ସିଜରିଆନ ସେକସନ
| ସିଜରିଆନ ସେକସନ | |
|---|---|
| ହସ୍ତକ୍ଷେପ | |
 | |
| ICD-10-PCS | 10D00Z0 |
| ICD-9-CM | ଛାଞ୍ଚ:ICD9proc |
| MeSH | D002585 |
| MedlinePlus | 002911 |
ସିଜରିଆନ ସେକସନ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Caesarean section ବା ସି-ସେକସନ/ C-section) ଏକ ଅପରେଶନ ଯାହାଦ୍ୱାରା ଏକ ବା ଏକାଧିକ ଗର୍ଭସ୍ଥ ଶିଶୁମାନଙ୍କର ପ୍ରସବ କରାଯାଏ ।[୧] ଯୋନୀପଥ ପ୍ରସବଦ୍ୱାରା (vaginal delivery) ମାଆ ବା ଶିଶୁର କୌଣସି ସଙ୍କଟ ଆଶଙ୍କା ହେଉଥିଲେ ଏହି ଅପରେଶନ କରାଯାଏ ।[୧] ଅବରୋଧିତ ପ୍ରସବ (obstructed labour), ଯମଜ ଗର୍ଭାବସ୍ଥା (twin pregnancy), ପ୍ରିଏକ୍ଲାମ୍ପସିଆ (high blood pressure), ବ୍ରିଚ ଜନ୍ମ (breech birth), ପ୍ଲାସେଣ୍ଟା (placenta) ସମସ୍ୟା, ନାଭି (umbilical cord) ନାଡ଼ ସମସ୍ୟା, ପେଲଭିସର (pelvis) ଆକୃତି ଓ ପୂର୍ବରୁ ସିଜରିଆନ ହୋଇଥିଲେ ଏହି ଅପରେଶନ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । [୧][୨] ପୂର୍ବ ପ୍ରସବର ସିଜରିଆନ ସେକସନ ଇତିହାସ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଯୋନୀପଥ ପ୍ରସବ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରେ । ଗର୍ଭିଣୀ ମହିଳାଙ୍କ ଅନୁରୋଧକ୍ରମେ କେତେକ ସିଜରିଆନ କରାଯାଏ ।[୧] ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର (World Health Organization) ସୁପାରିସ ଅନୁସାରେ ଏହା ଡାକ୍ତରୀ ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁସାରେ ଓ ମାଆ ତଥା ଶିଶୁର ଜୀବନ ରକ୍ଷାକାରୀ ଅପରେଶନ ଭାବରେ କରାଯିବା ଉଚିତ ।[୩][୨]
ପ୍ରାୟ ୪୫ ମିନିଟ ସମୟରେ ସି-ସେକସନ ସମାପ୍ତ ହୁଏ । ସର୍ବାଙ୍ଗିକ ନିଶ୍ଚେତନ (general anesthesia) ବା ସୁଷୁମ୍ନା ନିଶ୍ଚେତନ (spinal block) ଦେଇ ଏହି ଅପରେଶନ କରାଯାଏ । ମୂତ୍ର ନିସ୍କାଷନ ନିମନ୍ତେ ମୂତ୍ରାଶୟରେ (bladder) ମୂତ୍ରୀୟ କାଥେଟର (urinary catheter ଭର୍ତ୍ତି କରିଦିଆଯାଏ ଓ ତା'ପରେ ଉଦରର ଚର୍ମକୁ ବିଶୋଧନ (sterilized) କରାଯାଏ । ତା'ପରେ ଉଦରର ନିମ୍ନ ଅଂଶରେ ଏକ ୧୫ସେମି ବା ୬ ଇଞ୍ଚ ଲମ୍ବର ଇନସିସନ (incision) ଦିଆଯାଏ । ଜରାୟୁରେ ଏକ ଦ୍ୱିତୀୟ ଇନସିସନ ଦେଇ ଶିଶୁକୁ ବାହାର କରାଯାଏ । ତା'ପରେ ଇନସିସନମାନଙ୍କୁ ସିଲେଇ କରିଦିଆଯାଏ ।[୧] ଅପରେଶନ ରୁମରୁ ବାହାରି ଚେତା ଆସିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ମାଆ ଶିଶୁକୁ ସ୍ତନ୍ୟପାନ ଆରମ୍ଭ କରାଏ ।[୪] ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ଆରୋଗ୍ୟ ହେବା ନିମନ୍ତେ ଅନେକ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ରହିବା ପରେ ଘରକୁ ଯାଇହୁଏ ।[୧]
ଅଳ୍ପ ସଙ୍କଟାପନ୍ନ କେଶ୍ରେ ସି-ସେକସନ କଲେ ମୋଟାମୋଟି ଖରାଫ ଫଳାଫଳରେ ଅଳ୍ପ ବୃଦ୍ଧି ଘଟେ ।[୨] ଅପରେଶନ ଫଳରେ ଯୋନୀପଥ ପ୍ରସବ ଅପେକ୍ଷା କ୍ଷତ ଶୁଖିବାକୁ ଅଧିକ ସମୟ ଲାଗେ, ପ୍ରାୟ ୬ ସପ୍ତାହ ।[୧] ଅପରେଶନ ପରେ ଶିଶୁର ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ସମସ୍ୟା, ଉଲ୍ୱଜଳ ଏମ୍ବୋଲିଜ୍ମ/ଆମନିଓଟିକ ଫ୍ଲୁଇଡ ଏମ୍ବୋଲିଜ୍ମ (amniotic fluid embolism) ଓ ମାଆର ପ୍ରସବୋତ୍ତର ରକ୍ତସ୍ରାବ (postpartum bleeding) ସଙ୍କଟ ରହିବ ।[୨] ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ ଅନୁସାରେ କୌଣସି ମେଡିକାଲ କାରଣ ନ ଥିଲେ ୩୯ ସପ୍ତାହ ଗର୍ଭ ପୂର୍ବରୁ ସି-ସେକସନ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । [୫] ପ୍ରସବ ପ୍ରକ୍ରିୟାର କୌଣସି ପ୍ରଭାବ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଯୌନ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ (sexual function) ପଡ଼ିବ ନାହିଁଁ ।[୬]
ପୃଥିବୀରେ ସନ ୨୦୧୨ରେ ପ୍ରାୟ ୨୩ ନିୟୁତ ସି-ସେକସନ କରାଯାଇଥିଲା ।[୭] ପୂର୍ବରୁ ସି-ସେକସନ ନିମନ୍ତେ ୧୦%ରୁ ୧୫% ହାରକୁ ଚିକିତ୍ସକମାନେ ଆଦର୍ଶ ଭାବରେ ନେଉଥିଲେ ।[୩] କେତେକ ପ୍ରମାଣରୁ ସିଦ୍ଧ ହେଉଛି; ୧୯% ହାର ଅଧିକ ଭଲ ଫଳ ସୂଚନା ଦିଏ ।[୭] ପୃଥିବୀର ୪୫ରୁ ଅଧିକ ଦେଶରେ ୭.୫%ରୁ କମ ସି-ସେକସନ ଅପରେଶନ ହେଉଛି ଓ ୫୦ରୁ ଅଧିକ ଦେଶରେ ୨୭%ରୁ ଅଧିକ ଅପରେଶ ହେଉଛି । ଏହି ଅପରେଶନ ସଂଖ୍ୟା କମେଇବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ଚାଲିଛି ।[୭] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ୩୩% ପ୍ରସବରେ ସି-ସେକସନ କରାଯାଉଛି ।[୧][୨] ପ୍ରସବକାଳୀନ ମାଆର ମୃତ୍ୟୁ ସହ ସମୟିକ ଶିଶୁ ବଞ୍ଚିଯିବା ଯୋଗୁ ଖ୍ରୀ:ପୂ: ୭୧୫ରୁ ଅପରେଶନର ପ୍ରଚଳନ ଚାଲିଛି । ଫଳରେ ସନ ୧୫୦୦ରୁ ମାଆ ବଞ୍ଚିଯିବା ବର୍ଣ୍ଣନା ମିଳୁଛି । ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଆଣ୍ଟିସେପ୍ଟିକ/ପୂୟରୋଧକ (antiseptic) ଓ ନିଶ୍ଚେତକ (anesthetics) ଉଦ୍ଭାବନ ପରଠାରୁ ପ୍ରସବ ପରେ ମାଆ ଓ ଶିଶୁ ବଞ୍ଚିରହିବା ଏକ ସାଧାରଣ କଥା ହୋଇଗଲାଣି ।[୮]
ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]
- ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ ୧.୩ ୧.୪ ୧.୫ ୧.୬ ୧.୭ "Pregnancy Labor and Birth". Women's Health. September 27, 2010. Archived from the original on 28 July 2016. Retrieved 31 July 2016.
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ ୨.୩ ୨.୪ "Safe Prevention of the Primary Cesarean Delivery". American Congress of Obstetricians and Gynecologists and the Society for Maternal-Fetal Medicine. March 2014. Retrieved 20 February 2014.
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ "WHO Statement on Caesarean Section Rates" (PDF). 2015. Retrieved 6 May 2015.
- ↑ Lauwers, Judith; Swisher, Anna (2010). Counseling the Nursing Mother: A Lactation Consultant's Guide (in ଇଂରାଜୀ). Jones & Bartlett Publishers. p. 274. ISBN 9781449619480.
- ↑ American Congress of Obstetricians and Gynecologists, "Five Things Physicians and Patients Should Question", Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, American Congress of Obstetricians and Gynecologists, retrieved August 1, 2013
- ↑ Yeniel, AO; Petri, E (January 2014). "Pregnancy, childbirth, and sexual function: perceptions and facts". International urogynecology journal. 25 (1): 5–14. doi:10.1007/s00192-013-2118-7. PMID 23812577.
- ↑ ୭.୦ ୭.୧ ୭.୨ Molina, G; Weiser, TG; Lipsitz, SR; Esquivel, MM; Uribe-Leitz, T; Azad, T; Shah, N; Semrau, K; Berry, WR; Gawande, AA; Haynes, AB (1 December 2015). "Relationship Between Cesarean Delivery Rate and Maternal and Neonatal Mortality". JAMA. 314 (21): 2263–70. doi:10.1001/jama.2015.15553. PMID 26624825.
- ↑ Moore, Michele C.; Costa, Caroline M. de (2004). Cesarean Section: Understanding and Celebrating Your Baby's Birth (in ଇଂରାଜୀ). JHU Press. p. Chapter 2. ISBN 9780801881336.