କଳିଙ୍ଗ (ରାଜ୍ୟ), ଫିଲିପାଇନ୍ସ

	Map all coordinates using: OpenStreetMap
	Download coordinates as: KML · GPX

Kalinga
Kalinga
Province
	Province of Kalinga
Flag	ମୋହର
	Location in the Philippines
	ଅବସ୍ଥାନ : 17°45′N 121°15′E / 17.75°N 121.25°ECoordinates: 17°45′N 121°15′E / 17.75°N 121.25°E
Country	ଫିଲିପାଇନସ[*]
Region	Cordillera Administrative Region (CAR)
Founded	February 14, 1995
Capital	Tabuk[*]
ସରକାର
• ପ୍ରକାର	Sangguniang Panlalawigan
• Governor	Jocel Baac (Liberal Party) (Sr. Felisa Pedro)
• Congressman	Allen Jesse Mangaoang (Liberal Party)
କ୍ଷେତ୍ରଫଳ
• ମୋଟ	3,231.25 km2 (1,247.59 sq mi)
କ୍ଷେତ୍ରଫଳ କ୍ରମାଙ୍କ	41st out of 81
ଜନସଂଖ୍ୟା (ଅସୁବିଧା: ଅବୈଧ ସମୟ । census)
• ମୋଟ	୨,୨୯,୫୭୦
• କ୍ରମାଙ୍କ	71st out of 81
• ଘନତା	71/km2 (180/sq mi)
• ଘନତା କ୍ରମାଙ୍କ	78th out of 81
Divisions
ପିନ କୋଡ଼	3800–3808
IDD : area code	+63 (0)74
ISO 3166 code	PH
Spoken languages	Kalinga; Ilocano; Gaddang; Tagalog; English;
ୱେବସାଇଟ	www.kalinga.gov.ph

ଏହି ଲେଖାଟି ଫିଲିପାଇନ୍ସର ଏକ ରାଜ୍ୟ ବାବଦରେ । ବାକିସବୁ ପାଇଁ, କଳିଙ୍ଗ (ବହୁବିକଳ୍ପ) ପ୍ରସଙ୍ଗଟି ଦେଖନ୍ତୁ ।

ଇଂରାଜୀ ଲିଙ୍କ

https://or.wikipedia.org/wiki/Kalinga_(province)

କଳିଙ୍ଗ ହେଉଛି ଫିଲିପାଇନ୍ସ ଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ରାଜ୍ୟ । ଏହାର ରାଜଧାନୀ ହେଉଛି ଟବୁକ । ୧୯୯୫ ମସିହାରେ କଳିଙ୍ଗ-ଆପୟାଓ ରାଜ୍ୟ ବିଛିନ୍ନ ହୋଇ କଳିଙ୍ଗ ଏବଂ ଆପୟାଓ ରାଜ୍ୟରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ କଳିଙ୍ଗର ଉତ୍ତର ପ୍ରାନ୍ତରେ ଏହି ଆପୟାଓ ରାଜ୍ୟଟି ଅବସ୍ଥିତ ।

ଏହି ରାଜ୍ୟର ନାମ ଇବନାଗ ଏବଂ ଗାଡ଼ଙ୍ଗ ଭାଷାର ବିଶେଷ୍ୟ 'କଳିଙ୍ଗ'ରୁ ଉଦ୍ଧୃତ, ଯାହାର ଅର୍ଥ 'ଶତ୍ରୁ', 'ଯୋଦ୍ଧ୍ୟା' କିମ୍ବା 'ମୁଣ୍ଡକଟାଳି' ।^[୩] ଲୁଜୋନ ଭାଷା ହିସାବରେ 'କଳିଙ୍ଗ' ଶବ୍ଦ ମାନେ 'ଅଲଗା ହୋଇ ପାଉଁଶ ହୋଇଯିବା' ଏବଂ ଫଳସ୍ୱରୂପ ଏହା ଭାରତର ଏକ ରାଜ୍ୟ ଓଡ଼ିଶା ସହ ଜଡ଼ିତ ।^{[ଆଧାର ଲୋଡ଼ା]}

ଭୂଗୋଳ[ସମ୍ପାଦନା]

କଳିଙ୍ଗରେ ଥିବା ପାହାଡ଼

କଳିଙ୍ଗ ପାଖାପାଖି ମୋଟ ୩,୨୩୧ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ସ୍ଥାନରେ ଗଠିତ । ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ପାହାଡ଼ ପର୍ବତକୁ ନେଇ ଗଠିତ । ପର୍ବତଗୁଡ଼ିକର ଉଚ୍ଚତା ୧୫୦୦ରୁ ୨୫୦୦ ମିଟର ମଧ୍ୟରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥାଏ । ତଳୁଆ ଜାଗା ଗୁଡ଼ିକରେ ବହୁତ ଘାସ ହୁଏ ତେଣୁ ଗୋଚର ଭୂମି ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ଅଟେ, ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଉଚ୍ଚା ଜାଗାଗୁଡିକ ଟ୍ରପିକାଲ ରେନଫରେଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ।

ଜଳବାୟୁ[ସମ୍ପାଦନା]

ବର୍ଷସାରା ପାଖାପାଖି ୧୭ରୁ ୨୨ ଡିଗ୍ରୀ ସେଣ୍ଟୀଗ୍ରେଡ଼ ତାପମାତ୍ରା ରହିଥାଏ । ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁ ନଭେମ୍ବରରୁ ଏପ୍ରିଲ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଅନ୍ୟାମାସ ଗୁଡ଼ିକରେ ପାଖାପାଖି ବର୍ଷାହିଁ ହୋଇଥାଏ । ଜୁଲାଇରୁ ଅକ୍ଟୋବର ମାସ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବଳ ବର୍ଷା ହୋଇଥାଏ ।

ଜଳଧାରା[ସମ୍ପାଦନା]

ଚିକୋ ନଦୀ

ଏହି ପ୍ରାନ୍ତର ପାହାଡ଼ରୁ ଆସୁଥିବା ଜଳ ଚିକୋ ନଦୀରେ ଯାଇ ମିଶିଥାଏ । ଏହା ଛଡ଼ା କଗାୟନ, ବୁନଗ, ତନୁଦାନ, ବିଗା, ପାଶୀଲ ଇତ୍ୟାଦି ନଦୀ ଅଛି ।

ବହୁ ଛୋଟ ଛୋଟ ହ୍ରଦ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

ପ୍ରଶାସନିକ ବିଭାଗ[ସମ୍ପାଦନା]

କଳିଙ୍ଗର ଗୋଟିଏ ସହର ଏବଂ ସାତୋଟି ମ୍ୟୁନସିପାଲିଟି ଅଛି । ଏ ସବୁ ଗୋଟିଏ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅଛି ।

	City or municipality ଆଧାର ଭୁଲ: ଅବୈଧ `<ref>` ଟ୍ୟାଗ; କୌଣସି ବି ନାମ ନଥିବା ଆଧାରର କିଛି ବିଷୟବସ୍ତୁ ଥିବା ଲୋଡ଼ା		Population			±% p.a.	Area^[୪]		Density		Brgy.
			(2015)^[୫]		(2010)^[୬]		km²	sq mi	/km²	/sq mi
17°26′24″N 121°12′02″E / 17.4400°N 121.2006°E / 17.4400; 121.2006 (Balbalan)	Balbalan		୫.୭%	୧୨,୧୯୫	12,082	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୦" ।୦.୧୮%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୦" ।	542.69	209.53	^{[convert: invalid number]}	14
17°21′04″N 121°10′30″E / 17.3510°N 121.1751°E / 17.3510; 121.1751 (Lubuagan)	Lubuagan		୪.୧%	୮,୭୩୩	9,369	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।−୧.୩୩%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।	234.20	90.43	^{[convert: invalid number]}	9
17°23′02″N 121°09′26″E / 17.3838°N 121.1572°E / 17.3838; 121.1572 (Pasil)	Pasil		୪.୫%	୯,୬୪୪	9,626	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୦" ।୦.୦୪%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୦" ।	189.00	72.97	^{[convert: invalid number]}	14
17°34′25″N 121°21′54″E / 17.5736°N 121.3651°E / 17.5736; 121.3651 (Pinukpuk)	Pinukpuk		୧୫.୧%	୩୨,୦୨୬	29,596	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।୧.୫୧%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।	743.56	287.09	^{[convert: invalid number]}	23
17°29′58″N 121°35′44″E / 17.4994°N 121.5956°E / 17.4994; 121.5956 (Rizal)	Rizal		୮�0%	୧୭,୦୩୮	15,942	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।୧.୨୭%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।	231.00	89.19	^{[convert: invalid number]}	14
17°24′49″N 121°26′38″E / 17.4136°N 121.4440°E / 17.4136; 121.4440 (Tabuk)	Tabuk	†	୫୨�0%	୧,୧୦,୬୪୨	103,912	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।୧.୨0%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।	700.25	270.37	^{[convert: invalid number]}	42
17°17′35″N 121°14′20″E / 17.2930°N 121.2389°E / 17.2930; 121.2389 (Tanudan)	Tanudan		୪.୫%	୯,୫୩୪	8,529	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୨" ।୨.୧୪%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୨" ।	307.55	118.75	^{[convert: invalid number]}	16
17°15′50″N 121°08′56″E / 17.2640°N 121.1489°E / 17.2640; 121.1489 (Tinglayan)	Tinglayan		୬.୧%	୧୨,୮୬୮	12,557	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୦" ।୦.୪୭%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୦" ।	283.00	109.27	^{[convert: invalid number]}	20
	Total			212,680	201,613	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।୧.୦୨%ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୧" ।	3,231.25	1,247.59	୬୬	^{[convert: invalid number]}	152
		† Provincial capital and component city					Municipality

ଜନସଂଖ୍ୟା[ସମ୍ପାଦନା]

୨୦୧୫ ଜନଗଣନାରେ କଳିଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟର ଲୋକସଂଖ୍ୟା ୨,୧୨,୬୮୦ ଥିଲା ।^[୭] ୨୦୧୦ରେ ଏହା ୨,୦୧,୬୧୩ ଥିଲା ଏବଂ ୨୦୦୦ ମସିହାରେ ୧,୭୪,୨୦୩ ଥିଲା । ପାଖାପାଖି ୧% ହାରରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ଏଠାରେ ବୃଦ୍ଧି ଘଟୁଛି । ପ୍ରତି ବର୍ଗ କିଲୋମିଟରରେ ପାଖାପାଖି ୬୬ ଜଣ ଲୋକ ରହୁଛନ୍ତି ।

୨୦୦୦ ମସିହାରେ ହୋଇଥିବା ଜନଗଣନାରେ କଳିଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟରେ କଳିଙ୍ଗ ଅଧିବାସୀ ୬୪ ଭାଗ ରହିଥିଲାବେଳେ ଲୋକାନୋସ ଜାତିର ଲୋକେ ୨୪ ଭାଗ ରହୁଥିଲେ ।

କଳିଙ୍ଗର କୁହାଯାଉଥିବା ଭାଷା ଗୁଡିକ ହେଲା : ବାଳାଙ୍ଗାଓ, ବୁଟବୁଟ, ଳିମୋସ, ଲୋୟର ତନୁଦାନ, ଲୁବୁଆଗନ, ମବକା, ମଦୁକାୟଙ୍ଗ, ଦକ୍ଷୀଣ କଳିଙ୍ଗୀୟ ଏବଂ ଅପର ତନୁଦାନ । ଗାଡ଼ଦାଙ୍ଗ, ଲୋକାନୋ, ତାଗଲଗ ଏବଂ ଇଂରାଜୀ ମଧ୍ୟ କିଛି ଅଧିବାସୀ କହିପାରନ୍ତି ।

ସଂସ୍କୃତି[ସମ୍ପାଦନା]

କଳିଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟର ୧୦୦ ବର୍ଷ ବୟସ୍କ ଚିତା କୁଟାଳୀ

କଳିଙ୍ଗ ବସ୍ତ୍ର ପରିଧାନ କରି ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଧ୍ୟ ସମୟର ଅସ୍ତ୍ର ସହିତ ଜଣେ ଛାତ୍ର

ଏହି ରାଜ୍ୟରେ ଅନେକ ଆଦିବାସୀ ଅଛନ୍ତି । ବେଳେ ବେଳେ ଏଠି ଯୋଗୁଁ ଛୋଟ ମୋଟ ଗଣ୍ଡଗୋଳ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ । ପାହାଡ଼ ପର୍ବତ ଏବଂ ଯୋଦ୍ଧ୍ୟା ଗୁଣ ଯୋଗୁଁ କଳିଙ୍ଗବାସୀ ନିଜର ସଂସ୍କୃତିକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିପାରିଛନ୍ତି ।

କଳିଙ୍ଗ ଅଧିବାସୀ ମୁଖ୍ୟତଃ ହେଉଛନ୍ତି ଧାନ ଚାଷୀ, ସେମାନଙ୍କୁ ଭଲ ଓଦା ଓ ଶୁଖିଲା ଧାନ ଅନୁକୂଳ ପାହାଡ଼ରେ ଜମି ମଧ୍ୟ ପ୍ରକୃତି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ମିଳିଛି । ଏହା ଛଡ଼ା କଳାରେ ମଧ୍ୟ ଏମାନେ ରୁଚି ରଖନ୍ତି ଯଥା ବାକ୍ସ କରିବା, ତନ୍ତ ବୁଣା, କମାର ଏବଂ କୁମ୍ଭାର କାମ । ଚିକୋ ନଦୀ ଉପତ୍ୟକାରେ କୁମ୍ଭାର ମାନେ ରୁହନ୍ତି ।

ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]

↑ (Ilocano: Probinsia ti Kalingacode: ilo is deprecated ; Filipino: Lalawigan ng Kalingacode: fil is deprecated )
↑ "List of Provinces". PSGC Interactive. Makati City, Philippines: National Statistical Coordination Board. Archived from the original on 21 January 2013. Retrieved 2 January 2014.
↑ http://nlpdl.nlp.gov.ph:81/CC01/NLP00VM052mcd/v1/v27.pdf
↑ "Province: କଳିଙ୍ଗ (ରାଜ୍ୟ), ଫିଲିପାଇନ୍ସ". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Retrieved ୮ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୧୬.
↑ Census of Population (2015). Highlights of the Philippine Population 2015 Census of Population. PSA. Retrieved ୨୦ ଜୁନ ୨୦୧୬. Cite has empty unknown parameter: |chapterurl= (help)
↑ Census of Population and Housing (2010). Population and Annual Growth Rates for The Philippines and Its Regions, Provinces, and Highly Urbanized Cities (PDF). NSO. Retrieved ୨୯ ଜୁନ ୨୦୧୬. Cite has empty unknown parameter: |chapterurl= (help)
↑ https://www.psa.gov.ph/sites/default/files/attachments/hsd/pressrelease/2015%20population%20counts%20Summary_0.xlsx

ବାହ୍ୟ ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]

Media related to କଳିଙ୍ଗ (ରାଜ୍ୟ), ଫିଲିପାଇନ୍ସ at Wikimedia Commons

[1] (Ilocano: Probinsia ti Kalingacode: ilo is deprecated ; Filipino: Lalawigan ng Kalingacode: fil is deprecated )

[nscblist-2] "List of Provinces". PSGC Interactive. Makati City, Philippines: National Statistical Coordination Board. Archived from the original on 21 January 2013. Retrieved 2 January 2014.

[3] ttp://nlpdl.nlp.gov.ph:81/CC01/NLP00VM052mcd/v1/v27.pdf

[nscb-4] "Province: କଳିଙ୍ଗ (ରାଜ୍ୟ), ଫିଲିପାଇନ୍ସ". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Retrieved ୮ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୧୬.

[PSA15–CAR-5] Census of Population (2015). Highlights of the Philippine Population 2015 Census of Population. PSA. Retrieved ୨୦ ଜୁନ ୨୦୧୬. Cite has empty unknown parameter: |chapterurl= (help)

[NSO10–CAR-6] Census of Population and Housing (2010). Population and Annual Growth Rates for The Philippines and Its Regions, Provinces, and Highly Urbanized Cities (PDF). NSO. Retrieved ୨୯ ଜୁନ ୨୦୧୬. Cite has empty unknown parameter: |chapterurl= (help)

[7] ttps://www.psa.gov.ph/sites/default/files/attachments/hsd/pressrelease/2015%20population%20counts%20Summary_0.xlsx

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

[୭]

କଳିଙ୍ଗ (ରାଜ୍ୟ), ଫିଲିପାଇନ୍ସ

ବିଷୟସୂଚୀ