ପବନେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର

ପବନେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର
Religion
ଅନୁବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ	ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ
ଦେବାଦେବୀ	ଭଗବାନ ଶିବ
Location
ସ୍ଥାନ	ଭୁବନେଶ୍ୱର
State	ଓଡ଼ିଶା
Country	ଭାରତ
ଭୌଗଳିକ ଅବସ୍ଥିତି	20°14′59″N 85°50′34″E
Architecture
Type	କଳିଙ୍ଗର କଳାକୃତି (କଳିଙ୍ଗ ସ୍ଥାପତ୍ୟ)
Completed	10th century A.D.
Elevation

ପବନେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର କେଦାର-ଗୌରୀ ମନ୍ଦିର ଆଡକୁ ଜାଉଥିବା ସଡକର ବାମ ପାର୍ଶ୍ୱକୁ ପର୍ଶୁରାମେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିରରୁ ୧୦୦ ମିଟର ପୂର୍ବର ଦୂରରେସ୍ଥିତ ହୋଇଛି । ମନ୍ଦିରରେ ଏକ ନୂଆ ପୂର୍ବାଟ ସହିତ ଏକ ବାହନ ରହିଛି, ଯାହା ପୂର୍ବ ଆଡକୁ ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡୁଛି । ପ୍ରେସିଡିଙ୍ଗ ଦେବତା ଗର୍ଭଗୃହ ଭିତରେ ଏକ ସର୍କୁଲର ଭିତରେ ଏକ ଶିବଲିଙ୍ଗମ ରହିଛି । ଏହା ଏକ ଜୀବିତ ମନ୍ଦିର ତିନି ଆଡକୁ ନିଜି ଆବାଶିୟ ଭବନ ଏବଂ ବଜାର ପରିଷରରେ ଘେରି ହୋଇରହିଛି ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଆଡକୁସ୍ଥିତ ହୋଇଛି । ମନ୍ଦିରକୁ ପୁନଃନିର୍ମାଣ କିମ୍ବା ପୁନଃନିର୍ମିତ କରାଯାଇଥିଲା , କେବେ-କେବେ ଫେରାଇବା, ଯେପରି ଏହି ଭବନର ଦ୍ୱିତୀୟ ଚରଣର ଭବନର ଉପରେ ଦେଖା ଦେଇଥାଏ ।

ନାମ

ବର୍ତ୍ତମାନ ନାମ: ପବନେଶ୍ୱର ଶିବ ମନ୍ଦିର

ଅତୀତ ନାମ: ଦଇତେଶ୍ୱର ଶିବ ମନ୍ଦିର

ସ୍ଥାନ

Lat. 200 14’ 59" N, Long. 850 50’ 34" E Elev. 53 ft

ସ୍ୱାମିତ୍ୱ

i) ଏକଳ / ଏକାଧିକ: ଏକାଧିକ
ii) ସାର୍ବଜନିକ / ନିଜର: ସାର୍ବଜନିକ
iii) ଅନ୍ୟ: ମନ୍ଦିର ପରେ ସ୍ଥାନିୟ ଲୋକ ଦେଖନ୍ତି

ଆୟୁ

i) ସଂକ୍ଷିପ୍ତିକରଣ ତିଥି : ଅଜଣା
ii) ଅନୁମାନିତ ତାରିଖ: ୧୦ ବିଂ ଶତାବ୍ଦୀ ଏ.ଡି.
iii) ସୂଚନାର ସ୍ତ୍ରୋତ: ବାସ୍ତୁଶିଳ୍ପ ସୁବିଧା

ସମ୍ପତି ପ୍ରକାର

i) ପୂର୍ବ / ଭବନ / ସରଂଚନା / ଲ୍ୟାଣ୍ଡସ୍କାପ / ସାଇଟ / ଟ୍ୟାଙ୍କ: ପ୍ରାସାଦ

ii) ଉପପ୍ରକାର: ମନ୍ଦିର

iii) ଟାଇପୋଗ୍ରାଫି: ରେଖା ଦେଉଳ

ସମ୍ପତି ଉପଯୋଗ

i) ଉପଯୋଗ କରାଯାଉଥିବା / ଉପଯୋଗ ରେ: ଉପଯୋଗରେ

ii) ବର୍ତ୍ତମାନ ଉପଯୋଗ: ପୂଜା

iii) ମହତ୍ୱ

• ଐତିହାସିକ ମହତ୍ୱ: - ଅଜ୍ଞାତ
• ସାଂସ୍କୃତିକ ମହତ୍ୱ: - ଶିବରାତ୍ରୀ, ସଙ୍କରାନ୍ତି, କାର୍ତ୍ତିକ ପୂର୍ଣିମା ପରି ବିଭିନ୍ନ ଅନୁଷ୍ଠାନ ପାଳନ କରାଯାଏ
• ସାମାଜିକ ମହତ୍ୱ: - ଅଜ୍ଞାତ
• ସଂଘିୟ ମହତ୍ୱ: - ଅଜ୍ଞାତ

ଗ୍ରେଡ (ଏ / ବି / ସି)

i) ସ୍ଥାପତ୍ୟ: ବି

ii) ଐତିହାସିକ: ସି

iii) ଆସୋଶିଏସନ: ସି

iv) ସାମାଜିକ / ସାଂସ୍କୃତିକ: ସି

• 
  ପାର୍ଶ୍ୱ ଦୃଶ୍ୟ
• 
  ପବନେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର ପାଖେ ଝରଣା

ଆଧାର

1. Lesser Known Monuments of Bhubaneswar by Dr. Sadasiba Pradhan (ISBN 81-7375-164-1)
2. http://www.telegraphindia.com/1110511/jsp/orissa/story_13964794.jsp
3. http://www.niuzer.com/India/Heritage-structure-lies-in-sorry-state-4630291.html Archived 2016-03-03 at the Wayback Machine.