ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଭିଡିଓୱିକି/ମ୍ୟାଲେରିଆ ନିମନ୍ତେ ଆଧାର ଦେଖିବେ

{{Infobox videowiki}}
==ଉପକ୍ରମ==
'''ମ୍ୟାଲେରିଆ''' ଏକ ମଶାବାହିତ ରୋଗ ଯାହା ମାନବ ଓ ପଶୁମାନଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରେ । <ref name=WHO2014>{{cite web|title=Malaria Fact sheet N°94|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs094/en/|website=WHO|accessdate=28 August 2014|date=March 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140903002027/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs094/en/|archive-date=3 September 2014}}</ref>

[[File:Malaria Patient, Nyangaton, Ethiopia (15151075077).jpg|100px|left]]
{{clear}}

==ଲକ୍ଷଣ==
ଏହି ରୋଗରେ ଜ୍ୱର, ଥକ୍କାଣ, ବାନ୍ତି ଓ ମୁଣ୍ଡ ବିନ୍ଧା ଇତ୍ୟାଦି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ । <ref name=Cara2014/> 

[[File:Symptoms of Malaria whitebackground.png|100px|left]]
{{clear}}

===ସଂଘାତିକ ମ୍ୟାଲେରିଆ ଲକ୍ଷଣ===
ମ୍ୟାଲେରିଆ ସାଂଘାତିକ ହେଲେ କାମଳ, ଅପସ୍ମାର ବାତ, କୋମା ବା ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇପାରେ । <ref name=Cara2014/> 

[[File:Jaundice eye.jpg|100px|left]]
{{clear}}

===ଲକ୍ଷଣର ସମୟ===
ସଂକ୍ରମିତ ମଶା କାମୁଡ଼ିବାର ୧୦ରୁ ୧୫ ଦିନ ପରେ ଲକ୍ଷଣ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ।<ref name=WHO2014/> 

[[File:Anopheles Mosquito Biting Human.webm|100px|left]]
{{clear}}

===ଚିକିତ୍ସା ନ କରିବାର ସଙ୍କଟ===
ଉପ‌ଯୁକ୍ତ ଚିକିତ୍ସା ନ କଲେ ଏହି ରୋଗ କିଛି ମାସ ପରେ ଆଉଥରେ ହୋଇପାରେ । <ref name=WHO2014/> 

[[File:Vaccines-against-malaria-rstb20110091-g1.jpg|100px|left]]
{{clear}}

==ଆଂଶିକ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି==
ସଂକ୍ରମିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ପୁନର୍ବାର ସେହି ରୋଗ ହେଲେ ଲକ୍ଷଣ‌ ଗୁଡ଼ିକ ସାମାନ୍ୟ ଧରଣର ହୋଇଥାଏ । <ref name=Cara2014/> 

[[File:Immunity graphic.png |100px|left]]
{{clear}}

===ଆଂଶିକ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟିର ପରିସୀମା===
ଅଧିକ ମ୍ୟାଲେରିଆ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ନ ଆସିଲେ ଅନେକ ମାସ ଓ ବର୍ଷ ପରେ ଆଂଶିକ ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ସମାପ୍ତ ହୋଇଯାଏ । <ref name=Cara2014>{{cite journal |author=Caraballo H |title=Emergency department management of mosquito-borne illness: Malaria, dengue, and west nile virus |journal=Emergency Medicine Practice |year=2014 |volume=16 |issue=5 |url=http://www.ebmedicine.net/topics.php?paction=showTopic&topic_id=405 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160801202316/http://www.ebmedicine.net/topics.php?paction=showTopic&topic_id=405 |archivedate=2016-08-01 |df= }}</ref>

[[File:No immunity.png|100px|left]]
{{clear}}

==କାରଣ==
ପ୍ଲାଜମୋଡିଅମ ଦଳର ଅଣୁଜୀବ ଯୋଗୁ ଏହି ରୋଗ ହୁଏ । <ref name="WHO2014" /> 

[[File:Malaria Parasite Connecting to Human Red Blood Cell (34034143483).jpg|100px|left]]
{{clear}}

===ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସଂକ୍ରମଣ===
ସାଧାରଣତଃ ସଂକ୍ରମିତ ମାଈ ଆନୋଫିଲିସ ମଶା ଯୋଗୁ ରୋଗ ବ୍ୟାପିଥାଏ । <ref name=WHO2014/> ମଶା କାମୁଡ଼ିଲେ ଏହାର ଲାଳରେ ଥିବା ମ୍ୟାଲେରିଆ ପରଜୀବି ଲୋକର ରକ୍ତରେ ମିଶି ସଞ୍ଚାଳିତ ହୋଇଥାଏ । <ref name=WHO2014/> 

[[File:Red blood cells infected with malaria.jpg|100px|left]]
{{clear}}

===ଯକୃତକୁ ବ୍ୟାପ୍ତି===
ରକ୍ତ ମାଧ୍ୟମରେ ପରଜୀବି ଯକୃତକୁ ଗତି କରେ ଓ ସେଠାରେ ବିକଶିତ ହୋଇ ପ୍ରଜନନ କରେ । <ref name=Cara2014/> 

[[File:Liver2.png|100px|left]]
{{clear}}

==ମ୍ୟାଲେରିଆର ପ୍ରକାର ଭେଦ==
ପ୍ଲାଜମୋଡିଅମର ୫ ପ୍ରଜାତି ମାନବକୁ ସଂକ୍ରମିତ କରନ୍ତି ଯାହାଦ୍ୱାରା ରୋଗ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟାପିଥାଏ, <ref name=Cara2014/> ଓ ଅଧିକାଂଶ ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ ପ୍ଲାଜମୋଡିଅମ ଫାଲସିପାରମ ହୋଇଥାଏ । <ref name=Cara2014/><ref name=WHO2014/>

[[File:A-Nature-Inspired-Betalainic-Probe-for-Live-Cell-Imaging-of-Plasmodium-Infected-Erythrocytes-pone.0053874.s010.ogv|100px|left]]
{{clear}}

==ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ==
ସ୍ଲାଇଡରେ ରୋଗୀ ରକ୍ତର ଫିଲ୍ମ ନେଇ ଅଣୁବୀକ୍ଷଣରେ ହିସ୍ଟୋଲୋଜି ପରୀକ୍ଷା କରି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।  

[[File:5901 lores.jpg|100px|left]]
{{clear}}

===ଦୃତ ନିର୍ଣ୍ଣୟ===
ମ୍ୟାଲେରିଆ ଆଣ୍ଟିଜେନ ଡିଟେକସନ ପରୀକ୍ଷା କରି ଦୃତ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ,<ref name=Cara2014/> କିନ୍ତୁ ସ୍ଥାନୀୟ ରୋଗ ହୋଇଥିଲେ, ଜଟିଳତା ଓ ଖର୍ଚ୍ଚ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ପିସିଆର ପରୀକ୍ଷା ବ‌ହୁଳ ଭାବରେ ବ୍ୟବ‌ହାର କରାଯାଏନି । <ref name="Nadjm 2012">{{Cite journal |vauthors=Nadjm B, Behrens RH |title=Malaria: An update for physicians |journal=Infectious Disease Clinics of North America |year=2012 |volume=26 |issue=2 |pages=243–59 |pmid=22632637 |doi=10.1016/j.idc.2012.03.010}}</ref> 

[[File:PCR tubes.png|100px|left]]
{{clear}}

==ପ୍ରତିଷେଧ==
ମଶାରୀ ବ୍ୟବ‌ହାର ବା ମଶା ବିକର୍ଷକ ବ୍ୟବ‌ହାର କରି ମଶା କାମୁଡ଼ା ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାଦ୍ୱାରା ରୋଗ ସଙ୍କଟ କମ୍ କରିହୁଏ ।  

[[File:Mosquitonet149.jpg|100px|left]]
{{clear}}

===ବ୍ୟାପକ ପ୍ରତିଷେଧ===
ମଶା ସଂଖ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ନିମନ୍ତେ ସ୍ଥିର ଜଳ ନିଷ୍କାସନ ଓ କୀଟମରା ଔଷଧ ସିଞ୍ଚନ ଭଳି ଉପାୟମାନ ଅବଲମ୍ବନ କରିବାକୁ ପଡ଼େ । <ref name=Cara2014/> 

[[File:Mansprayingkeroseneoil.jpg|100px|left]]
{{clear}}

===ନିବାରକ ଔଷଧ===
ରୋଗ ପ୍ରବଣ ଇଲାକାକୁ ଯାଉଥିବା ଭ୍ରମଣକାରୀ ଲୋକଙ୍କୁ ମ୍ୟାଲେରିଆ ପ୍ରତିଷେଧ ନିମନ୍ତେ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ଔଷଧ ଦିଆଯାଏ । <ref name=WHO2014/>

[[File:GRR1-Dufour-Réunion.jpg|100px|left]]
{{clear}}

===ଗର୍ଭବତୀ ଓ ଶିଶୁମାନଙ୍କର ପ୍ରତିଷେଧ===
ଅତ୍ୟଧିକ ମ୍ୟାଲେରିଆ ପ୍ରବଣ ଇଲାକାର ଶିଶୁ ଓ ପ୍ରଥମ ତ୍ରୈମାସିକ ବର୍ଭବତୀ ମହିଳାଙ୍କୁ ସଲଫାଡକ୍ସିନ ଓ ପାଇରିମେଥାମିନ ଦେବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଏ ।<ref name=WHO2014/>

[[File:Pregnant woman.jpg|100px|left]]
{{clear}}

===ଟିକା===
ମ୍ୟାଲେରିଆ ନିମନ୍ତେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ଓ ଅନବରତ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ଥିବା ସତ୍ୱେ କୌଣସି ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଟିକା ବିକଶିତ ହୋଇପାରିନାହିଁ । <ref name=WHO2014/> 

[[ File:Anopheles stephensi.jpeg|100px|left]]
{{clear}}

==ଚିକିତ୍ସା (ପ୍ରାଥମିକ)==
ମ୍ୟାଲେରିଆ ନିମନ୍ତେ ଆର୍ଟେମିସିନିନ ମିଶ୍ରିତ ଏକାଧିକ ଔଷଧ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । <ref name=Cara2014/><ref name=WHO2014/>

[[File:Malaria in Madagascar (38585891191).jpg|100px|left]]
{{clear}}

===ଚିକିତ୍ସା (ଅତିରିକ୍ତ)===
ମେଫ୍ଲୋକୁଇନ, ଲୁମେଫାଣ୍ଟ୍ରିନ ବା ସଲଫାଡକ୍ସିନ ପାଇରିମେଥାମିନ ଇତ୍ୟାଦି ଅତିରିକ୍ତ ଔଷଧ ଦିଆଯାଇପାରେ ।<ref name=WHO2010>{{cite book|last1=Organization|first1=World Health|title=Guidelines for the treatment of malaria|date=2010|publisher=World Health Organization|location=Geneva|isbn=978-92-4-154792-5|page=ix|edition=2nd}}</ref> 

[[File:Malaria in Madagascar (26809456139).jpg|100px|left]]
{{clear}}

===ଚିକିତ୍ସା(ବିକଳ୍ପ)===
ଆର୍ଟେମିସିନିନ ଉପଲବ୍‌ଧ ନହେଲେ କୁଇନାଇନ ଓ ଡକ୍ସିସାଇକ୍ଲିନ ଦିଆଯାଇପାରେ ।<ref name=WHO2010/> 

[[File:Determinants-of-relapse-periodicity-in-Plasmodium-vivax-malaria-1475-2875-10-297-12.jpg|100px|left]]
{{clear}}

===ଚିକିତ୍ସା ପୂର୍ବ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ=== 
ଔଷଧ ପ୍ରତିରୋଧ ଶକ୍ତି କ୍ରମଶଃ ଅଧିକ ହେଉଥିବାରୁ  ମ୍ୟାଲେରିଆ ପ୍ରବଣ ଇଲାକାରେ ଚିକିତ୍ସା ଆରମ୍ଭ ପୂର୍ବରୁ ରୋଗ ଉପସ୍ଥିତି ନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ହୁଏ । <ref name=WHO2014/> 

[[File:Blood donation (test tubes).JPG|100px|left]]
{{clear}}

==ରୋଗାନୁଶୀଳନ==
ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଓ ଉପଗ୍ରୀଷ୍ମମଣ୍ଡଳୀୟ ଇଲାକାରେ ଏହି ରୋଗ ଭୂମଧ୍ୟ ରେଖା ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଏକ ଚଉଡ଼ା ଫିତା ଆକାରରେ ବ୍ୟାପିଥାଏ ଯାହା ଯୋଗୁ ସନ ୨୦୧୬ରେ ୨୧୬ ନିୟୁତ ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ । <ref name=Cara2014/> <ref name=WHO2017Report>{{cite book|title=World Malaria Report 2017|date=2017|publisher=WHO|isbn=978-92-4-156552-3|url=http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/259492/1/9789241565523-eng.pdf?ua=1}}</ref><ref name=GBD2015De>{{cite journal|last1=GBD 2015 Mortality and Causes of Death|first1=Collaborators|title=Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015|journal=Lancet|date=8 October 2016|volume=388|issue=10053|pages=1459–1544|pmid=27733281|doi=10.1016/s0140-6736(16)31012-1|pmc=5388903}}</ref> 


[[File:Paludisme.png|100px|left]]
{{clear}}

===ମୃତ୍ୟୁ ସଙ୍କଟ===
ଏହି ରୋଗ ହେବା ଫଳରେ ୪୪୫,୦୦୦ରୁ ୭୩୧,୦୦୦ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ଯାହା ମଧ୍ୟରୁ କେବଳ ଆଫ୍ରିକାରେ ରୋଗ ଓ ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ମିଶି ୯୦% ଥିଲା । <ref name=WHO15>{{cite web|title=Malaria Fact sheet N°94|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs094/en/|publisher=WHO|accessdate=2 February 2016|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140903002027/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs094/en/|archivedate=3 September 2014|df=}}</ref> 

[[File:Malaria world map-Deaths per million persons-WHO2012.svg|100px|left]]
{{clear}}

===ରୋଗ ହାର===
ସନ ୨୦୦୦ରୁ ୨୦୧୫ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ରୋଗ ହାର ୩୭% କମିଥିଲା <ref name=WHO15/> କିନ୍ତୁ ସନ ୨୦୧୪ ପରଠାରୁ ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ିଯାଇ ୧୯୮ ନିୟୁତ ରୋଗୀ ହୋଇଥିଲେ । <ref name=WHO2014Book>{{cite book|last1=WHO|title=World Malaria Report 2014|date=2014|publisher=World Health Organization|location=Geneva|isbn=978-92-4-156483-0|pages=32–42|url=http://www.who.int/entity/malaria/publications/world_malaria_report_2014/en/index.html}}</ref> 

[[File:Mosquitoes-Killedy-By-DDT-Lake-Victoria.JPG|100px|left]]
{{clear}}

===ସଙ୍କଟାପନ୍ନ ଜନତା===
ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ସ‌ହିତ ମ୍ୟାଲେରିଆ ସ‌ହଭାଗୀ ରହେ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶରେ ଏହାର ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼େ । <ref name="IftSoL">{{Cite report |vauthors=Gollin D, Zimmermann C |title=Malaria: Disease Impacts and Long-Run Income Differences |date=August 2007 |publisher=[[Institute for the Study of Labor]] |url=http://ftp.iza.org/dp2997.pdf |format=PDF |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160318151954/http://ftp.iza.org/dp2997.pdf |archivedate=2016-03-18 |df= }}</ref><ref name="Worrall 2005">{{Cite journal |vauthors=Worrall E, Basu S, Hanson K |title=Is malaria a disease of poverty? A review of the literature |journal=Tropical Health and Medicine |year=2005 |volume=10 |issue=10 |pages=1047–59 |doi=10.1111/j.1365-3156.2005.01476.x |pmid=16185240}} {{open access}}</ref> 

[[File:Goan sausages being sold at the Mapusa market, Goa, India 01.jpg|100px|left]]
{{clear}}

===ଅର୍ଥନୀତି ଉପରେ ପ୍ରଭାବ===
ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ଅଧିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଖର୍ଚ୍ଚ, ଲୋକଙ୍କର କାମ କରିବାର ଅକ୍ଷମତା ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଶିଳ୍ପ ଉପରେ ବିଯୁକ୍ତାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ଯୋଗୁ ଆଫ୍ରିକାର ବର୍ଷକୁ ୧୨୦୦ କୋଟି ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରର ଆର୍ଥିକ କ୍ଷତି ହୁଏ । <ref name="Greenwood 2005">{{Cite journal |vauthors=Greenwood BM, Bojang K, Whitty CJ, Targett GA |title=Malaria |journal=Lancet |year=2005|volume=365 |issue=9469 |pages=1487–98 |pmid=15850634 |doi=10.1016/S0140-6736(05)66420-3}}</ref>

[[File:Saving Lives with SMS for Life.jpg|100px|left]]
{{clear}}

==ଆଧାର==
{{ଆଧାର}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭିଡିଓୱିକି ଲିପି]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ]]