ଲିଚୁ

ଇଂରାଜୀ ଲିଙ୍କ

https://or.wikipedia.org/wiki/Lychee

ଲିଚୁ
ବିଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ
ଜଗତ:	Plantae
ଅଶ୍ରେଣୀକୃତ:	Angiosperms
ଅଶ୍ରେଣୀକୃତ:	Eudicots
ଅଶ୍ରେଣୀକୃତ:	Rosids
ଗଣ:	Sapindales
କୁଳ:	Sapindaceae
ଉପକୁଳ:	Sapindoideae
ପ୍ରଜାତି:	Litchi Sonn.
ଜାତି:	L. chinensis
ବାଇନୋମିଆଲ ନାମ
Litchi chinensis Sonn.

ଲିଚୁ (ଇଂରେଜୀରେ LYCHEE, ) ଏକ ବେରୀ ଜାତୀୟ ଫଳ । ଏହା ସୁସ୍ୱାଦୁ ହେବା ସହ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଭିଟାମିନ ଯୁକ୍ତ ଫଳ ଯାହା ସିଧା ସଳଖ ଖାଇ ହେବା ସହ ବିଭିନ୍ନ ସୁସ୍ୱାଦୁ ବ୍ୟଞ୍ଜନରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ । 

ଲିଚୁ ଗଛ  ସାଧାରଣତ ଉଷ୍ମ ବା ନାତିଶୀତଳ ଜଳବାଯୁ ଅଞ୍ଚଳ ତଥା ଚୀନ , ଫିଜି ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜରେ ବହୁଳ ପରିମାଣରେ ହେଉଥିଲେ ହେଁ ଏବେ ପୃଥିବୀର ଅନେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଚାଷ ହିସାବରେ କରାଯାଏ । ଲିଚୁ ଫଳର ଧଳା ଅଂଶର ସ୍ୱାଦ ଓ ସୁଗନ୍ଧ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆକର୍ଷକ ହେଇଥିବାରୁ ଏହାର ଆଦର ସବୁ ଜାଗାରେ ହେଇଥାଏ । 

ଲିଚୁ ବୃକ୍ଷ୍ୟ  ଲିଚୁ ଗଛଗୁଡ଼ିକ ୩୩ ଫୁଟରୁ ୯୨ ଫୁଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉତ୍ଚ ହେଇଥାଏ । ଲିଚୁ ଫଳଗୁଡ଼ିକ ୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଆକାରରେ ହେଇଥାଏ ଏବଂ ଏଥିର ବାହାର ଆବରଣ ମସୃଣ ହେଇଥାଏ । ଏହି ଆବରଣକୁ ଖଳି ଦେଲେ ତାହା ତଳେ ନରମ ଧଳା ରଙ୍ଗର ଲିଚୁ ଥାଏ । ତାହା ମଝିରେ  ଗାଢ ବାଦାମି ରଙ୍ଗର ବଡ଼ ଆକାରର ମଞ୍ଜି ଥାଏ ।  

ପୃଥିବୀରେ ଚୀନ ଦେଶରେ ସବୁଠୁ ବେଶୀ ପରିମାଣର ଲିଚୁ ଉପନ୍ନ ହାଉଥିବା ବେଳେ ତାହା ପଛକୁ ଭାରତରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବାଧିକ ଲିଚୁ ଉତ୍ପାଦନ ହୁଏ । ଭାରତରେ ଉପାନ୍ନ ଲିଚୁ ମଧ୍ୟରୁ ୭୧% କେବଳ ବିହାର ରାଜ୍ୟରେ ହେଇଥାଏ । 

ବର୍ଗାକରଣ

ଲିଚୁ ବା Litchi chinensisକୁ ଫ୍ରାଣ୍ସର ପ୍ରକୃତିବିଦst Pierre Sonnerat  ତାଙ୍କର ଭାରତ ଉପମହାଦେଶ ଭ୍ରମଣ ସମୟରେ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ତାହା ଉପରେ ବିଷାଦ ଗବେଷଣା କରିଥିବାର ଜଣା ପଡେ । orientales et à la Chine, fait depuis 1774 jusqu'à 1781 (1782). । ସେ ତିନି ପ୍ରକାର ଲିଚୁ ଥିବାର ତାଙ୍କର ସନ୍ଦର୍ଭରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । 

Description

ପାନାମା ସହରରେ ଲିଚୁ ବୃକ୍ଷ

ଲିଚୁ ଫୁଲ 

ଲିଚୁ ଫଳ ପ୍ରାୟ ୮୦ରୁ ୧୧୨ ଦିନରେ ପାକଳ ହେଇଥାଏ । ଲିଚୁ ଫଳ ଗୋଲାକାରରୁ ହୃଦୟାକାର ମଧ୍ୟ ହେଇଥାଏ । ଏହା ପାକଲା ଅବସ୍ଥାକୁ ଆସିଲେ ତାହାର ଖୋଳ ଲାଲ ବା ନାରଙ୍ଗି ରଙ୍ଗ ଧାରଣ କରିଥାଏ । 

ଇତିହାସ 

୧୬୫୭ର ଏକ ଅଙ୍କିତ  ଚିତ୍ରରେ ଲିଚୁ ଗଛ 

ପୂର୍ବରୁ ଅରଣ୍ୟରେ ହାଉଥିବା ଲିଚୁ , ପରେ ବହୁଳ ଭାବରେ ଚାଷ କରାଗଲା । ଚୀନ , ମାଲେସିଆ, ଉତ୍ତର ଭିଏତନାମ ଇତ୍ୟାଦି ଅଞ୍ଚଳରେ ଲିଚୁ ଚାଷ ହୁଏ । ଇତିହାସ ତଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀ ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ଚୀନ ଦେଶରୁ ଲିଚୁ ଉତ୍ପାଦନ ହେଇ ଜାହାଜ ଯୋଗେ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶକୁ ରପ୍ତାନି ହଉଥିଲା ।

ପରିବ୍ରାଜକ Juan González de Mendoza  ତାଙ୍କର ଚୀନ ଭ୍ରମଣ କାହାଣୀରେ ଲିଚୁ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି kingdom of China (1585; English translation 1588),  

ଲିଚୁ ଚାଷ ଓ ବ୍ୟବହାର 

ଲିଚୁ ମଞ୍ଜିରୁ ଚାରା ବାହାରୁଥିବା ଚିତ୍ର 

Taxonomy

ମରିସସରେ ଲିଚୁ ବଗିଚା 

ଚୀନର ଲିଚୁ 

ପୁନଶ୍ଚ ପଠନ 

• Boning, Charles R. (2006). "Lychee". Florida's Best Fruiting Plants: Native and Exotic Trees, Shrubs, and Vines. Sarasota, Florida: Pineapple Press, Inc. pp. 130–133.
• Hui, Y. H. (2008). "Lychee". Handbook of Fruits and Fruit Processing. New Delhi: Wiley India. pp. 606–611. ISBN 978-81-265-1788-6.
• Kadam, S. S.; S. S. Deshpande (1995). "Lychee". In D. K. Salunkhe and S. S. Kadam (ed.). Handbook of fruit science and technology: production, composition, storage, and processing. New York: M. Dekker. pp. 435–443. ISBN 978-0-8247-9643-3. CS1 maint: Uses editors parameter (link)
• Rosengarten, Frederic (2004). "Litchi 'Nuts'". The book of edible nuts. New York: Dover Publications. pp. 299–300. ISBN 978-0-486-43499-5.

ବାହାର ଲିଙ୍କ 

• www.lichubagan.com Archived 2016-07-13 at the Wayback Machine.
• California Rare Fruit Growers: Lychee Fruit Facts Archived 2008-09-13 at the Wayback Machine.