ବିକ୍ରମଶିଳା

Vikramashila
	Vikramashila; विक्रमशिला
	Ruins of Vikramashila Mahavihara
	class=notpageimage\| Shown within India Bihar
ଅବସ୍ଥାନ	Bihar, India
ଦିଗବାରେଣି	25°19′29″N 87°17′05″E / 25.32472°N 87.28472°E
ପ୍ରକାର	Centre of learning
ଇତିହାସ
ସ୍ଥାପିତ	8th-9th century CE
ଅବ୍ୟବହୃତ	13th century CE
ଘଟଣା	Destroyed by Bakhtiyar Khilji around 1200 CE

ବିକ୍ରମଶିଳା (IAST: Vikramaśilā) ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ର ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ର ବିସ୍ତାର ସମୟ ରେ ଦୁଇଟି ମଧ୍ୟ ରୁ ଅନ୍ୟତମ ଜ୍ଞାନ ବିସ୍ତାର କେନ୍ଦ୍ର ଥିଲା ।ନାଳନ୍ଦା ସହ ଏହା ସେହି ସମୟ ରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବିଦ୍ୟାକେନ୍ଦ୍ର ରହିଥିଲା । ଏହା ରାଜା ଧର୍ମପାଳ ଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଥାପିତ ହେଇଥିଲା । ଏଠାରେ ଅତିଷ୍ଠ ନାମକ ଜଣେ ବିଦ୍ଵାନ ଦାୟିତ୍ଵ ରେ ଥିଲେ । 1200 ମସିହା ଆଡକୁ ଏହା ମୂହମ୍ମଦ ବିନ ଖିଲିଜି ଙ୍କ ଆକ୍ରମଣ ଦ୍ଵାରା ସମ୍ପୂର୍ଣ ବିଦ୍ବଂଶ ହେଇଯାଇଥିଲା । ^[୧]

ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ବିହାର ର ଭାଗଲପୁର ଜିଲ୍ଲା ରେ ଅନତିଚକ ଗ୍ରାମ ରେ ବିକ୍ରମଶିଳା ଅବସ୍ଥିତ । ଏହା ଭାଗଲପୁର ରୁ ପୂର୍ବ ଦିଗ ରେ 50 କିଲୋମିଟର ଦୁରବର୍ତୀ । କହଲଗାଓ ରେଳ ଷ୍ଟେସନ ଏଠାରୁ 13 କିଲୋମିଟର । ଜାତୀୟ ରାଜପଥ 80 ରୁ ଏଠାକୁ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ଏକ ଭଲ ସଡକ ରହିଛି ।

ଇତିହାସ

ପାଲ ବଂଶ ଶାସନ ସମୟ ରେ ଅନେକ ବୌଦ୍ଧ ଉପାସନା ପିଠା ଗଢି ଉଠିଥିଲା । ତିବତ ର ସୂତ୍ର ଅନୁସାରେ 5 ଟି ମହାବିହାର ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଥିଲା । ସେ ଗୁଡିକ ମଧ୍ୟ ରୁ ନାଳନ୍ଦା ଓ ବିକ୍ରମଶିଳା ର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ , ସୋମାପୁରା , ଅଡଙ୍ଗାଶିଳା ଓ ଜଗଦଦଳା ରହିଥିଲା । ^[୨]ଏହି ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ର ତଦାରଖ ରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ଓ ସମସ୍ତଙ୍କ ମଧ୍ୟ ରେ ସମନ୍ନ୍ୟୟ ଥିଲା । ସବୁ ଜ୍ଞାନ ପିଠା ମଧ୍ୟ ରେ ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ ରହିଥିଲା। ^[୩]

ପାଳ ରାଜା ଧର୍ମପାଳ ଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଥାପିତ ଏହି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ 4 ଶତକ ପାଇଁ ରହିବା ପରେ ଖିଲିଜି ଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଧ୍ଵଂଶ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲା । .^[୪]^[୫]

16-17 ଶ ଶତାବ୍ଦୀ ର ତିବବତୀୟ ଧର୍ମଯାଜକ ତାରନାଥ ଙ୍କ ଲେଖା ରୁ ବିକ୍ରମଶିଳା ବିଷୟ ରେ ଜଣାପଡେ । .^[୬]

ଏଠାରେ 100 ରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ ଶିକ୍ଷୟକ ଓ ସହସ୍ରାଧିକ ଛତ୍ର ଥିବାର ଜଣାଯାଏ । ଏଠାରୁ ଛତ୍ର ମାନେ ବିଦେଶ କୁ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଓ ସଂସ୍କୃତି ପ୍ରଚାର ପାଇଁ ଯାଉଥିଲେ । ଏଠାରେ ଦର୍ଶନ, ବ୍ୟାକରଣ, ବସ୍ତୁ ବିଦ୍ୟା , ଭାରତୀୟ ତର୍କଶାସ୍ତ୍ର ମୁଖ୍ୟ ପଠନ ବିଷୟ ଥିଲା । ତାନ୍ତ୍ରିକ ବିଦ୍ୟା ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ପଠନ ବିଷୟ ଥିଲା ।

ଖନନ

ସ୍ତୂପ

ଗେଲେରୀ

Ruins of Vikramashila
The Vikramashila Museum at the entrance of the Excavation site. It holds many exhibits which have been excavated from the ruins, these include monuments, art figures, utensils, coins, weapons and jewellery.
The view of the entrance from the Stupa.
Pillars at Vikramashila University
Landscape of Vikramashila Ruins, the seating and meditation area
Vikramashila History on excavation location
Maintenance work going on to beautify the place
Gardens around the main stupa
A stone structure at the ruins

ପୁନଶ୍ଚ ଦେଖଣା

Nalanda
Taxila
Sharada Peeth

ଆଧାର ସମୂହ

↑ Sanderson, Alexis.
↑ Vajrayogini: Her Visualization, Rituals, and Forms by Elizabeth English.
↑ Buddhist Monks And Monasteries Of India: Their History And Contribution To Indian Culture. by Dutt, Sukumar.
↑ [୧]^{[dead link]}.
↑ Scott, David (May 1995). "Buddhism and Islam: Past to Present Encounters and Interfaith Lessons". Numen. 42 (2): 141–155. doi:10.1163/1568527952598657. JSTOR 3270172.
↑ "Excavated Remains at Nalanda". UNESCO World Heritage Centre. Retrieved 2012-07-13.

ବାହ୍ୟ ସଂଯୋଗ ସବୁ

Archaeological Survey of India page for Vikramashila
Bhagalpur travel guide from Wikivoyage

[1] Sanderson, Alexis.

[2] Vajrayogini: Her Visualization, Rituals, and Forms by Elizabeth English.

[3] Buddhist Monks And Monasteries Of India: Their History And Contribution To Indian Culture. by Dutt, Sukumar.

[4] [୧]^{[dead link]}.

[Scott-5] Scott, David (May 1995). "Buddhism and Islam: Past to Present Encounters and Interfaith Lessons". Numen. 42 (2): 141–155. doi:10.1163/1568527952598657. JSTOR 3270172.

[whc.unesco-6] "Excavated Remains at Nalanda". UNESCO World Heritage Centre. Retrieved 2012-07-13.

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]