କଳିଙ୍ଗ (ରାଜ୍ୟ), ଫିଲିପାଇନ୍ସ

	Map all coordinates using: OpenStreetMap
	Download coordinates as: KML · GPX

Kalinga
Kalinga
Province
	Province of Kalinga
	Flag Seal
	Location in the Philippines
	Coordinates: 17°45′N 121°15′E / 17.75°N 121.25°E
Country	ଫିଲିପାଇନସ
Region	Cordillera Administrative Region (CAR)
Founded	February 14, 1995
Capital	Tabuk[*]
Government
• Type	Sangguniang Panlalawigan
• Governor	Jocel Baac (Liberal Party) (Sr. Felisa Pedro)
• Congressman	Allen Jesse Mangaoang (Liberal Party)
Area
• Total	3,231.25 km2 (1,247.59 sq mi)
• Rank	41st out of 81
Population (ଅସୁବିଧା: ଅବୈଧ ସମୟ । census)
• Total	୨୨୯୫୭୦
• Rank	71st out of 81
• Density	71/km2 (180/sq mi)
• Rank	78th out of 81
Divisions
ZIP code	3800–3808
IDD : area code	+63 (0)74
ISO 3166 code	PH
Spoken languages	Kalinga; Ilocano; Gaddang; Tagalog; English;
Website	www.kalinga.gov.ph

ଏହି ଲେଖାଟି ଫିଲିପାଇନ୍ସର ଏକ ରାଜ୍ୟ ବାବଦରେ । ବାକିସବୁ ପାଇଁ, କଳିଙ୍ଗ (ବହୁବିକଳ୍ପ) ପ୍ରସଙ୍ଗଟି ଦେଖନ୍ତୁ ।

ଇଂରାଜୀ ଲିଙ୍କ

https://or.wikipedia.org/wiki/Kalinga_(province)

କଳିଙ୍ଗ ହେଉଛି ଫିଲିପାଇନ୍ସ ଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ରାଜ୍ୟ । ଏହାର ରାଜଧାନୀ ହେଉଛି ଟବୁକ । ୧୯୯୫ ମସିହାରେ କଳିଙ୍ଗ-ଆପୟାଓ ରାଜ୍ୟ ବିଛିନ୍ନ ହୋଇ କଳିଙ୍ଗ ଏବଂ ଆପୟାଓ ରାଜ୍ୟରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ କଳିଙ୍ଗର ଉତ୍ତର ପ୍ରାନ୍ତରେ ଏହି ଆପୟାଓ ରାଜ୍ୟଟି ଅବସ୍ଥିତ ।

ଏହି ରାଜ୍ୟର ନାମ ଇବନାଗ ଏବଂ ଗାଡ଼ଙ୍ଗ ଭାଷାର ବିଶେଷ୍ୟ 'କଳିଙ୍ଗ'ରୁ ଉଦ୍ଧୃତ, ଯାହାର ଅର୍ଥ 'ଶତ୍ରୁ', 'ଯୋଦ୍ଧ୍ୟା' କିମ୍ବା 'ମୁଣ୍ଡକଟାଳି' ।^[୩] ଲୁଜୋନ ଭାଷା ହିସାବରେ 'କଳିଙ୍ଗ' ଶବ୍ଦମାନେ 'ଅଲଗା ହୋଇ ପାଉଁଶ ହୋଇଯିବା' ଏବଂ ଫଳସ୍ୱରୂପ ଏହା ଭାରତର ଏକ ରାଜ୍ୟ ଓଡ଼ିଶା ସହ ଜଡ଼ିତ ।^{[ଆଧାର ଲୋଡ଼ା]}

ଭୂଗୋଳ[ସମ୍ପାଦନା]

କଳିଙ୍ଗରେ ଥିବା ପାହାଡ଼

କଳିଙ୍ଗ ପାଖାପାଖି ମୋଟ ୩,୨୩୧ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ସ୍ଥାନରେ ଗଠିତ । ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ପାହାଡ଼ ପର୍ବତକୁ ନେଇ ଗଠିତ । ପର୍ବତଗୁଡ଼ିକର ଉଚ୍ଚତା ୧୫୦୦ରୁ ୨୫୦୦ ମିଟର ମଧ୍ୟରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥାଏ । ତଳୁଆ ଜାଗା ଗୁଡ଼ିକରେ ବହୁତ ଘାସ ହୁଏ ତେଣୁ ଗୋଚର ଭୂମି ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ଅଟେ, ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଉଚ୍ଚା ଜାଗାଗୁଡିକ ଟ୍ରପିକାଲ ରେନଫରେଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ।

ଜଳବାୟୁ[ସମ୍ପାଦନା]

ବର୍ଷସାରା ପାଖାପାଖି ୧୭ରୁ ୨୨ ଡିଗ୍ରୀ ସେଣ୍ଟୀଗ୍ରେଡ଼ ତାପମାତ୍ରା ରହିଥାଏ । ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁ ନଭେମ୍ବରରୁ ଏପ୍ରିଲ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଅନ୍ୟାମାସ ଗୁଡ଼ିକରେ ପାଖାପାଖି ବର୍ଷାହିଁ ହୋଇଥାଏ । ଜୁଲାଇରୁ ଅକ୍ଟୋବର ମାସ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବଳ ବର୍ଷା ହୋଇଥାଏ ।

ଜଳଧାରା[ସମ୍ପାଦନା]

ଚିକୋ ନଦୀ

ଏହି ପ୍ରାନ୍ତର ପାହାଡ଼ରୁ ଆସୁଥିବା ଜଳ ଚିକୋ ନଦୀରେ ଯାଇ ମିଶିଥାଏ । ଏହା ଛଡ଼ା କଗାୟନ, ବୁନଗ, ତନୁଦାନ, ବିଗା, ପାଶୀଲ ଇତ୍ୟାଦି ନଦୀ ଅଛି ।

ବହୁ ଛୋଟ ଛୋଟ ହ୍ରଦ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

ପ୍ରଶାସନିକ ବିଭାଗ[ସମ୍ପାଦନା]

କଳିଙ୍ଗର ଗୋଟିଏ ସହର ଏବଂ ସାତୋଟି ମ୍ୟୁନସିପାଲିଟି ଅଛି । ଏ ସବୁ ଗୋଟିଏ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅଛି ।

	City or municipality ଆଧାର ଭୁଲ: ଅବୈଧ `<ref>` ଟ୍ୟାଗ; କୌଣସି ବି ନାମ ନଥିବା ଆଧାରର କିଛି ବିଷୟବସ୍ତୁ ଥିବା ଲୋଡ଼ା		Population			±% p.a.	Area^[୪]		Density		Brgy.
			(2015)^[୫]		(2010)^[୬]		km²	sq mi	/km²	/sq mi
17°26′24″N 121°12′02″E / 17.4400°N 121.2006°E / 17.4400; 121.2006 (Balbalan)	Balbalan		୫.୭%	୧୨,୧୯୫	12,082	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୦" ।୦.୧୮%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୦" ।	542.69	209.53	^{[convert: invalid number]}	14
17°21′04″N 121°10′30″E / 17.3510°N 121.1751°E / 17.3510; 121.1751 (Lubuagan)	Lubuagan		୪.୧%	୮,୭୩୩	9,369	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।−୧.୩୩%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।	234.20	90.43	^{[convert: invalid number]}	9
17°23′02″N 121°09′26″E / 17.3838°N 121.1572°E / 17.3838; 121.1572 (Pasil)	Pasil		୪.୫%	୯,୬୪୪	9,626	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୦" ।୦.୦୪%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୦" ।	189.00	72.97	^{[convert: invalid number]}	14
17°34′25″N 121°21′54″E / 17.5736°N 121.3651°E / 17.5736; 121.3651 (Pinukpuk)	Pinukpuk		୧୫.୧%	୩୨,୦୨୬	29,596	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।୧.୫୧%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।	743.56	287.09	^{[convert: invalid number]}	23
17°29′58″N 121°35′44″E / 17.4994°N 121.5956°E / 17.4994; 121.5956 (Rizal)	Rizal		୮�0%	୧୭,୦୩୮	15,942	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।୧.୨୭%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।	231.00	89.19	^{[convert: invalid number]}	14
17°24′49″N 121°26′38″E / 17.4136°N 121.4440°E / 17.4136; 121.4440 (Tabuk)	Tabuk	†	୫୨�0%	୧,୧୦,୬୪୨	103,912	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।୧.୨0%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।	700.25	270.37	^{[convert: invalid number]}	42
17°17′35″N 121°14′20″E / 17.2930°N 121.2389°E / 17.2930; 121.2389 (Tanudan)	Tanudan		୪.୫%	୯,୫୩୪	8,529	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୨" ।୨.୧୪%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୨" ।	307.55	118.75	^{[convert: invalid number]}	16
17°15′50″N 121°08′56″E / 17.2640°N 121.1489°E / 17.2640; 121.1489 (Tinglayan)	Tinglayan		୬.୧%	୧୨,୮୬୮	12,557	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୦" ।୦.୪୭%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୦" ।	283.00	109.27	^{[convert: invalid number]}	20
	Total			212,680	201,613	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।୧.୦୨%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।	3,231.25	1,247.59	୬୬	^{[convert: invalid number]}	152
		† Provincial capital and component city					Municipality

ଜନସଂଖ୍ୟା[ସମ୍ପାଦନା]

୨୦୧୫ ଜନଗଣନାରେ କଳିଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟର ଲୋକସଂଖ୍ୟା ୨,୧୨,୬୮୦ ଥିଲା ।^[୭] ୨୦୧୦ରେ ଏହା ୨,୦୧,୬୧୩ ଥିଲା ଏବଂ ୨୦୦୦ ମସିହାରେ ୧,୭୪,୨୦୩ ଥିଲା । ପାଖାପାଖି ୧% ହାରରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ଏଠାରେ ବୃଦ୍ଧି ଘଟୁଛି । ପ୍ରତି ବର୍ଗ କିଲୋମିଟରରେ ପାଖାପାଖି ୬୬ ଜଣ ଲୋକ ରହୁଛନ୍ତି ।

୨୦୦୦ ମସିହାରେ ହୋଇଥିବା ଜନଗଣନାରେ କଳିଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟରେ କଳିଙ୍ଗ ଅଧିବାସୀ ୬୪ ଭାଗ ରହିଥିଲାବେଳେ ଲୋକାନୋସ ଜାତିର ଲୋକେ ୨୪ ଭାଗ ରହୁଥିଲେ ।

କଳିଙ୍ଗର କୁହାଯାଉଥିବା ଭାଷାଗୁଡ଼ିକ ହେଲା : ବାଳାଙ୍ଗାଓ, ବୁଟବୁଟ, ଳିମୋସ, ଲୋୟର ତନୁଦାନ, ଲୁବୁଆଗନ, ମବକା, ମଦୁକାୟଙ୍ଗ, ଦକ୍ଷୀଣ କଳିଙ୍ଗୀୟ ଏବଂ ଅପର ତନୁଦାନ । ଗାଡ଼ଦାଙ୍ଗ, ଲୋକାନୋ, ତାଗଲଗ ଏବଂ ଇଂରାଜୀ ମଧ୍ୟ କିଛି ଅଧିବାସୀ କହିପାରନ୍ତି ।

ସଂସ୍କୃତି[ସମ୍ପାଦନା]

କଳିଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟର ୧୦୦ ବର୍ଷ ବୟସ୍କ ଚିତା କୁଟାଳୀ

କଳିଙ୍ଗ ବସ୍ତ୍ର ପରିଧାନ କରି ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଧ୍ୟ ସମୟର ଅସ୍ତ୍ର ସହିତ ଜଣେ ଛାତ୍ର

ଏହି ରାଜ୍ୟରେ ଅନେକ ଆଦିବାସୀ ଅଛନ୍ତି । ବେଳେ ବେଳେ ଏଠି ଯୋଗୁଁ ଛୋଟ ମୋଟ ଗଣ୍ଡଗୋଳ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ । ପାହାଡ଼ ପର୍ବତ ଏବଂ ଯୋଦ୍ଧ୍ୟା ଗୁଣ ଯୋଗୁଁ କଳିଙ୍ଗବାସୀ ନିଜର ସଂସ୍କୃତିକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିପାରିଛନ୍ତି ।

କଳିଙ୍ଗ ଅଧିବାସୀ ମୁଖ୍ୟତଃ ହେଉଛନ୍ତି ଧାନ ଚାଷୀ, ସେମାନଙ୍କୁ ଭଲ ଓଦା ଓ ଶୁଖିଲା ଧାନ ଅନୁକୂଳ ପାହାଡ଼ରେ ଜମି ମଧ୍ୟ ପ୍ରକୃତି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ମିଳିଛି । ଏହା ଛଡ଼ା କଳାରେ ମଧ୍ୟ ଏମାନେ ରୁଚି ରଖନ୍ତି ଯଥା ବାକ୍ସ କରିବା, ତନ୍ତ ବୁଣା, କମାର ଏବଂ କୁମ୍ଭାର କାମ । ଚିକୋ ନଦୀ ଉପତ୍ୟକାରେ କୁମ୍ଭାରମାନେ ରହନ୍ତି ।

ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]

↑ (Ilocano: Probinsia ti Kalinga; Filipino: Lalawigan ng Kalinga)
↑ "List of Provinces". PSGC Interactive. Makati City, Philippines: National Statistical Coordination Board. Archived from the original on 21 January 2013. Retrieved 2 January 2014.
↑ http://nlpdl.nlp.gov.ph:81/CC01/NLP00VM052mcd/v1/v27.pdf
↑ "Province: କଳିଙ୍ଗ (ରାଜ୍ୟ), ଫିଲିପାଇନ୍ସ". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Retrieved ୮ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୧୬. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)
↑ Census of Population (2015). Highlights of the Philippine Population 2015 Census of Population. PSA. Retrieved ୨୦ ଜୁନ ୨୦୧୬. {{cite encyclopedia}}: Check date values in: |accessdate= (help); Cite has empty unknown parameter: |chapterurl= (help)
↑ Census of Population and Housing (2010). Population and Annual Growth Rates for The Philippines and Its Regions, Provinces, and Highly Urbanized Cities (PDF). NSO. Retrieved ୨୯ ଜୁନ ୨୦୧୬. {{cite encyclopedia}}: Check date values in: |accessdate= (help); Cite has empty unknown parameter: |chapterurl= (help)
↑ https://www.psa.gov.ph/sites/default/files/attachments/hsd/pressrelease/2015%20population%20counts%20Summary_0.xlsx

ବାହ୍ୟ ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]

ଉଇକିମିଡ଼ିଆ କମନ୍ସରେ କଳିଙ୍ଗ (ରାଜ୍ୟ), ଫିଲିପାଇନ୍ସ-ସମ୍ପର୍କିତ ମିଡ଼ିଆ

[1] (Ilocano: Probinsia ti Kalinga; Filipino: Lalawigan ng Kalinga)

[nscblist-2] "List of Provinces". PSGC Interactive. Makati City, Philippines: National Statistical Coordination Board. Archived from the original on 21 January 2013. Retrieved 2 January 2014.

[3] ttp://nlpdl.nlp.gov.ph:81/CC01/NLP00VM052mcd/v1/v27.pdf

[nscb-4] "Province: କଳିଙ୍ଗ (ରାଜ୍ୟ), ଫିଲିପାଇନ୍ସ". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Retrieved ୮ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୧୬. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)

[PSA15–CAR-5] Census of Population (2015). Highlights of the Philippine Population 2015 Census of Population. PSA. Retrieved ୨୦ ଜୁନ ୨୦୧୬. {{cite encyclopedia}}: Check date values in: |accessdate= (help); Cite has empty unknown parameter: |chapterurl= (help)

[NSO10–CAR-6] Census of Population and Housing (2010). Population and Annual Growth Rates for The Philippines and Its Regions, Provinces, and Highly Urbanized Cities (PDF). NSO. Retrieved ୨୯ ଜୁନ ୨୦୧୬. {{cite encyclopedia}}: Check date values in: |accessdate= (help); Cite has empty unknown parameter: |chapterurl= (help)

[7] ttps://www.psa.gov.ph/sites/default/files/attachments/hsd/pressrelease/2015%20population%20counts%20Summary_0.xlsx

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

[୭]