Jump to content

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଭିଡିଓୱିକି/ମଲ୍ଟିପ୍ଲ ସ୍କ୍ଲେରୋସିସ

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ
ଭିଡିଓୱିକି/ମଲ୍ଟିପ୍ଲ ସ୍କ୍ଲେରୋସିସ (Tutorial)
Link to Commons
Steps for video creation
Step 1Preview my changes (10 sec)
Step 2Upload to Commons (10 min)

ସଂଜ୍ଞା

[ସମ୍ପାଦନା]

ମଲ୍ଟିପ୍ଲ ସ୍କ୍ଲେରୋସିସ ବା ଏମଏସ ଏକ ଡିମାୟେଲିନେଟିଙ୍ଗ ରୋଗ ଯେଉଁଥିରେ ମସ୍ତିଷ୍କ ଓ ମେରୁଦଣ୍ଡରେ ଥିବା ସ୍ନାୟୁ ଜୀବକୋଷମାନଙ୍କର ଆସ୍ତରଣ ବା ମାୟେଲିନ ସିଥ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ । [୧]

ଲକ୍ଷଣ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଏହି ନଷ୍ଟ ଯୋଗୁ ସ୍ନାୟୁ ମଣ୍ଡଳର ଯୋଗାଯୋଗ ଶକ୍ତି ଭଙ୍ଗ ହେବା ଫଳରେ ମସ୍ତିଷ୍କର ବୋଧ ଶକ୍ତି, ମାନସିକ ରୋଗ ଓ ଶାରୀରିକ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ । [୨][୩][୪]

ସ୍ଥାନିକ ଲକ୍ଷଣ

[ସମ୍ପାଦନା]

ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ଯୁଗ୍ମ ଦୃଷ୍ଟି, କଣା ଦୋଷ, ମାଂସପେଶୀ ଦୁର୍ବଳତା, ସ୍ପର୍ଶ ଓ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସମସ୍ୟା ଦେଖାଯାଇପାରେ । [୧]

ଏମଏସ ବର୍ଗୀକରଣ

[ସମ୍ପାଦନା]

ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଏମଏସ ରୋଗ ଦେଖାଯାଏ ଯଥା:- ପୁନଃପୌନିକ ବା ପ୍ରଗତିଶୀଳ । [୫] ଏ ରୋଗ ୨୦ରୁ ୫୦ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଓ ମହିଳାମାନେ ପୁରୁଷଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ୨ ଗୁଣ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଅନ୍ତି । [୬]

ଉପଶମ

[ସମ୍ପାଦନା]

ପୁନଃପୌନିକ ରୋଗ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ଲକ୍ଷଣ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ମୁକ୍ତ ହୋଇଯାଏ; କିନ୍ତୁ ସ୍ଥାୟୀ ସ୍ନାୟୁ ସମସ୍ୟା ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ରହିଯାଏ ବିଶେଷତଃ ରୋଗର ଅଗ୍ରଗତି ହୋଇଥଲେ । [୫]

କାରଣ

[ସମ୍ପାଦନା]

କାରଣ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅଟୋଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ରୋଗ ବା ମାୟେଲିନ-ଉତ୍ପାଦନ‌କାରୀ ଜୀବକୋଷ ଅକ୍ଷମତା ଯୋଗୁ ଏହା ହେଉଥିବା ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ । [୭]

ଜିନ ସମନ୍ଧୀୟ ଓ ପରିବେଶ

[ସମ୍ପାଦନା]

ରୋଗ ଆରମ୍ଭ ପ୍ରକ୍ରିୟା କିପରି ହୁଏ ତାହା ଅନିଶ୍ଚିତ ଅଛି କିନ୍ତୁ ଜେନେଟିକ ଓ ଭୂତାଣୁ ସଂକ୍ରମଣ ଭଳି ପରିବେଶ ଟ୍ରିଗର କରୁଥାଇପାରେ । [୩][୮]

ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଉପସ୍ଥାପିତ ଲକ୍ଷଣ ଓ ଚିହ୍ନ ଦେଖି ଓ ସାହାଯ୍ୟକାରୀ ଡାକ୍ତରୀ ପରୀକ୍ଷା କରି ଏମଏସ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । [୯] ନିଉରୋଇମେଜିଙ୍ଗ ଭଳି ନିର୍ଣ୍ଣୟକାରୀ ଟୁଲ ଓ ସିଏସଏଫ ବିଶ୍ଳେଷଣ ସାହାଯ୍ୟରେ ସାଧାରଣତଃ ଏମଏସ ନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଏ । ମସ୍ତିଷ୍କ ଓ ମେରୁଦଣ୍ଡର ଏମଆରଆଇ ଚିତ୍ରରେ ଦାଗ ବା ଚକତା ଦେଖିଲେ ଡିମାୟେଲିନେସନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ । [୧୦][୧୧][୧୨]

ଚିକିତ୍ସା

[ସମ୍ପାଦନା]

ଏହି ରୋଗ ଆରୋଗ୍ୟସାଧ୍ୟ ନୁହେଁ । [୧] ରୋଗ ଆକ୍ରମଣ ପରେ କର୍ମକୁଶଳ କରିବାକୁ ଓ ନୁଆ ଆକ୍ରମଣ‌କୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାକୁ ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ । [୩] ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ଦିଆଯାଉଥିବା ଔଷଧରେ ବ‌ହୁତ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଥାଏ ଓ ବିଶେଷ ସ‌ହନ କରିହୁଏନି । [୧]

ଫିଜିଓ ଥେରାପି

[ସମ୍ପାଦନା]

ରୋଗୀର କର୍ମ କୁଶଳତା ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ଫିଜିଓ ଥେରାପି ସାହାଯ୍ୟ କରେ । [୧] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଚିକିତ୍ସା ପଦ୍ଧତିରେ ଉପକାର ମିଳିବା ପ୍ରମାଣ ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ କେତେକ ଲୋକ ସେମାନଙ୍କର ସାହାଯ୍ୟ ନିଅନ୍ତି । [୧୩]

ଫଳାଫଳ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଏହାର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ପରିଣାମର ଭବିଷ୍ୟବାଣୀ କରିବା କଷ୍ଟକର କିନ୍ତୁ ଏହି ରୋଗୀମାନେ ଅନ୍ୟ ନିରୋଗୀମାନଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ପ୍ରାୟ ୫ରୁ ୧୦ ବର୍ଷ କମ୍ ବଞ୍ଚନ୍ତି । [୨] ମହିଳା ରୋଗୀ, ରୋଗର ପୁନରାବୃତି ହେଉଥିବା, ଜୀବନରେ ରୋଗ ଶୀଘ୍ର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଓ ଅଳ୍ପ ରୋଗ ଅନୁଭବ କରିଥିବା ରୋଗୀର ପରିଣାମ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଭଲ ହୁଏ । [୧୪]

ରୋଗାନୁଶୀଳନ

[ସମ୍ପାଦନା]

କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସ୍ନାୟୁ ମଣ୍ଡଳର ଇମ୍ମ୍ୟୁନ ପ୍ରଭାବିତ ରୋଗମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏମଏସ ଏକ ରୋଗ ସାଧାରଣ ରୋଗ । [୧୫]

ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ବୋଝ

[ସମ୍ପାଦନା]

ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ସନ ୨୦୧୫ରେ ୨.୩ ନିୟୁତ ଲୋକଙ୍କର ଏ ରୋଗ ହୋଇଥଲା କିନ୍ତୁ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନ ଓ ଜନସଂଖ୍ୟା ଅନୁସାରେ ରୋଗ ହାର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରହୁଥିଲା । [୧୬][୧୭] ସନ ୧୯୯୦ରେ ଏହି ରୋଗରେ ୧୨,୦୦୦ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ୨୦୧୫ରେ ୧୮,୦୦୦ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । [୧୮][୧୯]

ଇତିହାସ

[ସମ୍ପାଦନା]

ସନ ୧୮୬୮ରେ ଜିନ-ମାର୍ଟିନ ସାର୍କୋ ପ୍ରଥମେ ଏହି ରୋଗର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ।[୨୦] ମସ୍ତିଷ୍କର ଶ୍ୱେତ ମାଟରରେ ଅନେକ ଗୁଡ଼ିଏ ଦାଗ ଓ ପ୍ଲେକ ରହୁଥିବାରୁ ମଲ୍ଟିପ୍ଲ ସ୍କ୍ଲେରୋସିସ‌ ନାମ ଦିଆଯାଇଛି ।[୨୦]

ଆଧାର

[ସମ୍ପାଦନା]
  1. ↑ ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ ୧.୩ ୧.୪ "NINDS Multiple Sclerosis Information Page". National Institute of Neurological Disorders and Stroke. 19 November 2015. Archived from the original on 13 February 2016. Retrieved 6 March 2016.
  2. ↑ ୨.୦ ୨.୧ Compston A, Coles A (October 2008). "Multiple sclerosis". Lancet. 372 (9648): 1502–17. doi:10.1016/S0140-6736(08)61620-7. PMID 18970977.
  3. ↑ ୩.୦ ୩.୧ ୩.୨ Compston A, Coles A (April 2002). "Multiple sclerosis". Lancet. 359 (9313): 1221–31. doi:10.1016/S0140-6736(02)08220-X. PMID 11955556.
  4. ↑ Murray ED, Buttner EA, Price BH (2012). "Depression and Psychosis in Neurological Practice". In Daroff R, Fenichel G, Jankovic J, Mazziotta J (eds.). Bradley's neurology in clinical practice (6th ed.). Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders. ISBN 1-4377-0434-4.
  5. ↑ ୫.୦ ୫.୧ Lublin FD, Reingold SC (April 1996). "Defining the clinical course of multiple sclerosis: results of an international survey. National Multiple Sclerosis Society (USA) Advisory Committee on Clinical Trials of New Agents in Multiple Sclerosis". Neurology. 46 (4): 907–11. doi:10.1212/WNL.46.4.907. PMID 8780061.
  6. ↑ Milo R, Kahana E (March 2010). "Multiple sclerosis: geoepidemiology, genetics and the environment". Autoimmunity Reviews. 9 (5): A387-94. doi:10.1016/j.autrev.2009.11.010. PMID 19932200.
  7. ↑ Nakahara J, Maeda M, Aiso S, Suzuki N (February 2012). "Current concepts in multiple sclerosis: autoimmunity versus oligodendrogliopathy". Clinical Reviews in Allergy & Immunology. 42 (1): 26–34. doi:10.1007/s12016-011-8287-6. PMID 22189514.
  8. ↑ Ascherio A, Munger KL (April 2007). "Environmental risk factors for multiple sclerosis. Part I: the role of infection". Annals of Neurology. 61 (4): 288–99. doi:10.1002/ana.21117. PMID 17444504.
  9. ↑ Tsang BK, Macdonell R (December 2011). "Multiple sclerosis- diagnosis, management and prognosis". Australian Family Physician. 40 (12): 948–55. PMID 22146321.
  10. ↑ McDonald WI, Compston A, Edan G, Goodkin D, Hartung HP, Lublin FD, McFarland HF, Paty DW, Polman CH, Reingold SC, Sandberg-Wollheim M, Sibley W, Thompson A, van den Noort S, Weinshenker BY, Wolinsky JS (July 2001). "Recommended diagnostic criteria for multiple sclerosis: guidelines from the International Panel on the diagnosis of multiple sclerosis". Annals of Neurology. 50 (1): 121–7. doi:10.1002/ana.1032. PMID 11456302.
  11. ↑ Polman CH, Reingold SC, Edan G, Filippi M, Hartung HP, Kappos L, Lublin FD, Metz LM, McFarland HF, O'Connor PW, Sandberg-Wollheim M, Thompson AJ, Weinshenker BG, Wolinsky JS (December 2005). "Diagnostic criteria for multiple sclerosis: 2005 revisions to the "McDonald Criteria"". Annals of Neurology. 58 (6): 840–6. doi:10.1002/ana.20703. PMID 16283615.
  12. ↑ Rashid W, Miller DH (February 2008). "Recent advances in neuroimaging of multiple sclerosis". Seminars in Neurology. 28 (1): 46–55. doi:10.1055/s-2007-1019127. PMID 18256986.
  13. ↑ Huntley A (January 2006). "A review of the evidence for efficacy of complementary and alternative medicines in MS". International MS Journal. 13 (1): 5–12, 4. PMID 16420779.
  14. ↑ Weinshenker BG (1994). "Natural history of multiple sclerosis". Annals of Neurology. 36 Suppl (Suppl): S6-11. doi:10.1002/ana.410360704. PMID 8017890.
  15. ↑ Berer K, Krishnamoorthy G (November 2014). "Microbial view of central nervous system autoimmunity". FEBS Letters. 588 (22): 4207–13. doi:10.1016/j.febslet.2014.04.007. PMID 24746689.
  16. ↑ GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence Collaborators (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. PMID 27733282. {{cite journal}}: |author= has generic name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  17. ↑ World Health Organization (2008). Atlas: Multiple Sclerosis Resources in the World 2008 (PDF). Geneva: World Health Organization. pp. 15–16. ISBN 92-4-156375-3. Archived (PDF) from the original on 4 October 2013.
  18. ↑ GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators (October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/s0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903. PMID 27733281. {{cite journal}}: |author= has generic name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  19. ↑ "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. 385 (9963): 117–71. January 2015. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMC 4340604. PMID 25530442.
  20. ↑ ୨୦.୦ ୨୦.୧ Clanet M (June 2008). "Jean-Martin Charcot. 1825 to 1893" (PDF). International MS Journal. 15 (2): 59–61. PMID 18782501.
    * Charcot, J. (1868). "Histologie de la sclerose en plaques". Gazette des hopitaux, Paris. 41: 554–5.
"https://or.wikipedia.org/w/index.php?title=ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଭିଡିଓୱିକି/ମଲ୍ଟିପ୍ଲ_ସ୍କ୍ଲେରୋସିସ&oldid=404194"ରୁ ଅଣାଯାଇଅଛି