ଅଜୟଗଡ ରାଜ୍ୟ

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ
Ajaigarh State
अजैगढ रियासत
Princely State of British India
1765–1949

Flag of Ajaigarh

Flag

Location of Ajaigarh
Location of Ajaigarh
Ajaigarh State in the Imperial Gazetteer of India
History
 •  Established 1765
 •  Independence of India 1949

ଅଜୟଗଡ ରାଜ୍ୟ,  ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ କାଳରେ ଏକ ରାଜକୀୟ ରାଜ୍ୟ ଥିଲା । ଏହାର ରାଜଧାନୀ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶର ଅଜୟଗଡଠାରେ ଥିଲା । ଏହି ରାଜ୍ୟ 1785 ମସିହାରେ ସ୍ଥାପିତ ହେଇଥିଲା । 

ଅଜୟଗଡର ଶେଷ  ଶାସକ ଏହାକୁ 1950 ମସିହା ଜାନୁଆରୀ 1 ତାରିଖରେ ଭାରତୀୟ ରାଜା ସଂଘକୁ ସମାରୋପଣ କାଲେ । [୧]

ଇତିହାସ [ସମ୍ପାଦନା]

 ଅଜୟଗଡ ଜଣେ ବୁନ୍ଦେଲା ରାଜପୁତ ଗୁମାନ ସିଂହଙ୍କଦ୍ୱାରା 1765 ମସିହାରେ ସ୍ଥାପିତ ହେଇଥିଲା । ସେ ଜଇତପୁର ରାଜ୍ୟର ଶାସକ ରାଜା ପାହାଡ ସିଂହଙ୍କ ପୁତୁରା ଥିଲେ । ଅଜୟଗଡକୁ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ଅକ୍ତିଆର କଳା ପରେ ଏହାକୁ 1909 ମସିହାରେ ଏକ କରଦ ରାଜକୀୟ ରାଜ୍ୟ କରି ବୁନ୍ଦେଳଖଣ୍ଡ ଏଜଣେ୍ସି ଅଧୀନରେ ରଖିଲେ । ଏହାର ଆୟତନ 1997 ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ଓ ଜନସଂଖ୍ୟା 1909 ଜନଗଣନା ଅନୁସାରେ 78,226 ଥିଲା । ରାଜାଙ୍କ ଉପାଧି ସୱାଇ ମହାରାଜ ଥିଲା । ରାଜ୍ୟର ରାଜସ୍ୱ 15,000 ପାଉଣ୍ଡ   ଥିବା ବେଳେ ବ୍ରିଟିଶ ମାନଙ୍କୁ 460 ପାଉଣ୍ଡ କର ଭାବରେ ଦଉଥିଲେ ।ରାଜ୍ୟ ମୁଖ୍ୟ ନୌଗଙ୍ଗ ନାମକ ସହର , ଯାହା ଅଜୟଗଡ ଦୁର୍ଗ[୨]ଥିବା ପାହାଡ ତଳ ଦେଶରେ ଥିଲା ।  ଏହି ଦୁର୍ଗ ସହରଠାରୁ 800 ଫୁଟ ଉତ୍ଚରେ ଥିଲା । ଏହି ଦୁର୍ଗରେ ଅନେକ ଭଗ୍ନ ମନ୍ଦିର ରହିଛି । ଏହି ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିର ସବୁରେ ଅନେକ ସୂକ୍ଷ୍ମ କ୍ଷୋଦିତ ମୂର୍ତି ରହିଛି । ଅଜୟଗଡ ସହରରେ ମେଲେରିଆ ବହୁଳ ଭାବରେ ବ୍ୟପୁଥିଲା ଓ ଏଠାରେ 1868 -69 ଓ 1896-97ରେ ମରୁଡି ପଡିଥିଲା । 

ଏହି ରାଜ୍ୟ 1950 ଜାନୁୟାରୀ 1ରେ ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ସଂଘ ସହ ମିଳିତ ହେବା ପରେ ଏହାର ଶାସକଙ୍କୁ ବାର୍ଷିକ 74,700 ତାଙ୍କ ପ୍ରିଭି ପର୍ସ ଆକାରରେ ଦିଅ ଯାଉଥିଲା। ତେବେ ଏହା 1971ରେ ଉଚ୍ଛେଦ ହେଇଗଲା । ଅଜୟଗଡ ରାଜ୍ୟ ସେତେବେଳର ବିନ୍ଦ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଅଂଶ ହେଇ ରହିଲା । ପରେ 1956 ମସିହାରେ ବିନ୍ଦ୍ୟପ୍ରଦେଶ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ସହିତ ମିଳିତ ହେଇଗଲା । 

ଅଜୟଗଡର ଶାସକ ମାନେ [ସମ୍ପାଦନା]

                  ମହାରାଜାଧିରାଜ ଛତ୍ରସାଲ      : 1649-1731
               (founder Ruler of many Kingdoms)
    ___________________________|______________________________
Hirdeshah                   ଜଗତରାଜ                   Bhartichandra
 (Panna)                    (Jaitpur)                     (Jaso)
   ____________________________|______________________________
Vir Singh                   କିରାତ ସିଂ                Pahar Singh(1758–1765)
   ____________________________|______________________________
Khuman Singh           ଗୁମାନ ସିଂହ (1765–1792)              Durg Singh
(Charkari)               (Banda)(No issues)                   |
                               |__________________Son of______|
                           ଭୈଖଟ ସିଂହ        :b.1792-d.1837
                     (Founder ruler of Ajaigarh)
                               |_______________________________
                               |                              |
                        ମାଧୋ ସିଂହ (R.1837-1849)     Mahipat Singh(R.1849-1853)
                          (No male issue)                     |
                                                              |
                        Ranjore Singh(K.C.I.E)___________ବିଜଯ ସିଂହ (R.1853-1855)
                          (born 1844 died 1919)             (Died early, fell from horse)
                               |                                                                                             
                       ପୂଣ୍ୟପ୍ରତାପ ସିଂହ 
                      born 1884-died 1958    
                               |                                                                         
                     ଦେବେନ୍ଦ୍ର ବିଜଯ ସିଂହ 
       born 1913-died 1984 (Privy Purses,titles abolished)

ପୁନଶ୍ଚ ଦେଖଣା [ସମ୍ପାଦନା]

  • Bundelkhand Agency
  • Vindhya Pradesh

ଆଧାର [ସମ୍ପାଦନା]

 This article incorporates text from a publication now in the public domainChisholm, Hugh, ed. (1911). "Ajaigarh". Encyclopædia Britannica Eleventh Edition (11th ed.). Cambridge University Press. {{cite encyclopedia}}: Invalid |ref=harv (help)public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Ajaigarh". Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.