ଦୁର୍ଗା ବାଇ ବ୍ୟୋମ
| ଦୁର୍ଗା ବାଇ ବ୍ୟୋମ | |
|---|---|
 ଦୁର୍ଗା ବାଇ ବ୍ୟୋମ ଚିତ୍ର | |
| ଜନ୍ମ | ୧୯୭୩ ବାରବାସପୁର, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ଭାରତ[୧] |
| ଜାତୀୟତା | ଭାରତୀୟତେରେଛା ଲେଖା (Italic text) |
| ପୁରସ୍କାର | ପଦ୍ମଶ୍ରୀ (2022) |
ଦୁର୍ଗା ବାଇ ବ୍ୟୋମ (1973ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ[୨]) ଜଣେ ଭାରତୀୟ କଳାକାର ଅଟନ୍ତି । ସେ ଆଦିବାସୀ କଳାର ଗୋଣ୍ଡ ପରମ୍ପରାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ଭୋପାଳରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ଜଣେ ପ୍ରମୁଖ ମହିଳା କଳାକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଅଟନ୍ତି । ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ କାର୍ଯ୍ୟ ତାଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ମଣ୍ଡଳ ଜିଲ୍ଲାର ବାରବାସପୁରରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
ସେ ଅନେକ ପ୍ରକାଶନ ପାଇଁ ଚିତ୍ରକଳା ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ତାଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡିକୁ ବହୁଳ ଭାବରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିଛନ୍ତି । 2022 ମସିହାରେ ତାଙ୍କୁ କଳା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅବଦାନ ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।[୩]
ପ୍ରାରମ୍ଭ ଜୀବନ[ସମ୍ପାଦନା]
ଦୁର୍ଗା ବାଇ ବ୍ୟୋମ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ବୁରବସପୁରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।[୪] ଛଅ ବର୍ଷ ବୟସରେ ସେ ନିଜ ମା’ଙ୍କଠାରୁ ଡିଜିନା କଳା ଶିଖିଲେ, ଯାହା ବିବାହ ଏବଂ ଅମଳ ପର୍ବ ସମୟରେ ଘରର ଭିତର ଓ ବାହାର କାନ୍ଥ ଏବଂ ଚଟାଣରେ ଜ୍ୟାମିତିକ ଢାଞ୍ଚାରେ ଚିତ୍ର କରିବାର ଏକ ରୀତିନୀତି ଅଟେ ।[୫] ତାଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଡିଜିନା କାର୍ଯ୍ୟକୁ ତାଙ୍କ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନେ ବହୁଳ ଭାବରେ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ ।[୬]
ବୃତ୍ତି[ସମ୍ପାଦନା]
ତାଙ୍କ ଜେଜେମା’ଙ୍କ ସହ କାହାଣୀ ଶୁଣିବା ଏବଂ ତାଙ୍କ ମା’ଙ୍କ ଅଧୀନରେ ପରାମର୍ଶ ନେବା, ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବର୍ଷରେ ଦୁର୍ଗା ବାଇଙ୍କ କଳା ପାଇଁ ବିଶେଷ ଅବଦାନ ଦେଇଥିଲା । ଦୁର୍ଗା ବାଇ ବ୍ୟୋମ ୧୯୯୬ ମସିହାରେ ଭୋପାଳର ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ରାଷ୍ଟ୍ରିୟ ମାନବ ସଂଗ୍ରହାଳୟଦ୍ୱାରା ଆୟୋଜିତ ଏକ କଳାକାର ଶିବିରରେ ତାଙ୍କର ସୃଜନ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।[୭] 15 ବର୍ଷ ବୟସରେ ଦୁର୍ଗାବାଇ ଏକ ମାଟି ଓ କାଠ ଶିଳ୍ପୀ ସୁଭାଷ ବ୍ୟୋମଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ଦୁର୍ଗାବାଇ ଏବଂ ସୁବାଶ ଏକତ୍ର ଏକ କର୍ମଶାଳା ନିଅନ୍ତି ଏବଂ ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀମାନଙ୍କୁ ଗୋଣ୍ଡ ପେଣ୍ଟିଙ୍ଗର ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକୁ ଶିକ୍ଷା ଦେଉଥିବାବେଳେ ଆଧୁନିକୀକରଣଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କ ଚିତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲେ ।[୮]
ଦୁର୍ଗାବାଇଙ୍କ କୌଶଳଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ଜଙ୍ଗ ସିଂ ଶ୍ୟାମ ତାଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ସେମାନେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଯାହା କରିଛନ୍ତି ତାହା ପୁନରାବୃତ୍ତି ନକରନ୍ତୁ କିନ୍ତୁ ନୂତନ ଜିନିଷ ଦେଖାଇବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ଦକ୍ଷତାକୁ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ ।[୯] ତାଙ୍କ ବିଷୟଗୁଡିକ ଆଦିବାସୀ ଲୋକନୃତ୍ୟ ଏବଂ ପୁରାଣରେ ମୂଳତଃ ଏବଂ ମୁଖ୍ୟତଃ ଗୋଣ୍ଡ ପ୍ରଧାନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ପାନ୍ଥେନ୍ ଏବଂ ଲୋକପ୍ରିୟ ଲୋକନୃତ୍ୟରୁ ଅଙ୍କିତ ହୋଇଥାଏ ।[୧୦]
୧୯୯୬ ରେ, ସହଯୋଗୀ ଗୋଣ୍ଡ କଳାକାର ଆନନ୍ଦ ସିଂ ଶ୍ୟାମ ତାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଭାରତ ଭବନରେ ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ । ସେହି ଦିନଠାରୁ, ଦୁର୍ଗାବାଇଙ୍କର ଚିତ୍ର ଭାରତ ତଥା ଏହାର ଆଖପାଖରେ ଏବଂ ବିଦେଶରେ ପ୍ରଦର୍ଶନୀ ରହିଆସିଛି । ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ବିମାନ ଯାତ୍ରା ଏବଂ ଫ୍ରାଙ୍କଫୋର୍ଟ୍ ବୁକ୍ ମେଳାରେ ବିଦେଶ ଗସ୍ତକୁ ଚିହ୍ନିବା ପାଇଁ ଦୁର୍ଗା ବାଇ ଗୋଣ୍ଡ ଶୈଳୀରେ ବିମାନରେ ଅନେକ ଚିତ୍ର କରିଥିଲେ ।[୧୧] ତାଙ୍କର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଚିତ୍ର ଗୋଣ୍ଡ ପୁରାଣର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ଦୃଶ୍ୟଦ୍ୱାରା ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇ ତାଙ୍କ ଦସ୍ତଖତ ଶୈଳୀର ଅବିଶ୍ୱାସନୀୟ ଗୀତ ଏବଂ ଅହେତୁକ କଳ୍ପନା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।
ପୁରସ୍କାର ଏବଂ ସ୍ୱୀକୃତି[ସମ୍ପାଦନା]
- 2004 - ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ବିକାଶ ପରିଷଦ
- 2006-2007 - ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଜାତୀୟ କଳା ସ୍କଲାରସିପ୍
- 2009 - ପାରମ୍ପାରିକ ଚିତ୍ରରେ ଉତ୍କର୍ଷତା ପାଇଁ ରାଣୀ ଦୁର୍ଗାବାଟୀ ପୁରସ୍କାର[୧୨]
- 2022 - ପଦ୍ମଶ୍ରୀ
ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]
- ↑ "Durga Bai". Saffronart. Retrieved March 8, 2019.
- ↑ "The Gond artist Durgabai - sunitanair". sunitanair.in. Retrieved 2019-03-15.
- ↑ "Padma Awardees 2022" (PDF). Padma Awards.
- ↑ "Durga Bai | Paintings by Durga Bai | Durga Bai Painting - Saffronart.com". Saffronart. Retrieved 2019-03-15.
- ↑ "Durga Bai: Telling Women's Stories With Gond Art". 2014-05-26.
- ↑ Pande, Alka (2016). Many Indias. Must Arts Private Limited.
- ↑ Vyam, Durgabai (2012). "The Lyricism and Audacity of the Adivasi Imagination". Indian Literature. 56 (4 (270)): 219–234. ISSN 0019-5804. JSTOR 23345940.
- ↑ KUMARI, SAVITA (2011). "Symposium on Indigenous Art, Contemporary Significance". Indian Anthropologist. 41 (1): 95–99. ISSN 0970-0927. JSTOR 41921941.
- ↑ Between Memory and Museum. Tara Books. 2015. ISBN 978-93-83145-29-4.
- ↑ "Contemporary Artist Durga Bai Vyam". Artsper. Retrieved March 8, 2019.
- ↑ Varma, Rashmi (November 2013). "Primitive Accumulation: The Political Economy of Indigenous Art in Postcolonial India". Third Text. 27 (6): 748–761. doi:10.1080/09528822.2013.857902. ISSN 0952-8822. S2CID 140724145.
- ↑ "Durga Bai". sutragallery. Archived from the original on 2020-02-16. Retrieved 2019-04-06.