କଳାପାହାଡ଼
କଳାପାହାଡ଼ ନାମରେ ବଙ୍ଗଳାର ମୋଗଲ ଶାସକ ସୁଲତାନ ସୁଲେମାନ କିର୍ରାନିଙ୍କର (Sulaiman Karrani) ଜଣେ ସେନାପତିଙ୍କୁ ଡକାଯାଉଥିଲା । କେତେକ ଐତିହାସିକ ତଥ୍ୟରୁ ଜଣାଯାଏ, ସେ କଳିଙ୍ଗ-ଉତ୍କଳର ଶେଷ ସମ୍ରାଟ ମୁକୁନ୍ଦଦେବଙ୍କର ହିନ୍ଦୁ (ଓଡ଼ିଆ)ସେନାପତି ଥିଲେ, ଜାତିରେ କାୟସ୍ଥ ଥିଲେ[୧] ଓ ତାଙ୍କର ନାମ ରାଜିବ ଲୋଚନ ରାୟ ଥିଲା । ଧର୍ମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ସେ ମୁସଲମାନ ହେଲେ[୨]। ସେଖ୍ କବିର ବାତିନିଙ୍କର ମତରେ କଳାପାହାଡ଼ ଆଫଗାନ ଲୋକ ଥିଲେ [୩]। ଲୋକମୁଖରେ ସେ କଳାପାହାଡ଼ ନାମରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ । ଓଡ଼ିଶାର କେତେକ ସ୍ଥାନ ସେ ବଙ୍ଗଳାର ଆଫଗାନ ଶାସକଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ଦଖଲ କରିଥିଲେ ।
କଳା ପାହାଡ ବହୁତ ନିଷ୍ଠୁର ଥିଲେ ସେ ଆକବରଙ୍କ ବାପାଙ୍କ ମାଉସୀ ପୁଅର ପୁଅ ଥିଲେ
ଧର୍ମ ପରିବର୍ତ୍ତନ
[ସମ୍ପାଦନା]ସୁଲେମାନ କର୍ରାନି ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଆକବରଙ୍କଦ୍ୱାରା ବଙ୍ଗଳାରେ ଶାସକ (Governer) ହିସାବରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲେ । ମୁକୁନ୍ଦଦେବ ତାଙ୍କର ଶତ୍ରୁ ଗଜପତି ରାଜା ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିବା ନିମନ୍ତେ ସୁଲେମାନଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ନେଇଥିଲେ । ସୁଲେମାନ ରାଜିବଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ନେଇ ଅନ୍ୟ ରାଜାମାନଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କଲେ । ରାଜିବଙ୍କୁ ସେ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କଲେ ଓ ସେଠାରେ ତାଙ୍କର ପରମାସୁନ୍ଦରୀ କନ୍ୟାଙ୍କ ସହ ସାକ୍ଷାତ କରେଇଦେଲେ । ସେହି କନ୍ୟାଙ୍କ ପ୍ରେମରେ ରାଜିବ ପଡ଼ିଗଲେ । ମୁସଲମାନ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କଲେ ବିବାହ କରିବା ସର୍ତ୍ତ ସୁଲେମାନ ରଖିଲେ କିନ୍ତୁ ରାଜିବ ହିନ୍ଦୁ ମତରେ ବିବାହ ଇଚ୍ଛା କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଏହି ଖବର ମୁକୁନ୍ଦଦେବଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିବାରୁ ସେ ବିବାହକୁ ସମ୍ମତି ଦେଲେନାହିଁ, ତେଣୁ ରାଜିବ କ୍ରୋଧରେ ସେହି କନ୍ୟାଙ୍କୁ ବିବାହ କରି ନିଜର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କଲେ [୪]। ପରେ ତାଙ୍କର ଅନୁତାପ ଆସିଲା ଓ ପୁରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରକୁ ଆସି ପୁନର୍ବାର ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ଏଥିରେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ ରାଜି ହେଲେ ନାହିଁ । କୃଦ୍ଧ ହୋଇ ସୁଲେମାନ ଓ ରାଜିବ(କଳାପାହାଡ଼)୧୫୬୮ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶା ଆକ୍ରମଣ କଲେ । କଟକ, ଯାଜପୁର, ସମ୍ବଲପୁର, ପୁରୀ ଓ କୋଣାର୍କ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ[୫] ଓ ମନ୍ଦିରମାନ ଧ୍ୱଂସ କରିଥିଲେ ।
କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ଧ୍ୱସ
[ସମ୍ପାଦନା]ମାଦଳା ପାଞ୍ଜିରେ କଳାପାହାଡ଼ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ଧ୍ୱଂସ କରିବା କଥା ଲିପିବଦ୍ଧ ଅଛି । ମନ୍ଦିରରେ ଥିବା ୨୦ ଫୁଟର କାନ୍ଥ ଭାଙ୍ଗିବା ପାଇଁ ସେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲେ । ମନ୍ଦିରର ଦଧିନଉତି ତଥା ଅଧିକାଂଶ ମୂର୍ତ୍ତି ସେ ଭାଙ୍ଗିଦେଇଥିଲେ । ଧିରେ ଧିରେ ମନ୍ଦିରର ମୂଖଶାଳା ମଧ୍ୟ ଭାଙ୍ଗିଗଲା ।
କଳାପାହାଡ଼ ସମାଧି
[ସମ୍ପାଦନା]ସମ୍ବଲପୁରର ସମଲେଶ୍ୱରୀ କଲେଜ ନିକଟରେ ମହାନଦୀ କୁଳରେ ଥିବା ଆମ୍ବ ବଗିଚାରେ କଳାପାହାଡ଼ ତଥା ତାଙ୍କର ସୈନ୍ୟସାମନ୍ତଙ୍କର ସମାଧି ଥିଲା । ୨୦୦୬ ମସିହାରେ କିଛି ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକ ଏହି ସମାଧି ସବୁ ନଷ୍ଟ କରିଦେଇଥିଲେ ।
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ http://www.mukto-mona.com/Articles/kamrun_nahar/Racial_Origin.pdf Archived 2014-02-04 at the Wayback Machine. Racial Origin of the Muslim Population and their Social Stratification under Bengal Sultanate By Kamrun Nahar
- ↑ The Cult of Jagannātha By Kanhu Charan Mishra, Published 1971
- ↑ http://orissagov.nic.in/e-magazine/orissareview/jun2004/englishpdf/gloom.pdf Archived 2009-04-10 at the Wayback Machine. K.S. Behera, "Gloom and Bloom: The Case of Jagannatha Temples in Midnapore District"
- ↑ Bhattacharya, Raybaghini O Bhurishrestha Rajkahini, pp. 109
- ↑ Pathak, Durga Prashad (1989). Palm leaf etchings of Orissa. Abhinav Publications. p. 4. Retrieved 2010-08-19.