ତିଲ୍ଲା ଯୋଗିଆ
| Tilla Jogian Hindu temple complex | |
|---|---|
 1st-century BC Tilla Jogian Hindu temple complex | |
| Religion | |
| ଅନୁବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ | ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ |
| District | Mandi Bahauddin District, Gujrat District, Jhelum District and Chakwal District |
| Location | |
| ସ୍ଥାନ | Salt Range |
| State | Punjab |
| Country | Pakistan |
ତିଲ୍ଲା ଯୋଗିଆ (in Punjabi ٹلہ جوگیاںଉର୍ଦ୍ଦୁ: ٹلہ جوگیاں),[୧] ପାକିସ୍ଥାନ ର ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳ ପର୍ବତମାଳା ଲବଣ ପର୍ବତ ରେ ରହିଥିବା ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀ ର ଏକ ପ୍ରଖ୍ଯାତ ହିନ୍ଦୁ ଓ ଶିକ୍ଷା ଧର୍ମସ୍ଥଳୀ । .
ଅବସ୍ଥିତି
ସମୁଦ୍ରପତ୍ତାନ ଠାରୁ 3200 ଫୁଟ ଉପରେ ରହିଥିବା ତିଲ୍ଲା ଯୋଗିଆ ଝେଲମ ସହର ଠାରୁ 25 କିଲୋମିଟର ପଶ୍ଚିମ ରେ ଓ ଖୁଖା ଗ୍ରାମ ଠାରୁ 10 କିଲୋମିଟର ଦୂର ରେ ଅବସ୍ଥିତ । ତିଲ୍ଲା ଯୋଗିଆ ର ଶିକ୍ଷାର ଉପରୁ ଚତୁର୍ଦିଗ ର ଦୃଶ୍ୟ ଅତୀବ ରମଣୀୟ । ଏଠାରୁ 7 କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଥିବା "ରୋହଟାସ ଦୁର୍ଗ" କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧିସ୍ତୁ ସହର "ଦିନା " ଏଠାରୁ ଦ୍ରୁଷ୍ଟି ଗୋଚର ହେଇଥାଏ ।
ତିଲ୍ଲା ଯୋଗିଆ ପର୍ବତ ଶିଖର ମାଣ୍ଡୀ ବାହାଉଦ୍ଦୀନ , ଗୁଜୁରାଟ , ଝେଲମ , ଓ ଚକବାଳ ଠାରୁ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହେଇଥାଏ । ଏହା ଝେଲମ ନଦୀ ର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ସ୍ଥାନ ରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
ତିଲ୍ଲା ଯୋଗିଆ ମନ୍ଦିର ପରିସର
ଏଠାରେ ଥିବା ମନ୍ଦିର ପରିସର 2000 ବର୍ଷ ଧରି ହିନ୍ଦୁ ଉପାସନା କେନ୍ଦ୍ର ରହି ଆସିଛି । ଏଠାରେ ଗୁରୁ ଗୋରଖନାଥ ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀ ରେ ମନ୍ଦିର ସ୍ଥାପନ କରିଥିବାର ଜଣାଯାଏ । ଏପରିକି ସେଇ ସ୍ଥାନ ର ନାମ ମଧ୍ୟ ପଞ୍ଜାବୀ ଭାଷା ରେ 'ସନ୍ଥ ମାନଙ୍କ ପାହାଡ " ଅର୍ଥ ରେ ବୁଝା ଯାଇଥାଏ । ସେଠାରେ ପ୍ରଥମ କରି ମନ୍ଦିର କରି ଉପାସନା କରୁଥିବା ଯୋଗୀ ସଂପ୍ରଦାଯ ଙ୍କୁ " କାନଫଟା " ଯୋଗୀ କୁହାଯାଉଥିଲା , କାରଣ ସେମାନେ କଣ ରେ କ୍ଷୀଦର କରି ଅଳଙ୍କାର ଧାରଣ କରୁଥିଲେ । ସେ ଯୁଗରେ ସେଇଟା ଏକ ଅଭିନବ କଥା ଥିଲା ଯାହା ଆଜିକାଲି ଆଧୁନିକ ସମାଜ ରେ ଏକ ଷ୍ଟାଇଲ ରେ ପରିଣତ । ତେବେ " କାନଫଟା ଯୋଗୀ " ମାନେ ପରବର୍ତୀ କାଳ ରେ ଏକ ଯୋଗୀ ସଂପ୍ରଦାଯ ଭାବରେ ରହିଥିଲେ । .[୨]
ତିଲ୍ଲା ଯୋଗିଆ ଠାରେ ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିର 3 ଟି ଗୃହ ଥିବା ସହ ଦୁଇଟି କ୍ଷୁଦ୍ର ବନ୍ଧ ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ଏଠାରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ରୋହଟାସ ଦୁର୍ଗ ପତରୁ ଆସିଲେ ବା ଝେଲମ ନଦୀ ନିକଟ ରୁ ସାଂଘି ପାଟ ରୁ ଆସିଲେ ପହଞ୍ଚି ହେବ ।
ପ୍ରସିଦ୍ଧ କାହାଣୀ " ହିର ରଞ୍ଝା " ର ଜୀବନ୍ତ ନାୟକ ମୁରାଦ ବକ୍ସ ଏଠାକୁ ଯୋଗୀ ସଂପ୍ରଦାଯ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ହେଇ ସେଥିରେ ଯୋଗଦାନ କରିବାକୁ ଆସିଥିଲେ । ଶିକ୍ଷା ସଂପ୍ରଦାଯ ର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଗୁରୁ ନାନକ ( 1469-1539 ) ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ 40 ଦିନ ଧରି ତପସ୍ୟା କରିଥିଲେ । ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଆକବର ( 1542-1605 ) ଏଠାକୁ 2 ଥର ପରିଦର୍ଶନ ରେ ଆସି ଜଳକୁଣ୍ଡ ନିର୍ମାଣ କରେଇଥିଲେ । ସମ୍ରାଟ ଜାହାଙ୍ଗୀର ( 1605-1627 ) ଏଠାକୁ ଆସି ପରିଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ । ପରେ ଆହମଦ ଶାହ ଅବ୍ଦଳି ଏଠାରେ ଆଶ୍ରମ କୁ ଲୂଟକରିଥିଲେ .[୧] ପରେ ମହାରାଜ ରଣଜୀତ ସିଂହ ( 1780-1839 ) ଏଠାକୁ ଆସି ଏଠାରେ ଏକ ବଡ ଜଳାଶୟ ନିର୍ମାଣ ର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଥିଲେ । ଗୁରୁ ନାନକ ଉପାସନା କରିଥିବା ପିଠା ଠାରେ ନିର୍ମିତ ହେଇଥିବା ସ୍ମାରକୀ ଭଗ୍ନ ଅବସ୍ଥା ରେ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଶିକ୍ଷା ସଂପ୍ରଦାଯ ଙ୍କ ପାଇଁ ତାହା ଏକ ପବିତ୍ର ସ୍ଥଳୀ ଭାବରେ ଆଦୃତ । ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ କାଳ ରେ ଏଠାକୁ ରାସ୍ତା ନିର୍ମିତ ହେବା ସହ ପୁଷ୍କରିଣୀ ମଧ୍ୟ ଖୋଦିତ ହେଇଥିଲା । ତେବେ ବର୍ତମାନ ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିର ଓ ମଠ ମଧ୍ୟ ଭଗ୍ନାବସ୍ଥା ରେ ରହିଛି । [୧]
ସାହିତ୍ୟ ରେ ତିଲ୍ଲା ଯୋଗିଆ
ତିଲ୍ଲା ଯୋଗିଆ ପ୍ରକ୍ଷାତ ସାହିତ୍ୟ ହିର ରଞ୍ଝା ରେ ଉଲ୍ଲିଖିତ ହେଇଥିଲା । ଏହାର ନାୟକ ଏଠାକୁ ଆସି ଗୁରୁ ଗୋରଖନାଥ ଙ୍କ ସଂପ୍ରଦାଯ ରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । .[୩]
ପାକିସ୍ଥାନ ର ପ୍ରଧାନ ମନ୍ତ୍ରୀ ଏହି ସ୍ଥଳ କୁ ପରିଦର୍ଶନ ରେ ଆସି ଏହାର ପ୍ରକୃତିକ ସୌନ୍ଦର୍ଜ୍ୟ ର ରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଥିଲେ ।
ବାହ୍ୟ ସଂଯୋଗ ସବୁ
- Trekking on the Tilla Jogian by Shaikh Muhammad Ali
- Tilla Jogian picture travelogue
- Tilla Jogian destruction of 1st century BC heritage of Pakistan
ପୁନଶ୍ଚ ଦେଖଣା
- Tilla Satellite Launch Center
- Hinduism in Pakistan
- Evacuee Trust Property Board
- Mankiala Stupa
- Hinduism in Pakistan
- Hinglaj Mata
- Kalat Kali Temple
- Katasraj temple
- Malot
- Multan Sun Temple
- Prahladpuri Temple, Multan
- Sadh Belo
- Sakesar
- Shivaharkaray
- Shiv Mandir, Umerkot
- Shri Varun Dev Mandir
ଆଧାର ସମୂହ
- ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ Tilla Jogian Hindu heritage
- ↑ Gorakhnāth and the Kānphaṭa Yogīs, George Weston Briggs, Motilal Banarsidass Publishers, 1938, ISBN 9788120805644, .
- ↑ The social space of language: vernacular culture in British colonial Punjab, Farina Mir, University of California Press, 2010, ISBN 9780520262690, .