ଶିବ ମନ୍ଦିର, କେର
| ଶିବ ମନ୍ଦିର, କେର | |
|---|---|
 କେର, କଚ୍ଛ, ଗୁଜରାଟରେ ଥିବା ଭଗ୍ନ ଶିବ ମନ୍ଦିର | |
| Religion | |
| ଅନୁବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ | ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ |
| District | ଭୁଜ |
| ଦେବାଦେବୀ | Shiva |
| Location | |
| ସ୍ଥାନ | କେର, କଚ୍ଛ |
| State | ଗୁଜରାଟ |
| Country | ଭାରତ |
  Shiva temple, Kera in Kutch | |
| ଭୌଗଳିକ ଅବସ୍ଥିତି | 23°05′17″N 69°35′37″E / 23.088139°N 69.5936849°E |
| Architecture | |
| ଚାଲୁକ୍ୟ ରାଜ ବଂଶ (Chaulukyas) | |
| Completed | ନବମରୁ ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ ମଧ୍ୟରେ |
ଶିବ ମନ୍ଦିର, କେର, ଅନ୍ୟ ନାମ କେରକୋଟର ଲକ୍ଷେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର, ଗୁଜରାଟ, ଭାରତର କଚ୍ଛ ଜିଲ୍ଲାର ଭୁଜ ନିକଟରେ ଥିବା କେର ଗ୍ରାମରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଚାଲୁକ୍ୟ ରାଜବଂଶର (Chaulukya dynasty) ରାଜାମାନଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ (ନବମ-ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ ମଧ୍ୟରେ) ଏହି ମନ୍ଦିର ତିଆରି ହୋଇ ଶିବଙ୍କୁ ସମର୍ପିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ମନ୍ଦିର ୧୮୧୯ ମସିହାର ରନ୍ନ, କଚ୍ଛ ଭୂମିକମ୍ପ, ଓ ୨୦୦୧ର ଭୁଜ ଭୂମିକମ୍ପର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲା ।[୧] ଏହା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏହି ମନ୍ଦିରର ଗର୍ଭଗୃହ, ଶିଖର ଓ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ ଅଦ୍ୟାପି ସୁରକ୍ଷିତ ଅଛି ।
ସ୍ଥାନ[ସମ୍ପାଦନା]
ଗୁଜରାଟ ପ୍ରଦେଶର କଚ୍ଛ ଜିଲ୍ଲାରେ ଥିବା ଭୁଜର କେର ଗ୍ରାମରେ ଏହି ଶିବ ମନ୍ଦିର ଅବସ୍ଥିତ । ଭୁଜରେ ଏକ ରେଲ ଷ୍ଟେସନ ଅଛି ଯେଉଁ ବାଟରେ ଭୁଜ ଏକ୍ସପ୍ରେସ ଓ କଚ୍ଛ ଏକ୍ସପ୍ରେସ ଯାତାୟତ କରେ । ଆଉ ମଧ୍ୟ ଭୁଜରେ ଏକ ଏୟାରପୋର୍ଟ ଅଛି ଯାହା ମୁମ୍ବାଇ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ଅଛି । ଭୁଜର ଦକ୍ଷିଣ ଦିଗରେ ୨୨ କିମି ଦୂରରେ ଥିବା ଏକ ରାସ୍ତା ବିଭିନ୍ନ ବଡ ସହରମାନଙ୍କ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଛି ।[୨]
ଇତିହାସ[ସମ୍ପାଦନା]
ନବମ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷ ଭାଗରେ (୯-୧୦ ଶତାବ୍ଦୀ) [୧]) ଚାଲୁକ୍ୟ ବଂଶର ରାଜାମାନେ କେର ଶିବ ମନ୍ଦିର ତୋଳେଇଥିଲେ ।[୩] [୪] ଏହି ମନ୍ଦିର ପାଖରେ ଏକ ଭଗ୍ନ ଦୁର୍ଗ ଅଛି ଯାହାକୁ କପିଲକୋଟ କୁହାଯାଏ । ଏହି ମନ୍ଦିର ରାଜା ରାଲେଖା ଫୁଲାନି ତିଆରି କରେଇଥିବା ଶୁଣାଯାଏ ଯାହାର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା କପିଲକୋଟ ଥିଲା ।[୫] ୧୮୧୯ ମସିହାରେ କଚ୍ଛ ରନ୍ନ ଭୂମିକମ୍ପରେ ଅନେକାଂଶରେ ଧ୍ୱଂସପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଭୁଜ ଭୂମିକମ୍ପରେ ଅନ୍ୟ କିଛି ଅଂଶ ଧ୍ୱଂସ ହୋଇଥିଲା ।[୨]
ଗଠନ[ସମ୍ପାଦନା]
ମନ୍ଦିର ଭିତର ପାଖର ଆକାର ‘୮x୬’ ଚାରିକୋଣିଆ । କାନ୍ଥ ମୋଟେଇ ୨’ ୭"। ଠାକୁରଙ୍କ ଚାରି ପାଖରେ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣ କରିବା ପାଇଁ ୨’ ୬”ର ଗୋଟିଏ ଗୋଲାକାର ରାସ୍ତା ଅଛି । ଏହାର ଉତ୍ତର ଦିଗ କାନ୍ଥ ସଠିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଅଛି । କାନ୍ଥ କଟା ଫାଙ୍କ ମଧ୍ୟ ଦେଇ ସେଠାକୁ ଆଲୋକ ଆସେ । ମୂଳ ମଣ୍ଡପର କେବଳ ଉତ୍ତର କାନ୍ଥ ରହିଛି । ଶିଖରରେ ଆଠ ତ୍ରିଭୁଜାକାର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ରହିଛି । ଦୁଇ ଝରକା ମଧ୍ୟରେ ମଣିଷ ଆକୃତି ରହିଛି । ଶିଖର ବାହାର ପାଖରେ ସୁନ୍ଦର ଆକାର ଖୋଦେଇ ହୋଇଛି ।[୪][୬][୫] ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ଚାରି ପାଖରେ ଯକ୍ଷ ମୂର୍ତ୍ତି ଅଙ୍କନ ହୋଇଛି ।[୩]
ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]
- ↑ ୧.୦ ୧.୧ "Heritage Structures". Earthquake Spectra Organization. 31 December 2012. Retrieved 8 January 2016.[permanent dead link]
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ "Kera". Official Website of Gujarat Tourism. Archived from the original on 17 August 2016. Retrieved 8 January 2016.
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ Chatterjee, Kundu & Banerjee 1989, p. 300.
- ↑ ୪.୦ ୪.୧ "Shiva Temple at Kheda [Kera], Kachch". Online gallery British Library. 1874. Archived from the original on 5 March 2016. Retrieved 8 January 2016.
- ↑ ୫.୦ ୫.୧ Dhaky, Madhusudan A. (1961). Deva, Krishna (ed.). "The Chronology of the Solanki Temples of Gujarat". Journal of the Madhya Pradesh Itihas Parishad. Bhopal: Madhya Pradesh Itihas Parishad. 3: 17.
- ↑ State 1880, p. 210.
ଏହା ମଧ୍ୟ ଦେଖନ୍ତୁ[ସମ୍ପାଦନା]
- Chatterjee, Shiba Prasad; Kundu, Anil K; Banerjee, R. K. (1989). Applied Geography: Prof. S.P. Chatterjee Commemorative Volume. National Atlas & Thematic Mapping Organisation, Ministry of Science & Technology, Government of India.
- Jadia, Umesh (1999). Kachchh: An Introduction to the Historical Places, Textile Embroideries, Arts & Crafts Etc. of Kachchh. Radhey Screen Printing.
- State, Bombay (1880). Gazetteer of the Bombay Presidency: Cutch, Palanpur, and Mahi Kantha. Printed at the Government Central Press. p. 210.