦୦ ଜଗନ୍ନାଥ ଭଞ୍ଜ
- ୧୭୦୦ - ୧୭୧୯ ରଘୁନାଥ ଭଞ୍ଜ
- ୧୭୧୯-୧୭୩୬ ଗୋପୀନାଥ ଭଞ୍ଜ
- ୧୭୩୬-୧୭୫୭ ନରସିଂହ ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ
- ୧୭୫୭- ୧୭୫୮ ଦାନେଶ୍ୱର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ
- ୧୭୫୮- ୧୭୬୨ ଜଗତେଶ୍ୱର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ
- ୧୭୬୨-୧୭୯୪ ପ୍ରତାପ ବଳଭଦ୍ର ଭଞ୍ଜ
- ୧୭୯୪-୧୮୨୫ ଜନାର୍ଦ୍ଦନ ଭଞ୍ଜ
- ୧୮୨୫- ୨୨ ମାର୍ଚ ୧୮୬୧ ଗଦାଧର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ ଦେଓ
- ୪ ସେମ୍ଟେମ୍ବର ୧୮୬୧- ୨୭ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୦୫ ଧନୁର୍ଜୟ ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ ଦେଓ
- ୨୭ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୦୫- ୧୨ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୨୬ ଗୋପୀନାଥ ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ ଦେଓ
- ୧୯୦୬ -୧୨ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୨୬ ମ୍ୟାକମିଲାନ (State Superintendent)
- ୧୨ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୨୬-୧୫ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୭ ବଳଭଦ୍ର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ ଦେଓ
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ Chisholm, Hugh, ed. (1911). . Encyclopædia Britannica Eleventh Edition. Vol. 15 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 749.
- ↑ Princely States of India A-J
- ↑ Princely states - Keonjhar
- ↑ Princely States of India