ଉଷ୍ମ ପ୍ରସ୍ରବଣ
ଉଷ୍ମ ପ୍ରସ୍ରବଣ ଏକ ପ୍ରକାର ପାଣିର ଉତ୍ସ ଯେଉଁଥିରେ ସମୟେ-ସମୟେ ପାଣି ଜୋରରେ ଭୂମିରୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଝରଣା ପରି ଫୁଟି ଥାଏ ଏବଂ ତା'ସହିତ ବାମ୍ଫ ବାହାରିଥାଏ। ଏହା ପୃଥିବୀରେ ବହୁ କମ ସ୍ଥାନରେ ମିଳିଥାଏ, କାରଣ ଏହାର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ବିଶେଷ ଭୂତାପୀୟ ପ୍ରବଣତା ଅନ୍ୟ ଭୂବୈଜ୍ଞାନିକ ପରିସ୍ଥିତି ଗୁଡିକର ଆବଶ୍ୟକତା ହୋଇଥାଏ ।
ନିର୍ମାଣ
[ସମ୍ପାଦନା]ପାଖାପାଖି ସମସ୍ତ ଉଷ୍ମ ପ୍ରସ୍ରବଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଉଷ୍ମ ପ୍ରସ୍ରବଣ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ମାଗ୍ମାର ନିକଟତର ଉପସ୍ଥିତି ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ । ବାହ୍ୟ ଜଳ ଧୀରେ-ଧୀରେ ପାଖା ପାଖି ୨,୦୦୦ ଫୁଟ ଗଭୀରତାରେ ମାଗ୍ମାଦ୍ୱାରା ଗରମ ହୋଇଥିବା ଚଟାଣ ସମ୍ପର୍କରେ ଆସିଥାଏ , ଯାହାଦ୍ୱାରା ଭାରି ଚାପ ସ୍ଥିତିରେ ଏହି ପାଣିରେ ଉଷ୍ମତା ଆସିଥାଏ । ପୁନଶ୍ଚ ବାମ୍ଫ ଏବଂ ଗରମ ପାଣିର ଏହି ମିଶ୍ରଣ ଭୟଙ୍କର ଚାପରେ ପୃଷ୍ଠ ଆଡ଼କୁ ତୀବ୍ର ଗତିରେ ଆସିଥାଏ ଓ ଉଷ୍ମୋତ୍ସ ମୁହଁରୁ ଫାଟି ଯାଏ । ଦୁନିଆର ପାଖାପାଖି ଏକ ହଜାର ଉଷ୍ମ ପ୍ରସ୍ରବଣ ରହିଛି ଯେଉଁଥିରୁ ଅଧା ଆମେରିକାର "ୟୋଲୋଷ୍ଟୋନ ନ୍ୟାସନାଲ ପାର୍କ"ରେ ରହିଛି ।[୧][୨]
ପ୍ରମୁଖ ଉଷ୍ମୋତ୍ସ କ୍ଷେତ୍ର ଏବଂ ତା'ର ବିତରଣ
[ସମ୍ପାଦନା]
ଉଷ୍ମ ପ୍ରସ୍ରବଣ ପ୍ରାୟତଃ ଦୁର୍ଲଭ ଅଟେ, ଯାହାକୁ ଜଳ, ଉଷ୍ମତା ଏବଂ ପକ୍ଷ (ପ୍ଲବୀଙ୍ଗ)ର ସଂଯୋଗ ଆବଶ୍ୟକତା ପଡିଥାଏ । ପୃଥିବୀର କିଛି ସ୍ଥାନରେ ସଂଯୋଗର ଆବଶ୍ୟକତା ପଡିଥାଏ ।[୩][୪]
ବ୍ୟୁପତ୍ତି ତତ୍ତ୍ୱ
[ସମ୍ପାଦନା]ଆଇସଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ "ଗୀଜର" (ଉଷ୍ମ ପ୍ରସ୍ରବଣର ଇଂରାଜୀ ନାମ) ଶବ୍ଦର ଉତ୍ପତ୍ତି ୧୮ବିଂ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷରେ ଇଂରାଜୀ ଶବ୍ଦ "ଗୀଜର" ତାରିଖରେ ହୋଇଥିଲା , ଯାହାର ନାମ ଆଇସଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ଏକ ବିଶେଷ ଝରଣା ରୂପେ ରଖା ଯାଇଥିଲା । ଏହା ଆଇସଲ୍ୟାଣ୍ଡିକ ଶବ୍ଦ "ଗୀସା"ରୁ "ଗୁସ" ହୋଇଥିଲା ।.[୫]
ରୂପ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ
[ସମ୍ପାଦନା]ଉଷ୍ମ ପ୍ରସ୍ରବଣ ଏକ ଅଣ-ବୈଜ୍ଞାନିକ ବିଶେଷତା ଅଟେ । ଏହା ସାଧାରଣତଃ ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ କ୍ଷେତ୍ରରୁ ଯୋଡ଼ି ହୋଇ ରହିଥାଏ ।[୬] ଯେତେବେଳେ ପାଣି ଫୁଟେ, ଯାହାର ପରିଣାମ ସ୍ୱରୂପ ଚାପରେ ଥିବା ଉଷ୍ମ ପ୍ରସ୍ରବଣର ଆନ୍ତରିକ ପାଇପ ଲାଇନ ମାଧ୍ୟମରେ ପୃଷ୍ଠ ଭାଗରେ ବାମ୍ଫ ଏବଂ ପାଣିର ଏକ ସ୍ତମ୍ଭକୁ ଅସହାୟ କରିଥାଏ । ଉଷ୍ମ ପ୍ରସ୍ରବଣ ଗଠନ ପାଇଁ ବିଶେଷ ରୂପେ ତିନୋଟି ଭୂ-ଗର୍ଭିୟ ସ୍ଥିତିର ସଂଯୋଜନର ଆବଶ୍ୟକତା ପଡ଼ିଥାଏ ଯାହା ସାଧାରଣତଃ ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ମିଳିଥାଏ ।
ଉଷ୍ମୋତ୍ସ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଉଷ୍ମ "ମାଗ୍ମା"ରୁ ଆସିଥାଏ , ଯେପରି ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠରୁ ପୁରା ପାଖାପାଖି ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।[୭] ଏହାକୁ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ, "ଅସ୍ଥିଭଙ୍ଗ", "ଫାଟ" ଏବଂ ଛିଦ୍ରଯୁକ୍ତ ସ୍ଥାନ ଓ ବେଳେବେଳେ ଗର୍ତ୍ତରୁ ତିଆରି ଏକ ନଳ-ସାଜି (ଜଳ ଯୋଗାଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଯନ୍ତ୍ରପାତି) ପ୍ରଣାଳୀର ଆବଶ୍ୟକତା ପଡିଥାଏ । ଏଥିରେ ପାଣି ଗରମ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଜଳାଶୟ ମଧ୍ୟ ସାମିଲ ରହିଛି ।
ବିଜୁଳି ମେସିନ
[ସମ୍ପାଦନା]ଗରମ ପାଣିର ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ବିଜୁଳିର ମେସିନ (ଗୀଜର)ର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ, ତା'ର ନାମ ହୁଏତ ଏଥିରେ ପଡ଼ିଥିବ ।
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ Cross, Jeff. "How many geysers are found in Yellowstone?" Program and Abstracts, The 11th Biennial Scientific Conference on the Greater Yellowstone Ecosystem. October 8–10, 2012, Mammoth Hot Springs Hotel, Yellowstone National Park, Wyoming.
- ↑ Lundquist, Laura. "Dormant Yellowstone geyser erupts." The Bozeman Daily Chronicle, August 02, 2013.
- ↑ Glennon, J.A. and Pfaff R.M. 2003; Bryan 1995
- ↑ Glennon, J Allan "World Geyser Fields" Archived 2007-06-30 at the Wayback Machine. Retrieved on 2008-04-04
- ↑ "geyser | Definition of geyser in English by Lexico Dictionaries". Lexico Dictionaries | English. Archived from the original on 2019-07-05. Retrieved 2019-07-05.
- ↑ How geysers form Archived 2011-06-17 at the Wayback Machine. Gregory L.
- ↑ Erickson, Jon (2014-05-14). Quakes, Eruptions, and Other Geologic Cataclysms: Revealing the Earth's Hazards. Infobase Publishing. ISBN 9781438109695.